Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/194 Esas
KARAR NO : 2022/629
DAVA : Çek İstirdat
DAVA TARİHİ : 30/09/2020
KARAR TARİHİ : 19/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Çek İstirdat davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Dava konusu … Bankası … Şubesi, 30/04/2020 Tarih, 60.000 TL Miktar, keşidesi … Limited Şirketi olan XX Çek, … seri numaralı çek hakkında … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/… Esas sayılı dosyası ile Kıymetli Evrak iptali davası açıldığını ve çekin ödemeden men kararı ile çekin üçüncü kişilere ödemesinin yasaklandığını, banka tarafından çekin … tarafından bankaya ibraz edildiğinin bildirdiğini, çekin zilyedinde iken rızası dışında elinden çıktığını, dava konusu çekin, davalının elinde olduğunu, davalının dava konusu senedi kötü niyetle iktisap ettiğini, davalı ile herhangi bir ticari ilişkisi bulunmadığını bildirerek çekin istirdadını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin … ile ticari ilişkisi olduğunu, ödeme için çeki cirolayarak kendisine verdiğini, çekin bankaya ibrazı ile ödeme yasağı olduğunu ve işbu davanın açıldığının öğrenildiğini, çekin ciro silsilesi ile müvekkiline iktisap ettiğini, çek incelendiğinde davacının çeki ciroladığının görüldüğünü, çekin kendi rızası ile … ‘e cirolaması sonucu çıktığını, … ‘in de cirolayarak müvekkiline verdiğini, davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu bildirerek masraf ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE: Dava; 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca açılan çek istirdadı istemine ilişkindir.
… Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/… esas, 2020/… karar sayılı kararı ile; “TTK 4/c, HMK 114/1-c, 115/1-2 maddeleri gereğince Asliye Ticaret Mahkemeleri görevli olduğundan davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine…” dair karar verilmiş ve dosya mahkememize tevzi edilerek yukarıdaki esasa kaydı yapılmıştır.
… Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/… esas, 2020/… karar sayılı dosyası fiziken celp ve tetkik edilmiş olup davacı tarafından davaya konu 60.000 TL bedelli çekin kaybolması nedeniyle çek zâyi davası açıldığı, … Bankası tarafından 30.04.2020 tarihinde çekin … tarafından ibraz edildiğinin bildirildiği, 11.11.2020 tarihinde davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına dair karar verildiği görülmüştür.
İstirdat istemine konu çek ile ilgili banka kayıtları celp ve tetkik edilmiştir.
Mahkememizce dosya kapsamına alınan mali müşavir bilirkişi … tarafından hazırlanan raporda ; “…Davacı Ticari Defterleri :Davacı tarafın 2019,2020 ticari defterlerinin 6102 say. 64.maddesinin 3.fıkrası son cümlesi kapsamında 06.06.2013 tarihli Resmi Gazete Sayı: 28669 ile yapılan değişikliğin 15/a maddesi kapsamında açılış tasdiklerinin süresi içerisinde yapıldığı, ancak yevmiye defteri kapanış tasdiklerinin mevcut olmadığı HMK 222/2 maddesi kapsamındaki koşulları taşımadığı belirlenmiştir. Takdir sayın mahkemeye aittir.
Davalı Ticari Defterleri:
Davalı tarafın 2018,2020 ticari defterlerinin 6102 say. 64.maddesinin 3.fıkrası son cümlesi kapsamında 06.06.2013 tarihli Resmi Gazete Sayı: 28669 ile yapılan değişikliğin 15/a maddesi kapsamında tasdiklerinin süresi içerisinde yapıldığı, HMK 222/2 maddesi kapsamındaki koşulları taşıdığı belirlenmiştir. Takdir sayın mahkemenindir.
Davacı Sunulan Kayıtları Uyarınca Tespit Edilenler;
Davacının sunulan 2019 ve 2020 yılı ticari defterlerinde davaya konu 60.000,00 TL tutarındaki çek alınışına ilişkin kayıt olmadığı,
Çekte kendisinden önceki ciranta olan … ve kendisinden sonraki ciranta olan … ile ilgili herhangi bir hesap kayıt mevcut olmadığı görülmüştür.
Davalının Sunulan Kayıtları Uyarınca Tespit Edilenler;
*Davaya konu çekin alınışına ilişkin;
Davaya konu 60.000 TL tutarındaki çekin davalı şirkete … tarafından verildiğine ilişkin 28.04.2020 tarih ve 41 nolu tahsilat makbuzu sunulmuş olup, davalı kayıtlarında 30.04.2020 tarihinde çekin giriş kaydının yapıldığı mevcuttur.
*Çekin alındığı firmaya ilişkin kayıtlar;
Davalı tarafından dava dışı … ‘e ilişkin … hesap nolu hesap ve fatura ve dekont suretleri incelenmiş olup,
Davalı tarafından söz konusu çekin 40.000,20 TL tutarındaki fatura ve 2018 yılında ticari ilişki kapsamında verilen 20.000,00 TL tutarlı çekin iadesinin karşılığı 60.000,00 TL tutarında çek alındığı sunulan kayıtlar kapsamında tespit edilmiştir.
… TM 2020/… Esas çek zayi davası-karar;
Davacı tarafından 17.04.2020 tarihinde açmış olduğu davada davaya konu 60.000 TL çekin kaybolması nedeniyle çek zayi davası açıldığı, … Bankası tarafından 30.04.2020 tarihinde çekin … tarafından ibraz edildiğinin bildirildiği, 11.11.2020 tarihinde davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığı görülmüştür.
Borç alacak hususunda incelemeler;
Davacı tarafından davaya konu çekin kaybedilmesi sebebiyle elinde bulunduran davalının çeki kötü niyetle iktisap eden olduğundan bahisle yetkili hamili olduğundan bahisle istirdat talebinde bulunduğu işbu davada taraf kayıtları incelendiğinde, davacının ciroladığı çek ile ilgili kayıtlarında kendinden önceki ciranta ve kendinden ciranta ile ticari ilişkisine dair kayıt mevcut olmadığı, buna mukabil davalı tarafın kayıtlarında söz konusu çeki kendinden önceki ciranta … Nergiz’den süregelen ticari ilişki kapsamında aldığı hususlarının mevcut olduğu, bu nedenle ticari kayıtlarda davalının kötü niyetle çeki iktisap ettiğine dair kayıt mevcut olmadığı, çek ciro tarihinden önce de çeki aldığı … ile ticari ilişkisi mevcut olduğu tespitleri kapsamında davalının iyi niyetli yetkili hamil olduğu hususunda nihai takdirin Sayın Mahkemeye ait olacağı sonucuna varılmıştır.
Sonuç:
Dosya, davacı ve davalı tarafa ait sunulan ticari defterler ve diğer incelemeler neticesinde;
*Davacının sunulan 2019 ve 2020 yılı ticari defterlerinde davaya konu 60.000 TL tutarındaki çek alınışına ilişkin kayıt olmadığı,
*Çekte kendisinden önce ciranta olan … ve kendisinden sonraki ciranta olan … Nergiz ile ilgili herhangi bir hesap kayıt mevcut olmadığı,
*Davalının sunulan 2019 ve 2020 yılı ticari defterlerinde davaya konu 60.000 TL tutarındaki çekin 40.000,20 TL tutarında fatura ve 2018 yılında ticari ilişki kapsamında verilen 20.000 TL tutarlı çekin iadesinin karşılığı 60.000 TL tutarında çek alındığının kayıtlı olduğu,
*Davaya konu 60.000 TL tutarındaki çekin davalı şirkete … tarafından verildiğine ilişkin 28.04.2020 tarih ve 41 nolu tahsilat makbuzu sunulmuş olup, davalı kayıtlarında 30.04.2020 tarihinde çekin giriş kaydının yapıldığı,
*Davalının kayıtlarında süregelen ticari ilişki kapsamında çekin iktisap edildiğinin mevcut olduğu,
*Davacının bildirdiği kötü niyet ve diğer hususların dosya kapsamında takdirinin Mahkemeye ait olduğu…” hususlarında mütalaada bulunulduğu görülmüştür.
Huzurdaki davanın 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca açılan çek istirdadı istemine yönelik olup uyuşmazlığın; … Bankası … Şubesine ait, 30/04/2020 tarihli, … seri numaralı, 60.000-TL bedelli 1 adet çekin davalıdan istirdadına karar verilip verilemeyeceği noktasında toplandığı, çek suretinin tetkikinde ise davacının ciranta, davalının hâmil olarak göründüğü anlaşılmıştır.
Davaya konu istem yönünden tatbiki gereken 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 792. maddesi uyarınca; “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü geçerli olmakla çeki elinde bulunduran kişinin geçerli ve birbirini takip eden cirolarla yetkili hamil olduğunun tespiti durumunda ancak çeki kötü niyetli veya ağır kusurlu olarak iktisap etmesi durumunda iade ile mükellef olması mümkündür. Ayrıca çek istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü anılı kanuni düzenleme ışığında davacı taraf üzerinde olup, davacının çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çeki elinde bulunduran şahsın kötüniyetli veya çekin iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Bu itibarla, anılan yasal düzenleme karşısında ispat yükü üzerinde bulunan davacının, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çeki elinde bulunduran şahsın kötüniyetli veya iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesinin gerektiktiği, somut uyuşmazlık yönünden senede karşı senetle ispat kuralı gereğince yazılı deliller ile ispat yükü altında olan davacı tarafça anılan hususların ispatlanamadığı, çekin arka yüzünde muntazam birbirini takip eden ciro silsilesi ile davalı/hamile geçtiği görülmüş olup bu itibarla, kambiyo hukuku anlamında ciro silsilesinde bir kopukluğun mevcut olmadığı, böylece davalının şeklen meşru hâmil konumunda bulunduğu ve iktisabında kötüniyetli yahut ağır kusurlu kabul edilmesini gerektirir delillerin mevcut olmadığı anlaşılmıştır. Davacı tarafça dava dilekçesinde yemin deliline dayanıldığı görülmüş ise de HMK’nın 266/1-c maddesi gereğince ceza soruşturmasını gerektirecek vakıaların yemine konu edilemeyeceği anlaşılmakla; sübut bulmayan davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2- Davacı tarafça peşin yatırılan 1.024,65 TL harçtan, 80,70 TL karar-ilam harcının mahsubu ile bakiye 943,95 TL harcın hüküm kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3- Dava ret ile sonuçlandığından, davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına
4- Davalı taraf yargılama gideri yapmadığından bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
5-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden, reddedilen talep üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 9.600,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
6- Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının 6100 sayılı Yasanın 333. maddesi ile Yönetmeliğin 207. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra hesap numarası bildirilmiş ise elektronik ortamda hesaba aktarmak suretiyle; hesap numarası bildirilmemiş ise masrafı kalan paradan karşılanmak suretiyle … merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak yazı işleri müdürü tarafından iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 19/10/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır