Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
(DENİZCİLİK İHTİSAS MAHKEMESİ SIFATIYLA)

ESAS NO : 2015/520 Esas
KARAR NO : 2020/92
DAVA : Alacak (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 05/10/2015
KARAR TARİHİ : 16/06/2020

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin taşıyan sıfatıyla, 1 nolu davalı taşıtan … Ltd Şti ye ait yükü, 2 nolu davalı taşıma işleri komisyoncusu … Ltd. Şti. ile yapılan taşıma sözleşmesi uyarınca … Limanından 05/10/2014 tarihinde yükleyerek …/Libya Limanına taşıdığını ve yükü ihtiva eden konteynerlerin liman sahasına kapalı ve mühürlü olarak 09/10/2014 tarihinde gemiden tahliye ettiğini, deniz taşıma işinde müvekkiline ait numaraları konişmentolarda belirtilen 2 adet konteynerin kullanıldığını, taşıma konusu yüklere ilişkin vanş ihbarlarının düzenlendiğini ve yüklerin tahliye edildiğini, söz konusu yüklerin teslim alınmadığını, yükün konişmentolarda öngörülen süre içerisinde gönderilen tarafından teslim alınmaması nedeniyle müvekkili tarafından yapılan bütün iyi niyetli girişimler sonuçsuz kaldığını ve aradan geçen 11 aylık süre zarfından yükün teslim alınmadığını, konteynerlerin tahliye edilmediğini, davalıların taşıtan ve taşıma işleri komisyoncusu sıfatıyla oluşan demurajı ödemekle yükümlü olduğunu belirterek davacı müvekkiline ait konteynerlerin navlun sözleşmesinin tarafı olan davalıların kusuru nedeniyle tahliye edilmemesi nedeniyle oluşan demuraj ücretine mahsuben şimdilik 11.040,00 Amerikan Doları’nın dava tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanun m.4/a fıkrası uyarınca hesaplanacak faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalılara yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
2 nolu davalı … Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili aleyhine açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, yükün gümrükleme ve kesin ithalat işlemlerinin yapıldığını, konteynerin ithalatçı firma tarafından teslim alındığını, tahliye edildikten sonra süresinde … Gümrük Müdürlüğü’ne teslim/iade edildiğini, bu teslimat hakkında davacının Libya’daki temsilcisi olan … firmasının bilgi sahibi olduğunu, geçisi Libya Hükümeti Maliye Bakanlığına ait gümrük işleri belgesinde 12/10/2014 tarihinde kesin ithalatın yapıldığının görüldüğünü, taşıtan ve taşıyıcı arasında herhangi bir navlun sözleşmesi ve dava konusu demuraj ücretinin taşıtandan tahsil edileceğine dair imzalanmış bir sözleşme ya da taahhüt mevcut olmadığını, konşimentoda “her konteyner için … Feet, … Feet demuraj depozitosu olarak alıcı tarafından depo edilecektir.” yazıldığını, müvekkili firmanın taşıma işleri komisyoncusu olarak borçlu gösterilmiş olduğunu ve demuraj ücretinden sorumlu kılınmaya çalışıldığını belirterek davanın reddini, her türlü masraf ve vekalet ücretinin davacıya tahmilini talep ve dava etmiştir.
1 nolu davalı …’ne usulüne uygun tebligat yapılmasına rağmen dava dosyasına cevap dilekçesi sunmadığı anlaşılmıştır.
Kaptan bilirkişi … ‘den alınan 13/03/2017 havale tarihli raporda özetle; davada 1 numaralı davalının taşıtan olduğunu, 2 numaralı davalının taşıma komisyoncusu sıfatına haiz olduğunu ve sorumluluğunun sınırlarının tespitinin mahkememiz taktirinde olduğunu, davacı firmanın davada 1 numaralı …’dan 11.040 ABD Doları konteyner demuraj alacağı olduğunu, 2 numaralı davalının taşıtan sıfatı taşıdığına karar verildiğinde demuraj hesabının davalıya ihbar yapıldığı andan itibaren başlatılarak tekrar yapılması gerektiğini, varış limanında konteynerin alıcısı tarafından teslim alınmadığının anlaşıldığını, Libya … limanında yaşanan iç savaş nedeni ile konu taşımada mücbir sebep koşullarının geçerli olup olmadığının mahkemenin taktirinde olduğunu bildirmiştir.
Kaptan bilirkişi … ‘den alınan 07/05/2018 havale tarihli ek bilirkişi raporunda özetle; davada 2 numaralı davalının taşıma komisyoncusu sıfatına haiz olduğu ve sorumluluğunun sınırlarının tespitinin teknik bilirkişi alanının dışında davacının itiraz ettiği hukuksal referanslar kapsamında mahkememiz taktirinde olduğunu, Libya … limanında yaşanan iç savaş nedeni ile konu taşımada mücbir sebep koşullarının geçerli olup olmadığının mahkememiz taktirinde olduğu bildirmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 26/02/2020 havale tarihli bilirkişi raporunda özetle; dava konusu taşımada davacının taşıyan sıfatına sahip olduğunu, 1 nolu davalı …nin konişmentoda yükleten olarak kayıtlı bulunduğunu, 2 nolu davalının taşıma işleri komisyoncusu olarak hareket ettiğinin kabul edilebileceğini ve diğer davalı hesabına ancak kendi adına navlun sözleşmesini kurmuş sayılmasının gerektiğini, 2 nolu davalının taşıtan sıfatına sahip olduğunu ve demurajın oluşmuş olması şartıyla demuraj alacağından sorumlu tutulabileceğini, dava konusu konteynerin akıbetine ilişkin dosyaya sunulan belgelerden konteynerin … Limanında faaliyetlerin devam ettiği süreçte gemiden boşaltıldıktan sonra konışmentoda kararlaştırılan tahsis süresi içinde boş olarak iade edildiğinin anlaşıldığını, bu belgelerin delil niteliğinin mahkemenin takdirinde olduğunu, bu dununda konteyner demurajının işletilmesinin ve demuraj alacağının doğmasının mümkün olmadığını bildirmiştir.
Dava, deniz taşıma ilişkisine dayalı olarak düzenlenen demuraj faturasının tahsili istemine ilişkin alacak davası olup, uyuşmazlık, TTK’nın “Deniz Ticareti” başlıklı beşinci kitabı kapsamında yer almaktadır. Uyuşmazlık, davacının taşıyan sıfatı ile gerçekleştirdiği … Limanı-… Limanı (Libya) taşıması sonrası konteynerların davacı tarafa iade edilip edilmediği, iade edilmeme halinde davacının demuraj alacağına hak kazanıp kazanmadığı, davalılardan … bakımından demuraj sorumluluğunun bulunup bulunmadığı, varsa davacı alacağının miktarının tespiti hususlarında toplandığı anlaşılmıştır.
Dünya deniz ticareti ve hukukuna girmiş bulunan, konteyner demurajı özünde, konteyner işgaliye bedeli olmakla; konteyner üzerinde tasarruf hakkı bulunan kişi (Davacı), gönderilenin (alıcı) belli bir süre içinde konteyneri iade etmesini ister, çünkü konteyner başka taşımalarda kullanacaktır. Bu sebeple konteynerin gönderilen tarafından iadesi için genellikle belli serbest süreler ve bunun aşılması halinde aşamalı olarak yeni süreler kararlaştırılmakta, bu süreler için, artan oranlara göre ödemelerin yapılması istenmektedir. Söz konusu ücret dolu olarak gelen konteynerlerin gemiden tahliye edildiği gün ile içerisindeki eşyanın konteynerden boşaltılıp, taşıyanın deposuna iade edildiği güne kadar geçen süre, belirlenmiş gün sayısından fazla ise taşıyana ödenen bir ücrettir. Bu ödemelere de, gemilerin gecikmesi hâlinde ödenen “demuraj” teriminden türetilmiş olarak “konteyner demurajı” denilmektedir.
Konteyner demuraj taleplerinde, talep edenin, iddiasını somut delillere dayandırması gerekmekle, konteyner demuraj taleplerinde somutlaştırılması gereken yönler şunlardır;
Taşıma sözleşmesi: Taşıtan ile gönderilen arasında yapılması gereken ve navlun, demuraj gibi somut verilerin yer aldığı bir sözleşme olabileceği gibi konteyner taşımasının doğası gereği elektronik ortamda yapılan slot/konteyner tahsisi ile, hat işleticisi firmanın gemisine yükleme yapılabilmesi sağlanmaktadır. Bu durumlarda, Konteyner taşımalarında, Konşimento da taşıma sözleşmesi olarak Türk ve uluslararası hukuk (İngiliz hukuku) tarafından kabul edilmiştir. Konşimento, kıymetli evrak olarak addedilip, konşimento üzerinde kayıtlı kurallar, taşıma sözleşmesi ve malı talep eden gönderilen – alıcı için de sözleşme olarak değerlendirilir.
Demuraj birim bedeli ve demuraj hesaplama şekli: Konteyner demuraj birim bedeli ve demuraj sürelerinin nasıl hesaplanacağı ve tarifeler konşimento üzerinde kayıtlı olmalı veya gönderilenin ulaşabileceği bir web adresinde olduğunun bildirilmiş olması gereklidir. Çünkü, borçlandırılan tarafın, demuraj ile ilgili yaptırımları bilmesi gerekir.
Varış ihbarı: Taşıyan veya taşıtan taraf konteynerin teslim limanına varış zamanını ve/veya vardığında gönderilene varış ihbarı göndermek zorundadır. Konteyner demuraj tarifesinin, konşimentoda kayıtlı olmaması halinde, vanş ihbarında bu tarifenin yer alması veya gönderilenin, konteyneri zamanında boşaltıp iade etmemesi sebebi ile demuraj ödeyeceği belirtilmesi halinde, gönderilenin demuraj ödemesi konusunda ihbar edildiği sonucuna ulaşılabilir.
Dava dosyasına sunulan konişmento kayıtlarına göre; davalılardan … Şirketi’nin taşıtan, davacının taşıyan sıfatını haiz olduğu ve 1 adet … numaralı 40 foot konteynerın … numaralı konişmento tahtında … Limanı- Libya … Limanı taşımasının yapıldığı anlaşılmıştır.
Yine dosyaya sunulan ve davalılardan … yetkilisi ile davacı arasındaki 05/03/2015 ve 07/08/2015 tarihli mail yazışmalarına göre ise, davalı … Şirketi’nin davaya konu taşıma bakımından davalı … ile davacı arasındaki taşıma işine aracılık ettiği ve davalı … adına taşıma organizasyonunda bir takım sorumluluklar alarak davacı ile davaya konu konteynerların tahliyesi hususunda iletişimde kaldığı ve davacı için gerekli bilgileri sağladığı da tespit olunmuştur. Ayrıca davalı … vekili 08/12/2015 tarihli cevap dilekçesi ile de taşıma işleri komisyoncusu olduğunu beyan etmiştir. Buna göre dosyada alınan 10/02/2020 tarihli bilirkişi raporunda da açıklandığı üzere, taşıma işleri komisyoncusu kendi müşterisine karşı eşya taşıtmayı üstlenmekle birlikte, esasen taşıma işleri komisyonculuğunun söz konusu olduğu hallerde iki ilişki bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, komisyoncu ile müşterisi arasındaki komisyon sözleşmesi diğeri ise komisyoncu ile taşıyan arasındaki taşıma ilişkisidir. Taşıma işleri komisyoncusu taşıyan ile taşıma sözleşmesini kendi adına ve müşterisi hesabına yapar. Buna göre, taşıma sözleşmesinin karşı tarafı komisyoncunun müşterisi değil, taşıma işleri komisyoncusudur. Bu durumda dava konusu taşımada 2 nolu davalı …’in müşterisi 1 nolu davalı …’ne ait yükün taşıtılması taahhüdünde bulunduğu ve yükün taşınması için davacı ile kendi adına ve 1 nolu davalı hesabına navlun sözleşmesini kurduğu kabul edilmekle birlikte her ne kadar dosyada bu ilişkiyi ortaya koyacak ara konişmento bulunmasa da, navlun sözleşmelerinin şekil şartının bulunmaması ve davalı … vekilinin dosyaya ibraz ettiği belge ve bilgiler ile yukarıda bahsedilen mail yazışmaları gereği mahkemece; davalı … Şirketinin davacıya karşı taşıtan sıfatına sahip olduğu ve dava konusu konteyner demurajının oluşmuş olması halinde bu alacaktan sorumlu olduğu kabul edilmiştir.
Dosyaya sunulan konişmentoda demurajın ve hesap usulünün kararlaştırılmış olduğu tespit edilmektedir. Konteynerin ücret ödenmeksizin taşıtanın veya gönderilenin zilyetliğinde bulunabileceği tahsis süresi, taşıyan tarafından olayda konteynerleri teslim alacak olan dava dışı gönderilene konteynerleri teslim alabileceği hususunda yapılan bildirimin ulaştığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Dosyaya davacı taşıyanın acentesi sıfatıyla dava dışı … tarafından düzenlenen varış ihbarnamesi sunulmuş olup bu ihbarname tarihi itibariyle konişmentoda belirlenen 10 günlük konteyner tahsis süresinin başlatılması ve devam eden günlerde yine konişmentoda belirlenen gün başına demuraj alacağının işletilmesi mümkündür. Ancak dosya kapsamı itibarı ile bu ihbarın alıcıya ulaşıp ulaşmadığı tespit edilememektedir. Ayrıca dava konusu uyuşmazlıkta ihtilaflı olan bir diğer husus eşyanın gönderilen tarafından teslim alınıp alınmadığı ve teslim alınmamışsa bunun mücbir sebebe dayanıp dayanmadığıdır. Davalılar tarafından bir takım belgeler dosyaya ibraz edilmişse de gönderilenin emtiaların teslim aldığına ilişkin mahkemede kesin bir kanaat oluşmadığından davalıların taşıtan sıfatı ile olası konteyner demurajından sorumluluklarının bulunduğu mahkemece kabul edilmiştir.
Davalı … tarafından dosyaya sunulan ve davacının yine davacı olduğu benzer uyuşmazlığa ilişkin mahkememizin 2015/527 Esas sayılı dosyasına ibraz edildiği belirtilen … yetkili makamlarınca düzenlenen belgelerin çevirilerinde de; davaya konu edilen … numaralı konteynere ilişkin bilgi ile … Acentesi Libya … Merkez Ofisi kenar başlığının bulunduğu … makbuz numaralı başlıklı belge ve … Ağır Yük Nakliye Birliği başlıklı 11/07/2017 tarihli belgelere göre İlyas gemisi ile … Limanına taşınan … numaralı konteynerin 08/10/2014 tarihinde limana ulaştığı, … isimli şoför tarafından kullanılan … numaralı araç içinde 13/10/2014 tarihinde boş olarak teslim edildiği kayıtlıdır. Ancak bu belgelerin Apostil Şerhli ve Noter onaylı tercümeleri dosyaya davalı vekilince sunulamamıştır.
Uyuşmazlığa dair, davalılardan … vekilince dosyaya sunulan bir diğer delil ise Geçici Libya Hükümeti Maliye Bakanlığı başlığıyla çevirisi yapılmış. … numaralı ve gümrük beyannamesi şeklinde düzenlenmiş belge olmakla bu belge içeriği davaya konu taşıma bilgileri ile uyuşmamaktadır. Bu belge içeriğinde yükleme … olarak görünmekle birlikte davaya konu taşımada yükleme … Limanı’nda yapılmıştır.
Dosya arasına celp edilen … Bakanlığı’nın 2015/531 Esas nolu dava dosyasına gönderdiği yazılarda 9 Ocak 2014-14 Ekim 2014 tarihleri arasında dava konusu yükün boşaltılmış olması gereken … Limanı’nda faaliyetlerin normal olarak yürütüldüğü, 15 Ekim 2014 tarihi itibariyle limanda gümrük işlemleri dahil herhangi bir hareketin olmadığı bildirilmiş ve dava konusu olmayan üç ayrı gemide bulunan yüke ilişkin de bilgi verilmiştir.
Yukarıda bahsedilen belgeler dışında davaya konu konteynerin akıbetine ilişkin dosyada başkaca bir delil bulunmamakla demuraj alacağı bakımından şartların oluşup oluşmadığının tespiti için mahkemece Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış ilişkiler Genel Müdürlüğü kanalı ile Libya yetkili makamlarına davaya konu konteyner hareketlerine ilişkin istinabe yapılmış olup, 15/08/2016 tarihli Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış ilişkiler Genel Müdürlüğü cevabı ile taleplerin yerine getirilemediği belirtilmiş, yargılamanın devamında davalı tarafça sunulan belgelerin sıhhati bakımından yeniden istinabe talep edilmiş ve cevap 3 celse beklenmiş olmakla mahkememizde bulunan benzer uyuşmazlıklara ilişkin dosyalarda Bakanlık tarafından verilen cevabi yazılar da gözetildiğinde Libya’da yaşanan iç karışıklıklar sebebi ile istinabe taleplerine cevap alınamadığı kanaati ile dosyanın sürüncemede kalmaması adına ve adil sürede yargılama ilkeleri gözetilerek, istinabe cevabının beklenmesinden vazgeçilerek dosyanın mevcut delil durumu ile yargılamaya devam olunmuştur.
Davaya konu taşıma sonrası konteynerın 09/10/2014 tarihinde tahliye edildiği davacının da kabulünde olup bu hususu dava dilekçesi ile de beyan etmiştir. Davalı … vekili ise dosyaya sunduğu deliller ve beyanları ile bu hususu teyit etmekle konteynerların … Limanı’na 09/10/2014 tarihinde ulaştığı uyuşmazlık konusu değildir. Davaya konu taşıma belgesi olan konişmento kayıtlarına göre konteyner teslimine dair ilk 10 gün free time denilen ücretsiz süre olmakla olası bir demuraj hesabı 10 günlük süre sonrasından başlayarak hesap edilecektir. Ancak dosya arasına alınan ve yukarıda da açıklanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yazısına göre … Limanı’nın 15/10/2014 tarihinde iç karışıklıklar nedeniyle faaliyetlere son verdiği sabittir. Buna göre davacı tarafça konteynerların boş teslimi için tanınan serbest süre henüz dolmadan tahliye limanı olan … Limanı kapandığından, bu tarihten sonraki süre için demuraj talep edilmesi mümkün değildir. Zira Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin 05/03/2014 tarihli 2013/12326 Esas ve 2014/4189 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere Libya’da yaşanan olayların mücbir sebep olarak kabulü ile demuraj bakımından davalıların sorumluluğundan bahsedilemez. Yine bu yöndeki … Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesi’nin 07/11/2019 tarihli 2018/1417 Esas 2019/1430 Karar sayılı ilamı ile de anılan Yargıtay ilamına atıfta bulunularak benzer bir uyuşmazlıkta Libya’da yaşanan savaş ve iç karışıklık hususu mücbir sebep olarak kabul edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle davacı demuraj tarifesine göre tanınan serbest süre henüz dolmadan tahliye Limanı’nın faaliyete kapanması nedeniyle Libya’da yaşanan olaylar mücbir sebep olarak kabul edilmiş ve bu nedenle davalıların demuraj alacağı bakımından sorumluluklarının bulunmadığı ve davacı demuraj alacağı şartlarının eldeki uyuşmazlıkta gerçekleşmediği kanaati ile davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harç Tarifesi gereğince peşin alınan 571,95 TL den karar harcı olan 54,40 TL’nin mahsubu ile fazla alınan 517,55 TL’nin kesinleşmeye müteakip talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı … Ltd. Şti. vekili için takdir edilen 4.018,91 TL red vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı … Ltd. Şti.’ne verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair,davacı vekili ile davalı … vekilinin yüzlerine karşı, davalı … Ltd. yokluğunda kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/06/2020

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır