Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/403 Esas
KARAR NO : 2021/978
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 26/06/2019
KARAR TARİHİ : 28/12/2021

Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin cd, yayın araçları, yazışmalar, defterler, faturalar, sözleşmeler, faaliyeti itibariyle tutması zorunlu olan veya gerekli olan diğer tüm belge ve araçlarını düzenli ve sistematik olarak saklanması gerektiğinden, 07/12/2012 tarihinde … A.Ş. ile depo kiralama ve saklama sözleşmesi imzaladıklarını, sözleşme kapsamında … şirketine ait depolarda müvekkilinin eski yıllara ait kayıtlarının saklandığını, müvekkilinin bir kısım ticari defter ve belgelerinin 11/06/2019 tarihinde TTK m.82/7, m.82/1-d ve m.64/4 ile ticari defterlere ilişkin tebliğ m.5’e istinaden tutulan bir kısım ticari defter ve belgelerin şirketin özel belge ve evraklarını saklamak için kullandığı deponun … tesisinde çıkan yangın nedeniyle zayi olduğunu, yangının 12/06/2019 tarihinde … tarafından bildirildiğini, yangının 4 gün 7 saat sonra ancak kontrol altına alınabildiğini, yangın sonrasında itfaiye ekipleri tarafından … deposunun içerisinde bulunan tüm malzemeler ile birlikte tamamen yanmış olduğunun tespit edildiğini, yangında müvekkiline ait 79 adet kutu ve içerisindeki anılı defterlerin yandığını, müvekkil şirket bakımından ticari yaşantısı ve geleceği yönünden hayati önem taşıyan işbu defter ve belgelerin zayi olması nedeniyle yangına sebebiyet veren kişi veya kurumlara karşı her türlü yargı yoluna başvurma hakları saklı kalmak kaydıyla huzurdaki davayı açtıklarını beyanla zayi olduğu sonradan tespit edilen defter ve diğer belgelerle ilgili talep ve dava hakları da saklı kalmak kaydıyla 79 kutu içerisinde zayi olan defter ve belgelerin zayi olduğunun tespiti ile belirtilen defter ve belgelere dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKCE :
Davacı vekili yangın raporu, müşteri hizmetleri sözleşmesi, basında çıkan yangın haberleri, v.s. davaya konu tüm delil ve belgelerini dosyaya ibraz etmiştir. Mahkememizce matbaalar ve noterlikle müzekkere yazılarak gerekli kayıtlar celp edilmiştir.
Mahkememizce dava dilekçesindeki talep doğrultusunda davacı şirketin yangında zayi olan ve TTK’nun 82. maddesi anlamında saklamakla yükümlü olduğu belgelerinin tespiti babında rapor düzenlemesi baabında mali müşavir bilirkişi … marifetiyle inceleme icra edilerek konuya ilişkin 19/03/2021 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişinin anılı raporunda özetle;
“Davanın TTK 82.Maddesinin 7.Bendi kapsamında yasal süresinde açıldığının anlaşıldığı,
Davacı tarafça, ticari defterlerinin, faturaların, vergiye esas belgeler ve sair her türlü belgelerinin TTK madde 82/7 numaralı fıkra uyarınca zayi olduğunun tespitinin talep edildiği, söz konusu belgelerin … şirketinin deposunda arşivlendiğini belirterek dosyaya söz konusu şirket ile aralarında yapılan sözleşmenin sunulduğu,
İron Mountain şirketince dosyaya gönderilen davacıya ait envanter listesi incelendiğinde davacının genel olarak 2007-2012 yılları arasında fatura, irsaliye Banka Fişleri, Mahsup fişleri vs… belgeleri ile 2007, 2008, 2009, 2011 ve 2012 yılları yasal defterlerinin söz konusu envanter listesinde yer aldığı, ancak depoda yer alan klasörlerin sadece tarihlerinin belirtildiğini fatura ve irsaliylerle ilgili olarak herhangi seri numaralarına yer verilmediği,
Davacı tarafça zayi olduğu belirtilen fatura, sevk irsaliyesi ve yasal defterlerin TTK 82/1 Maddesi kapsamında saklanması gereken belgelerden olduğu bu kapsamda, Raporumuzun “4.7.-Değerlendirmeler” bölümünde detaylı açıklandığı üzere;
Davacı tarafça zayi olduğu belirtilen;
Altay Matbaa tarafından basımı gerçekleşen fatura ve irsaliye seri numaralarının arşivleme şirketince dosyaya gönderilen envanter listesinde fatura ve irsaliyelerle ilgili seri numaralarına yer verilmemesi nedeniyle karşılaştırılamadığı, Ancak söz konusu fatura ve sevk irsaliyelerinin basım tarihlerinin … şirketince sunulan davacıya ait arşiv listesinde yer alan fatura ve irsaliye tarihleriyle uyumlu olduğu tespit edilmiş olup söz konusu fatura ve irsaliyelerin aynı fatura ve irsaliyeler olup olmadığı hususu sayın mahkemenin takdirinde olduğu,
… Şirketince basımı yapıldığı belirtilen faturalarla ilgili olarak da söz konusu firma tarafından iş bu rapor tarihine kadar dosyaya herhangi bir bilgi ve belge sunulmadığından davacının … şirketi tarafından basıldığı belirtilen faturalarla ilgili herhangi bir değerlendirme yapılamadığı,
Arşivleme şirketince dosyaya gönderilen Envanter listesi incelendiğinde davacı şirketin 2007, 2008, 2009, 2011 ve 2012 yılları yasal defterlerinin arşivleme şirketinin deposunda bulunduğu, 2010 yılı yasal defterleriyle ilgili olarak da herhangi bir bilginin listede yer almadığı, davacı tarafça huzurdaki dava ile 2009, 2010, 2012 ve 2012 yılları yasal defterleri ile ilgili olarak zayi belgesi talebinde bulunulduğu,
Davacının 2010 yılı yasal defterlerinin arşivleme şirketince dosyaya gönderilen envanter listesinde yer almaması nedeniyle, davacının 2009, 2011 ve 2012 yılları yevmiye kebir, envanter ve Damga Vergisi defterlerinin zayi olduğunun değerlendirildiği,
Ancak … Noterliğince dosyaya sunulan davacı şirkete ait yasal defter tasdikleri incelendiğinde davacının 2009, 2010, 2011, 2012 yılları yasal defterlerinin açılış tasdiklerinin dosyaya sunulduğu, söz konusu açılış tasdiklerinin yasal süresinde yaptırıldığı görülmüş olup, kapanış tasdiklerinin ise dosyaya sunulmadığı,
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 20.11.1992 Tarih ve E.1991/3729, K.1992/10671 Sayılı ilamında “ticari defterlerini onaylatmayan tacirlerin Türk Ticaret Kanunu’nun 68 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında sözü edilen zayi belgesini alma imkânları bulunmamaktadır.” Belirtilmiş olup, kapanış tasdiki yaptırmayan tacirlerin zayi belgesi alamayacaklarını hükme bağlandığı, bu hususta takdirin yüce mahkemeye ait olduğu” şeklinde mütaalada bulunduğu görülmüştür.
Dava; hasımsız olarak açılan ve çekişmesiz yargı kapsamında bulunan ticari defter ve sair belgelerin zayi olması nedeniyle TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Talep yönünden uygulanması gereken, TTK’nın 82. maddesinin 7. fıkrasına göre; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.”
Anılı hüküm gereğince zayi belgesi verilebilmesi için, istenen belgenin TTK’nun 82. maddesinde zikredilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden olması, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu ve kanuni saklama süresi içinde zayi olması lazım olup, talebin zıyaanın öğrenildiği tarihten itibaren 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde ileri sürülmesi gerekmektedir.
Dosya kapsamı ve toplanılan delillerin bir bütün halinde değerlendirilmesi sonucunda, davacıya ait belgelerin saklandığı … adlı depoda 13/06/2019 tarihinde meydana gelen yangında davacıya ait belgelerin zayi olduğu, dava tarihi itibarıyla talebin 15 günlük hak düşürücü sürede ileri sürüldüğü, davacı yanca 07/08/2019 tarihli dilekçe ile somutlaştırılan ve … şirketindeki arşivde bulunduğu tespit edilen belgeler hakkında mahkememizce ilgili noterlik ve matbaalara yazı yazıldığı, yazı cevaplarından davacı şirketin zayi olduğunu beyan ettiği 2009, 2011 ve 2012 defterlerin tasdiklerinin yapıldığı ve … tarafından fatura/sevk irsaliyesi/irsaliyeli faturaların basılmış olduğunun tespit edildiği, 2010 yılı defterleri ile basımı yapıldığı ispatlanamayan fatura/sevk irsaliyesi/irsaliyeli faturalar haricinde söz konusu yangında zayi olan belgelerin mahkememizce görevlendirilen mali müşavir bilirkişi tarafından tespit olunduğu, her ne kadar karar tarihi itibarıyla bir kısım belgelerin 10 yıllık saklama süresi sona ermiş ise de, talep tarihi itibarıyla bu süre sona ermediğinden zayi olduğu kanıtlanan belgeler hakkında TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesinin verilmesinin gerektiği, somutlaştırılmayan ve banka ve sigorta şirketleri gibi üçüncü kişilerden temini mümkün olan belgeler hakkında zayi belgesi verilemeyeceği anlaşılmakla, davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulması cihetine gidilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçede açıklandığı üzere :
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE,
A)Davacı şirketin, İstanbul 8. Noterliği tarafından onaylanan 2009, 2011 ve 2012 yılı envanter defteri, defter-i kebir, yevmiye defteri ve damga vergisi defterlerinin,
B) … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından basımı yapıldığı bildirilen;
29/12/2009 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet irsaliyeli fatura,
28/08/2009 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet irsaliyeli fatura,
17/08/2010 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 10000 adet irsaliyeli fatura,
02/12/2011 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 2500 adet irsaliyeli fatura,
02/03/2012 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet irsaliyeli fatura,
16/07/2012 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet irsaliyeli fatura,
16/07/2012 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 1000 adet irsaliyeli fatura,
24/08/2009 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet sevk irsaliyesi
05/02/2010 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 2500 adet sevk irsaliyesi,
07/07/2010 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet sevk irsaliyesi,
29/07/2011veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 5000 adet sevk irsaliyesinin, zayi olduğunun tespiti ile ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Alınması gerekli 59,30 TL karar harcından 44,40 TL peşin harcın mahsubu ile 14,90 TL’nin davacıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle … Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 28/12/2021

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza