Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
17. ASLİYE TİCARETMAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/415 Esas
KARAR NO : 2018/196

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 04/03/2009
KARAR TARİHİ : 16/05/2018

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı şirket arasında 01/09/2005 tarihinde zaman esaslı gemi kiralama sözleşmesi akdedildiğini, davalı armatörün sözleşme kapsamında gemi için almış olduğu yakıt bedellerini, yakıtın alındığına ilişkin faturayı eklemek suretiyle kendisinin düzenleyeceği faturalarla müvekkili şirkete göndereceğini kabul ve taahhüt ettiğini, yapılan araştırmalarda davalının düzenlemiş olduğu çeşitli faturaların ekinde yer alan yakıt faturaları üzerinde tahrifat yapıldığı ve sahte olarak fatura düzenlendiğinin tespit edildiğini, bu yolla davalı şirketin müvekkilinden haksız kazanç elde ettiğini, davalı şirkete gönderilen … 15.Noterliğinden düzenlenen 02/06/2008 tarihli ihtarname ile sözleşmenin 8.maddesine göre davalı şirketin 2004 yılından itibaren düzenlemiş olduğu ÖTV’si sıfırlanmış deniz yakıtı tasdik raporu ile ÖTV’li yakıt alım faturalarının noter tasdikli örneklerinin müvekkili şirkete gönderilmesinin istendiği, ancak davalı şirketin bu yükümlülüğünü yerine getirmekten kaçındığını, davalı şirket tarafından düzenlenen 26/02/2006 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına ait 14/02/2007 tarihli … seri nolu, 13/11/2006 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına ait 10/11/2006 tarihli … nolu, 06/04/2007 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına ait 05/04/2007 tarihli … nolu, 29/12/2006 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına ait 29/12/2006 tarihli … nolu, 11/09/2006 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına ait 07/09/2006 tarihli … seri nolu, 18/05/2007 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına it 01/05/2007 tarihli … seri nolu, 28/05/2007 tarihli … nolu fatura ekinde yer alan … firmasına ait 25/05/2007 tarihli ….. Seri nolu ve 17/09/2007 tarihli … nolu 12/12/2006 tarihli … nolu 27/11/2006 tarihli … nolu 29/06/2006 tarihli … nolu faturalar ekinde yer alan Petrol Ofisi firmasına ait faturaların bir kısmında tahrifat yapıldığı bir kısmının da gerçek dışı düzenlendiğinin tespit edildiği, bu durumun tespitinden sonra müvekkili şirket tarafından … 15.Noterliğinden 13/06/2008 tarihinde ihtarname gönderilerek davaya konu sözleşmenin fesh edildiğinin bildirildiğini ve olay nedeniyle … Cumhuriyet Başsavcılığına davalı şirket yetkilileri hakkında soruşturma açılması için suç duyurusunda bulunulduğunu, sonuç olarak davalı şirketin suç duyurusuna konu eylemler nedeniyle sözleşmenin haklı şekilde feshine neden olduğunu, bundan dolayı sözleşmenin 48.maddesinde düzenlene ceza şartı ödemekle yükümlü olduğunu, buna ilaveten fesih nedeniyle müvekkili şirketin uğramış olduğu her türlü zarar ve kar kaybını da ödemesi gerektiğini, davalı tarafın haksız eylemlerinin ortaya çıkması üzerine müvekkili şirketin işlerinin aksamaması için yeniden gemi kiralamak zorunda kaldığını, kiralanan gemi için müvekkilinin kira farklarından da davalının sorumlu olduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 50.000 USD cezai şart alacağından şimdilik 10.000 USD’nin, davalı tarafça sahte evraklar tanzim edilmek suretiyle müvekkili şirketten haksız olarak tahsil edine meblağdan şimdilik 50.000 USD’nin, sözleşmenin feshi nedeniyle ödenen ve ödenecek kira farklarından dolayı 302.839 USD’den şimdilik 10.000 USD’sinin en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiş olup, daha sonra ıslah yolu ile cezai şart talebinin 50.000 USD’ye, haksız olarak tahsil edilen meblağa ilişkin talebinin 146.285,09 TL’ye, kira farkına ilişkin talebini de 45.900 USD’ye yükselterek bu tutarların temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin sahibi olduğu gemiyi 1998 yılında … Madeni Yağlar A.Ş’ye kiraladığını, 2000 yılında davacı … Petrol A.Ş’nin … Madeni Yağ A.Ş’yi satın aldığını, söz konusu satıştan sonra müvekkili şirketin … … ile çalışmaya devam ettiğini, ancak … … çalışanlarının aralarında bir takım anlaşmazlıklar çıktığını, 02/06/2008 tarihinde davacı taraftan gelen ihtarname ile bir iş günü içerisinde talep edilen bir takım evrakların Vergi Dairesinden onaylatılarak noter tasdiki yapıldıktan sonra incelemeye tevdi edilmesinin istenildiğini, ancak istenen belgelerin bir gün içerisinde hazırlanması mümkün olmadığından, bu konuda süre istendiğini ancak sözkonusu evraklar hazır edilmeye çalışılır iken davacının 15/06/2008 tarihli ihtarname ile sözleşmeyi fesh ettiğini bildirdiğini, daha sonra da Cumhuriyet Savcılığına müracaat edip işbu davayı açtıklarını, sözleşmenin 8.maddesinde sözleşme ile ilgili her türlü belge, defter ve kayıtlar üzerinde inceleme yapılabileceği ve bu konuda her türlü kolaylığın gösterileceğinin kabul edilmiş olması nedeniyle müvekkilinin her aşamada davacı şirkete inceleme kolaylığı gösterdiğini, ancak bir iş günü içerisinde birçok evrakın hazır edilmesinin sözkonusu olamayacağından davacı şirketin bu durumu bahane ederek sözleşmeyi tek taraflı olarak fesh ettiğini, davacı yanın müvekkilinin gemi için aldığı yakıt bedellerinin yakıtın alındığına ilişkin fatura da eklenmek suretiyle davacı şirkete gönderildiği şeklindeki beyanının mesnetsiz olduğunu, sözleşmede yakıt bedelinin tutarını gösteren faturaların davacıya kesilecek faturalara eklenmesi konusunda bir kayıt bulunmadığını, dava dilekçesinde belirtilen ve sahte olduğu ileri sürülen faturaların müvekkili ile herhangi bir ilgisi olmadığı gibi müvekkili tarafından davacıya da verilmediğini, sözleşmenin 4.maddesinde belirtilen masrafların kiracı davacı tarafça karşılanacağının belirtildiğini, müvekkilinin de sözleşmede belirtilen masrafları davacıya fatura ettiğini, bunun dışında fazladan veya haksız olarak fatura tanzim edilmesinin söz konusu olmadığını, dolayısıyla haksız şekilde sözleşmeyi fesheden davacının müvekkilinden herhangi bir talepte bulunamayacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Dava; gemi kiralama sözleşmesinin davacı kiracı tarafından süresinden önce haklı nedenlerle feshedilmesinden dolayı sözleşmede yer alan cezai şart, haksız kazanç ve yeniden kiralanan gemi için fazladan ödenen ikame gemi kiralama bedelinin faizi ile birlikte davalı armatörden tahsili istemine ilişkindir.
Davacı tarafça, davalı armatör firmanın sahte ve tahrifat yapılmış yakıt faturaları ile haksız tahsilat yaptığının tespit edilmesi üzerine sözleşmenin süresinden önce haklı nedenle feshedildiği ileri sürüldüğünden taraflararasındaki hukuki uyuşmazlık sözleşmenin feshedilmesinin haklı nedenlere dayanıp dayanmadığı, feshin haklı olduğunun kabulü halinde davacının sözleşme hükümlerine göre cezai şart isteyip isteyemeyeceği, dava dilekçesinde belirtilen yakıt faturalarının sahte olup olmadığı, sahte faturalarla davalının haksız kazanç elde edip etmediği, sözleşmenin feshinden sonra davacının kiraladığı ikame gemi için fazladan kira bedeli ödeyip ödemediği, dolasıyla davacının isteyebileceği tazminat tutarının ne olması gerektiği hususlarında toplanmaktadır.
Dava dilekçesinde bahsi olunan sahtecilik olayı ile ilgili davacı … AŞ ‘nin şikayeti üzerine davalı şirket yetkilileri hakkında Cumhuriyet Savcılığı tarafından soruşturma açıldığı dosya kapsamından anlaşılmış olup, … … 8. Ağır Ceza Mahkemesinin … esas ve … karar sayılı 16/04/2014 tarihli karar ile … AŞ tarafından düzenlenen 13/11/2006 tarihli 9.626,69 TL bedelli, 22/11/2007 tarihli 5.300,26 TL bedelli, 22/02/2006 tarihli 6.056,95 TL bedelli, 22/06/2006 tarihli 9.323,00 TL bedelli, 11/09/2006 tarihli 11.133,00 TL bedelli, 29/12/2006 tarihli 15.256,22 TL bedelli, 06/04/2007 tarihli 10.134,96 TL bedelli, 28/05/2007 tarihli 10.506,00 TL bedelli, 14/08/2007 tarihli 10.505,93 TL bedelli, 29/08/2007 tarihli 10.502,00 TL bedelli, 26/09/2006 tarihli 10.564,90 TL bedelli, 27/11/2006 tarihli 19.008,25 TL bedelli ve 12/12/2006 tarihli 18.366,94 TL bedelli faturalar ekindeki … Petrol, Ar…e Denizcilik, … Petrol, … Petrolcülük, Petrol Ofisi AŞ tarafından düzenlenen faturaların gerçekte … AŞ ‘ye düzenlenmediği, faturaların sahte olduğu, … şirketi tarafından söz konusu sahte faturalara dayanılarak … Petrolden değişik zamanlarda toplam 146.285,09 TL tahsilat yapıldığı, sahte faturaların düzenlendiği kabul edilerek söz konusu faturaların düzenlendiği tarihlerde şirket yönetim kurulu başkanı ve şirket temsilcisi olan … … ‘nun nitelikli dolandırıcılık suçundan dolayı cezalandırılmasına karar verilerek işbu kararın 18/06/2014 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Davacının talepleri, sözleşmenin haklı nedenle feshedilmesi bir başka deyişle davalının sözleşmenin feshine sebebiyet verdiği iddiasına dayandığından davacı tarafından yapılan feshin haklı nedenlere dayanıp dayanmadığı, sözleşmenin süresinden önce feshedilmesinden dolayı davacının zarara uğrayıp uğramadığının tespiti açısından bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup, 11/12/2015 tarihli bilirkişi raporunda, ceza mahkemesinin mahkumiyet kararının davacının fesih gerekçesi olarak ileri sürdüğü olay ve olguları doğruladığı, davacının sözleşmeyi feshetmesini haklı gösterecek iş ve işlemlerin yapıldığının tespit edildiği, bu şekilde davalı şirketin sözleşmeyi ihlal ettiği ortaya konulduğundan davacının sözleşmede belirtilen 50.000,00 USD cezai şartın ödenmesini talep edebileceği, sözleşme ihlalinin çok ağır olduğu durumlarda bu aykırılığa maruz kalan tarafın söz konusu duruma katlanması beklenemeyeceğinden derhal fesih yetkisini kullanmasının dürüstlük kuralına dayalı olarak kabul edilmesi gerektiği, sözleşmenin feshine sebebiyet veren davalının, davacının bu sebeple uğradığı zararları tazmin etmesinin beklenebileceği, davacının fesihten sonra yeni bir gemi kiraladığı, kiralanan geminin aylık kira bedelinin 3.500,00 USD olduğu, feshedilen kira sözleşmesindeki bedel ile yeni kira bedeli arasında aylık 20.000,00 USD fark oluştuğundan fesih tarihinden sözleşmenin bitim tarihine kadar geçecek 9 aylık süre yönünden fazladan ödenen kira bedelinin 20.000,00 USD X 9 ay = 180.000,00 USD olarak tespit edildiği belirtilmiştir.
20/03/2017 tarihli ek raporda ise, sözleşmenin feshi nedeniyle başka bir gemi kiralamak zorunda kalan davacının yeni gemiyi kiralarken kendi menfaatlerinin yanısıra feshedilen sözleşmenin diğer tarafı olan davacının da menfaatlerini dikkate alarak hareket etmesi gerektiği, bu çerçevede kiralamayı en makul kira bedeli üzerinden gerçekleştirmek için gayret göstermesi gerektiği, örneğin yeni gemi için birden fazla kişiden teklif alıp, gerekli ve yeterli araştırmayı yapmakla yükümlü olduğu, davalının mahkemeye sunduğu deliller arasında bu yönde verilmiş teklifler bulunmadığından piyasa araştırması yapmadığının anlaşıldığı, mevcut piyasa koşulları dikkate alındığında feshedilen sözleşme ile davacının aylık 15.000,00 USD bedeli üzerinden yeni bir gemi kiralayabileceğinin tespit edildiği, davacının davalıdan kiraladığı gemi için aylık 9.900,00 USD kira ödediği dikkate alındığında yeniden kiralanan gemi için aylık 5.100,00 USD kira farkı ödemesi
gerektiği, 9 aylık süre için fazladan ödenecek toplam kira bedelinin 45.900,00 USD olarak tespit edildiği, öte yandan kiralanan yeni gemiye yapılan masrafların davalıdan talep edilemeyeceği yönünde görüş ve kanaat bildirilmiştir.
Muhasip bilirkişi tarafından düzenlenen 05/02/2018 tarihli bilirkişi raporunda da, davalının ceza mahkemesi tarafından sahteliği kabul edilen faturalardan dolayı davacıdan 146.285,09 TL haksız kazanç elde ettiğinin tespit edildiği belirtilmiştir.
Yapılan yargılama, toplanan deliller ve bilirkişi raporlarının değerlendirilmesi neticesinde, … Petrolleri AŞ ile davalı arasında … gemisinin kiralanması konusunda 01/09/2005 tarihinde zaman esaslı gemi kiralama sözleşmesi düzenlendiği, sözleşmenin bitim tarihinin 31/03/2009 olarak belirlenip, kiracının armatöre beher gün için 270,00 USD ödeyeceğinin kabul edildiği, sözleşmede armatörün anlaşma hükümlerine uygun olarak kiralayan tarafından gösterilen limanlardan madeni yağ ürünlerini gemiye yükleyerek kiracının gösterdiği noktalara teslim edeceği, armatörün sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya sözleşmenin herhangi bir hükmünü ihlal etmesi halinde kiracıya 50.000,00 USD tutarında cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği, davacı şirket tarafından davalı armatörün sahte faturalar düzenleyerek haksız şekilde yakıt bedeli tahsil ettiği iddiasına dayalı olarak davalı şirket yetkilileri hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç ihbarında bulunulduğu, soruşturmaya müteakip … … 8 Ağır Ceza Mahkemesinin … esas ve … karar sayılı 16/04/2014 tarihli kararında davalı şirketin … Petrol, Ar… Denizcilik, … Petrol, … Petrolcülük ve Petrol Ofisi AŞ firmaları tarafından kendi adına düzenlenmiş gibi sahte yakıt faturaları tanzim ederek … Petrolden değişik zamanlarda toplam 146.285,09 TL tahsilat yaptığı, faturaların tanzim tarihte davalı şirket yetkilisi olan … … ‘nun nitelikle dolandırıcılık suçundan dolayı cezalandırılmasına karar verildiği, kararın 18/06/2014 tarihinde kesinleştiği, böylelikle kesinleşen ceza mahkemesi kararı ile davalı şirketin sahte faturalar tanzim etmek suretiyle davacıdan toplam 146.285,09 TL haksız kazanç tahsil ettiği anlaşıldığından, bahsedilen sahtecilik olayından dolayı davacının sözleşmeyi süresinden önce feshinin haklı bir nedene dayanıp dayanmadığı, bu nedenle davacının sözleşmede öngörülen 50.000,00 USD cezai şart, haksız şekilde tahsil edilen 146.285,09 TL’yi davalıdan isteyebileceği, bunların yanısıra sözleşmenin süresinden önce feshedilmesinden dolayı maruz kaldığı ispatlanan zararlarını da davalıdan talep edebileceği, davacının davalı ile olan gemi kiralama sözleşmesini feshettikten sonra … isimli gemiyi kiraladığı, söz konusu gemi için aylık 35.000,00 USD kira bedeli ödediğinden bahisle feshedilen kira sözleşmesindeki aylık kira bedeli ile 35.000,00 USD olan yeni kira bedeli arasındaki farkı talep etmiş ise de, 20/03/2017 tarihli bilirkişi raporunda açıklandığı üzere davacının yeni gemi kiralarken kendi menfaatleri yanısıra karşı tarafın menfaatlerini de dikkate alması gerektiği, bu çerçevede en makul kira bedeli üzerinden gemi kiralamak için gayret göstermesi gerektiği halde davacı tarafından bu yönde bir piyasa araştırmasının yapılmadığı, mevcut piyasa koşullarına göre feshedilen sözleşmeye konu iş için aylık 15.000,00 USD üzerinden gemi kiralanmasının mümkün olduğu, bu sebeple davacının ikame gemi kiralama nedeniyle isteyebileceği zararının feshedilen sözleşmedeki aylık 9.900,00 USD kira bedeli ile yeniden kiralanan gemi için ödeyeceği aylık 15.000,00 USD arasındaki aylık 5.100,00 USD ‘den ibaret olduğu, sözleşme taraflarca kararlaştırılan tarihten 9 ay önce feshedildiğinden, 9 aylık süre için tespit edilen 45.900,00 USD ‘nin (9 ay X 5.100,00 USD = 45.900,00 USD) davacıya ödenmesi gerektiği, davacı yeniden kiralanan gemi için yapılan tadilat giderinin de davalıdan tahsilini talep etmiş ise de, kiralanan gemide davalının özel istekleri üzerine yapılan talidat masraflarının davalıya yükletilemeyeceği kanaatine varıldığından bu kanaat ışığında, davanın kısmen kabulü ile davacının haksız kazanç talebinin 146.285,09 TL üzerinden kabulü ile bu tutarın 79.145,00 TL’sine dava tarihinden, 67.140,09 TL ‘sine ıslah tarihi olan 28/03/2018 tarihinden itibaren avans faizi uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline, davacının gemi kiralamadan kaynaklı talebinin kabulü ile 45.900,00 USD ‘nin 10.000,00 USD’sine dava tarihinden, 35.900,00 USD’sine 28/03/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince Dolar faizi uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline, davacının cezai şart talebinin kabulü ile 50.000,00 USD cezai şartın 10.000,00 USD’sine dava tarihinden, 40.000,00 USD’sine 28/03/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince işleyecek Dolar faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM/Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere,
1-Davanın kısmen kabulü ile;
Davacının haksız kazanç talebine ilişkin olarak 146.285,09 TL’nin 79.145,00 TL’sine dava tarihinden, 67.140,09 TL ‘sine ıslah tarihi olan 28/03/2018 tarihinden itibaren avans faizi uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline,
2-Davacının gemi kiralamadan kaynaklı talebine ilişkin olarak 45.900,00 USD ‘nin 10.000,00 USD’sine dava tarihinden, 35.900,00 USD’sine 28/03/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince Dolar faizi uygulanmak suretiyle davalıdan tahsiline,
3-Davacının cezai şart talebine ilişkin olarak 50.000,00 USD’nin 10.000,00 USD’sine dava tarihinden, 40.000,00 USD’sine 28/03/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince işleyecek Dolar faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
4-Karar harcı olan 33.030,80 TL’den peşin alınan 7.815,90 TL’nin mahsubu ile bakiye 25.214,90 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Davacı yanca yatırılan 7.815,90 TL peşin harcın davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
5-Davacı taraf vekil ile temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca tayin olunan 33.291,70 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan 7.834,00 TL ıslah dahil ilk harç, 248,50 TL posta ücreti, 6.200 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 14.282,50 TL’nin kabul ve red oranı nazara alınarak 14.282,50 TL’nin davalıldan alınıp davacıya verilmesine,
7-Taraf vekillerince yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın avansı yatıran tarafa karar kesinleştiğinde iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde istinaf yolu (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine başvuru yolu) açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/05/2018

Başkan … Üye … Üye … Katip …