Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/358 Esas
KARAR NO : 2023/483
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 14/07/2020
KARAR TARİHİ : 26/09/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketi ile dava dışı … A.Ş arasında ticari ilişki nedeni ile müvekkili tarafından … A.Ş lehine, … Bankası … Şubesi … seri nolu 06/04/2019 keşide tarihli 20.000-TL bedelli çek ile yine … Bankası … Şubesi … seri nolu 05/05/2019 keşide tarihli 32.000-TLbedelli çek keşide edildiği ve şirkete verildiğini, daha sonra çekler dava dışı şirketin elinde iken çalındığını, akabinde … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/… esas sayılı dosyası açıldığını ve Mahkeme çekler üzerinde ödemeden men yasağı konulmasına karar verip bankaya bildirdiğini, müvekkili şirket dava dışı şirketin talebi üzerine 20.000-TL bedelli çek 26/06/2019 tarihinde ödendiğini, davalı şirketin çekler üzerinde yetkili hamil olmadığını ancak dava konusu çeklerden 32.000-TL bedelli çek … İcra Müdürlüğü’nün 2019/… takip sayılı dosya üzerinden, diğer 20.000-TL çek … İcra Müdürlüğü’nün 2019/… takip sayılı dosyası üzerinden takibe konulduğunu, çekler davalı tarafından mevzuata aykırı şekilde iktisap edildiğini keza 20.000-TL bedelli çekin ödemesinin yapıldığını, çeklerin çalınmış olduğu kesinleşmiş mahkeme kararı bulunması nedeniyle davalıların tamamı yetkili hamil olmadıklarını ve davalılar ile herhangi bir ticari ilişkisi bulunmadığını belirterek icra dosyasına ödenecek paranın alacaklıya ödenmemesi yönünde tedbir talebi ile davanın kabulüne karar verilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalılar üzerine bırakılmasını arz ve dava etmiştir.
Davalılara usulüne uygun davetiye tebliğ edildiği, ancak davalıların davaya cevap vermedikleri görülmüştür.
TAHKİKAT, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava; davaya konu çeklerin çalındığından bahisle davalılara borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkememizce celp edilen … İcra Müdürlüğü’nün 2019/… takip sayılı icra dosyasının yapılan tetkikinde; takibin davalı Faktoring şirketi tarafından diğer davalılar ve davacı aleyhine davaya konu … Bankası … Şubesi … seri nolu 06/04/2019 keşide tarihli 20.000-TL bedelli çek alacağına istinaden faizler dahil toplam 22.273,70-TL alacağın ticari faizi ile birlikte tahsili için yapılan ilamsız icra takibinden ibaret bulunduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce celp edilen … İcra Müdürlüğü’nün 2019/… takip sayılı icra dosyasının yapılan tetkikinde; takibin davalı Faktoring şirketi tarafından diğer davalılar ve davacı aleyhine davaya konu … Bankası … Şubesi … seri nolu 05/05/2019 keşide tarihli 32.000-TLbedelli çek alacağına istinaden faizler dahil toplam 35.456,44-TL alacağın ticari faizi ile birlikte tahsili için yapılan ilamsız icra takibinden ibaret bulunduğu anlaşılmıştır.
Davaya konu senetlerin incelenmesinde keşidecinin davacı, lehtarın dava dışı … A.Ş, sonraki cirantaların sırasıyla … LTD ŞTİ, … … LTD, … … … LTD ve … Faktoring A.Ş olduğu görülmüştür.
Davalı faktoring şirketi ile davalı … …San.ve Tic.Ltd.Şti arasında 30.01/2019 tarihli fatura alacağı için 06.02.2019 tarihli faktoring sözleşmesi yapıldığı davalı faktoring şirketinin defterleri incelemesi sonucu anlaşılmıştır. Fatura, çek sureti ile işlem dosyası bilirkişi raporunda incelenmiştir.
… Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, 2019/… esas sayılı dosyasında dava dışı lehtar … A.Ş tarafından çek iptali davası açıldığı ve davanın 17.02.2020 tarihinde karara çıktığı görülmüştür.
Bilirkişi … tarafından düzenlenen 25/10/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle;
”..Rapor içerisinde yapılan açıklamalar çerçevesinde , dosya kapsamında ibraz edilen belge, bilgi, takip dosyası ve ticari defterleri ile sınırlı olarak yapılan tespit, inceleme ve değerlendirmeler neticesinde;
1-Taraflar arasındaki hukuki ihtilaf davalı … Faktoring A.Ş vekili vasıtası ile 26/04/2019 tarihinde davacı ….Ltd.Şti., … San.Tic.Ltd.Şti., aleyhine … İcra Müdürlüğü’nün 2019/… takip sayılı dosyası ile 20.000-TL ve 32.000-TL tutarlı 2 adet çek alacağı için icra takibi başlatması karşısında, davacı ….Ltd.Şti.’nin borca itiraz etmesi üzerine çıkmış bulunduğu,
2-Davacı ….Ltd.Şti adresinin …, dava dışı … Tic.A.Ş adresinin … olması hasebi ile davacı vekili tarafından yerinde inceleme talep edildiği, davalı şirketler … Tic.Ltd.Şti., …Tic.Ltd.Şti., ve … …San.ve Tic.Ltd.Şti’leri tarafından dava dilekçesi verilmediği ve incelemeye gelinmediğinden yapılan incele davalı … A.Ş yasal defter ve belgeleri üzerinden yapılmıştır.
3-Davalı … A.Ş tarafından incelemeye sunulan 2019 yılı ticari defterlerin 6102 sayılı yeni TTK.ilgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğu kanaatine varıldığı,
4-Davalı … in 2019 yılına ait yasal ticari defterleri üzerinde tarafımdan yapılan incelemede; davalı şirket … A.Ş ile davalı şirket … …San.ve Tic.Ltd.Şti arasında … …San.ve Tic.Ltd.Şti tarafından …San.Tic.Ltd.Şti. Adına tanzim edilen 30/01/2019 tarih … seri sıra nolu kdv dahil 55.000-TL tutarlı 1 adet fatura alacağı için … Faktoring A.Ş ile tanzim edilen 06/02/2019 tarihli dava konusu … Bankası … Şubesi … nolu 06/04/2019 vadeli 20.000-TL tutarlı ve … Bankası … Şubesi … nolu 05/05/2019 vadeli 32.000-TL tutarlı çeklere ilişkin 2 adet Alacak Bildirim Formu / Ödeme Araçları Tevdi Bordrosu / Ön Ödeme Talimatı Ödeme araçları tevdi bordrosuna istinaden ticari ilişkinin mevcut olduğu davalı … A.Ş’nin incelenen ticari defterlerinde dava konusu çeklerin … …San.ve Tic.Ltd.Şti hesabına alacak … DEN ALACAKLAR – T.P.hesabına borç olarak kaydedildiği,
4-Davalı şirket … Faktöring A.Ş tarafından davalı … …San.ve Tic.Ltd.Şti’nden alınan davaya konu … Bankası … Şubesi … nolu, 06/04/2019 vadeli 20.000-TL tutarlı ve … Bankası … Şubesi … nolu , 05/05/2019 vadeli 32.000-TL tutarlı çekleri 30/04/2019 tarihinde … yevmiye nolu kayıtla ŞÜPHELİ ALACAKLAR hesabına borç olarak kayıt ettiği,
5-Davacı şirket ….Tic.Ltd.Şti. tarafından dava konusu … Bankası … Şubesi … nolu, 06/04/2019 vadeli 20.000-TL tutarlı çek’e karşılık … Bankası … nolu hesabından … A.Ş’ne ait … Iban hesabına 26/06/2019 tarihinde (06/04/2019 tarihli … nolu çalınan çeke istinaden ödeme) açıklaması ile 20.000-TL havale yapıldığı görülmektedir.”şeklinde mütalaada bulunmuştur.
Bilirkişi … tarafından düzenlenen 03/02/2022 tarihli talimat bilirkişi raporunda özetle;
”..Dosyada bulunan delillerin takdir ve değerlendirilmesi Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, Sayın Mahkemeniz’in 01/11/2021 tarihli talimatı ile dava dosyası ve ekleri de dikkate alınarak inceleme neticesinde;
Dava dışı … A.Ş’e ile davacı ….Tic. Ltd. Şti arasında faturaya dayalı ticari bir ilişkinin var olduğu,
Dava dışı … A.Ş’e tarafından , …. Tic. Ltd. Şti’ine ticari ilişki kapsamında 14/03/2019 tarih ve … seri sıra nolu KDV dahil 26.000,76-TL olmak üzere toplamda 52.001,45-TL tutarında 2 adet faturanın düzenlenmiş olunduğu,
Dava dışı … A.Ş’e tarafından davacı …. Tic. Ltd. Şti’ine düzenlenmiş olunan toplamda 52.001,45-TL tutarında 2 adet faturanın karşılığında, davacı …. San. Tic. Ltd. Şti tarafından , … A.Ş’e lehine … Bankası … Şubesi … seri numaralı 06/04/2019 keşide tarihli 20.000-TL bedelli çek ile yine … Bankası … Şubesi … seri numaralı 05/05/2019 tarihli 32.000-TL bedelli çek keşide edilmiş olunduğu, bahsi geçen her iki çekin meşru hamilinin dava dışı … A.Ş olduğu,
Dava dışı … A.Ş’ine ait 2019 yıllarına ait yevmiye defterini incelenmek amacıyla tarafımıza ibraz etmiş olduğu,
Dava dışı … A.Ş’e 2019 yıllarına ait kanuna göre tutmakla yükümlü olduğu tüm defterleri kanuna göre tutmakla yükümlü olduğu tüm defterleri tutmuş olduğu,
Dava dışı … A.Ş’i lehine delil olarak kullanılmak istenen 2019 yılları ticari defter ve kayıtlarının birbirini doğruladığı,
Dava dışı … A.Ş’i lehine delil olarak kullanılmak istenen 2019 yıllarına ait yasal defterlerinin kağıt ortamında tutulmuş olunduğu,
Dava dışı … A.Ş’i lehine delil olarak kullanılmak istenen 2019 yıllarına ait Yevmiye defterlerinin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükmü gereğince açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında yasal sürede yapmış olduğundan sunulmuş olunan ticari defterlerin HMK 222.ve devam maddelerine göre lehine, aksine olan hususların aleyhine delil olarak kullanabileceği,
Dava dışı … A.Ş’i ait lehine delil olarak kullanabileceği 2019 yılı Yevmiye defter dökümlerinin incelenmesi neticesinde; Davacı …. Tic. Ltd. Şti’nin alıcılar hesabında … nolu hesapta davacı …. Ltd. Şti ismiyle takibinin yapıldığı,
Dava dışı … A.Ş’nun lehine delil olarak kullanabileceği 2019 yıllarına ait defter kayıtlarına göre 2019 yılı sonu itibariyle, davacı …. Tic. Ltd. Şti’den herhangi alacağının olmadığı, bu hususun dava dışı firmanın kapanış kayıtlarından da teyit edildiği,
Davacı …Ltd. Şti tarafından , … A.Ş’e lehine … Bankası … Şubesi … seri numaralı 06/04/2019 keşide tarihli 20.000-TL bedelli çekin 102.01 … Çek Tahsilatı ibaresi ile 06/04/2019 tarihinde, yine … Bankası … Şubesi … seri numaralı 05/05/2019 tarihli 32.000-TL bedelli çekin … Çek Tahsilatı ibaresi ile 05/05/2019 tarihinde olmak üzere her iki çekin tahsilatının yapılmış olunduğuna dair iş bu raporu arz etmiştir. “şeklinde mütalaada bulunmuştur.
Bilirkişi … tarafından düzenlenen 19/08/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle;
”..Davalı … Faktöring A.Ş ve … …San.ve Tic.Ltd.Şti arasında 06/02/2019 tarihinde Faktöring Sözleşmesi düzenlenmiş olduğu görülmüştür.
… Faktöring A.Ş … ve … numaralı çekleri 06/02/2019 tarihinde … …San.ve Tic.Ltd.Şti firması ile yapılan 500.000,00-TL limiti Faktöring sözleşmesine dayanarak Faktöring işlemine konu etmiştir.
… Faktöring A.Ş göre işlem tarihi 06/02/2019 dur. İşlem dayanağı olan ticari vesaik ise … …San.ve Tic.Ltd.Şti tarafından …Ltd.Şti. Adına 30/01/2019 tarih … seri nolu kdv dahil 55.000,00-TL tutarlı faturadır.
Dosya münderecatında düzenlenen faturanın içeriğinin asansör malzemesi bedeli olduğu görülmekte olup , faturanın gerçek bir ilişkiye dayalı olup olmadığı hususunda ve fatura muhteviyatı ürünleri alıcıya teslim edilip edilmediği yönünde herhangi bir belge ve verinin mevcut olmadığı görülmektedir.
Netice itibariyle dava konusu edilen çeklerden dolayı davalının alacaklı olup olmadığı ile ilgili nihai karar mahkemenize aittir. “şeklinde mütalaada bulunmuştur.
Yargılama kapsamında toplanan tüm delillerin değerlendirilmesi sonucunda; Davacı, davaya konu 20.000 ve 32.000 TL bedelli çeklerin keşidecisi şirket tarafından çeklerin lehtar … A.Ş den çalındığından bahisle davalılara borçlu olunmadığının tespiti istemi ile eldeki davanın ikame edildiği, davacı yanın dava kapsamında imzaya yönelik bir itirazının olmadığı görülmüştür.
TTK’nın 790. maddesi; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır.” şeklinde düzenleme altına alınmış olup Kanun’un 710/3 c. 2 hükmüne göre ödeyen kişinin, cirolar arasında düzenli bir silsile bulunup bulunmadığını incelemekle yükümlü ise de cirantaların imzalarının geçerliliğini araştırmak zorunda olmadığı açıklanmıştır. Kanuni düzenlemeler gereğince çeklerde şeklen yetkili hamil cirolar arasında muntazam bir teselsülün mevcut olup olmamasına göre belirlenmekte olup bu ilkelere göre kopma yapmayan muntazam bir ciro zincirine göre hamil olduğu anlaşılan kişi o çekin şeklen yetkili hamili sayılmaktadır. Somut olaya bakıldığında ise çekler üzerindeki ciro silsilesinin muntazam bir ciro zincirine göre devam ettiği görülmüş olup davalı … Faktoring A.Ş’nin şeklen yetkili hamil olduğu saptanmıştır.
TTK’nın 792. maddesi uyarınca; “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü geçerli olmakla ispat yükü davacı taraf üzerinde olup, davacının çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çeki elinde bulunduran şahsın kötüniyetli veya iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Yine Türk Ticaret Kanunu’nun 687. maddesinde ise poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişinin, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremeyeceği, ileri sürülebilmesi için hamilin poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olmasının gerektiği ve alacağın temliki yoluyla yapılan devirlere ilişkin hükümlerin de saklı olduğu ifade edilmiştir.
Aynı zamanda davalı çek hamili faktoring şirketi olup 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2 maddesinin; ”Faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal ve hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez.” şeklinde düzenlendiği görülmüştür. Anılı kanuni düzenleme gereğince faktoring şirketine yapılan ciro alacağın temliki hükümlerine tâbi olmakla şahsi defiler faktoring şirketine karşı ileri sürülebilirse de bu durum ancak lehtar veya ciranta açısından kendisinden sonraki cirantaya karşı sahip olduğu defiler için uygulama alanı bulmakta olup somut olayda böyle bir durum söz konusu olmadığından davacı keşidecinin şahsi defileri davalı faktoring şirketine karşı ileri süremeyeceği anlaşılmıştır.
Yine TTK’nın 687 maddesine paralel olarak düzenlenen 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/3 maddesi; “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan defileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” şeklinde düzenlenmiş olup dava konusu çeklerin 6361 sayılı Kanun’un 9/2 ve yönetmeliğin 8. maddesi hükmüne uygun şekilde 30/01/2019 tarihli faturayla … … Tic.Ltd.Şti tarafından davalı faktoring şirketine devredilmiş olduğu bilirkişi marifeti ile yapılan inceleme sonucu tespit edilmiştir. Bilirkişi raporunda incelenen tevdi bordrosu ile fatura tarihinin çek iptaline ilişkin karar öncesine ait olduğu görülmekle davalı faktoring şirketinin üzerine düşen araştırmayı yaptığının kabul edilmesi gerekmiştir.
Bu hali ile tüm dosya kapsamında davalıların çekleri iktisapta bile bile borçlunun zararına hareket ettiği ve iktisabında kötü niyetli olduğu iddiasının kanıtlanamadığı, ticari defterlerde davacı ile davalıların doğrudan ticari ilişkilerinin olmasının beklenemeyeceği, zira lehtarın dava dışı … A.Ş olduğu, tüm bu gerekçeler ışığında; davaya konu faktoring işleminin anılı kanun ve yönetmelik hükümlerine uygun olduğu, çekin ciro silsilesinde kopukluk bulunmadığı, davalı faktoring şirketinin yetkili hamil olduğu,çeklerin devir işleminin çek iptal kararından önce yapıldığı, davalıların bile bile borçlunun zararına hareket ettiği ve çekin iktisabında kötü niyetli olduğuna dair iddiaları teyit eder mahiyette delil bulunmadığı anlaşılmakla; sübut bulmayan davanın reddine dair karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Davacı tarafından yatırılan 888,03-TL peşin harçtan alınması gereken 269,85-TL harcın mahsubu ile fazla yatan 618,18-TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … Faktöring A.Ş kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 17.900,00-TL ücreti vekaletin davacıdan tahsili ile anılan davalıya verilmesine,
5-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 26/09/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır