Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/493 Esas
KARAR NO : 2022/21

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 30/07/2019
KARAR TARİHİ : 18/01/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili mahkememize sunmuş dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin …San. Bölgesinde faaliyet gösteren davalı…Ltd. Şti.’den 15.165,36 TL’ye bir Isı Geri Kazanım cihazı aldığını, cihazın aralarında sözleşme bulunan …Ltd. Şti isimli devamlı müşterileri olan firmaya sattığını, ancak cihazın taahhüt edilen kataloglarla gösterilen teknik özellikleri karşılamadığını, cihazın vaad edildiği gibi 5000 metreküp hava sirkülasyonunu sağlayamadığını, aynı zamanda cihazın üreticisi olan davalı tarafın hem ilgisizliği hem de halen dahi cihazın problemini çözememiş olmasından kaynaklanan ve müvekkilinin müşteri olan …firmasının yaşadığı hem maddi hem de manevi ciddi sıkıntılardan kaynaklı olarak müvekkilinin çok ciddi paralar kazandığı … gibi bir müşteriyi davalı yüzünden kaybettiğini ve aynı zamanda … firmasının tüm projeleri de geri çektiğini, davalı ile irtibata geçilip durumun anlatıldığını, ilgisiz ve ciddiyetsiz karşılandıklarını, davalının kendi mühendislerini gönderip cihazı kontrol ettirdiklerini ve mühendisin de cihazın taahhüt edilen hava debisini vermediği konusunu teyit ettiğini, davalının cihazın müvekkil tarafından sökülmesini ve kendi fabrikalarına gönderilmesini istediğini, bunun üzerine sökülüp davalıya gönderilen cihaza iki adet yerine dört adet motor konulduğunu ve cihazın nonofazeden trifazeye geçirildiğini, cihazın fazla elektrik tüketmeye başladığını ve çok gürültülü çalışmaya başladığını, bu nedenle yine taahhüt edildiği gibi az elektrik tüketen hem de gürültü yapmayan bir cihaz olduğu vaadlerinin karşılanmadığını, … firması ile ticari ilişkisi biten müvekkilinin 2019 yılı Haziran ayı itibariyle ortalama zararının 70.000 TL ile 78.000 TL arasına olduğunu, dava konusu ısı geri kazanım cihazının takıldığı yerden tekrar sökülmesi, taşınması veya yeniden montajı için de müvekkilinin 14.000 TL para harcadığını beyanla, davalı tarafından satışı yapılan ve müvekkili şirketçe de… firmasına satılan ısı geri kazanım cihazının ayıplı olmasından kaynaklı olarak, sürekli müşterileri olan …firmasını kaybettikleri için toplanacak delillere göre belirlenecek ortaya çıkacak olan rakama yükseltilmek kaydıyla, 10.000 TL manevi ve 14.000 TL maddi alacaklarının belirsiz alacak davası olarak dava tarihinden itibaren en yüksek banka mevduatına uygulanacak olan ticari faiz ile birlikte hesaplanarak davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının alacak miktarını belirleyecek durumda olmasına rağmen belirsiz alacak davası açtığını, davanın hukuki yarar yokluğundan reddinin gerektiğini, müvekkilinden satın alınan ürünün üretiminde herhangi bir hata ya da ayıp olmadığını, montaj hatası ve elektriksel kaynaklı hatalardan müvekkilinin sorumlu olmadığına dair sipariş formunda ibarenin yer aldığını, bütün teknik sorunların sipariş edilen bu ürünün projeye uygun olmamasından kaynaklandığını, müvekkili tarafından görevlendirilen mühendis tarafından cihazın 5000 metre küp hava sirkülasyonunu karşılamadığı hususunun teyit edildiğini, ancak bunun imalattan kaynaklanmadığını, uygulanacak alandaki kanal uzunlukları ve kanal karşı basıncına uygun ürün sipariş edilmediğinden istenen verimin alınamadığını hususunda bilgilendirmenin yapıldığını, müvekkilinin sorumlu olmadığı halde tüm süreçte ilgili davrandığını, çözüm ürettiğini, dava konusu cihazda revize yapıldığını, yapılan revizeden sonra cihazda aşırı gürültü ve aşırı elektrik tüketimi gibi bir sorun bulunmadığını, ürünle ilgili yaşanan sorun nedeniyle yapıldığı iddia edilen masrafın piyasa rayiçlerinin çok üzerinde olduğunu beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
TAHKİKAT, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Mahkememizce delillerin ibrazını müteakip celbi gerekli delillerde celp edilerek dosyamız arasına katılmıştır.
Mahkememizce davacı yanın ticari defter ve belgeleri ile dosya üzerinde, iddia ve savunma doğrultusunda mali müşavir bilirkişi …, makine mühendisi bilirkişi… ve hukukçu bilirkişi… marifetiyle inceleme icra edilerek konuya ilişkin 21/03/2021 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişiler anılı raporlarında özetle;
“Davacı…- … tarafından sunulan 13.12.2018 tarihli teklif formuna göre, Davalı…firması tarafından bir adet “Isı Geri kazanım Cihazı …- 500” 2100 Euro (13.12.2018 tarihli Euro kuru ile 15.165,36 TL) tutarla dava dışı … Klima …’a gönderilmiştir. Bu teklif … adına Mak.Müh. … tarafından hazırlanmıştır.
Teklifte garanti süresi 2 yıl olduğu, cihazın tesliminin Kütahya fabrikasından 07.01.2019 tarihinde yapılacağı belirtilmiştir.Ödeme %50 siparişle nakit, bakiye %50 cihaz tesliminde nakittir.
Davacı…- … adına düzenlenmiş Davalı …antetli 16.01.2019 fatura ve irsaliye tarihli …sayılı, “Isı Geri Kazanım cihazı Standart 500” açıklamalı, KDV dahil 8.000 TL tutarlı fatura mevcuttur. İrsaliye Bilgisi (ekran görüntüsü) 08/01/2019 tarihli … Kargo ile … tarafından … firmasına gönderi belgesi sunulmuştur.
SÖZLEŞME : Davacı ile Dava Dışı … A.Ş. Arasında 10 madde halinde 19.12.2018 tarihinde bir sözleşme düzenlenmiştir.Sözleşmenin eki Proje ve malzeme listeleri dosyaya sunulu değildir.
Madde 1 Taraflar: …A.Ş. (İşveren) ve Davacı…- … (Yüklenici) olduğu;
Madde 2 İşin Konusu maddesinde “İşverenin taahhüdündeki “… Merkez Ofis ısı geri kazanımlı havalandırma sistemi kurulması projesi işi” için işveren tarafından yönlendirilen yüklenicinin yerinde yaptığı keşif sonucu oluşan götürü bedelle gerekli malzemelerin temini ve sistemin çalışır halde teslimidir.” denildiği;
Madde 3 Teslim Yeri ve Süresi maddesinde “Sistemin 08 Şubat 2019 da, … Ofis Binasında test ve devreye alma yapılmış olarak teslim edileceği;
Madde 6 Garanti “Sözleşme kapsamında teslim edilen iş geçici kabul tarihinden itibaren (bir) yıl süreyle imalat ve malzemeden kaynaklanan hatalara karşı yüklenici tarafından garanti edilmiş olup hatalı imalatın yüklenici tarafından bilabedel yenilenecektir.” denildiği;
Madde 7 Genel Koşullar:
71.Yüklenici İşverene işi yapmadan önce onay için aşağıdaki proje ve evrakları teslim edecektir.
-1 adet komple uygulama projeleri
7.2 Yüklenici işverenin vereceği proje, detay, malzeme listesi ve hesapların noksanlık ve yanlışlıklarından ve bunların bütün sonuçlarından doğrudan doğruya sorumludur.Proje esaslarının işveren tarafından yönlendirilmiş olması yüklenicinin projeler üzerindeki bu sorumluluğu kaldırmaz.” denilmektedir.
Madde 8 Sözleşme Ekleri İşbu sözleşme ekleri ile birlikte geçerlidir.
EK: proje ve malzeme listeleri dendiği
Madde 9 İhtilafların Halli
Madde 10 Yasal Adresler
Bu sözleşme 19.12.2018 tarihinde 10 madde olarak iyiniyet ilişkisi içinde yüklenicilerin fen ve imal kurallarına göre çalışacakları ve iş yapacakları düşünülerek düzenlenmiş ve imza altına alınmıştır” denilmektedir.
KATALOG: Davalı … Lim.Şti. tarafından üretilen ürünlere ait katalog dosya ekinde mevcuttur.
Dosyaya sunulu ve firmanın danışmanı olduğu belirtilen …Ltd.Şti Mak. Müh. … “ın 14.Aralık 2020 tarihli davacı …’na hitaben yazdığı e posta mesajı mevcuttur.
Makina mühendisi … cihazın monte edildiği alana gelerek kendisi de ölçüm yapıp cihazın istenilen kapasiteyi vermediğini tespit etmiş ve imzalayarak onaylamıştır.
TARAFLAR ARASINDAKİ E-POSTA YAZIŞMALARI İNCELENMİŞTİR.
22.02.2019 tarihinde …’ndan Provent Şirketine gönderilen mesajda;
13.12.2018 tarihinde sipariş üzerine yapılan 5000 m3 cihaz dışı 250 Pa hava debili ısı geri kazanım cihazı tarafımıza gönderildi. Montajı yapıp devreye aldığımızda istenilen verimi vermeyince cihazın hava ölçümlerini yaptığımızda cihaz 2500-2700 m3 arası hava vermektedir.
Bunun üzerine firmanızın makine mühendisi… cihazın monte edildiği alana gelerek kendisi de ölçüm yapıp cihazın istenilen kapasiteyi vermediğini tespit ederek cihaz üzerinde tadilat yapacaklarını söylemiştir. Fakat ne kadar zamanda yapılacağı hakkında net bilgi verilmedi. Cihazın tadilatı bitmeden tavan alçıpanlar kapatılamıyor. Tarafınızdan en kısa zamanda ayıplı cihazın düzeltilerek faal duruma geçirilmesini ve cihazın onarımı için gelecek ekibin ne zaman geleceğinin bildirilmesi,
22.02.2019 …teklifalıcı…
Pazartesi günü teknik servisimiz orada olacaktır. Denilmiştir.
27 Şubat 2019 tarihli…Teklif (…@… … .tr) adresinden…’a ve davacı…’na gönderilen e posta;
Geri Kazanım Cihazı ile ilgili gerekli modifikasyon cihaz fabrikada (gerekli görüşmeler neticesinde karar verilerek) yapılacaktır.Fabrikada testler yapılarak, istenilen debi ve basınç sağlandıktan sonra tarafınıza sevk edilecektir. Nakliye sırasında oluşabilecek risklerin sorumluluğunu üstlenmekteyiz.
Cihaz kayış kasnak tahrikli olacaktır.Yerinde kontrolde görüldüğü üzere 5000 m3/h kapasitenin altında cihazın çalıştırılması gerekli görülmemektedir.
Eğer hava debisinin ayarlanması isteniyor ise frekans kontrolü ilavesi gerekmektedir.
Frekans inventörü istenmesi halinde ilave ücret talep etmemiz gerekecektir.
27 Şubat 2019 tarihinde …Firmasından … tarafından… firmasına yollanan mesaj —Ek olarak davacı firma da eklenmiş.
Merkez ofisimizde firmanızdan temin edilen ısı geri kazanım cihazının montajı 07.02.2019 tarihinde … firması tarafından yapılmıştır.
Bu süreçte ölçüm ve mühendislik kontrollerimizde cihazın gerekli hava debisini ve basınç değerini karşılayamadığı tarafınıza bildirilmiştir.
25.02.2019 tarihinde gelen teknik servisin de kontrol ve ölçümleri sonrasında …Bey ile hemfikir olduğunu,
Teknik servis ekibiniz cihaz modifikasyonu için kendinden… motorlu cihazın kayış kasnak tahrikli sistem ile değişimini sağlayacağını belirtmiştir. Teklifte belirtilen 5000 m3/h debi, 250 pa cihaz dışı basınç değeri ve hız kontrolü istenen cihaz için bu tercihin tasarım, test ve kontrol süreçlerinde yapılmaması, fiyat teklifine eklenmemesi ihmal olarak değerlendirilebilir ve bu süreç maalesef bizleri oldukça olumsuz etkilemiştir. 6 kademeli hız ayarıyla tarafımıza gönderilen cihazın modifikasyonu için yapılacak tüm işlemlerin (hız ve debi ayarı için eklenecek frekans kontrolü ilave ekipmanları v.b. değişimi ve eklenmesi söz konusu ekipmanlar) bilabedel yapılması talebimizdir.
4 Mart 2019…@… …. .tr adresinden…’a ve davacı …’na gönderilene posta;
Eki:…Isı Geri kazanım Cihazı (Revize) .pdf dosyası
Merhaba Okan Bey,
Göndermiş olduğunuz Isı Geri Kazanım Cihazı ekteki teknik resimdeki ölçülerde yeniden imal edilecektir.Cihazdaki fanlar (kayış-kasnak tahrikli) değiştirilerek istenilen debi ve basınç sağlanacaktır.Burada her fan için 2,2 kW doplamda 4,4 kW) asenkron 380V elektrik motoru kullanılacaktır.Daha önceki cihazda 220 V elektrik kullanılmıştır.
İmalat şu an devam etmekte olup 05.03.2019 Salı günü cihazın sevki gerçekleşecektir.
Hız kontrolü ile ilgili telefonda da ifade ettiğim gibi frekans inventörü eklenirse ilave ücret talep etmek durumundayız Denilmiştir.
Mesajın ekinde gönderilecek cihazın en, boy, yükseklik, kanal kesit gibi boyutlarını veren teknik resim de yollanmıştır.
20.Mart.2019 tarihinde…’ndan… Şirketine gönderilen mesaj:
Isı geri kazanım cihazı tarafımıza geldikten sonra yerine montajı yapıldı. Cihaz devreye alındı. Yapılan ölçümlerde verdiğimiz siparişte yazan kapasiteleri vermediğini fark ettik. … Buna istinaden firmanız makina mühendisi …gerekli değerleri tespit etmesi için Sodexo merkez ofise yönlendirdiniz. Gelerek cihazın çalışmasını test etmiştir. Yapılan ölçümler sonucunda istenilen kapasiteyi vermediği tarafımıza yazılı bildirilmiştir… Buna istinaden tarafınızla görüşülerek cihaz gerekli hava debisinin sağlanması için yerinden sökülerek demonte olarak tarafınıza gönderildi. Cihaz revize edilip tekrar tarafımıza gönderildi. Montaj yapılarak çalışması sağlandı.Cihazın tekrar sökülüp takılması forklift kiralanması, işçilik bedeli olarak ek bir maliyet getirmiştir.
Bu maliyetin bedeli 12.500 TL dir. Bu mağduriyetimizin fatura karşılığı giderilmesini talep etmekteyiz… denilmektedir
KEŞİF: Dava konusu kanal içi ısı geri kazanım cihazının yerinde incelenmesi için 02.12.2020 tarihinde keşif yapılarak dava dışı …Ofisde taraf vekilleri, her iki tarafın teknik elemanları ile cihaz incelenmiş, fotoğraflanmıştır…. merkez ofiste ısı geri kazanım cihazlı bir havalandırma sistemi olduğu ve cihazdaki fanların kayış-kasnak tahrikli yapıldığı tespit edilmiştir.
TEKNİK DEĞERLENDİRME :
Binalarda, konforlu ve sağlıklı bir ortam sağlanması için ısıtma ve soğutmanın yanı sıra kaliteli iç ortam havasına ihtiyaç duyulur ve bu nedenle havalandırma yapılması gerekmektedir. Havalandırmada ise ana prensip iç ortamdan dışarıya atılan (egzoz edilen) kirlenmiş hava yerine, dış ortamdan alınan taze havanın iç ortama verilmesidir.Bu iki amaca uygun olarak tasarlanan ısı geri kazanım cihazları, egzoz havasının ısısından faydalanmak ve bu ısıyı değerlendirmek amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
Dava konusu ısı geri kazanım cihazı da bir havalandırma sisteminde kullanılan kanal içi bir cihazdır ve havalandırma sistemine bağlanarak çalışır.Bu cihaz ile kış aylarında dışarıdan alınan soğuk hava iç ortamın nispeten sıcak havasının egzos edilen kısmı kullanılarak biraz ısıtılır böylece enerji tasarrufu da sağlanır. Bu cihazlarda ayrıca yerleştirilen bir ısıtıcı ile de hava istenilen sıcaklığa kadar da ısıtılabilir. Aynı şekilde yazın dış ortamın sıcak havası da biraz soğutularak bu cihazlar sayesinde ısı tasarrufu (ısının geri kazanımı) sağlanır.
Bu cihazlarda bulunan fan havanın kanal sistemi içinde sirkülasyonunu sağlar.
Bir havalandırma/klima sisteminde bir ısı geri kazanım cihazının seçimi makine mühendisliği bilgisi gerektiren teknik bilgiyle olur.Bu tip bir cihazı seçmeden önce mühendisin havalandırmayı uygulayacağı mahal/bina için gerekli hava debisini tespit etmesi, ardından uygulayacağı binadaki havalandırma kanal hattını tasarımını yaparak, kanal uzunluğu ve kesit boyutlarını belirlemesi ve istediği debide hava geçtiğinde havalandırma kanalında meydana gelen basınç kaybını hesaplaması gerekir.
Daha sonra da cihazın fan eğrisinden kendi uygulayacağı binadaki kanal sistemi için hesapladığı basınç kaybı ve debiye göre cihazı seçmesi gerekir.
Dava konusu projede bu görev davacıya verilmiştir. Dava dışı …Hizmet Yönetimi A.Ş. (İşveren) , davacı…-… (Yüklenici) arasında imzalanan ve yukarıda maddeleri verilen sözleşmenin 7nci ve 10ncu maddeleri uyarınca hesapların,malzeme listesinin kontrolü, hataların ve yanlışlarının düzeltilmesi, işin fen kurallarına uygun yapılması,projenin uygulama projesinin çizimi dahil işveren tarafından davacı firmaya verilmiştir.
Davacı firmanın ele aldığı projeyi teknik açıdan kontrol edip, hesaplarda yanlışlık varsa düzeltip “ondan sonra cihaz ve malzeme listelerini kontrol ederek revize etmesi ve işi tamamlaması sözleşme 2 gereğince görevi kapsamındadır.
Dosyaya sunulu ve firmanın danışmanı olduğu belirtilen … Ltd.Şti Mak. Müh. … ‘ın 14.Aralık 2020 tarihli davacı …’na hitaben yazdığı e posta mesajında;
“davalı firmadan satın alınan … tipi ısı geri kazanım cihazının avare pozisyonda çalışırken dahi katalogda belirtilen “standart değerleri” sağlayamadığından dolayı tarafımıza işveren tarafından projelerde herhangi bir kusur olup olmadığını işveren firma ile karşılıklı tartışma fırsatı olmadığını” belirtmektedir. ;
Ancak havalandırma sisteminde kullanılacak cihazların seçimi yapılmadan ve cihaz siparişi verilmeden önce hesapların ve projenin kontrolü yapılması işin teknik prosedürüdür ve bu görev de davacı yükleniciye verilmiştir.
Davalı … firmasının dosyaya ekli kataloğunda sayfa 21 -34 arasındaki kısımda imalatını yaptığı kanal içi ısı geri kazanım cihazlarının teknik özelliklerini ve cihaz seçiminde kullanılacak Basınç Kaybı Debi Değişim eğrilerini her ürettiği model için vermektedir.
Firmanın “Farklı Hava Sirkülasyon Debisi- Basınç Kaybı aralığında çalışan, dolayısıyla farklı güçte cihazları vardır.Davacı firma bu cihazlardan … V500modelini seçmiştir.
Ancak bu cihazın davacının monte ettiği kanal sisteminde istenileni sağlamadığı Davacı …- …’nun e posta mesajında “ 13.12.2018 tarihinde sipariş üzerine yapılan 5000 m3 cihaz dışı 250 Pa hava debili ısı geri kazanım cihazı tarafımıza gönderildi. Montajı yapıp devreye aldığımızda istenilen verimi vermeyince cihazın hava ölçümlerini yaptığımızda cihaz 2500-2700. m3 arası hava vermektedir.” ifadesinden anlaşılmaktadır.
Bu durumu Davalının makina mühendisi… cihazın monte edildiği alana gelerek kendisi de ölçüm yapıp cihazın istenilen kapasiteyi vermediğini tespit etmiş ve imzalayarak onaylamıştır.Bilahare gelen… Teknik Servis de bu durumu onaylamıştır.
Bu durum cihazın ayıplı olmasından değil, cihaz seçiminin davacı tarafından davalı firma kataloğundaki her modele ait Basınç Kaybı- Debi Değişim eğrilerinden kendi sistemi için uygun olan modelin eğrisindeki cihaz (fan) çalışma noktası kontrol edilerek yapılmamasından kaynaklanmıştır.Davalı firmanın ürettiği cihazlar içinde aynı tip ısı geri kazanım sistemlerinin üst modelleri mevcuttur ve daha fazla debi veya daha yüksek basınç kaybını da karşılayabilecek kapasitededir.Oysa davacı firma mekanik firmasıdır ve cihaz seçimi ana uzmanlık alanıdır.
Davalı üretici firma ise dava konusu cihazdaki tüm revizyonları garanti kapsamında ücretsiz yaparak davacıya çalışır vaziyette teslim etmiştir.
DAVACININ TALEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLFMESİ:
Davalı firma …@… … .tr adresinden gerek davacı … firmasını ve gerekse dava dışı … firmasını 2 Mart 2019 ve 4 Mart 2019 tarihli …’a ve davacı …’na gönderdiği elektronik posta mesajları ve 04.03.2019 tarihli e-postasının eki olan “ …Isı Geri kazanım Cihazı (Revize) .pdf * dosyası ile bilgilendirmiştir.
Bu mesajda yapılan revizyon sonrasında cihaz kayış-kasnak tahrikli olacağı, her fan için 2,2 kW (toplamda 4,4 kW) asenkron 380V elektrik motoru çalışacağı belirtilmiş,cihazın boyutları ve cihazın yan üst, kanal kesit teknik resmi de yollanmıştır.
Bu değişikliklere gerek davacı yan tarafından, gerekse dava dışı …firması tarafından herhangi bir itiraz olmamıştır.
Dava konusu ısı geri kazanım cihazındaki revizyonlar, davalı Provent firması tarafından garanti kapsamında ücretsiz yapılmıştır.
Dolayısıyla davacı yanın yapılan revizyonların kapsamı ve cihazın boyutları hususunda bilgilendirildiği ve bu revizyonlara davacı firmanın itiraz etmediği, bu revizyonlardan kaynaklı olarak cihazı halen kullanan dava dışı … firmasının dosyaya sunulu herhangi bir itirazı olmadığı da değerlendirildiğinde yapılan revizyonla cihazın ihtiyacı karşılar hale geldiği anlaşılmıştır. Nitekim Davalı yan tarafından … Lim. Şti. ne 20.03.2019 tarihinde gönderilen mesajda da; Cihaz revize edilip tekrar tarafımıza gönderildi. Montaj yapılarak çalışması sağlandı.” Denilerek cihazın çalıştığı belirtilmektedir.
Davalı yan tarafından …Lim. Şti. ne 20.03.2019 tarihinde gönderilen mesajda ise,
Cihaz revize edilip tekrar tarafımıza gönderildi. Montaj yapılarak çalışması sağlandı. Denildikten sonra cihazın yeniden montajı için 12.500 TL tuttuğu hususu ile bu paranın da fatura karşılığı ödenmesi gerektiği bildirilmektedir. Dava dilekçesinde ise 14.000 TL montaj ve demontaj masrafı yaptığını belirtmiş ve yaptığı masrafın ispatı olarak cihazı demontaj ve montaj işlerini yaptığını belirttiği. … firmasının faturasını (EK 3) sunmuştur. Ancak bu fatura incelendiğinde fatura tutarı KDV dahil 5.900 TL dir.
23/05/2019 tarihli seri … sayılı… … Klima-Soğutma şirketi antetli,5000 TL +900 TL (KDV) -5.900 TL tutarlı fatura davacı şirket adına düzenlenmiştir.
Bu faturanın açıklama kısmında ;
“Isı geri kazanım cihazının Montaj+Demontaj+ Montaj işçiliği ve tesisat malzemeleri teslimi ve montajı, havalandırma kanal bağlantılarının yapılma işleri” olarak açıklanmakta, ancak detaylar verilmemektedir.
Davacı firma yanlış seçilen cihaz nedeniyle bir demontaj ve bir montaj yapmıştır. Faturadaki diğer montaj …ile olan sözleşmesi kapsamındadır. Dosyaya sunulu fotoğraflarda bu iş için makaslı platform kullanıldığı görülmüştür. Rapor tarihinde www. … .com adresinde makaslı platform kiralama fiyatları günlük 150 TL mertebesindedir.Kanal imalatları zaten debiye göre imal edildiği için yeni bir kanal imalatına ihtiyaç olmayacaktır.Ancak daha önceki cihaz ile yeni cihaz arasında sadece bir kanal bağlantısının kesiti değiştiği ölçülerden anlaşılmaktadır. Dolayısıyla makaslı platform kiralama bedeli,cihazın mevcut kanallara malzemeli montajı, ayrıca trifaze elektrik bağlantıları da değişeceği için bu değişikliklerin montaj tarihi itibariyle tutarının takdiren ve tahminen KDV dahil 2.000 TL mertebesinde olacaktır.
Takdir Sayın mahkemenin olmak üzere, davalı üretici firmanın cihazın ayıplı olmaması nedeniyle bu ilave masraftan kısmen veya tamamen herhangi bir sorumluluğu olmadığı görüş ve kanaatine varılmıştır.
MALİ İNCELEMELER
Davacının ibrazı ile İncelenen Ticari Defter ve Kayıtları:
Davacı, Ticari faaliyetine ilişkin satıcılardan aldığı malları ve müşterilerine yaptığı satışları İşletme defter esasına göre kayıt altına aldığı,
Davacının bağlı olduğu vergi dairesine yapmış olduğu bildirimlerine göre Ticari Kazançlarını İşletme defteri çerçevesinde 2018 ve 2019 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergi Beyannamesi, Ticari Kazançlar İşletme Hesabı özetleri üzerinde yapılan incelemede:
Davacı, dava dilekçesinde, Davalıdan 16.01.2019 tarihli Fatura konusu Geri Kazanım Cihazını KDV dahil 156.165.36 TL bedel üzerinden satın aldığını ve işbu cihazı, en fazla ticari ilişkide bulunduğu …A.Ş’ne sattığı, Cihazın ayıplı olduğunu ve sürekli arızalanması nedeniyle, …A.Ş’den gerekli siparişleri alamadığını, ciro ve kar kaybına uğradığını, Davalının, cihaz satışından önce … A.Ş’ne 2018 yılında toplamda 175.123 TL fatura kestiğini ve “Kar ortalamasının % 40- % 45 düzeyinde olduğu, 2019 yılında …A.Ş’i firması ile hiç çalışamadığı, Davacının, söz konusu cihazın sökülmesi ve tekrar takılması, montajı, demontajı ve sair giderlerden dolayı toplamda 14.000 TL ilave masraf yapıldığı,
Davacının, davalının satışını yaptığı ayıplı cihaz nedeniyle uğradığı fazlaya ilişkin hakların saklı kalması kaydıyla şimdilik 14.000 TL maddi zararı ile 10.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsili talep ve dava edilmiştir. )
Davacının 2018 ve 2019 yılı faaliyetleri incelendiğinde, yıllık gelirlerinin (Satışların ) 2018 yılında 248.987.60 TL olarak gerçekleşmesinin yanı sıra 2019 Yılında %11 azalışla 221.529.00 TL olarak gerçekleşmiştir, Söz konusu yıllarda gerçekleşen karın ise 56.369.75 TLdan %24.10 azalışla 42.784.56 TL olarak gerçekleştiği anlaşılmıştır. Davacının 2018 yılındaki kar marjı %22,64, 2019 yılındaki kar marjının ise %19,31 olarak gerçekleşmiştir. ;
Davacı 2018 yılında, dava dışı… A.Ş’ne fatura ettiği mal ve hizmetlerin 175.123 TL olduğunu beyan ederken 2019 yılında… A.Ş’ne 211.124.22 TL tutarında iş yaptığı anlaşılmıştır.
Davacının … A.Ş ile olan iş hacminin azalması, yeni projelerden iş alınamamasının nedeni olarak Davalıdan alınan Isı Geri Kazınım Cihazının, ayıplı olmasına ve müşterisi nezdinde itibar kaybına uğradığını iddia ettiği, Ancak İşbu raporda Teknik üye tarafından yapılan incelemede, söz konusu cihazın tercihinin davacı tarafından yapıldığı, cihazın montajı, çalıştırılması akabinde oluşan arızaların davalı tarafından giderildiği, cihazın ayıplı olmadığı, Cihazın halen dava dışı şirketin kullanımında olduğu, Davacının, dava dışı… A.Ş ile olan ticari ilişkisinde görülen düşüşte davalı şirketten alınan Isı Geri Kazanım cihazının doğrudan etkisinin somut olarak tespitinin mevcut deliller çerçevesinde imkan dahilinde olmadığı, ;
Davacının İtibar kaybına ve dolayısıyla Manevi tazminat talebinin Sayın Mahkemeniz takdirlerinde olduğu mütalaa edilmiştir.
HUKUKİ YÖNDEN AÇIKLAMALAR:
Takdir ve hukuki değerlendirme Sayın Mahkemeye ait olduğundan, heyetimizin teknik bilirkişi üyelerine genel hukuk bilgisi vermek amacıyla somut olayda aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:
Dava konusu olayda davalının ayıptan doğan sorumluluğunun söz konusu olduğu ileri sürülmektedir.
Ayıp, sözleşme konusu malın sahip olduğu vasıfların, malın lüzumlu veya vaad edilen niteliklerinden olumsuz yönde sapmasını ifade eder. Ayıptan doğan sorumluluk açısından, sözleşme konusu olan malda maddi, hukuki veya ekonomik nitelikte ayıbın bulunması, alıcının satılanın ayıplı olduğunu bilmemesi, satılanın teslim edilmiş olması, satıcının ayıptan doğan sorumluluğunun sözleşme ile kaldırılmamış veya sınırlandırılmamış olması ve alıcının uyması gereken muayene ve ihbar külfetlerini yerine getirmiş olması (somut olayda TTK 23 çerçevesinde de) gerekmektedir.
Somut olayda yapılan teknik ve mali bilirkişi incelemesi neticesinde, davalının davacıya imal ederek teslim etmeyi taahhüt ettiği üründe ayıbın bulunmadığı kanaati Sayın Mahkemenin takdirlerine sunulmuştur. Buna göre davacının katalogdan ürün seçimi yaparken kendi sistemi için uygun olan modelin eğrisindeki cihaz çalışma noktası kontrol ederek yapmamasından kaynaklandığı görüşü beyan edilmiştir. Bu durumda, sözleşme konusu malda, olması gereken niteliklerin bulunmadığı veya katalogda belirtilen (vadedilen) niteliklerin bulunmadığına dair ayıptan doğan sorumluluğun temel şartı gerçekleşmemiştir. Takdir ve hukuki değerlendirme Sayın Mahkemeye aittir.
Sonuç olarak;
Deliller ve hukuki değerlendirmelere göre varılacak sonuç tamamen Mahkemenin takdirinde olmak üzere;
Davacı …-… tarafından siparişi verilen ve Davalı…firması tarafından imalatı yapılan …model ısı geri kazanım cihazının davacıya gönderildiği, Davacı yan tarafından monte edilip, cihazın çalıştırıldığı,
Cihaz üzerinde yapılan ölçümlerden cihazın istenilen debiyi sağlamadığının tespit edildiği, ancak bu cihazların debisinin sistemin basınç kaybına göre değişim göstermesi nedeniyle bu durumun cihazın açık veya gizli ayıplı olduğunu göstermediğini, bu durumun davacı tarafından,cihaza ait davalı üretici firmanın kataloğunda yer alan basınç ‘kaybi-debi eğrileri kullanılarak seçilmemesinden kaynaklandığı ve cihazın açık veya gizli ayıplı olmadığı,
Davalı üretici firmanın ısı geri kazanım cihazındaki tüm modifikasyonları garanti kapsamında bila bedel yaparak giderdiği,
Davalı …tarafından davacı ve dava dışı …firmasının cihazda yapılan revizyonların kapsamı ve cihazın boyutları ve motor özellikleri hususunda bilgilendirildiği ve bu revizyonlara davacı firmanın itiraz etmediği ve davacı firmanın cihazın monte edildiği ve çalıştığı bilgisini davalı firmaya e-posta ile bildirdiği, bu revizyonlardan kaynaklı olarak cihazı halen kullanan dava dışı Sodexo firmasının dosyaya sunulu herhangi bir itirazı olmadığı da değerlendirildiğinde yapılan revizyonla cihazın ihtiyacı karşılar hale geldiği, cihazın halen dava dışı şirketin kullanımında olduğu,
Davacı tarafından cihazın tekrar demonte ve monte edilme masraflarının KDV dahil 2000 TL mertebesinde olacağı, Takdir Sayın mahkemenin olmak üzere, davalı üretici firmanın cihazın ayıplı olmaması nedeniyle bu ilave masraftan kısmen veya tamamen herhangi bir sorumluluğu olmadığı,
Davacının Manevi Tazminat Talebi ile tarafların diğer talepleri Sayın Mahkemeniz takdirlerinde olduğu” şeklinde mütaalada bulundukları görülmüştür.
Davacı vekili bila tarihli dilekçesi ekinde uzman mütalaası sunmuş olup, uzman mütaalasında özetle;
“Dosya içerisindeki, davalı … imzalı belge nazarı dikkate alındığında; cihazın olası probleminin tespiti ve sebebi konusunda yapılan testin, davalı mühedinisi … tarafından, hem cihaz boştayken hem de kanallara bağlıyken yapılmış olduğu, testi yapan kişinin uzman bir makine mühendisi olduğu da dikkate alındığında aynen kabul edilmelidir.
Cihaz boşta çalışırken dahi istenen nominal debi olan 5.000 m3/h debiyi sağlamamasının, projeyle bir alakası yoktur. Sorunun çözümünün, cihazdan kaynaklanabilecek bir üretim hatası ya da tasarım hatası üzerinde aranmasında fayda görüyorum. Öncelikle bu husus aydınlatılmadan, projede mevcut olabilecek bir hata üzerinden kanaate varılmak istenmesi mühendislik açısından doğru olmayacaktır.” şeklinde mütaalada bulunduğu görülmüştür.
Mahkememizce… Asliye Hukuk Mahkemesi’ne yazılan talimat sonucu talimat mahkemesince dinlenen davalı tanığı …’ın beyanında özetle;
“Ben davalı firmanın tek ortağı olmaktayım. İnternette davacınn satın aldığı ürünlere dair katalogumuz bulunmaktadır. Davacı da bu katalogdan görüp bize sipariş ederek bizden havalandırma ısı geri kazanım cihazı sipariş etti. Biz de bu cihazı davacıya gönderdik ancak davacı bizimle bir süre sonra cihazdan verim alamadığından bahisle iletişime geçti. Davacı bizimle iletişime geçer geçmez hemen İstanbul şubesindeki mühendis ve teknik servisle iletişime geçtim. Bu kişileri davacının bizden aldığı cihazı sattığı… firmasına yönlendirdik. Yapılan tespitlerde asıl sıkıntının havalandırılması istenen yere göre daha küçük bir kapasitede cihaz seçilip sipariş edilmesiydi. Bu durumun davalı şirketten kaynaklanmamasına rağmen satım konusu cihazın tarafımızdan revizyon görebileceğini davacıya ilettik. Davacı da bu teklifi kabul etti, cihaz firmamıza geri teslim edildi. Biz de cihaza revizyonda bulunduk. Cihaz revizyondan sonra daha yüksek kapasitede çalışmaya başladı. Hatta dosyaya sunulmuş olan 14/03/2019 tarihli servis formunda da… adına çalışan…’ın hedeflenen 5000 m3/h şeklinde hava basıncının sağlanarak geri teslim alındığına dair imzası da bulunmaktadır. …firması cihazı teslim alırken ölçüme tabi tutmuş, hedeflenen hava debisinin eksiksiz bir şekilde sağlandığını bizzat tespit etmişler ve servis formuna buna ilişkin imzalarını atmışlardır. Tüm bunlara rağmen davacı kalkıp işbu davayı açmıştır. Benim bilgim ve görgüm bundan ibarettir.” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Mahkememizce 23/11/2021 tarihli celsede dinlenen davalı tanığı…’in beyanında özetle;
“Ben davalı… şirketinde teknik servis sorumlusu olarak çalışıyorum, davaya konu cihazla ilgili gerek kanal bağlantısı sökülerek, gerek kanal bağlantısı varken yapılan ölçümler yaklaşık değerleri vermekte olup net değerin ölçülebilmesi için cihazın üfleme ağız kısmına aynı ölçüde 6 metrelik bir kanal yapılıp ölçülmesi gerekir ki 0 paskal yani boştayken ölçüm yapılmış olsun. Ancak davaya konu cihazla ilgili yapılan bu ölçümlerin dediğim şekilde yapılmış olması mümkün değildir. Ben davalı şirkette arıza, bakım, onarım ve kurulum kısmında görevliyim. Ancak ben bu cihazın kurulumunda hazır bulunmuyordum. Çünkü cihaz hazır paket satılan ve kurulum hizmeti verilmeyen türde bir cihazdır. Aynı şirkette çalıştığımız… cihazla ilgili sorunu dinleyip ne olduğunu anlamak için gitmişti. Ancak kendisinin saha bilgisi bulunmamaktadır. Kendisiyle ve …odaki … ile görüşmemizde kendisinin menfezden ölçüm yaptığını öğrendim. Ben gittiğimde kanalda U şeklinde bir kesit açıp oraya ölçüm cihazını sokarak debiyi tespit ettik. Oradaki debi 4200 m3 civarında çıktı. Ancak elimizdeki cihaz kanalın paskalının ne olduğunu bilmediğimiz için sağlıklı bir sonuç vermemiş olabilir. Ölçüm yaptığımızda Okan bey ile debinin 4000 m3 olduğunu, paskalı tam bilemememiz sebebiyle kabul ettik ancak cihazın bağlı olduğu havalandırmada yukarı aşağı sağa sola olmak üzere 4 tane dirsek vardı ve bunlar paskal dediğimiz durumu etkileyen sebeplerdir. Paskal yükseldiğinde debi otomatik olarak düştüğünden bu sonuç ortaya çıkmıştır. Yine havanın çıktığı yerlerde de dağılım hatlarında da paskalı yükselten saplama bağlantılarının olduğunu gördüm. Cihaz 5000 m3 250 paskala göre üretilmiş olup eğer kurulum yapılan yer 400 paskal ise söz konusu debi sağlanamayacaktır. Bizden istenilen cihaz özellikleri 250 paskal 5000 m3’tür. Bize proje verilip verilmediğini buna göre cihazın seçilip seçilmediğini teknik çalışan olmamam sebebiyle bilemiyorum. Cihazdaki değişiklik kısmını sürecin içinde bulunmadığımdan tam olarak bilmiyorum ancak …çalışanı Okan bey beni arayarak elektrik kurulumunun tarafımdan yapılmasını istedi bende …nun diğer çalışanı ile bağlantıyı yapıp cihazı çalıştırdım. Cihazın motor kapasiteleri yükseldiği için gürültüsünün artması doğaldır yine elektrik tüketimi de artacaktır. Cihazın 5000 m3 kapasitesi en fazla 220 voltla sağlanacaktır. 5000 m3’ün arttırılması istenildiğinde doğal olarak 380 volta geçiş yapması gerekir. Yine debi arttırıldığında kanal kesitleri sebebiyle menfezlerden ıslık sesinin de çıkması da muhtemeldir. Teknik olarak cihazın gürültüsünün artacağını söyleyebilirim ancak bizzat duyduğumu hatırlamıyorum. Davalı çalışanı olarak belirttiğim… makine mühendisidir. Ben davalı şirketteki işimde alaylı olarak çalışmaya başladım. Her ne kadar davacı tanığı … bizim ölçümlerimizin standart ölçümler olmadığını söylese de bu ölçümler bizim ölçümlerimiz TSE onaylı validasyon firmalarınca yapılan esaslardır.
Cihazın 4200 debiyi vermiş olması cihazın ayıplı olduğunu göstermez. Alandaki paskalı ölçemediğimiz için bu konuda yorum yapmak doğru olmaz. …nun isteği iş yerinin iyi havalanması olduğundan ve yapılan ölçümde uygulama yerinden dolayı havalanmayı sağlayamadığından cihazın debisinin arttırılması için işlemler yapılmıştır. Şirketimiz marka değerinin devam etmesi için bu türdeki istekleri yerine getirmektedir.” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Davacı tanığı … beyanında özetle;
“Ben davacı ile birlikte parti işleri yapmam sebebiyle dava konusu cihazın satın alma sürecine vakıfım. Davacı söz konusu cihazı satın almak istediğinde bende teknik değerlerinin uygun olduğunu kendisine bildirdim ancak herhangi bir marka söylemedim. Yalnızca kapasite değerlerine ilişkin müzakere ettik. Cihazın satın alma sürecine ilişkin benim bir etkim yoktur, cihazın ilk getirilip kurulduğunda ben yoktum. Devreye alındıktan sonra yaşandı ben sürece bu problem yaşandıktan sonra dahil oldum. Problemden sonra cihazın debi ölçümleri yapıldığında 5000 m3’ü sağlamadığı görüldü. Bunun üzerine kanal bağlantıları da ayrıldıktan sonra tekrar ölçüm yapıldığında yine 5000 m3’ü sağlamadığını gördük. Aynı şekilde davalı şirketin mühendisi de hem boştayken hem de kanal bağlantıları varken cihazın 5000 m3’ü sağlamadığını görmüştür. Cihazın arızası üzerine fabrikaya geri gönderildi ancak geldiğinde katoloktaki teknik verilerinde değişiklikler olduğu anlaşıldı. Katoloğa göre monofaze olması gereken elektrik tüketimi cihazın elektrik panosu incelendiğinde fabrikadan ikinci kez döndüğünde trifaze olmuştu ve yine elektrik motor güçleri de arttırılmıştı. Bu değişiklikler sebebi ile davacının müşterisi …ya taahhüt ettiği değerler de değiştiğinden müşteri karşısında sıkıntı yaşamıştır. … ile davacı arasındaki ticari ilişkinin nasıl seyrettiği hakkında bir bilgim yoktur. Cihazın revizyondan sonra … tarafından kullanılıp kullanılmadığına dair de bilgi sahibi değilim. Değişiklikten sonra kullanım sırasında bulunmadığımdan cihazın gürültü yapıp yapmadığına dair de bilgi sahibi değilim dedi. Cihazın değişiklikten sonra elektrik tüketiminin artıp artmadığına dair kullanım sırasında bulunmadığımdan bir şey diyemeyeceğim ancak mesleki bilgime göre cihazın motor gücü arttırıldığı için elektrik tüketiminin de artmış olması gerekir, yine mesleki bilgime göre değişiklikten sonra gürültü olup olmadığını cihazın ilk halindeki desibel değeri ile değişiklikten sonraki desibel değerine bakılarak tespit edilebileceğini düşünüyorum,
Cihaza ilişkin satın almadan önce tarafımıza herhangi bir proje verilmedi. Yalnızca alanın m2’si bize bildirildi. Davacı ile herhangi bir ticari bağım olmamasına rağmen fikir alış verişi kapsamında davacı ile birlikte bu m2 üzerinden havalandırma sayısını tespit ederek buna göre gerekli nitelikteki cihazı belirledik. Ancak cihazın boştayken de 5000 m3 debiyi vermemesi asıl sorundur, benim teknik bilgilerime göre ben cihazın katoloğunda hangi değerleri görüyorsam cihaz geldiğinde de o değerleri sağlaması gerekir, sağlamıyorsa bana göre cihaz ayıplıdır. Bende davalı şirketin neden cihazın 5000 m3 debiyi vereceğini katoloğa yazmasına rağmen kurulumda neden bu değeri sağlamadığını ve sonrasında niçin cihaz üzerinde değişiklik yapıldığını merak ediyorum,
Ben davacının … firması ile ticari ilişkisinin bu cihazdan sonra nasıl devam ettiğini bilmiyorum ancak yine mesleki bilgime göre cihazın ilk bildirilen değerine göre yapılması gereken elektrik tesisatı ile değiştirildikten sonra yapılması gereken elektrik tesisatı aynı olmadığından bu konuda bir maddi zarar oluşması mümkündür.
Tanık… kendi tecrübelerine dayanarak 6 metre kanal oluşturup buna göre debi ölçümü yapıyorsa herkesin farklı bir ölçümü olduğundan bu ölçümün doğru ya da yanlış olduğunu söyleyemem. 6 metre kanalın 0 paskal olduğunu kabul etmiyorum. 6 metre kanalın ucundaki basınç kaybı 0 paskal değildir, davalı tanığı …’in ölçümün standardı olarak bahsettiği konuyu kabul etmiyorum böyle bir standart olduğunu bilmiyorum” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Davacı tanığı … beyanında özetle;
“Ben … firmasında 2019 Şubat ayında işe başladım. Davaya konu cihazın siparişi geçildikten ve ofise kurulumu yapılırken ben sürece dahil oldum. Teknik hizmetler biriminde elektrik mühendisiyim. Cihazı kurduktan sonra teknik ekipten ben, diğer tanık … bey ile … bey cihazı inceledik. Cihazın boştayken 5000 m3 debiyi vermediğini maksimum 4000 m3 verdiğini tespit ettik. Bu durumu davalı çalışanı…’in de menfezden yapılan ölçümlerde 4000 m3 debiyi o da bizzat gördü. Aynı zamanda davalı çalışanı İbrahim bey de debiye ilişkin eksikliği gördü. Menfezden ölçüm cihazın havalandırma sistemine bağlanıp şirket içinde çıktığı bir yerden yapılan ölçümdür. Boştayken ölçüm de kanalın cihaza bağlandığı ilk noktasından yapılan ölçümdür. Her iki ölçümde de biz cihazın 5000 m3’ü sağlamadığını gördük. Bu problem üzerine cihaz davalı fabrikasına gönderildi. FAbrikada kapsamlı bir modifikasyon yapıldı ve cihaz monofazeden trifazeye geçirildi ve ayrıca gürültü yapmasına sebep olacak değişiklikler yapıldı. Cihazın trifazeye geçmesinden dolayı elektrik tüketimi arttı. Değişikliklerden sonra cihaz 5000 m3 debiyi sağladı ancak gürültü ve havasızlık şikayeti oldu. Biz davacıdan en az 5000 m3 debilik cihaz talep etmiştik. Bu problemden sonra davacı ile büyük ölçekle alımları durdurduk yalnız küçük çapta bakım hizmetleri gibi alımlar yapıyoruz artık. Davaya konu cihaz halen kullanılmaya devam etmektedir, pandemi nedeniyle ofisler çok kullanılmadığından şu an pek bir şikayet gelmemektedir. 2019 yazında şikayetler gelmeye başladıktan sonra davacıyla olan ticari ilişkimizi değerlendirmeye aldık ve 2019 sonunda tamamen küçük çaplı işler yapılması yönünde karar kıldık ve bakım ve onarım hizmeti olacak şekilde davacıyla ilişkimizi devam ettirdik.
Davaya konu cihaz…şirketi merkez ofisi genel müdürlüğüne alınmıştı. Bu cihazla ilgili problem olmadan önce merkez ofis dışındaki davacı ile ilişkimizin mevcut olduğuna dair işe girdikten sonra bilgi aldım. Merkez ofis dışındaki alımlarımızda davacı şirketten memnun olduğumuzu biliyorum. Ancak problemden sonra malzeme ve ekipman alımı gibi büyük işlerden vazgeçilerek davacıdan yalnızca küçük çaplı bakım onarım gibi hizmetler almaya devam ettik. Diğer malzeme ve ekipman alımlarımız davacı ile çalıştığımız gibi farklı taşeronlardan temin etmek suretiyle devam etmiştir. Cihazın boştayken yapıldığı ölçümleri tamamen demonte hale getirmek suretiyle olmayıp cihazın ilk bağlantı noktasından ölçüm yapılmak şeklinde olmuştur,
Şu an pandemi nedeniyle ofisimiz tam dolu olmadığından şikayetlerin pek olmadığını söylemiştim. Ancak tahminime göre tekrar ofis tam dolu olduğunda şikayetler gelebilecektir
Biz en son havalandırmaya ilişkin dava dışı bir firmadan 2019 Ekim ayında cihaz alımı yaptık ancak bu alımın taahhüt işlerini (kanal bağlantısı yapılması gibi ufak işler, malzeme alımı) davacıya vermiştik. 2019 Ekim ayından sonra da davacıdan taahhüt ve malzeme alımlarını durdurduk. Yalnızca bakım hizmeti almaya devam ettik
Davalı çalışanı Engin beyle yaptığımız ilk ölçümde cihaz kanal bağlantısından sökülmeksizin kanalın arasına testo markalı ölçüm cihazı takılmak suretiyle debiyi tespit etmiştik yani ölçümü menfezden yapmıştık, cihaza en yakın noktadan olan ölçümü daha sonra İbrahim bey ile yaptık” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Davacı tanığı … beyanında özetle;
“Ben dava dışı … firmasında elektrik teknikeri olarak çalışıyorum. Cihazın kurulumu sırasında bizzat bende hazır da bulunmaktaydım. Cihaz ilk geldiğinde monofaze 220 volt değerinde olacak şekilde ayarlanmıştı. Cihazın boştayken ölçümleri yapıldığında 2800-2900 m3 bandında değer verdiğini hatırlıyorum. Biz cihaz monofaze olarak gelecek diye elektrik alt yapımızı ona göre ayarladık. Ancak cihazın basmasında problemler olduğu için fabrikaya gidip geldikten sonra trifaze 3 faza geçirilmiş olduğunu gördük. Firma olarak biz bu değişikliği talep etmemiştik. Değişiklik sebebiyle elektrik alt yapımızda da değişikliğe gitmemiz gerekti. …nun davacı ile olan ilişkisinin nasıl seyrettiğini,…nun davacı ile ticari ilişkiyi bırakıp bırakmadığını, azaltıp azaltmadığını teknik personel olmam sebebiyle bilmiyorum. Cihazın değişikliğinden sonra yaklaşık 4700-4800 m3 debiyi sağlamaktadır ancak havalandırmanın son noktalarına ulaşmadığı şeklinde memnuniyetsizlik vardır. Yine motor kaynaklı gürültü şeklinde sorun da devam etmektedir. Cihaz hala … firmasında kullanım halindedir. Cihaz monofazeden trifazeye geçirildiği için elektrik tüketimi de arttı, davacı şirket bu olay öncesinde bizden bir kaç büyük iş almıştı. Teknik olarak bu işlerde bende hazır bulunduğum için biliyorum ancak problemli cihazdan sonra davacı ile herhangi bir büyük iş yapılmadı. Daha sonra başka firmalardan bu büyük çapta bir işimiz olmadı. Ben bu bilgiye projelerde teknik olarak hazır olmam gerektiği için sahibim. Ben davalı şirketten geldiğini bildiğim bir kişiye cihazın kumandasındaki piksel bozukluğunu bildirdim. Kendileri zaten cihazın debisinin eksik olduğunu tespit etmişlerdi. Davalı şirketin mühendis olduğunu söyleyen çalışanı cihazın hem boştayken hem de kanal bağlantısı varken istenilen debiyi vermediğini yapılan ölçümler sonucu görmüştür. Cihazın üfleme ağzından kanal bağlantıları sökülmek suretiyle testo marka anonometre cihazı kullanılmak suretiyle ölçüm yapıldı. Bu ölçümde 2700-2800 m3 debi vermişti. Menfezden yapılan ölçümde verilen debinin ne olduğunu bilmiyorum, gelen makinanın trifazeye kimin çevirilmesini istediğini bilmiyorum” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Dava; taraflar arasındaki satım sözleşmesine konu ısı geri kazanım cihazının istenilen debiyi sağlamaması nedeniyle ayıplı olduğundan bahisle, davacının cihazı sattığı dava dışı … firmasını kaybettiği için uğradığı maddi ve manevi zararın tazmini talebi ile açılmıştır.
Davacının… ile ticari ilişkisindeki azalmadan doğan maddi zararının TBK’nun 227/2. maddesi kapsamında genel hükümlere göre tazminat talebi kapsamında olduğu görülmüştür.
Dosya kapsamındaki delillere göre, cihazın istenilen debiyi sağlamadığına dair kurulumdan hemen sonra davacı, davalı ile dava dışı … arasında görüşmelerin yapıldığı anlaşıldığından ayıp ihbarına ilişkin eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Dosya kapsamına alınan bilirkişi raporunda; cihazın istenilen debiyi vermemesinin davalı üretici firmanın kataloğunda yer alan basınç kaybı-debi eğrileri kullanarak davacının cihazı seçmemiş olmasından kaynaklandığı belirtilerek cihazın açık veya gizli ayıplı olmadığı söylenmiş ise de, mahkememizce raporun alınmasından sonra dinlenilen tanık beyanlarının da dikkate alınması gerekmiştir. Şöyle ki, mahkememizde dinlenilen davalı ve davacı tanıklarının cihazın sağlaması gereken katalog değeri 5000 m3 debiyi cihaz boş haldeyken yapılan ölçümlerde dahi sağlamadığına dair beyanda bulundukları görülmüştür. Kendileri de teknik bilgi sahibi olan tanıkların bu beyanlarına itibar edilerek, bilirkişi raporundan farklı şekilde cihazın seçimindeki hatanın değil, cihazın havalandırma sistemine ilk bağlandığı noktada yapılan ölçümdeki değerin 5000 m3’ün altında olması nedeniyle cihazın boş haldeyken dahi eksik performans sergilemesinin dava konusu uyuşmazlığa neden olduğu, böylece cihazın ayıplı olduğunun kabulünün gerektiği anlaşılmış ancak cihazda revizyon yapıldıktan sonra istenen debiyi sağladığı ve cihazın kurulumunun yapıldığı dava dışı … firmasında halen kullanılmaya devam ettiği görülmüştür.
Cihazın ayıplı olduğu sabit olmakla, davacının talepleri kapsamında taleple bağlılık ilkesi dikkate alınarak, var ise taleplerine uyan maddi tazminata hükmedilmesi mümkündür. Davacı yan dava dilekçesinde her ne kadar, cihazın revizyonu için sökülerek yeniden montajının yapılması amacıyla 14.000 TL masraf yapıldığını beyan etmiş ise de, dilekçesinin talep sonucunda bu masrafı dava konusu etmeyip, yalnızca dava dışı … firmasının kaybedilmesi sebebiyle uğradığı maddi ve manevi zarara hükmedilmesini talep etmiştir. Nitekim cihazın sökülmesi ve yeniden monte edilmesi masraflarının beyan edilen 14.000 TL meblağ ile uyumlu olmadığı, bu masrafı ispatlar delilin mevcut olmadığı, bu masrafların KDV dahil 2.000 TL mertebesinde olacağı bilirkişi incelemesi ile belirlenmiştir.
Davacı yanın maddi tazminat talebi kapsamında dava dışı … firması ile ilgili ticari defter ve belgeleri incelenmek suretiyle mali müşavir bilirkişi tarafından tespit edildiği üzere; dava konusu cihazın satın alındığı 2019 yılı Ocak ayından önce davacının Sodexo’ya 2018 yılında 175.123,00 TL tutarında fatura kestiği, 2019 yılında ise …ile 211.124,22 TL tutarında iş yaptığı, cihazın satışından sonra 2019 yılında… ile daha fazla iş yapılmış olmakla, davacının müşterisi…’nun kaybedilmesi sebebiyle uğradığı maddi zarar iddiasının böylelikle aksinin kanıtlandığı, davacının 2018 ve 2019 yıllarındaki kar marjının hesaplanmasının tüm ticari ilişkisinin … ile sınırlı olmaması karşısında yerinde olmadığı, davacının 2019 yılındaki kar marjı 2018 yılına göre düşmüş ise de, cihazın satışından sonra 2019 yılında davacının … ile arasındaki iş miktarı arttığından bu düşüşün … ile ilgisinin olmadığı, nitekim …’da çalışan tanık …’ın davacı ile … arasındaki ticari ilişkinin tamamen sonlandırıldığını beyan etmediği, büyük projeler yerine küçük çaplı bakım onarım hizmeti verildiğini ifade ettiği, davacı yanın eldeki davada somut olarak belirli bir büyük projenin alınamamasından doğan zararı olduğunu iddia etmediği, davanın konusu cihazın ayıplı olması sebebiyle davacının müşterisi …’nun kaybedilmesi dolayısıyla uğradığı zararın ödenmesine ilişkin olduğundan cihazın sökülerek davalı fabrikasına geri gönderilmesi, yeniden montajının yapılması gibi işler için yapılan masraflar dava konusu edilmediğinden bu kalemler bakımından taleple bağlılık ilkesi uyarınca karar verilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmakla, davacının talebi kapsamında ispatlayamadığı maddi tazminat talebinin reddine dair karar vermek gerekmiştir.
Davacı yan, manevi tazminat isteminde de bulunmuş olmakla, TBK’nun 58. maddesi uyarınca kişisel hakları haleldar olan kimse manevi tazminat isteyebilir. Bu tazminat ruhsal acıların kısmen de olsa giderilmesi amacına yönelik olup, malvarlığına yönelik bir eylemin doğrudan kişisel hakları ihlal ettiği söylenemez. Yapılan açıklama uyarınca somut olayda davacı lehine manevi tazminata hükmedilmesi koşulları mevcut olmadığından bu tazminat talebinin de reddi gerekmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda açıklanan gerekçe ve nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Davacı tarafından yatırılan 409,86 TL peşin harçtan 80,70 TL’nin mahsubu ile arda kalan 329,16 TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı, kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, maddi tazminat yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 5.100 TL ücreti vekaletin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-Davalı, kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, manevi tazminat yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 5.100 TL ücreti vekaletin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-14. maddesi ile Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği’nin 26. maddesine göre; Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan arabuluculuk ücretinin davada haksız çıkan taraftan karşılanması gerekmekle, 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/01/2022

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza