Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/599 Esas
KARAR NO : 2023/135
DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA DEĞERİ : 2.778.967,24 TL
KABUL EDİLEN DAVA DEĞERİ : 1.704.850,95 TL
REDDEDİLEN MİKTAR : 1.074.116,29 TL
DAVA TARİHİ : 06/11/2019
KARAR TARİHİ : 30/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında tütün ürünlerinin ambalajlanması, etiketlenmesi ve satışa hazır hale getirilmesi için gerekli olan makinelerin satın alınması amacıyla 12.10.2016 tarihinde sözleşme akdedildiğini, müvekkili şirketin karşı yana gerekli ön ödemeyi yaptığını ve makinelerin 6 ay içinde çalışır olarak tesliminin kararlaştırıldığını, her bir makinenin birim fiyatlarının yer aldığı 12.10.2016 tarihli bu sözleşmeye dayanarak müvekkili şirket tarafından siparişi verilen ve faturaları yer alan ürünlerin bir kısmının 25.03.2017 tarihinde başka bir kısmının ise 2017 aralık ayında müvekkili şirketin işyerine teslim edildiğini, ancak bu makinelerin ayıplı olduğunu, davalı taraftan sipariş edilen ve teslim alınan malların hiçbirinin düzgün çalışmadığını ve beklenen faydanın elde edilemediğini, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2019/18 Değişik iş sayılı tespit dosyasında bu hususların 17.05.2019 tarihli bilirkişi raporu ile de sabit olduğunu, teslimden itibaren ortaya çıkan problemlerin hiçbirinin giderilmediğini, davalı tarafın müvekkili şirketi iki yıl boyunca oyaladığını, müvekkili şirketin sipariş edilen ürünlerin karşılığında davalı yanın hesabına farklı tarihlerde olmak üzere toplam 1.157.050,00 TL ve 60.000,00 USD ödeme yaptığını, müvekkili şirketin 1.157.050,00 TLyi her ne kadar TL olarak ödemiş olsa dahi bu ödemeleri ödeme tarihlerindeki dolar kurunun TL karşılığı ödediğini beyanla davalı yana ödenen mal bedelinin 1.157.050,00 TL kısmının davalı yana çekilen …. Noterliği’nin 27.05.2019 tarih ve … yevmiyeli ihtarnamesinde verilen sürenin sonu olan 08.06.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine, ödemelerin toplamı olan miktarın ödeme tarihlerindeki kurlar ile bugünkü kur arasındaki farktan doğan ve bilirkişilerce hesaplanacak alacaklarının davalı yana çekilen ihtarnamede verilen sürenin sonu olan 08.06.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine, mal bedelinin davalı yana çekilen ihtarnamenin sonunda verilen sürenin sonu olan 08.06.2019 tarihinden itibaren işleyecek ve devlet bankalarının dolar ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine, makinelerin davalı yanca tamir çabası için müvekkilinin harcamak zorunda kaldığı nakliye, konaklama ve ulaşım masrafları olmak üzere toplam 8.015,95 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine, ayıplı mal sebebiyle oluşan kar mahrumiyeti ile sair menfi ve müspet zararların dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; makinelerin ayıplı olmadığını, davacı tarafın makinelerin kendisine 23.05.2017 tarihinde bir kısmının da 2017 Aralık ayında teslim edildiğini dile getirmesi nedeniyle en geç 8 gün içinde yani 2017 Aralık ayında veya 2018 yılı Ocak ayı ilk haftası ayıp ihbarında bulunması gerekirken bu yükümlülüğünü yerine getirmediğini, davacının en son kısım makinelerin kendisine 2017 Aralık ayında teslim edildiğinin açıkça ifade ettiğini, davacının bir buçuk yıl sonra malların ayıplı olması gerekçesiyle değil makinelerin kurulumunun yapılmadığı ve çalıştırılmadığı gerekçesiyle müvekkiline ihtarname çektiğini, davacının iddialarının hukuka aykırı olduğunu, ayıplı mal iddiasının gerçeği yansıtmadığını, davacının üzerine düşen 319.646,03 TL ödeme edimini yerine getirmediğini, 2019 Ocak ayından itibaren makinelerin bedelinden kalan 319.646,03 TL bakiye borcu ödemesinin talep edildiğini, ancak olumsuz ekonomik sıkıntılar ve piyasa şartları bahane edilerek davacı tarafından borcun ödenmediğini, ticari defterler incelendiğinde müvekkilinin haklılığının ortaya çıkacağını, davacının dolar kuru üzerinden müvekkilinden talepte bulunmasının hukuka uygun olmadığını, davacı tarafın müvekkilinin kendilerini iki yıl boyunca oyaladığı iddialarının yersiz ve mesnetsiz olduğunu beyanla davanın usulden ve esastan reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE G E R E K Ç E :
Mahkememiz tarafından tarafların delil listesinde gösterdikleri tüm deliller celp ve incelenmiş, dosya içerisine alınmıştır.
Mahkememizde açılan işbu dava, taraflar arasında tütün ürünlerinin ambalajlanması ve etiketlenmesi ve satışa hazır hale getirilmesi için gerekli olan alım satım sözleşmesinden kaynaklanan makinaların, ayıplı çıktığı iddiası ile sözleşmenin feshi ve davalı yana ödenen makina bedellerinin iadesi, makinaların ayıplı olduğu iddiasından kaynaklanan, zarar ve mahrum kalınan karın tazmini istemine ilişkindir.
Mahkememiz dosyasına sunulan taraflar arasındaki makina alım satımına ilişkin 12/10/2016 günlü sözleşme ve iş bu davadan önce yapılan … Sulh Hukuk mahkemesinin 2019/ … değişik iş sayılı dosyasının incelenmesinde; dava konusu sözleşme ile … helezon milli cidarlı tütün ekstrüderi makinesi, 4 adet makineden üç adedinin 29/12/2017 tarihinde her birinin bedeli 77.789,80TL, 4. makinanın bedeli ise 15/03/2019 fatura tarihi itibarı ile 81.993,00TL olduğu, … motorlu ters yatay ambalaj makinesi 4 adet sipariş edildiği ve teslim alındığı, ilk üç makinenin 29/12/2017 tarihine göre er birinin bedelinin 99.005,20TL olduğu, dördüncüsünün bedeli ise 15/03/2019 tarihi itibari ile bedelinin 136.655TL olduğu,
… ağırlık kontrolu ve ayırıcı konveyor makinası, 1 adet teslim alınmış olup, 29/12/2017 tarihi itibarı ile 99.005,20TL olarak bedelinin belirlendiği,
2 adet … kutulama ve dolum makinesi sipariş edildiği ve teslim alındığı, 29/12/2017 fatura kesim tarihi itibari ile 208.608,10TL bedelle üretildiği,
…dişli zarf tipi ambalaj yapma makinası sipariş edildiği ve teslim edildiği, 29/12/2017 tarihi itibari ile 113.148,80TL bedelli olduğu,
… onlu kutulama makinası 1 adet sipariş verildiği ve teslim alındığı, 29/12/2017 fatura teslim tarihi itibari ile dolar kuru üzerinden bu ürünün bedeli 148.511,10TL olduğu,
… Kutu selefon makinası 1 adet sipariş verildiği ve teslim alındığı, 29/12/2017 fatura teslim tarihi itibari ile dolar kuru üzerinden bu ürünün bedeli 123.756,50TL olduğu,
Ambalaj makinası makinası 1 adet sipariş verildiği ve teslim alındığı, 29/12/2017 fatura teslim tarihi itibari ile dolar kuru üzerinden bu ürünün bedeli 106.077,00TL olduğu,
… makinası 1 adet sipariş verildiği ve teslim alındığı, 15/10/2019 fatura teslim tarihi itibari ile dolar kuru üzerinden bu ürünün bedeli 59.411,52TL olduğu,
Ax150İ domino İnkjet printer, sensör, encoder bağlantı parçaları ve kurulum SAF malzemeleri bağlantı makinesi 3 adet sipariş verildiği ve teslim alındığı, 30/11/2018 fatura teslim tarihi itibari ile dolar kuru üzerinden bu ürünün birinin bedelinin 21.500TL olduğu,
Ve … Sulh Hukuk mahkemesinin 2019/18-18 değişik iş sayılı dosyasında yapılan tespitte yapılan makinaların işlevlerini yerine getirmediği, hatalı çalışması nedeniyle ürünlere zarar verdiği, bazı makinalarda problemin kronik tamirinin mümkün olmadığı, bazı makinaların diğer makinaların çalışmaması nedeniyle işlevsiz hale geldiği, davadan önce yapılan tespit ve 17/05/2019 tarihli bilirkişi raporu ile tespit edildiği, tespit dosyasının dosyamız içerisine alındığı, dosya kapsamının incelenmesinden anlaşılmıştır.
Mahkememiz tarafından deliller toplandıktan sonra dosyamızda alınan bilirkiş raporlarında;
a-)Mahkememizce görevlendirilen mali müşavir bilirkişi … tarafından hazırlanan 06/09/2021 tarihli raporda özetle; “Taraflar arasındaki hukuki ihtilaf; tütün ürünlerinin ambalajlanması, etiketlenmesi ve satışa hazır hale getirilmesi için gerekli olan makinelerin satın alınması amacıyla 12.10.2016 tarihli teklif mektupları düzenlendiği, bu teklif mektupları uyarınca üretilecek makinaların biçimlerinin belirlendiği ve davacı şirketin davalı yana gerekli olan ödemeyi yaptığı, makinelerin çalışır olarak tesliminin kararlaştırıldığı, sipariş verilen ürünlerin bir kısmının 23.05.2017 tarihinde başka bir kısmının ise 2017 Aralık ayında davacı şirketin iş yerine teslim edildiği, ancak bazı makinelerin çalışması, bazılarınınsa çalışmaması oysa tüm makinelerin senkronize çalışması gerektiğinden, diğer makinelerin işlevlerinin kullanılamaması ve makinelerdeki problemin bir türlü giderilememesi nedeniyle çıktığı,
2-Tarafların aralarında üretilecek makinelere ait 12.10.2016 tarihli düzenlenen tekliflerin … Makine tarafından kaşe ve imza altına alındığı,
Her bir teklif son satırlarda; “Kurma çalıştırma … Makinaya ait olup makine üretim yeri teslimdir. Kuruluma gidecek personelimizin yol + konaklama vb masrafları alıcı firmaya aittir. NOT: Makinamız alıcı firmanın ambalajlayacağı mamül yelpazesine özel üretilir. Sonradan eklenen mamüller için kalıp, yapıştırma ve aparat gerekebilir. ” şeklinde yazılı olduğu,
Ayrıca makine tekliflerinin; 22.000 USD + KDV . 28.000 USD + KDV , 28.000 USD + KDV , 63.000 USD + KDV , 32.000 USD + KDV , 42.000 USD + KDV ve 35.000 USD + KDV olarak toplam 250.000 USD yabancı para birimi olarak belirlendiği,
3-Davacı taraf şirket merkezi İstanbul dışı olduğundan ticari defterleri incelemeye tabi tutulamadığı,
4-Dosya kapsamında yapılan incelemelere göre davacı yanın davalı yana 512.228,03 TL borçlu olduğu,
5-Davalı şirkete ait 2017-2018 ve 2019 yılları tüm ticari defterlerinin 6102 sayılı yeni TTK.ilgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğu ve sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu,
6-Davalı yanın incelenen ticari defterlerine göre davacı yandan 31.12.2019 tarihi itibariyle 318.846,03 TL cari hesap alacaklı olduğu,
7-Tarafların hesaplarının arasındaki farkın; 13.11.2017 tarih, 193.500,00 TL tutarın davalı kayıtlarında yer alıp, davacı kayıtlarında yer almamasından kaynaklandığı, dosya kapsamında ödemeye ilişkin herhangi bir evraka rastlanmadığı,
8-Detaylı açıklamaları raporumuzun incelemeler kısmında yer almak üzere; 2019/18 Değişik iş iş sayılı dosyasında … ve tarafından yazılan bilirkişi heyet raporunda; “Makinelerin çalışır hale getirilebilmesi için imalatçı firma tarafından yeterli ve gerekli ayarların eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerektiği, ayarlama işleminin tam olarak yapılmaması durumunda makinelerini tamamının iade alınması gerektiği, tamirinin ve ayarının imalatçı dışında başka kişiler tarafından yapılmasının mümkün olmadığı, makinelerde eksik donanım bulunmadığı anlaşıldığından davalı firma tarafından tespit talep eden firmanın bugüne kadar olan zararlarının ve makine bedelinin mahkeme tarafından belirlenecek faiz oranı ile birlikte iadesi gerektiği ” tespit ve sonucuna varıldığı,
9-Taraflar aralarında düzenlenen tekliflerde para birimi olarak yabancı para birimi seçildiği, davacı yan tarafından davalıya yapılan ödemelerin yabancı para cinsi ancak ödeme günkü kurdan olarak ödendiğinin tespit edildiği ve üretimi gerçekleştirmek için katlandığı masrafların Türk Lirası cinsi ödendiği tespit edildiği,
10-Şayet davacının iddiasında haklı olduğuna karar verilir ve sadece davacı yan tarafından davalıya ödenen teklif bedelleri dikkate alınır ise;
Tarih Tutar (TL) Tutar (USD)
12.10.2016 153.000,00 50.000,00
14.11.2016 163.800,00 50.000,00
29.12.2016 176.000,00 50.000,00
22.03.2017 217.000,00 60.000,00
25.04.2017 214.500,00 60.000,00
23.05.2017 142.500,00 40.000,00
06.07.2017 90.250,00 25.000,00
12.06.2018 227.455,00 50.000,00
29.06.018 45.607,00 10.000,00
TOPLAM: 1.430.112,00 395.000,00
Davacı yanın davalı yandan 395.000,00 USD alacaklı olduğu,
11-Şayet ; davacının iddiasında haklı olduğuna karar verilir, davacı tarafından davalıya ödenen bedel ve üretim için yapılan masraflar dikkate alınır ise; davacı yanın davalı yandan 395.000,00 USD ve 214.153,23 TL alacaklı olduğu,
12-T.C. …. Noterliği 27.09.2016 tarih, … yevmiye numaralı ihtarname ile edimin ifasının talep edildiği, ihtarname tebliğ mazbatasına dosya kapsamında rastlanılmadığı,
13-Temerrüt tarihi tespit edilememesi nedeniyle faiz hesaplaması yapılmadığı” şeklinde mütalaada bulunmuştur.
b-)… Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/22 talimat sayılı dosyası ile aldırılan Bilirkişiler …, …, … , … ve … tarafından hazırlanan raporda özetle;
“Yapılan dosya incelemesinde, davacı … San. ve Tic. Ltd. Şti. İle davalı …- Ltd. Şti. arasında tütün ürünlerinin ambalajlanması, etiketlenmesi ve satışa hazır hale getirilmesi için konuya özel makinelerin üretilmesi ve satın alınması amacıyla üretilecek makinelerin biçim ve teknik özelliklerinin belirlendiği 12.10.2016 tarihli teklif mektupları düzenlenerek mutabakata vardıkları,
Davalı firmanın www. … com web sitesi incelenerek, davacı firmanın … Yolu Caddesi No. …/İZMİR adresindeki işyerinde 14.03.2022 tarihinde yapılan incelemede davaya konu makinelerin raporun önceki bölümlerinde yer alan görsel içeriği üretim bandı çalışma prensibine göre üretildiği, çalışmaya uygun fiziki montajlarının tamamlanmış olduğu, ancak yapılan teknik incelemede uzun süredir çalışmadığı ve çalışır durumda olmadığı,
Yapılan teknik incelemeler ve değerlendirmeler neticesinde; söz konusu makinelerin fabrikasyon imalat olmadığı, konuya özel üretilen makineler olduğu, Makine tezgâhlarının üretim amacına uygun çalışır hale getirilmesi, kontrol kartlarının elden geçirilmesi, konveyör bantların hızlarının ayarlanması, yazıcıların sisteme bağlanması ve üretim hızına göre ayarlanması, makineler arası iletişimin sağlanması, üretim hattının senkronize çalıştırılmasının temin edilmesinin gerektiği,
Davacının söz konusu makineleri satın alırken yapacağı basit bir kontrol ile üretim hattının amacına uygun çalışıp çalışmayacağını anlamasının mümkün olmadığı, arıza ve eksikliklerin tezgâhların montajından sonra ortaya çıkmış olduğu, dosya kapsamında makinelerde çıkan bireysel hataların düzeltilmesi için garanti kapsamında davalının uğraş verdiği ancak amaca uygun söz konusu eksikliklerin giderilemediği, bu durum teknik açıdan değerlendirildiğinde söz konusu arızaların satın alınma aşamasında anlaşılmasının mümkün olmadığı ve sonradan ortaya çıkması nedeniyle gizli ayıp niteliğinde olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır.
Teklif formlarında yer alan ve tespiti yapılan işlerin eksik/hatalı/arızalı ifa edildiği, dolayısıyla ayıplı ifanın söz konusu olduğu, … San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından … Noterliğinin 27.05.2019 tarih … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davalı firmanın yükümlülüğünde olan sistemine ait eksikliklerin davacı firmaya bildirildiği, ayıp ihbarında bulunduğu görüş ve kanaatine varılmıştır
Davalı firmanın ayıplı ifasının söz konusu olduğu, sözleşmeye konu eserin iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı olduğu tespit edildiğinden nihai kararın takdiri Sn. Mahkemeye ait olmakla heyetimizce eserdeki ayıbın, reddini gerektirir nitelikte olması nedeniyle iş sahibinin sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının hakkaniyete uygun olacağı ve tezgâhların davalıya iadesi konusunda Sn. Mahkemenin takdir edeceği bir süre zarfında tezgâhların davalıya iadesi ile ödediği sözleşme bedelini talep edebileceği görüş ve kanaatine varılmıştır.
Davalının eksik/hatalı/arızalı dolaysıyla ayıplı ifa ettiği tespit edilen işler için davacının söz konusu ayıpları gidermek için tamirat yaptırdığı, dolaysıyla ilave masraf yapmak zorunda kaldığı tespit edilmiş olup, imalat hataları sonucunda meydana gelen bu zararların tamamen giderilmesi için harcanan onarım bedellerini talep etme hakkı bulunup bulunmadığı konusunda nihai kararın takdiri Sn. Mahkemeye aittir.
Davacı vekilinin 08.10.2020 tarihli beyan dilekçesinde açıkladığı talepleri yönünden yapılan tespit ve değerlendirmeler özetle şekildedir;
Belirli Alacaklar Yönünden;
1. Davalı tarafa makineler için TL olarak ödenmiş olan 1.157.050,00 TL için davalıya çekilen …. Noterliğinin 27.05.2019 tarih ve … yevmiyeli ihtarnamesinde verilen sürenin sonu olan 08.06.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle tahsili talebi;
Nihai takdir Sayın Mahkeme’ye ait olmak üzere; Davacı tarafça TL olarak yapılan ödemeler toplamı 1.350.550,00 TL olarak tespit edilmiş olmakla birlikte Davacı vekilinin talebine bağlı olarak 1.157.050,00 TL için dava tarihine kadar 92.965,75 TL işlemiş faiz hesaplanmıştır.
TL olarak yapılan tüm ödemelerin dikkatte alınması durumunda ise 1.350.550,00 TL için 108.512,94 TL işlemiş faiz hesaplanmıştır.
2.Davalı tarafa makinalar için Amerikan Doları olarak ödenmiş olan 60.000,00 USD için davalı yana çekilen …. Noterliğinin 27.05.2019 tarih ve … yevmiyeli ihtarnamesinde verilen sürenin sonu olan 08.06.2019 tarihinden itibaren işleyecek ve devlet bankalarının dolar ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte tahsili talebi;
Nihai takdir Sayın Mahkeme’ye ait olmak üzere; Davacı tarafça USD cinsinden yapılan ödemeler toplamı 60.000,00 USD olarak tespit edilmiş olup, dava tarihine kadar 937,50 USD işlemiş faiz hesaplanmıştır;
3.Makinelerin ayıplarının giderilmesi için davalı tarafın gönderdiği personelin yol ve konaklama masrafları için ödenmek zorunda kalınan 5.183,95 TL’nin Dava tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte tahsili talebi;
Davacı tarafça davalı personeli için yapılan yol ve konaklama giderleri raporun önceki bölümlerinde detayları görüleceği üzere 5.448,95 TL olarak hesaplanmış olmakla birlikte, Davacı vekilinin dava tarihine kadar 5.183,95 TL talep ettiği görülmüştür, nihai takdir Sayın Mahkeme’ye aittir.
4. Davalı tarafın kendi fabrikalarında sorunu çözebilecekleri vaatleri üzerine makinelerin İstanbul’a gönderilmesi için katlanılan nakliye bedeli 2.832,00 TL”’nin davalıya çekilen 27.05.2019 tarihli ihtarnamede verilen sürenin sonu olan 08.06.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle tahsili talebi;
Davacı tarafça yapılan nakliye giderleri raporun önceki bölümlerinde detayları görüleceği üzere 2.832,00 TL olarak hesaplanmıştır. Davacı vekili talebi yönünden ihtarnamaye göre işlemiş faiz talep etmiş olup, 2.832,00 TL için dava tarihine kadar 227,57 TL işlemiş faiz hesaplanmıştır.
Belirsiz Alacaklar Yönünden;
4. Farklı tarihlerde TL olarak yapılan ödemelerin toplamı olan 1.157.050,00- TL’nin, ödeme tarihlerindeki kurlar ile bugünkü kur arasındaki farktan doğan kur farkı yönünden şimdilik 10.000,00 TL talebi;
Raporun önceki bölümlerinde detayları görüleceği kur farkı hesaplamasında, Davacı tarafça yapılan ödemelerin davalı defterindeki kayıtlı 1.157.050,00 TL tutarı ile ödemelerin USD karşılıklarının 06.11.2019 dava tarihindeki T.C.Merkez Bankası tarafından açıklanan USD döviz kurlarına göre TL karşılığı arasındaki kur farkı 772.014,00 TL olarak tespit edilmiştir.
Davacı talebi olan 1.157.050,00 TL dışında Davacı tarafça 13.11.2017 tarihinde 193.500,00 TL daha ödeme yapıldığı tespit edilmiş olup, bu ödeme tutarı içinde yapılan hesaplamada 94.420,00 TL kur farkı hesaplanmıştır;
5. Öncelikle kar mahrumiyeti ve müspet zararların miktarı olarak şimdilik 10.000,00 TL belirsiz alacak talebi;
Detayları raporun önceki bölümlerinde açıklandığı üzere, dava konusu makinelerin tam kapasite ile çalışması durumunda şirketin kapasite raporunda belirlenen üretim miktarlarının ne kadarlık kısmı kadar satış yapabileceği ve bu doğrultuda ne kadar kar elde edebileceği konusunda tespit ve değerlendirme yapılamamıştır.
6. Şirketin menfi zararları olarak zayi olan tütün ve paketleme malzemelerinin kaydının tutulması mümkün olmadığından yapılacak bilirkişi incelemesi neticesinde makinelerin bu haliyle üretim yapmayı denemesi halinde zayi olabilecek ürün miktarının tespiti ile menfi zarar talebi;
Davacı şirketten zayi olan ürünler için dayanak belgeler talep edilmiştir, ancak heyetimize bu konuda dayanak belge ibraz edilmemiştir. Bu nedenle teknik incelemeyle zayi olan tütün ve paketleme malzemelerinin tespiti yapılamamıştır. Şirketin ilgili dönemlerde paketleme/ambalaj için yaptığı giderler davacı şirket kayıtlarında incelenerek 2018 yılında 143.556,90TL. ambalaj gideri ve 12.213,00TL Kutu Baskısı / Grafik Tasarım gideri, makinelerle ilgili 51.912,39TL, personel gideri yapıldığı, tespit edilmiş olup, bu giderlerin menfi zarar olarak değerlendirilip, değerlendirilemeyeceği yönünden nihai takdir Sayın Mahkeme’ye aittir.” şeklinde mütalaada bulunmuştur.
Davacı vekili tarafından mahkememize sunulan 16/02/2023 tarihli dilekçe ile, dava dilekçesi ile yapılan talepler ıslah edilmiş ve bu dilekçede talepler;
a-)Davalıya TL olarak ödenen mal (sipariş edilen makine) bedeli, 1.157.050,00-TL talep edilmişken ıslahla 193.500,00TL artılarak 1.350.550,00TL’na,
b-)Farklı tarihlerde TL olarak yapılan toplam ödeme miktarı olan 1.157.050,00TL’nin ödeme tarihindeki kurlar ile dava tarihindeki kur arasındaki farktan doğacak alacağın (HMK’nun 109. maddesi gereğince), şimdilik 10.000TL şeklindeki talebin 856.434,00TL artırılarak 866.434,00TL’ye çıkartıldığı,
c-)Makinaların davalı yanca tamiri çabası için müvekkilin harcadığı masraflarımız için 8.015,95-TL’sı talep, 265TL artırılarak 8.280,95TL’na,
d-)Kar mahrumiyeti ve sair menfi ve müspet zararları için 10.000,00-TL’nin, 197.682,29TL artırılarak 207.682,29TL’na,
e-)Davalıya USD olarak ödenen mal (sipariş edilen makine bedeline mahsuben 12/06/2018 tarihinde 50.000USD, 29/06/2018 tarihinde 10.000USD) bedeli 60.000USD olmak üzere,
Toplamda dava dilekçesi ile, USD olarak ödenen 60.000-USD, toplam 1.185.065,95-TL ve 60.000,00-USD üzerinden açılan dava,
Dosyaya gelen bilirkişi raporu doğrultusunda; davalıya ödenen mal bedeli olarak, 1.350.550,00-TL, kur farkı olarak 866.434,00-TL, makinelerin davalı yanca tamiri çabası için müvekkilin harcadığı masraflar için 8.280,95-TL, sair menfi ve müspet zararlarımız için 207.682,29-TL, Dolar olarak ödenen 60.000-USD olmak üzere toplam 2.432.947,24-TL ve 60.000,00-USD alacaklarının davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememiz tarafından alınan bilirkişi raporu ile, anılan … Sulh Hukuk mahkemesince yapılan tespit ve dosyamızda alınan 29/04/2022 günlü makine mühendislerinin de bulunduğu bilirkişi raporu ile, davacı …Ltd. Şti. ile davalı … Ltd. Şti.’nin tütün ürünlerinin ambalajlanması etiketlenmesi satışa hazır hale getirilmesi için, konuya özel makinelerin üretilmesi amacıyla davacı ile davalı arasında 12/10/2016 dava tarihli makinaların biçim ve teknik özellerini içeren teklif mektupları düzenlenerek tarafların mutabakata vardıkları, özellikle davalı firmanın www. ….com web sitesinin incelenmesinde ve … İzmir’de bulunan davalı iş yerinde 14/03/2022 tarihli yapılan inceleme sonucunda, davaya konu alım satım sözleşmesi yapılan ve üretilen makinaların üretildiği çalışmaya uygun fiziki montajlarının tamamlandığı, ancak teknik incelemede uzun sürede çalışmadığı ve çalışır durumda olmadığı, söz konusu makinaların teknik incelenmesinde fabrikasyon imalat olmadığı konuya özel üretilen makinalar olduğu, makinaların çalışır hale getirilmesi için kontrol kartlarının elden geçirilmesi, konvoyör bantlarının hızlarının ayarlanması, yazıcılarının sisteme bağlanması, üretim hızına göre ayarlanması, makinalar arası iletişimin sağlanması, üretim hattının senkronize çalışmasının temin edilmesinin gerektiği, davacının makinaları alırken yapacağı basit bir kontrolle üretim hattının amacına uygun çalışıp çalışmayacağını anlaşılmasının mümkün olmayacağı, arıza ve eksikliklerinin tezgahların montajından sonra ortaya çıktığı, söz konusu arızaların teknik açıdan satın alma aşamasında anlaşılmasının mümkün olmadığı, gizli ayıp niteliğinde olduğu, eksik ve ayıpların giderilmesi için davacı tarafından İzmir …. Noterliğinin 27/05/2019 gün ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davalı firmaya ayıp ihbarında bulunulduğu, ayıbın düzeltildiğine ilişkin bir bildirimin dosyaya yansımadığı, davacı yanın ayıplı ifanın söz konusu olduğu sözleşmeye konu eseri bu nedenle kullanamayacağı, kabule zorlanamayacağı, hakkaniyet gereği ayıplı olduğunun kabulü gerekeceği tespit edilmiş olup, mahkememizce de eksik, hatalı ve arızalı makinelerin karşılığında, davacı yanın ödemiş olduğu bedelleri ve yaptığı masrafları geri iadesini talep etmesi hakkının bulunduğu mahkememizce de benimsenmiştir.
Buna göre;
a)Davacı dosyadaki delillere göre, taraflar arasındaki sözleşme hükümleri gereğince 12/10/2016 tarihinden itibaren toplam 8 adet ödeme ile dava dilekçesinde 1.157,050,00TL olarak talepte bulunmuş ise de, mahkememizce yapılan ödemelerin bilirkişilerce de yapılan tespiti sırasında TL cinsinden 1.350.550,00 TL olduğu,
b)Davalıya USD olarak ödenen, mal sipariş edilen makine bedeline mahsuben 12/06/2018 tarihinde 50.000USD, 29/06/2018 tarihinde 10.000USD ödeme yaptığı bilirkişi kurulunca tespit edilen 60.000USD’nin geri iadesini, davacı tarafından davalıya çekilen …. Noterliğinin 27/05/2019 gün ve … yevmiye nolu ihtarnamesinin davalı yanın 08/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte talep edebileceği mahkememizce benimsenmiştir.
c)Davacı makinaların ayıplarının giderilmesi için, davalı tarafından gönderilen personelin yol ve konaklama gideri ve masrafları olarak 5.448,95TL ve makinaların İstanbul’a gönderilmesi için nakliye bedeli 2.832,00TL olmak üzere toplam 8.280,95TL’si olarak talep edebileceği, tespit edilmiş olup, mahkememizce maddi hata sonucu kısa kararda 8.015,95TL olarak gösterildiği iş bu miktarın dosya kapsamındaki delillerle uyumlu olarak gerekçeli kararın 1-c maddesindeki miktarın 8.280,95 TL olarak maddi hatanın düzeltilmesi kapsamında, düzeltilmesi gerektiği böylece ıslahla artırılan miktarın karşılanmış olacağı mahkememizce belirlenmiştir.
d)Mahkememiz dosyasına sunulan belge ve bilgiler ile, davacının davalı yana ödemelerini TL cinsinden yaptığı, yapılan bu ödemelerin sözleşme gereğince iadesi halinde USD olarak ödeneceği sözleşmede belirtilmediği gibi, taraflar arasında kur farkı ödemesine yönelik bir uygulamanın yerleştiğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, davacının davalı tarafından daha önce kur farkı ödediğine ilişkin her hangi bir belge sunulmadığından ve bilirkişi kurulunca kar mahrumiyeti ve müspet zarar olarak zararın miktarının belirlenmesinin mümkün olmadığını belirtmiş olduğu, ancak alım satıma konu makinaların ayıp nedeniyle iadesi halinde kar mahrumiyeti ve müspet zararın talep edilmesinin mümkün olmadığı mahkememizce benimsenmiş ayrıca makinaların alınması nedeniyle oluşan menfi zararın yani kullanılan tütün ve paketleme malzemelerinin, kullanılmasından ötürü hasarlandığı ve zararın doğduğu davacı tarafından ispatlanması gerektiği, buna ilişkin bir delilin tespit edilmediği, belirlenmiş olup, davacı yanın menfi ve müspet zarar taleplerinin mahkememizce ispatlanamaması nedeniyle reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Mahkememizce sonuç olarak yapılan değerlendirmede; ticari alım satıma konu makinaların, eserin gizli ayıplı üretilmesi sebebiyle, taraflar arasında yapılmış bulunan sözleşmenin fesih ve ayıplı makinaların davalı yana iadesi koşuluyla, dava konusu makinalar için davacı yanın davalı yana ödediği bedelin 1.350.550,00TL ve 60.000USD olarak davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, ayrıca nakliye konaklama, ulaşım bedellerinin davalıdan tahsili ile temerrüt tarihinden itibaren davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin subuta ermemesi nedeniyle aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
H Ü K Ü M : Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davaya konu malların ayıplı olduğu satış sözleşmesinin feshi ve ayıplı malların bedelinin iadesi müspet ve menfi zararın tanzimine ilişkin davadan alım ve satım sözleşmesinin ayıplı olduğunun tespiti nedeniyle fesih koşullarının oluştuğunun tespiti ile;
Davanın KISMEN KABULÜ İLE;
a) Dava konusu malların (makinelerin) ayıplı olduğu subuta erdiğinden ve ayıbın giderilmesi mümkün olmadığından mal bedeli olarak ödenen 1.350.550-TL’nin alım satımına konu malların ödemenin yapıldığının tespiti halinde en geç ödeme anında derhal iade edilmesi koşuluyla temerrüt tarihi 08/06/2019’dan itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile DAVACIYA VERİLMESİNE,
b) USD cinsinden ödenen ve iadesi talep edilen 60.000 USD’nin 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince davalıdan temerrüt tarihi olan 08/06/2019’dan itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi gereğince işleyecek faizi ile birlikte davalıdan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
c)Nakliye, konaklama ve ulaşım gideri olarak harcanan 8.280,95-TL’nin temerrüt tarihi olan 08/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Fazlaya ilişkin müspet ve menfi tazminat zararın (kur farkı, kar mahrumiyeti vs) istemin reddine,
3- Kabul edilen dava değeri üzerinden hesaplanan 116.458,37 TL karar-ilam harcından, davacı tarafça peşin yatırılan (Peşin ve Islah Harcı toplamı) 47.457,82 TL harcın mahsubu ile bakiye 69.000,55 TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine’ye gelir KAYDEDİLMESİNE,
4- Davacı tarafça yapılan 8.200,00 TL bilirkişi ücreti, 1.143,80 TL keşif harcı ve 3.623,80 TL posta ve tebligat gideri olmak üzere toplam 12.967,60 TL yargılama giderinden davanın kabul oranına göre hesaplanan 7.955,41 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, kalan kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davalı tarafça yapılan 1.274,9 TL yargılama giderinden davanın red oranına göre hesaplanan 492,77TL yargılama giderinin davacıdan alınıp davalıya ödenmesine, kalan kısmın davalı üzerinde BIRAKILMASINA,
6-Davacı tarafından yatırılan 24.883,05 TL Peşin harç, 22.574,77 TL ıslah harcı ve 44,40 TL Başvurma harcı toplamı olan 47.502,22 TL’nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
7-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve takdir olunan 184.242,55 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya ÖDENMESİNE,
8-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden, reddedilen talep üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 133.929,30 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ÖDENMESİNE,
9-Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının 6100 sayılı Yasanın 333. maddesi ile Yönetmeliğin 207. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra hesap numarası bildirilmiş ise elektronik ortamda hesaba aktarmak suretiyle; hesap numarası bildirilmemiş ise masrafı kalan paradan karşılanmak suretiyle … merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak yazı işleri müdürü tarafından İADESİNE,
10-Devletçe karşılanan 1.320 TL arabuluculuk ücretinin, davanın kabul oranına göre hesaplanan 809,79 TL ‘sinin davalı taraftan, bakiye 510,21 TL’sinin davacıdan tahsili ile hazineye gelir KAYDEDİLMESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde … Mahkemesinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.30/03/2023

Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır