Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/288
KARAR NO : 2021/670

DAVA : Ayıp Nedeniyle Bedel İadesi
DAVA TARİHİ : 19/06/2020
KARAR TARİHİ : 07/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Ayıp Nedeniyle Bedel İadesi davasının yapılan açık yargılaması sonucunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile
davalı arasında, müvekkilinin müşterisi ve sözleşme kurduğu … Ltd. Şti.’nin, Düzce’de bulunan fabrikasında kullanılmak üzere, bir adet
“…Üretim Hattı” imal edilmesi konusunda 24/07/2019 tarihli sözleşmenin imzalandığını, imzalandıktan sonra davalı yanın, maddi anlamda zora düştüğünü ve
üretim hattında kullanılması zorunlu olan ürünleri tedarik edemediğini beyan ederek davacı müvekkilinden
yardım istediğini, bu talep sonrasında üretim hattı imalat takviminde gecikme olmaması
için davalının tedarik edemediği malzemeleri müvekkilinin tedarik ettiğini ve sözleşme bedelinden düşülmesi
kaydıyla 11.998.67 AVRO’luk malzemeyi, “…” nolu fatura ile birlikte davalı
yana teslim ettiğini, üretim hattının imalatının devamını sağladığını, 24/07/2019 tarihli sözleşmeye göre, ön kabul sürecinin tamamlanması gerektiğini, buna göre davalının, üretmiş olduğu üretim hattını önce kendi alanında kurarak çalışır vaziyete getirecek ve
burada deneme-prova imalatı yapılarak, istenilen standartlarda imalat yapılıp yapılmadığının
görüleceğini, prova – deneme üretimlerinde 10-20 veya 50 adet şeklinde üretim yapıldığını, nitekim, deneme – prova imalatında, tolerans sınırının üzerinde bir sapma ile imalat yapıldığının
görüldüğünü, müvekkili şirket tarafından, deneme üretimindeki sapmaların davalı yana belirtildiğini,
davalı yanın da bu sapmayı, kalıcı montaj aşamasında düzeltebileceklerini söylediğini, 24/07/2019 tarihli sözleşmeye göre davaya konu makina – üretim hattının, en geç 14/02/2020 tarihinde müşteri fabrikasında kurulumu tamamlanmış, belirlenen adetlerde (10/20/50 adet gibi) deneme-prova üretimi yaparak, müşteri kalite
departmanından gerekli uygunluk onaylarını almış ve sözleşmede belirtilen üretim kapasitesi ile (yani 575 adet/saat ve 20 metre/dakika sürme hızı ile) ürün üretir
hali ile teslim edilmesi gerektiğini ancak bu konuda başarılı olunamadığını ve bu sürecin
06/03/2020 tarihine kadar devam ettiğini, davalı tarafından üretim hattının montajının tamamlandığının bildirilmesi üzerine, bu defa
üretim hattının kalıcı olarak kurulduğu yerde deneme üretimi yapıldığını, yapılan üretimde aynı
sorunların devam ettiğinin görüldüğünü ve davalı yana bildirildiğini, değişmesi gerektiği söylenen parçaların değişmesinden sonra da aynı sıkıntıların devam ettiğini, üretim hattının kuruluş ve alınış
amacına hiçbir şekilde uygun olmayacak şekilde, hatalı üretim sorununun çözülemediğini, müvekkili
şirket tarafından kapsamlı ve detaylı bir çalışma ile üretim hattında yapılan prova üretimlerle hedeflenen mamul ile ortaya çıkan hatalı mamul arasındaki sapma belirlenerek davalı yana,
bu sapmanın düzeltilmesi için gerekenin yapılmasının defalarca bildirildiğini, ekonomik sıkıntılara giren davalı yanın, konkordato başvurusunda bulunduklarını ve konkordato
sürecinin devam ettiğini beyan ederek, ekonomik sorunlar nedeni ile üretim bandı ile uğraşamayacaklarını ifade ettiğini, hiçbir hukuki dayanağı ve talep hakkı olmadığı halde
sözleşmeden kalan bakiye bedelin ödenmesi talepli ihtarnameler keşide etmeye başladığını, bu arada davacı müvekkilinin müşterisi olan Alman menşeili firmanın, kendilerine taahhüt edilen
sürede, üretim bandının üretime hazır hale getirilmediğini belirterek, haklı olarak cezai şart
hükümlerini işleteceklerini müvekkiline ihtar ettiklerini ve yeni üretim bandının tedarikine
başladıklarını belirterek hatalı üretim bandının kurulu olduğu yerden derhal kaldırılmasını
talep ettiklerini, üretim hattının hukuki anlamda tesliminin gerçekleşmediğinin davalının da kabulünde olduğunu beyanla 24/07/2019 tarihli sözleşmeye ve ekli teknik şartnameye aykırı olan üretim hattı – makinanın
davalı yana iadesi ile davalı yana ödenen 42.000 AVRO ile malzeme bedeli olan 11.998.67
AVRO olmak üzere toplam 53.998.67 AVRO’nun (412.009,85 TL. harca esas değer), dava
tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte fiili ödeme
tarihindeki kur değerinden, davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine, yargılama
giderleri ve vekalet ücretinin davalı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin sipariş üzerine özel makine üretimi yapan bir firma olduğunu, davacının siparişi üzerine 24/07/2019 tarihli ” … Üretim Hattı” sözleşmesinin imzalandığını, sözleşmeye uygun olarak davacının talep etmiş olduğu makinenin tasarlandığını, üretildiğini ve teslim edildiğini, davacının iddialarının aksine mağdur olanın müvekkili olduğunu, müvekkilinin sözleşmeden kaynaklanan edimlerini süresinde yerine getirerek makineyi teslim ettiğini ancak davacının makinenin bedelini ödemediğini, taraflarınca İnegöl … Noterliği’nin 26/03/2020 tarihli ve…yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davacıya sözleşme gereği 69.901,32 Euro’yu ödemesinin ihtar edildiğini, davacının kötü niyetli olarak ödeme yapmadığını, davacının talep etmiş olduğu makinenin tekil çalışan bir makine olmadığını, nihai ürün yapan bir makine pozisyonunda da olmadığını, bu sebeple davacının sadece müvekkilinin yapmış olduğu makine ile nihai ürün elde etmesinin mümkün olmadığını, başka bir makineden gelen ürünün, müvekkilinin üretmiş olduğu makineden gelen ürün ile üçüncü bir makinede birleşerek sonuç verdiğini, bu sebeple tekil kullanımda makinenin sözleşmeye aykırı olarak üretildiğinin değerlendilmesinin mümkün olmadığını, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin süresi ve teslim şartlarının sözleşmenin teslim şartları başlıklı 7.maddesinde belirtildiğini, davacı tarafından müvekkiline ön ödemenin 30/09/2019 tarihinde yapıldığını ve teslim süresinin bu tarihten itibaren başladığını, müvekkilinin sözleşmede belirtilen makineyi süresi içerisinde 06/02/2020 tarihinde yine sözleşmede belirtilen Düzce fabrikasına teslim ettiğini, bu konuda sözleşmeye aykırılık bulunmadığını, sözleşmeye uygun olarak üretilen makinede dava dilekçesinde de belirtildiği üzere tolerans sapmalar olabileceğini ancak bu sapmaların nihai ürüne bir etkisinin bulunmadığını, sapma olası halinde dahi makine hiçbir zaman tekil kullanılacak bir makine olmadığı için tüm ürünlerin birleştiği makinede, yani nihai üründe hiçbir ayıp oluşmayacağını, bu sebeple makinenin tek olarak incelenmemesi, nihai ürün ürettiği makinelerle birlikte değerlendirilmesini talep ettiklerini, davacının iddia ettiği şekilde makinenin ayıplı olduğu düşünülse dahi müvekkillerine süresinde ayıp ihbarında bulunulmadığını, davacının, ekte sunulan sevk irsaliyesinden de anlaşılacağı üzere 06/02/2020 tarihinde makineyi teslim aldığını ancak süresi içerisinde kontrol yükümlülüğünü yerine getirmediğini ve sözleşmeye aykırılık ya da ayıp ihbarında bulunmadığını, dava dilekçesinde de ayıp bildiriminin yapıldığına dair bir delil bulunmadığını, davacı dilekçesinde makinenin ayıplı olduğunu ve sözleşmeye aykırı olduğunu iddia etse de ayıbın ya da sözleşmeye aykırılığın ne olduğu açıkça belirtmediğini, nihai üründeki ayıbın diğer makinelerden ya da ham maddeden kaynaklanıyor olabileceğini, makinenin ayıp derecesi belirlenmeden kullanılamayacak derecede (kaldı ki makine müvekkilleri tarafından ayıpsız olarak teslim edilmiştir) ayıplı olduğu iddiası ile ödenen bedelin iadesi talebinin kabulünün mümkün olmadığını, davacının üretim hattının montajlarının tamamlanmasından sonra deneme üretimi yaptığını, aynı sorunların devam ettiğini ve müvekkiline bu durumu bildirildiğini ancak müvekkilinin üretim hatasının-sapmanın neden kaynaklandığını tespit edemediğini beyan ettiğini, davacının beyanlarının gerçeği yansıtmadığını, müvekkili, davacıya yardımcı olmak ve davacının iddialarının neden kaynaklandığını tespit etmek amacıyla makinenin teslim edildiği adrese gittiğinde, müvekkilinin makineler üzerinde gerekli inceleme yapmasına izin verilmediğini, davacının, tüm kusuru müvekkiline yüklemek amacıyla bu şekilde hareket ettiğini, davacının dava dilekçesinde belirttiği Bursa … Noterliğinin 30/03/2020 tarihli …yevmiye numaralı ihtarnamesinin, davacının kesmiş olduğu iade faturasının VUK’a uygun olmaması ve fiili olarak da iadesi yapılmamış bir makinenin iade faturasının kesilmesinin mümkün olmaması sebebiyle davacıya gönderildiğini beyanla davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava eser sözleşmesine konu malın ayıplı olduğu iddiası ile sözleşmeden dönme ve bedel iadesi talebine ilişkindir.
Mahkememizce tarafların delilleri incelenmiş ve talimat mahkemesi aracılığı ile davaya konu üretim hattı-makine üzerinde ayıplı olup olmadığı, varsa ayıbın niteliği, üretim hattı-makinenin bu hali ile kullanımının mümkün olup olmadığı hususlarında rapor alınmıştır. Düzce … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin… talimat sayılı dosyasında alınan bilirkişi heyeti raporunda özetle; dosya kapsamına sunulan deliller ve yerinde yapılan incelemelere göre, yapılan ölçümde üretilen parçanın, dava dosyasında bulunan ve her iki tarafça imzalanan teknik resmindeki ölçülere uymadığının anlaşıldığını, davalı yetkililerince ayar yapılması gerektiği belirtilerek süre talep edildiğini, istenilen süre sonunda deneme üretimi yapıldığını, üretim hattı-makinenin otomatik konumda iken kendisinden kaynaklı bir sebep ile durduğunu, yapılan tüm denemelerde ölçüm değerlerinin şartnameyi karşılamadığının anlaşıldığını, numunelerdeki hataların malzeme farklılığından kaynaklanmadığını, zira 13/11/2020 tarihinde yapılan denemelerde de S235JR malzeme kullanılmasına
rağmen parça ölçülerinin uygun olmadığını, benzer şekilde üretilen parçanın peyit üzerine konarak düzlemsellik kontrolünün yapıldığını, üretim hattı-makinenin deneme üretimlerinde otomatik konumda çalışması esnasında sürekli takılmalar yaşandığını, bu problemler de kullanılan malzemeden kaynaklı olmayıp, tasarım
ve/veya yazılım hatasından kaynaklandığını, dava konusu üretim hattı-makinenin taraf yetkililerince de bilirkişi heyeti nezaretinde kabul edilmiş olan
“Otomatik Konumda (hiç duraksamadan) 125 adet parçanın üretilmesi ve ölçü kontrolleri” şartını ve kendisinden beklenen ve şartnamede belirtilen vardiya başına 5170 adet üretimi yerine getiremediğini, kendisinden beklenen ve şartnamede belirtilen 35041 nolu parçadaki boyut ölçülerini tolerans değerleri dışına çıkması nedeniyle sağlayamadığını, kendisinden beklenen ve şartnamede belirtilen diğer sekiz farklı parçayı
üretip üretemediği konusundaki denemeleri bükme toplarının eksik olması nedeniyle
gerçekleştiremediğini, dava konusu üretim hattı-makinedeki hatalı / eksik üretimin ham madde kaynaklı olmadığını, tasarım
kaynaklı olduğunu, üretim hattı-makinenin açık ayıplı olduğunu, üretilen parçaların başka bir üründe, süreçte veya işletmede
kullanılamaması ve kendinden beklenen ürünü üretememesi nedeniyle nesafet kesintisi
yapılamayacağını tespit ve mütalaa etmiştir.
Davalı tarafın ticari defterleri incelenmek suretiyle aralarındaki ticari ilişkinin defterlere ne şekilde yansıdığı, fatura ve ödemelerin defterlerde kayıtlı olup olmadığı hususunda talimat mahkemesi aracılığıyla mali müşavir bilirkişiden rapor alınmıştır. Bilirkişi raporunda özetle; davalı şirketin 2019-2020 yıllarında ticari defterlerini (yevmiye ve defteri kebir) e defter olarak tuttuğunu, ticari defter kayıtlarının usulüne uygun şekilde tutulduğunu, davacı şirket tarafından, davalı şirkete 30/09/2019 tarihinde 42.000 EURO havale ettiğini, davacı şirket tarafından, davalı şirkete 11/03/2020 tarihinde malzeme teminine karşılık 11.998,68 EURO bedelli e faturanın düzenlendiğini, davalı tarafından ise davacıya 123.900 EURO bedelli üretim hattı-makine faturasının düzenlendiğini, davalı şirketin ticari defterlerine göre davacı şirketten 69.901,32 EURO alacaklı olduğunu tespit ve mütalaa etmiştir. Raporlar taraf vekillerine tebliğ edilmiş, Mahkememizce denetime açık ve hüküm kurmaya elverişli görülmüşlerdir.
Tüm dosya kapsamının değerlendirilmesi neticesinde; taraflar arasında akdedilen 24/07/2019 tarihli sözleşme ile davalı tarafın davaya konu üretim hattı-makineyi imal ederek tamamen montajlanmış şekilde Düzce’de bulunan fabrikada teslim etme işini üstlendiği, iş bedelinin sözleşmede 105.000 EURO + KDV olarak belirlendiği ve sipariş ile birlikte %40 avans ödemesinin, ön kabul protokolü ile birlikte %50 yükleme ve sevk ödemesinin, kesin kabul ile birlikte kalan %10’luk kısmın en geç 2 ay içerisinde ödeneceğinin ve üretim hattı-makine için hazırlanan projenin sözleşmenin eki olarak kabul edildiği, sözleşmeye göre üretim hattı-makinenin taslak tasarımlarının en geç 31/10/2019 tarihinde veya öncesinde davalı tarafından davacıya sunulacağı, 30/01/2019 tarihinde garantili performans parametrelerinin teyidi ve teknik şartnamede kararlaştırılan hususlarının ön kabulünün yapılacağı, ön kabulden sonra iki iş haftası içerisinde davalı tarafından, Düzce fabrikasında kullanıma hazır şekilde kurulacağı ve teslim edileceği, devreye alma ve kesin kabulün 14/02/2020 tarihinde yapılacağı ve teslim şeklinin anahtar teslim olduğu, sistemin tüm sorumluluğunun davalıya ait olduğu, üretim hattı-makinede kullanılacak tüm ürünlerin … sertifikalı olacağı, hidrolik, pnömatik ve elektrik devre şemalarının Uluslararası standartlara uygun olacağı, garanti süresinin 24 ay olduğu, davalı tarafından teknik şartnamede verilen verilere ve tanımlara uygunluğun yanı sıra parçaların çizimlere uygun olarak işlenmesinin de garanti edildiği, ayrıca bir servis ihtiyacı olduğunda davalı tarafından 24 saat içerisinde servis hizmeti verileceği taraflarca kabul edilmiştir. Sözleşme kapsamında üretim hattı-makine davalı tarafından üretilerek Düzce’de bulunan fabrikada kurulumu yapılmış,, davacı tarafından 42.000 EURO’nun ödenmiş, davalı taraf teslimden sonra düzenlediği 874.857,90 TL bedelli faturayı davacıya göndermiş, davacı ise üretim hattı-makinenin ayıplı olduğundan bahisle faturayı iade ederek davalıya gönderdiği 06/04/2020 tarihli ihtarname ile üretim hattı-makinenin ayıplı olduğunu beyan ederek yapılan 42.000 EURO ödeme ile malzeme bedeli olan 11.998,67 EURO’nun iadesinin ihtar etmiştir. İhtarname davalıya 09/04/2020 tarihinde tebliğ edilmiştir. Taraflar arasındaki ihtilaf, davalı tarafça üretilerek teslim edilen üretim hattı-makinenin ayıplı olup olmadığı, varsa ayıbın türü ve ayıp ihbarının süresi içerisinde yapılıp yapılmadığı hususlarında toplanmaktadır.
Mahkememizce üretim hattı-makine üzerinde yerinde yaptırılan teknik inceleme neticesinde alınan bilirkişi raporu ile, üretim hattı-makinenin projede öngörülen performansı gerçekleştiremediği, bu hususun yazılım ve üretim hatasından kaynaklandığı, bu nedenle üretim hattı-makinenin açık ayıplı olduğu ve üretilen parçaların başka bir üründe, süreçte veya işletmede
kullanılamaması ve kendinden beklenen ürünü üretememesi nedeniyle nesafet kesintisi yapılamayacağının tespit edildiği, taraflar arasındaki sözleşmenin içeriği itibariyle eser sözleşmesi olduğu, Türk Borçlar Kanunu’nun eser sözleşmesini düzenleyen 470 ve devamı maddeleri uyarınca, iş sahibinin eserin tesliminden sonra, işlerin olağan akışına göre imkan bulur bulmaz eseri gözden geçirmek ve ayıpları varsa, bunu uygun bir süre içinde yükleniciye bildirmek zorunda olduğu, eserin ayıplı olması halinde iş sahibinin, eser kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme, eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme, aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme hakkının bulunduğu, açıklanan kanun hükümleri ile taraflar arasındaki sözleşme hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi ile her ne kadar davalı tarafça süresi içerisinde bir ayıp ihbarı yapılmadığı iddia edilmiş ise de, gerek ihtarname, gerekse dava tarihi itibariyle sözleşmede kabul edilen 24 aylık garanti süresinin dolmadığı, garanti süresi içerisinde, davacı iş sahibine açık ayıplar için makul süre içerisinde muayene ve ihbar yükümlülüğünün yüklenemeyeceği, üretim hattı-makinenin ayıplı olması karşısında davacının sözleşmeden dönme ve bedelin iadesi talebinde bulunmakta haklı olduğu, ayrıca üretim hattı-makinede kullanılan parçaların alımı için davacı tarafından ödenen ve davalı tarafından iade edilmeksizin ticari defterlerine kaydedilen fatura bedelinin de TBK’nın 475/2 maddesi atfı ile uğranılan zarar kapsamında genel hükümler çerçevesinde davalıdan talep edilebileceği anlaşılmakla davanın kabulüne, sözleşmeden dönülmüş olması sebebiyle bedelin davalı tarafından üretim hattı-makinenin tarafına iade edileceği tarihten itibaren işletilecek avans faizi ile davacıya iadesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ ile, 53.998,67 EURO’nun dava konusu …Üretim Hattının davalıya iade edildiği tarihten itibaren işleyecek avans faiziyle davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
2-Karar ve ilam harcı 28.144,39 TL’den peşin alınan 7.036,10 TL harcın mahsubu ile kalan 21.108,30 TL’nin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Davacı tarafından yapılan 230 TL posta ve tebligat masrafı, 3.850 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 4.080 TL yargılama gideri ile 7.090,50 TL ilk harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarına hesaplanan 37.290 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Zorunlu arabuluculuk nedeniyle arabuluculuk ücreti olarak Hazine tarafından karşılanan 1.320,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydedilmesine,
6-Taraflarca yatırılan gider avansından kalan kısmın karar kesinleştiğinde iadesine,

Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.07/10/2021

Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır