Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/245 Esas
KARAR NO : 2023/586
DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 04/04/2023
KARAR TARİHİ : 06/11/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ; “müvekkili ile davalılardan … A.Ş. arasında 06.10.2022 tarihli …’na katılım sözleşmesi akdedilmiş, müvekkil fuara katılmış ve sözleşme bedelini çek ile ödemiştir. Müvekkil tarafından keşide edilen … Bankası A.Ş. … Şubesindeki … IBAN no.lu hesaba ait (3) adet çekin hamil … A.Ş.’nin kargoda elinden rızası hilafına çıktığı ve çeklerin iptali … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/… E. Sayılı dosyası ile çeklerin iptali için dava açıldığı ve ödeme yasağı konulduğu öğrenildiğini, … çek no.lu, 31.10.2022 tarihli, 39.0000,00-TL bedelli çek, yetkili hamil … dışında başka kişilerce bankaya ibraz edilmiş fakat ödeme yasağı sebebiyle ödenmediğini, müvekkilimiz tarafından çek bedeli, sözleşmeye göre alacaklı olan … A.Ş.’ye ödenmiştir. …. İcra Müdürlüğü’nün 2022/… E. Sayılı dosyası ile müvekkil aleyhine icra takibi başlatıldığını, ….İcra Müdürlüğü’nün 2022/… E. Sayılı dosyasından yapılan takip mükerrer tahsilata sebebiyet verecektir, icra dosyasından yapılan hacizler sebebi ile müvekkilimizin mağduriyeti doğmuştur. Müvekkilimiz tarafından takibe dayanak borcun tamamı ödendiğinden işbu menfi tespit davasını açma zaruretimiz doğmuştur. … A.Ş. Tarafından daha önce davalılara karşı …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/… E. Sayılı dosyası ile menfi tespit ve istirdat talebi ile, tarafımıza karşı ise alacak davası ikame edilmiştir. Ayrıca çek altındaki imzalar da … A.Ş.’ye ait olmadığından ….İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2022/… E. Sayılı dosyası ile davalıardan …’ın imza itirazında bulunmuştur. Görüldüğü üzere menfi tespit davasının sonucuna göre hak sahibi yetkili hamil belirleneceğinden işbu davanın sonucunun beklenilmesine karar verilmesini takip dayanağı çek bedelinin davalılardan … A.Ş.’ye müvekkil ile arasında fuar katılım sözleşmesi bulunması ve çekin rızası hilafına elinden çıkmış olmasına istinaden ödenmesi sebebiyle. …. İcra Müdürlüğü’nün 2022/… E. Sayılı dosyasına ilişkin olarak, teminat karşılığı icra veznesine yatan paranın dava sonuna kadar alacaklıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ederiz. müvekkilin diğer cirantalara da hiçbir borcu bulunmamaktadır. Davalıların bir organizasyon dahilinde hareket ettiği, müvekkilimize ait başka bir çeki de aynı şekilde aynı vekil ile icra takibine koydukları anlaşılmaktadır. Davalı … A.Ş. ve … … A.Ş.’ye ait çekler aynı kargo evrakı içerisinde kaybolmuş ve takipte alacaklı görünen aynı kişilerce, aynı vekil tarafından başka şirketlerce keşide edilen çeklere ilişkin başkaca bir çok icra takibi açılmıştır. Dava konusu çek ile ilgili … Başsavcılığı’nın 2022/… Sor. Sayılı dosyası ile soruşturma yürütülmektedir. Müvekkile ait diğer çeklerden 30.11.2022 tarihli çek hakkında ise, … İcra Müdürlüğü’nün 2022/… E. Sayılı dosyası ile icra takibine konulmuştur, ….Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/… E. Sayılı dosyası ile davalı … tarafından ikame edilen menfi tespit, istirdat davası derdesttir, … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2022/… Sor. No.lu sayılı dosyası ile soruşturma devam etmektedir. İzah edildiği üzere davalı alacaklı kötüniyetlidir. Müvekkilimiz … Bankası A.Ş. … Şubesi … çek no.lu 31.10.2022 tarihli 39.000,00-TL bedelli çekden dolayı, müvekkilin …. icra müdürlüğü’nün 2022/… e. sayılı dosyasından borcu bulunmadığının tespitine, çek rızası hilafına elinden çıkan hamil tarafından açılan …. asliye ticaret mahkemesi’nin 2022/ … e. sayılı menfi tespit ve istirdat davasının sonucunun beklenilmesine, teminat karşılığından icra dosyasına yatan paranın dava sonuçlanıncaya kadar alacaklıya ödenmemesine ve müvekkilimizin malvarlığı üzerine konan hacizlerin kaldırılmasına karar verilmesini, ….icra müdürlüğü’nün 2022/… e. sayılı dosyasından başlatılan icra takibinde müvekkilimizin borçlu olmadığının tespitine, dava sonuçlanıncaya kadar icra veznesine yatacak pararnın alacaklı görünen tarafa ödenmemesi için teminat mukabili ihtiyati tedbir kararı verilmesine, çek rızası hilafına elinden çıkan … A.ş. tarafından açılan …. asliye ticaret mahkemesi’nin 2022/ … E. sayılı dosyasının sonucu huzurdaki davayı etkileyeceğinden işbu davanın bekletici mesele yapılmasına ve neticeten davanın kabulüne, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı … … vekili cevap dilekçesinde; “Davacı, dava konusu çekin keşidecisi olup çekteki imzasına bir itirazı bulunmamaktadır. Dava dilekçesinde davacı ile çekin lehdarı arasında ticari bir ilişki bulunduğu, dava konusu çekin de bu ilişkiye istinaden keşide edilerek çekin lehtarı olan … şirketine verildiği belirtilmiştir. Davacı, dava konusu çeki keşide edip çekin lehtarı olan … şirketine verdiğini beyan ettiğine göre hem çekteki imzasını hem de çekteki borç ilişkisini kabul etmiş demektir. Bu nedenle de çekin keşidecisi olan davacı, dava konusu çekten ötürü müvekkile karşı sorumludur.
Dava dilekçesinde, … şirketinin çekteki imzasına itiraz ettiği belirtilmiş ise de çekteki lehtar imzasının sahte olması TTK 677 maddesinde belirtilen imzaların istiklali prensibi gereği keşideciyi sorumluluktan kurtaran bir sebep olmadığını” beyanla davanın reddine, davacının %20’den az olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine, vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiş ve savunmuştur.
Davalılar … Anonim Şirketi, … …, … …, … Limited Şirketine usulüne uygun davetiye çıkarılmış olup, davaya cevap dilekçesi sunulmadığı anlaşılmıştır.
DELİLLER
…. İcra müdürlüğünün 2022/… Esas sayılı dosyası Uyap üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
… CBS’na ait 2022/… sayılı soruşturma dosyası Uyap üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
…. ATM’ne ait 2022/… Esas sayılı dosyası Uyap üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır
…. ATM’ne ait 2022/… Esas sayılı dosyası Uyap üzerinden celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; …. İcra Dairesi’nin 2022/… esas sayılı dosyasında takibe konu olan 31/10/2022 tarih, … seri nolu 39.000 TL’lik bedelli çekin keşidecisi davacının, çekin lehtarı olan davalı ….. A,Ş nin çeki kaybetmesi nedeniyle diğer takip borçluları davalılara borçlu olmadığının tespiti ve kötüniyet tazminatı istemine ilişkindir.
Mahkememizce …. İcra müdürlüğünün 2022/… Esas sayılı dosyası incelendiğinde; 03/11/2022 tarihinde alacaklı … … tarafından borçlular … Anonim Şirketi, … Limited Şirketi, … Şirketi, … … aleyhine ilamsız takip başlatıldığı, takip tutarının 39.000TL olduğu, takip dayanağının sebebinin 31/10/2022 ibraz tarihli 39.000,00 TL bedelli çek yönünden alacağın talep edildiği, davacının 07/04/2023 tarihli dilekçesi ile, yasal süresi içerisinde takibe, borca, faize ve ferilerinin tümüne itirazı ile takibin durduğu anlaşıldığı, … Noterliğinin 30/03/2023 günlü … yevmiye nolu yetki ile, alacağın iş bu dosyada 60.113,10TL’lik kısım yönünden … …’dan … …’a devredildiği anlaşılmıştır.
Huzurdaki davada uyuşmazlık; davaya ve takibe konu çekteki lehtar imzasının sahte olması halinde ciro yolu ile hamil davalının yetkili hamil olup olmadığı buradan varılacak sonuca göre keşideci davacının hamile karşı sorumluluktan kurtulup kurtulamayacağı noktasında toplanmaktadır.
Takibe ve eldeki davaya konu yapılan çek keşidecisi davacı … .Ltd.Şti.; lehtarı davalı, … A.Ş. olan senedin ilk cirantası lehtar ve ondan sonraki cirantaları davalılar sırasıyla … … San ve Tic. Ltd.Şti., … …, … …, ile çekin hamili … …’dur.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun kambiyo senetlerine ilişkin hükümleri poliçe esası üzerine kurulmuştur. Kanun, kambiyo senetlerinin ortak olan hükümlerine poliçe başlığı altında yer vermiş; bono ve çek hakkında ise ortak hükümlere yollama yapmakla yetinmiştir (6102 TTK’ nın 778, eTTK. 690, 730)
6102 sayılı TTK’nın 818. maddesi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken aynı yasanın 677. maddesi uyarınca ”bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını sahte imzaları, hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzaları içerirse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez” İmzaların bağımsızlığı (istiklali) şeklinde tanımlanan bu ilke, poliçeye atılan her geçerli imzanın (keşidecinin, cirantanın, avalistin, kabul eden muhatabın imzası gibi) sahibini bağladığını, geçersiz imzanın sahiplerini sorumlu kılmamalarına rağmen poliçenin geçerliliğini ortadan kaldırmadığını ifade eder. Geçerli imzaların sahipleri, başkasının imzasının geçersiz olduğunu ileri sürerek kambiyo sorumluluğundan kurtulamazlar. Geçersiz bir imza sahibini bağlamaz, ancak ciro zincirini de koparmaz.
İmzaların bağımsızlığı ilkesi, ciro zincirinde bulunan imzalardan birinin veya bazılarının sahteliğine dayanılarak menfi tespit davası açılmasına olanak sağlamaz. Diğer bir deyişle, “imzaların istiklali (bağımsızlığı)” ilkesine göre senet lehtarının veya diğer cirantaların ciro imzasının sahte olması hali, diğer imza sahiplerinin ve özellikle senedin asıl borçlusu olan keşidecinin senetten kaynaklanan sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Poliçeye imza koyan kişi, diğer imzaların geçersiz veya sahte ya da mevhum kişilere ait olmasının riskini de taşır. Buna göre her imza kendi sahibini, diğer imzalardan bağımsız olarak bağlar. Poliçe üzerinde şekil bakımından tamam ve görünüşe göre sahibini bağlayan bir imzanın bulunması yeterlidir. Kanun yapıcı, 6102 sayılı TTK’nun 677. maddesinde senedin geçerliliğinin, sorumluluktan tamamen bağımsız şekilde mevcut olabileceğini kabul etmiştir. Çekteki imzalar, bu imzalarda ismi geçen şahıslar yönünden herhangi bir sorumluluk yaratmasa bile, senet yine de geçerli kalır. Çekin geçerli kalmasının sonucu ise, diğer imzaların sahiplerinin sorumluluklarının devam etmesidir. (Reha Poroy/ Ünal Tekinalp; Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 17. Baskı, İstanbul 2006, s. 141-142; Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 2.Bası, Ankara 1997, s. 414 vd; Hüseyin Ülgen / Mehmet Helvacı / Abuzer Kendigelen/ Arslan Kaya; Kıymetli Evrak Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2004, s. 126 vd; Naci Kınacıoğlu; Kıymetli Evrak Hukuku, 5.Baskı, Ankara 1999, s. 122 vd; Gönen Eriş; Türk Ticaret Kanunu, Kıymetli Evrak ve Taşıma, Ankara 1988, s. 174 vd- s.286; Yargıtay 11.HD.3.11.1987 tarih, 347/5865 Esas ve Karar sayılı kararı; Oğuz İmregün; Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 1998, s.58 vd; İsmail Doğanay; Türk Ticaret Kanunu Şerhi, c.II , 3. Baskı, Ankara 1990 s.1611 vd.).
6102 sayılı TTK’nun 686/1.maddesi; “Bir poliçeyi elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa da kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde, yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse son ciroyu imzalayan kişi, poliçeyi beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır”hükmünü içermektedir.
Sahte imza bir başkasının imzasının taklit edilmesi hali olup, takip tarihi itibariyle yürürlükte olan 6102 sayılı yasanın TTK’nın 677. maddesi hükmü gereğince;Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını, sahte imzaları, hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzaları içerirse ,diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez. Cirolar arasındaki zincirleme bağlılığın gözlenmesi sadece dış görünüm bakımından yapılır. Başka bir anlatımla, ciro silsilesinin (zincirinin) muntazam bir şekilde birbirini takip edip etmediğini incelerken dış görünüşü incelemek yeterli olup, cirantalardan birinin imzasının sahte olması veya temsilci sıfatıyla senedi imzalayan şahsın imza yetkisinden yoksun olması ciro zincirini etkilemez (Hulusi Gürbüz; Yargıtay Uygulaması Işığında Ticari Senetlerin iptali Davaları ve Ticari Senetlere Özgü Sorunlar, İstanbul 1984, s.295; Doğanay s.1646-1647; … Alışkan; Kambiyo Senetlerinde Temlik Cirosu, İstanbul 1998, s. 255 vd; Tarık Başbuğoğlu; Uygulamalı Türk Ticaret Kanunu, 1.cilt Ankara 1988, sh. 807; Erol Ertekin/İzzet Karataş; Uygulamada Ticari Senetler: Ankara 1998, s. 363).
6102 sayılı TTK’nun Kanunun 710/3. maddesi uyarınca; “Hile veya ağır kusuru bulunmadıkça poliçeyi vadesinde ödeyen kişi borcundan kurtulur. Ödeyen kişi, cirolar arasında düzenli bir teselsülün bulunup bulunmadığını incelemekle yükümlü ise de, cirantaların imzalarının geçerliliğini araştırmak zorunda değildir”.
Bu açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesine gelince; dava konusu çekte, davacı keşideci durumunda olup, davalılar senede ciro yoluyla hamil olmuştur. Görünüşe göre ilk ciro, çekin lehtarı durumundaki … San. A.Ş. imzası ile yapılmıştır. Davacı keşideci, kendi imzasını inkar etmemektedir. Çek metnine göre ciro silsilesinde şeklen bir kopukluk bulunmamaktadır. İmzanın sahteliğinin herkese karşı ileri sürülebileceği, imzanın sahte olmasının ciro silsilesini bozduğu, davalının ancak kendisinden önceki cirantalara başvurabileceği davacı keşidecinin çek bedelini lehtarın imzasının sahte olduğundan bahisle, ciro silsilesindeki kopukluk nedeniyle davacının borçlu olduğunun kabul edilemeyeceği yolundaki iddiasıyla açılan menfi tespit davası, kambiyo hukuku ilkelerine uygun düşmemektedir. Her ne kadar davacı keşideci, lehtarın imzasının sahte olduğu ve çekin kargo şirketinde iken çalınmak suretiyle sahte ciro ile tedavüle sürüldüğünü iddia etmiş, ise de keşideci ile lehtar arasındaki şahsi def’ilerin hamile karşı ileri sürülebilmesi için hamilin senedi iktisabında kötüniyetli olduğunun kanıtlanması gerekir.
Somut olayda, davalıların çeki iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket ettiği, başka bir anlatımla kötüniyetli hamil olduğu kanıtlanamamıştır. O halde davacı keşideci, kargo şirketine teslim edilen çekin çalınarak lehtarın imzasının sahte olarak atılmak suretiyle tedavüle sürülmesi nedeniyle davalı şirketin iyiniyetli yetkili hamil olamayacağını ileri süremez. Lehtar dolayısıyla 1.cirantanın imzasının sahteliği, kendisine karşı kambiyo hukukundan kaynaklanan alacak haklarının ileri sürülmesini engeller. Başka deyişle 1.ciranta ve lehtar olarak müracaat borçlusu sayılmaz. Yani lehtarın imzasının sahteliği keşideci konumundaki davacıyı borçtan kurtarmaz.
Açıklanan tüm bu nedenlerle ; çek lehtarının ilk cirosunun sahte oluşu, ondan sonraki cirantaların bulunması, keşidecinin çek bedeli kadar lehtara borçlu olmadığı yönündeki iddiasının davalı hamile karşı ileri sürülemeyeceği gibi lehtarın ilk cirosunun sahte olduğunun diğer cirantalar tarafından bilinmesinin de beklenemeyeceği dolayısıyla davalıların çeki iyiniyetle iktisap ettiğinin ve çekte lehtar imzasının sahteliğine ilişkin mutlak defi veya ve bedelsizliğe ilişkin şahsi def’iyi davacı keşidecinin, çek hamili davalıya karşı ileri sürerek, borçtan kurtulamayacağının kabulü gerekmekle davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur. ( Emsal Karar: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi 2022/53 Esas 2022/352 Karar, 2017/127 Esas,2017/402 Karar, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi 2019/3036 Esas, 2023/1186 Karar)
H Ü K Ü M : Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davacı tarafından açılan davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 269,85TL karar-ilam harcından davacı tarafça peşin yatırılan 666,03TL harcın mahsubu ile bakiye 396,18TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
3-Dava ret ile sonuçlandığından, davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … Anonim Şirketi kendisini vekille temsil ettirdiğinden, reddedilen talep üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 17.900TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile bu davalıya ÖDENMESİNE,
5-Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının 6100 sayılı Yasanın 333. maddesi ile Yönetmeliğin 207. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra hesap numarası bildirilmiş ise elektronik ortamda hesaba aktarmak suretiyle; hesap numarası bildirilmemiş ise masrafı kalan paradan karşılanmak suretiyle PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak yazı işleri müdürü tarafından iadesine,
Dair, davacı vekili ve davalı … vekilinin yüzüne karşı, diğer tarafların yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 06/11/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır