Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO:2019/395 Esas
KARAR NO:2021/411
DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:25/06/2019
KARAR TARİHİ:15/06/2021
Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirkete ait ve müvekkilinin saklama ve ibraz yükümlülüğü altında bulunduğu bir takım belge ve ticari evrakların, müvekkilinin yeterli saklama alanı olmadığı için … A.Ş. ile yapılan Kurum Dışı Veri Koruma Hizmetleri kapsamında … A.Ş’ nin … Mah. … Sk. No:… … … adresindeki deposunda arşivlendiğini, … A.Ş tarafından, müvekkili şirkete söz konusu depoda 11.06.2019 tarihinde meydana gelen yangın sebebiyle belge ve ticari evrakların yandığını, telafisi mümkün olmayacak şekilde, kurtarılmayacak vaziyette yok olduğunu, 15.06.2019 tarihli yazıyla kendilerine bildirildiğini, yine … A.Ş tarafından müvekkili şirkete gönderilen 21.06.2019 tarihli yazıda ise söz konusu rapora ilişkin yangın raporu gönderildiğini, depoda arşivlenen tüm belge ve ticari evrakların yangın nedeniyle zayi olduğunun bildirildiğini, yok olan dosya ve evrakların listesinin arşivleme firması tarafından müvekkili şirketle paylaşılması konusunda talepte bulunulduğunu, eş zamanlı olarak da herhangi bir hak kaybına uğramamak adına huzurdaki davanın açılması zaruretinin hasıl olduğunu beyanla TTK madde 82/7 numaralı fıkra uyarınca söz konusu yangında yok olan tüm defter, fatura ve sair belgelerin zayii olduğuna dair müvekkili şirkete zayii belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
TAHKİKAT, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKCE :
Mahkememizce yangın raporu, noter evrakları, … firmasında basımı yapılan bir takım bilgi formları, noter tasdik bilgileri ve sair deliller celp edilmiştir.
Mahkememizce dava dilekçesindeki talep doğrultusunda davacı şirketin yangında zayi olan ve TTK’nun 82 maddesi anlamında saklamakla yükümlü olduğu belgelerin tespiti baabında bilirkişi … marifetiyle inceleme icra edilerek konuya ilişkin hazırlanan 11/01/2021 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişi anılı raporunda özetle;
“Davacı … … Şirketi vekilince dosyaya sunulan bila tarihli Dilekçede; müvekkili şirkete ait;
Ticari defterlerinin tasdik işlemlerini 2008-2015 yılları arasında …. Noterliği tarafından yapıldığını, 2015 yılından itibaren e deftere geçiş yapıldığı için Yevmiye ve Defteri Kebir işlemlerinin noter aracılığıyla yapıldığını,
Zayi olan belgelere ilişkin … A.Ş tarafından davacı şirkete iletilen zayi olduğu tespit edilen faturaların dilekçe ekinde sunulduğunu, … A.Ş tarafından davalı tarafa verilen listede eksik yada hata olma olasılığına karşın ek beyanda bulunulacağını,
2014-2019 yılları arasında faturaların basılı olduğu … bilgilerinde;
2013-2015 tarihleri arasında … VE TİCARET A.Ş.
2016-2019 tarihleri arasında … BASIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. tarafından basıldığını,
Belirterek; dilekçe ekinde zayi olduğu belirtlen fatura ve irsaliyelere ait seri numaralarını liste halinde dosyaya sunumuştur.
… … ve Tic A.Ş ile … A.Ş arasında yapılan Kurum Dışı Veri Koruma Hizmet Sözleşmesi
… … ve Tic A.Ş ile … A.Ş arasında yapılan Kurum Dışı Veri Koruma Hizmet Sözleşmesinin dava konusu olaylar yönünden ilgili maddeleri aşağıya çıkartılmıştr.
Eşyalarda Meydana Gelen Zarardan Doğan Sorumluluk, Sigorta Ve Tazminat
8.2. IM tarafından arşivlenerek saklanacak…’e ait eşyayı yangına, ısıya, suya vs. her türlü dış etkene karşı saklayacağını, beyan kabul ve taahhüt eder.
Herhangi bir yangın kaza, su basması vb durumlarda eşyaların kaybolması ve zarar görmesi halinde …’ in …’in resmi mercilere verebilmesi için ilgili raporları almak (itfaiye raporu vb) gerekli belgelerle beraber yetkili merciilere 3 gün içinde başvurmayı taahhüt eder.
… Büyük Şehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı tarafından dosyaya gönderilen Yangın Raporu
… Büyük Şehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı tarafından dosyaya gönderilen Yangın Raporu incelendiğinde yangının 11.06.2019 tarihinde çıktığı, … Arşiv hizmetleri deposunun içerisinde bulunan tüm malzemelerle birlikte tamamen yanmış olduğu hususunun belirtildiği görülmüştür.
… A.Ş tarafında dosyaya gönderilen 23.05.2020 tarihli yazı ve eklerinin incelenmesi
Sayın Mahkemece … şirketine 07.04.2020 tarihinde müzekkere yazılarak söz konusu şirketten davacı şirketin zayi olan envanter listesi istenmiştir.
Söz konusu şirket vekilince dosyaya gönderilen 23.05.2020 tarihli yazı ekindeki bilgi ve belgeler incelendiğinde yangının 11.06.2019 tarihinde çıktığını gösterir yangın raporu ve davacı tarafça taslim alınarak depolanan evrakların listesinin sunulduğu anlaşılmıştır.
Arşivleme şirketi bünyesinde bulunan evrakların “Anahtar kelime” başlıklı stunlarda “… arası İptal Faturaları, 2011 muhtelif… ofis evrağı, 2012 muhtelif… ofis evrağı, 2013 nisan muhtelif… ofis Balnak faturaları, Aralık 2012-Ocak 2013 Balnak Teslim evrakları, …… İptal faturaları,…… İptal fatura 2011 promosyon, tedarikçi faturaları 2011 imha kayıt tutanakları 20, 2012 muhtelif… evrağı, …… ofis fatura” olduğu belirtmiştir.
Söz konusu listede şirketin yasal defter kayıtlarına ilişkin ve 2011, 2012 muhtelif evraklara ilişkin detaya yer verilmediği görülmekte olup şirketin genel olarak 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait evraklarının arşivde depolandığı anlaşılmakta olup söz konusu evrakların 27.08.2013 yılında arşivleme şirketinin sistemine girişinin yapıldığı tespit edilmiştir.
… Basım Sanayi Ve Ticaret A.Ş. tarafından dosyaya sunulan 13.09.2019 ve 25.11.2019 tarihli dilekçe ve eklerinin incelenmesi
… Basım Sanayi Ve Ticaret A.Ş. tarafından dosyaya sunulan 13.09.2019 tarihli dilekçesinde özetle ; davacı… Gıda şirketinin 2014 ve 2019 yıllarına ilişkin bastırılan fatura, özel fatura, irsaliye basım evraklarına ait kayıtların talep edildiği, şirketin 2014 yılında sadece fatura basımının yapıldığı, 2019 yılında herhangi bir basım işleminin yapılmadığı belirtilerek basımı yapılan fatura, irsaliye vb. belgelere ait evrakları dilekçe ekinde dosyaya sunmuşlardır.
Yine … şirketince dosyaya sunulan 25.11.2019 tarihli dilekçesinde 2014-2019 yılları arasındaki tüm basım işlemlerine ilişkin belgeler dilekçe ekinde dosyaya sunulmuştur.
… Basım şirketince dosyaya sunulan bilgi ve belgeler ait incelemeler aşağıya çıkartılmıştır.
… Ve Ticaret A.Ş. tarafından dosyaya sunulan 25.02.2020 tarihli dilekçe ve eklerinin incelenmesi
…Bilgisayar şirketince basımı yapılan davacı şirkete ait bilgi ve belgeler ait incelemeler aşağıya çıkartılmıştır.
…. Noterliğince 05.06.2020 tarihli dilekçesi ekinde dosyaya gönderilen davacı şirkete ait yasal defter tasdik bilgileri
…. Noterliğince 05.06.2020 tarihli dilekçesinde; “ilgi yazınız gereğince istenilen, … … ünvanlı şirketin 2008 ile 2015 yılları arası ticari defterlerinin tasdik bilgisi istenilmiş olduğundan, 2008 ve 2015 yılları arasında yaptırmış olduğu ticari defterlerinin bilgileri tarih ve yevmiye numaraları belirtilmediğinden, bilgisayar kayıtlarımızdan ünvan ile yapılan taramada arşiv kayıtlarımızdan çıkarılmış, 2008 yılında yaptırılan 2009 mali yılı için defter bilgileri bilgisayar kayıtlarımızdaki problemden dolayı bulanamamış, diğer yıllar için olan bilgiler ise ekte fotokopileri sunulan defter föylerinin bilgileri ayrıca aşağıda liste halinde yazılmıştır.” Belirtilmiştir.
2009 yılı yasal defter tasdik bilgilerinin dosyaya gönderilemediği, dosyaya gönderilen 2008, 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları yasal defter tasdik bilgilerinin ise sadece açılış tasdiklerinin yer aldığı şirktin söz konusu yıllara ait kapanış tasdiklerinin ise dosyaya gönderilmediği anlaşılmıştır.
Değerlendirmeler
TTK “Belgelerin saklanması, saklama süresi” başlıklı 82.Maddesinde:
Her tacir;
Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
Alınan ticari mektupları,
Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.
Ticari mektuplar, bir ticari işe ilişkin tüm yazışmalardır.
Açılış ve ara bilançoları, finansal tablolar ve topluluk finansal tabloları hariç olmak üzere, birinci fıkrada sayılan belgeler, Türkiye Muhasebe Standartlarına da uygun olmak kaydıyla, görüntü veya veri taşıyıcılarda saklanabilirler; şu şartla ki;
Okunur hâle getirildiklerinde, alınmış bulunan ticari mektuplar ve defter dayanaklarıyla görsel ve diğer belgelerle içerik olarak örtüşsünler;
Saklama süresi boyunca kayıtlara her an ulaşılabilsin ve uygun bir süre içinde kayıtlar okunabilir hâle getirilebiliyor olsun.
Kayıtlar 65 inci maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi uyarınca elektronik ortama alınıyor ise, bilgiler; bilgisayar yerine basılı olarak da saklanabilir. Bu tür yazdırılmış bilgiler birinci cümleye göre de saklanabilir.
Birinci fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde öngörülen belgeler on yıl saklanır.
Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı, envanterin çıkarıldığı, ara bilançonun düzenlendiği, yılsonu finansal tablolarının hazırlandığı ve konsolide finansal tabloların hazırlandığı, ticari yazışmaların yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.
Gerçek kişi olan tacirin ölümü hâlinde mirasçıları ve ticareti terk etmesi hâlinde kendisi defter ve kâğıtları birinci fıkra gereğince saklamakla yükümlüdür. Mirasın resmî tasfiyesi hâlinde veya tüzel kişi sona ermişse defter ve kâğıtlar birinci fıkra gereğince on yıl süreyle sulh mahkemesi tarafından saklanır.”
Belirtilmekte olup bu kapsamda yapılan değerlendirmeler aşağıya çıkartılmıştır.
Sayın Mahkemenin 28.06.2020 tarihli Tensip ara kararı gereğince davacı tarafça dosyaya sunulan bila tarihli dilekçede zayi olan belgelerin(yasal defterler ile fatura, irsaliye vb… evrakların) ilgili Noter ve ilgili matbaalardan istenebileceği belirtilerek dilekçe ekinde aşağıda tabloda yer alan faturalara/irsaliyelere ait seri numaralarını belirterek söz konusu seri numaralarına ait fatura ve irsaliyelerin zayi olduğunu belirtmiştir.
Davacı taraf zayi olduğunu belirttiği huzurdaki dava konusu belgelerin tümünün … Arşivleme şirketinin Gebze de bulunan arşiv deposunda bulunduğunu beyan etmektedir.
Söz konusu arşivleme şirketince dosyaya gönderilen yangın raporu incelendiğinde; yangının 11.06.2019 tarihinde çıktığı ve arşivleme deposunun tamamen yandığı belirtilmiştir.
TTK Kanunun 82.Maddesinin 7.Bendinde; “…tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” denilmekte olup davacının belirtilen 15 günlük sürede huzurdaki davayı açmış olması gerekmektedir.
… şirketi vekilince davacıya gönderilen 15.06.2019 tarihli yazıda yangının çıktığı hususunun davacıya 12.06.2019 ve 13.06.2019 tarihli e-posta ile bildirildiğini bu kez 15.06.2019 tarihli yazı ile tekrardan bildirdiklerini belirtmişlerdir. Söz konusu yazı kapsamında davacının ilk e-posta tarihi dikkate alınması durumunda TTK 82.Maddesi 7.Bendi hükmüne göre huzurdaki davayı yasal süresinde açtığı anlaşılmıştır.
… şirketince dosyaya gönderilen 23.05.2020 tarihli dilekçe ekinde davacının deposunda bulunan evraklarına ait listeye yer verildiği tespit edilmiştir. Söz konusu liste incelendiğinde davacının az yukarıda belirttiği …, … ve … seri numarası aralığı faturaların arşivde … Depo Kodunda yer aldığı ve söz konusu belgelerin sisteme 27.08.2013 tarihinde girişinin yapıldığı görülmüştür.
Davacı tarafça zayi olduğu belirtilen ve yukarıda seri numaraları belirtilen fatura/irsaliyeler ile … Basım ve …Bilgisayar şirketlerince dosyaya gönderilen davacıya ait basımı yapılan fatura ve irsaliye seri numaraları karşılaştırıldığında davacı tarafça belirtilen … seri numarası aralığının … Basım şirketince 03.09.2018 tarihinde basılan … …-… seri numarası aralığı sevk irsaliyesi ile uyuştuğu, ancak davacı tarafça belirtilen … seri numaralı belgelerin ise … Basım ve …Bilgisayar şirketlerince basımına ilişkin herhangi bir bilginin dosyaya gönderilmediği anlaşılmıştır.
Her nekadar … basım tarafından dosyaya gönderilen bilgi ve belgelerde yer alan … …-… seri aralığının davacının zayi olduğunu belirttiği …, … seri numaraları ile uyuştuğu görülmüş ise de söz konusu seri aralığında yer alan belgelerin sevk irsaliyesi olduğu ve basım yılının 03.09.218 tarihi olduğu buna karşın arşivleme deposuna teslimi yapılan evrakların sisteme giriş tarihinin ise 27.08.2013 tarihi olduğu görüldüğünden, bu kapsamda söz konusu faturaların/irsaliyelerin aynı belgeler olmadığı sonuca varılmaktadır.
Diğer yandan arşivleme firmasınca dosyaya gönderilen liste incelendiğinde genel olarak evrakların 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait olduğu anlaşılmış olup listede yer alan detay bilgilerin “… arası İptal Faturaları, 2011 muhtelif… ofis evrağı, 2012 muhtelif… ofis evrağı, 2013 nisan muhtelif… ofis Balnak faturaları, Aralık 2012-Ocak 2013 Balnak Teslim evrakları, …… İptal faturaları,…… İptal fatura 2011 promosyon, tedarikçi faturaları 2011 imha kayıt tutanakları 20, 2012 muhtelif… evrağı, …… ofis fatura” şeklinde olduğu yine listeden anlaşılmaktadır. Söz konusu listede 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 ve 11.06.2019 yangın tarihine kadar olan tarihlere ait bilgi ve belgenin bulunduğuna dair herhangi bir ibareye rastlanılmamıştır.
Arşivleme şirketince dosyaya gönderilen belgelerde yasal defterlere ait açık ibareye rastlanılmamış ise de 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait muhtelif evraklar bulunduğu belirtilmiştir. Söz konusu yıllara ait yasal defterler ile … Şirketlerince 2013 yılında basılan ve raporumuzun 3.6 kısmında tabloda yer alan faturaların/sevk irsaliyelerinin bu muhtelif evraklar içerinde yer alıp almadığı hususunda takdir yüce mahkemeye aittir.
Diğer yandan ….Noterliği aracılığı ile dosyaya gönderilen dilekçede; 2009 yılına ait yasal defterlerin bilgisayar arızası nedeniyle ulaşılamadığı belirtilerek dosyaya 2008, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 yıllarına ait tasdik bilgileri sunulmuştur.
….Noterliğince dosyaya sunulan davacı şirkete ait yasal defter tasdikleri incelendiğinde davacının 2008, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 yılları yasal defterlerinin açılış tasdiklerinin dosyaya sunulduğu, söz konusu açılış tasdiklerinin yasal süresinde yaptırıldığı görülmüş olup, kapanış tasdiklerinin ise dosyaya sunulmadığı tespit edilmiştir.
Bilindiği üzere Türk Ticaret Kanunun 68. maddesinin son fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla mükellef olduğu defter ve kağıtlar; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet sebebiyle ve kanuni müddet içinde ziyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerin salahiyetli mahkemesinden kendisine bir vesika verilmesini istiyebilir. Mahkeme lüzumlu gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.” Belirtilmiştir. Söz konusu kanun maddesi kapsamında tacirlerin zayi belgesi alabileceği öngörülmüştür.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 20.11.1992 Tarih ve E.1991/3729, K.1992/10671 Sayılı ilamında “ticari defterlerini onaylatmayan tacirlerin Türk Ticaret Kanunu’nun 68 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında sözü edilen zayi belgesini alma imkânları bulunmamaktadır.” Belirtilmiş olup, kapanış tasdiki yaptırmayan tacirlerin zayi belgesi alamayacaklarını hükme bağlamıştır. Bu hususta takdir yüce mahkemeye aittir.
Sonuç olarak;
Rapor içerisinde de belirtildiği üzere,
Davanın TTK 82.Maddesinin 7.Bendi kapsamında yasal süresinde açıldığının anlaşıldığı,
Davacı tarafça, ticari defterlerinin, faturaların, vergiye esas belgeler ve sair her türlü belgelerinin TTK madde 82/7 numaralı fıkra uyarınca zayi olduğunun tespitinin talep edildiği, söz konusu belgelerin … Arşivleme şirketinin deposunda arşivlendiğini belirterek dosyaya söz konusu şirket ile aralarında yapılan sözleşmenin sunulduğu,
… şirketince dosyaya gönderilen davacıya ait envanter listesi incelendiğinde davacının genel olarak 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait belgelerinin arşivlendiğinin listede yer aldığı, davacının zayi olduğunu belirttiği …, … ve … seri numarası aralığı faturaların listede belirtilen seri numaralarıyla uyuştuğu ancak söz konusu seri numaralı faturaların arşivleme şirketinin sistemine 27.08.2013 tarihinde girişinin yapıldığının görüldüğü,
Davacı tarafça zayi olduğu belirtilen ve yukarıda seri numaraları belirtilen fatura/irsaliyeler ile … Basım ve …Bilgisayar şirketlerince dosyaya gönderilen davacıya ait basımı yapılan fatura ve irsaliye seri numaraları karşılaştırıldığında davacı tarafça belirtilen … seri numarası aralığının … Basım şirketince 03.09.2018 tarihinde basılan … seri numarası aralığı sevk irsaliyesi ile uyuştuğu, ancak … seri numaralı belgelerin ise söz konusu … şirketlerince basımına ilişkin herhangi bir bilginin dosyaya gönderilmediğinin anlaşıldığı,
Her ne kadar … basım tarafından dosyaya gönderilen bilgi ve belgelerde yer alan … seri aralığının davacının zayi olduğunu belirttiği …, … seri numaraları ile uyuştuğu görülmüş ise de söz konusu seri numarası aralığında yer alan belgelerin sevk irsaliyesi olduğu ve basım tarihinin 03.09.2018 tarihi olduğu, buna karşın arşivleme deposuna teslimi yapılan evrakların sisteme giriş tarihinin ise 27.08.2013 tarihi olduğu görüldüğünden, bu kapsamda söz konusu faturaların/irsaliyelerin aynı belgeler olmadığı sonuca varıldığı,
Diğer yandan arşivleme firmasınca dosyaya gönderilen liste incelendiğinde genel olarak evrakların 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait olduğu anlaşıldığı, söz konusu listede 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 ve 11.06.2019 yangın tarihine kadar olan tarihlere ait bilgi ve belgenin bulunduğuna dair herhangi bir ibareye rastlanılmadığı,
Arşivleme şirketince dosyaya gönderilen belgelerde yasal defterlere ait açık ibareye rastlanılmadığı, ancak 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait muhtelif evraklar bulunduğunun belirtildiği, söz konusu yıllara ait yasal defterler ile … Şirketlerince 2013 yılında basılan ve raporumuzun 3.6 kısmında tabloda yer alan faturaların/sevk irsaliyelerinin bu muhtelif evraklar içerinde yer alıp almadığı hususunda takdirin yüce mahkemeye ait olduğu,
….Noterliği aracılığı ile dosyaya gönderilen dilekçede; 2009 yılına ait yasal defterlerin bilgisayar arızası nedeniyle ulaşılamadığı belirtilerek dosyaya 2008, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 yıllarına ait açılış tasdiklerinin dosyaya sunulduğu, söz konusu açılış tasdiklerinin yasal süresinde yapıldığı, ancak kapanış tasdiklerinin dosyaya sunulmadığı,
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 20.11.1992 Tarih ve E.1991/3729, K.1992/10671 Sayılı ilamında “ticari defterlerini onaylatmayan tacirlerin Türk Ticaret Kanunu’nun 68 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında sözü edilen zayi belgesini alma imkânları bulunmamaktadır.” Belirtilmiş olup, kapanış tasdiki yaptırmayan tacirlerin zayi belgesi alamayacaklarını hükme bağlandığı” şeklinde mütaalada bulunduğu görülmüştür.
Dava; hasımsız olarak açılan ve çekişmesiz yargı kapsamında bulunan ticari defter ve sair belgelerin zayi olması nedeniyle TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Talep yönünden uygulanması gereken, TTK’nın 82. maddesinin 7. fıkrasına göre; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.”
Anılı hüküm gereğince zayi belgesi verilebilmesi için, istenen belgenin TTK’nun 82. maddesinde zikredilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden olması, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu ve kanuni saklama süresi içinde zayi olması lazım olup, talebin zıyaanın öğrenildiği tarihten itibaren 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde ileri sürülmesi gerekmektedir.
Davacıya ait belgelerin saklandığı … adlı depoda 13/06/2019 tarihinde meydana gelen yangında davacıya ait belgelerin zayi olduğu, dava tarihi itibarıyla talebin 15 günlük hak düşürücü sürede ileri sürüldüğü, davacı yanca zayi olduğu bildirilen belgeler hakkında mahkememizce ilgili noterlik ve matbaalara yazı yazıldığı ve dosyanın inceleme yapılmak üzere mali müşavir bilirkişiye tevdii edildiği, zayii talep edilen ticari defterlere ilişkin …. Noterliğinden açılış tasdikleri celp edilmekle, her ne kadar bilirkişi raporunda kapanış tasdiki bulunmayan defter hakkında zayi kararı verilemeyeceğine ilişkin Yargıtay içtihadına yer verilmiş ise de, daha güncel ve yeni tarihli Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2014/1879 Esas, 2014/9416 Karar sayılı ilamında “Dava, zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir. Davacılar vekili, müvekkillerin işyerinde meydana gelen yangın sebebiyle TTK kapsamında tutulması gereken ticari defterlerin, fişlerin, dosya ve belgelerin yanarak zarar gördüğünü ileri sürerek eldeki davayı açmış, mahkemece yapılan yargılama sonunda hakkında zayi belgesi verilmesi talep edilen ticari defterlerin kapanış tasdiklerinin yapıldığı hususunun kanıtlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Zayi belgesi verilmesine ilişkin olarak TTK’nın 82/7 maddesi kapsamında ticari defter tasdiklerine ilişkin herhangi bir koşul ve izahat bulunmadığı gibi, bu konuda TTK dışındaki mevzuat kapsamında da herhangi bir sınırlama mevcut değildir. Kaldı ki, tacirlerin defter tutma zorunluluğu kapsamında kapanış tasdiki yaptırılmaması hali, ortaya çıkacak müstakbel hukuki uyuşmazlıklarda tacir aleyhine doğacak hukuki sonuçlar dışında herhangi bir olumsuz etkiye de sahip değildir. Bu durumda mahkemece, ticari defterlerin kapanış tasdikinin bulunmaması halinin zayi belgesi verilmesine engel teşkil etmediği göz önüne alınarak, işin esasına girilmek suretiyle hüküm kurulması gerekirken, hatalı gerekçe ve değerlendirme ile davanın reddi yönünde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir.” denilerek ticari defterlerin kapanış tasdiklerinin bulunmamasının zayi belgesi verilmesine engel olmadığına işaret edildiği, … şirketi tarafından gönderilen envanter kayıtlarına göre… Ofis 2011 Muhtelif Evrak, Muhtelif… Ofis Evrağı 2012, … Ofis Balnak Faturalan-Nis 2013, … İptal Faturaları …, … İpt Fat 2011 …-…, … Ofis Fatura …, … Ofis Fatura … şeklindeki açıklamalarla davacı tarafça kutulara belge konulduğu, … şirketi tarafından gönderilen listede 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ilişkin belgelerin yangında zayi olan kutularda kayıtlı olduğu anlaşıldığından yalnızca bu yıllara ilişkin ticari defter ve belgeler hakkında zayi belgesi verilmesinin gerektiği, davacı yanca bir kısım faturaların da zayi olduğu iddia edilmekle, her ne kadar bilirkişi raporunda yer verilmemiş ise de, kutu açıklamalarındaki genel ifadelerin …… tarafından 2011, 2012 ve 2013 yıllarında basılan fatura, irsaliye vs. belgelerin zayi olduğu yönünde mahkememizde kanaat oluşturduğu, … envanter kayıtlarında sisteme giriş tarihleri 2013 olarak yazılmış ise de açıklamalardaki fatura seri no aralıklarından … … tarafından basımı yapıldığı bildirilen kayıtlarla eşleşen faturaların da zayi olduğunun mahkememizce düşünüldüğü, her ne kadar karar tarihi itibarıyla bir kısım belgelerin 10 yıllık saklama süresi sona ermiş ise de, talep tarihi itibarıyla bu süre sona ermediğinden mahkememizce zayi olduğuna dair yeterli kanıt bulunan ticari defterler ve faturalar yönünden TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca davacı yana zayi belgesinin verilmesinin gerektiği anlaşılmakla davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulması cihetine gidilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçede açıklandığı üzere :
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE,
A)Davacı şirketin …. Noterliği tarafından onaylanan;
2011 yılı envanter defteri, defter-i kebir, yevmiye defteri ve damga vergisi defteri,
2012 yılı envanter defteri, defter-i kebir, ek defter-i kebir, yevmiye defteri, ek yevmiye defteri,
2013 yılı envanter defteri, defter-i kebir, yevmiye defteri ve damga vergisi defterinin,
B)…. Ve Tic. A.Ş. tarafından basımı yapıldığı bildirilen;
03/09/2018 veriliş tarihli, … seri-sıra nolu, 1.500 adet sevk irsaliyesi,
C)… Ticaret A.Ş. tarafından basımı yapıldığı bildirilen;
25/02/2011 veriliş tarihli, … – … seri-sıra nolu, 3.000 adet fatura,
06/05/2011 veriliş tarihli, … – … seri-sıra nolu, 30.000 adet irsaliyeli fatura,
08/06/2011 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 1.000 adet taşıma irsaliyesi,
14/10/2011 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 18.000 adet irsaliyeli fatura,
14/10/2011 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 4.000 adet fatura,
14/10/2011 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 11.999 adet irsaliyeli fatura,
27/10/2011 veriliş tarihli, … … – .. seri-sıra nolu, 2.500 adet taşıma irsaliyesi,
08/12/2011 veriliş tarihli, … .. – … seri-sıra nolu, 2.500 adet sevk irsaliyesi,
16/02/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 5.000 adet fatura,
02/03/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 2.000 adet irsaliyeli fatura,
20/03/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 2.500 adet sevk irsaliyesi,
08/06/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 30.000 adet irsaliyeli fatura,
06/07/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 5.000 adet fatura,
05/10/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 5.000 adet sevk irsaliyesi,
22/10/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 7.500 adet fatura,
13/12/2012 veriliş tarihli, … … – … seri-sıra nolu, 30.000 adet irsaliyeli fatura,
14/03/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 8.000 adet fatura,
19/06/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 10.000 adet fatura,
06/09/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 15.000 adet irsaliyeli fatura,
19/11/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 2.500 adet irsaliyeli fatura,
19/11/2013 veriliş tarihli, … …-.. seri-sıra nolu, 7.500 adet irsaliyeli fatura,
19/11/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 4.000 adet fatura,
10/12/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 10.000 adet fatura,
25/12/2013 veriliş tarihli, … …-… seri-sıra nolu, 500 adet faturanın,
zayi olduğunun tespiti ile ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Alınması gerekli 59,30 TL karar harcından 44,40 TL peşin harcın mahsubu ile 14,90 TL’nin davacıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.15/06/2021
Katip …
e-imza
Hakim …
e-imza