Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO :2019/380 Esas
KARAR NO:2022/19

DAVA:Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ:20/06/2019
KARAR TARİHİ:18/01/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı…vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile … A.Ş. arasında 15/08/2017 tarihinde “Müşteri Hizmetleri Sözleşmesi” imzalandığını, sözleşme gereği müvekkil şirketin tevdi ettiği ticari defter ve belgelerin ….. A.Ş. tarafınca sağlanan depolarda arşivlenerek saklandığını, … … A.Ş. tarafından müvekkiline gönderilen e-mailde, 11/06/2019 tarihinde … …’de bulunan kayıt depolama tesislerinin bir tanesinde büyük çapta bir yangın meydana geldiğinin, kontrol altına alınan yangına ilişkin itfaiyenin çalışmalarının devam ettiğini, bu aşamada tesiste ve kayıtlarda oluşan zararın boyutunun tam olarak bilinmediğinin ancak ciddi bir kayıp yaşandığının öngörüldüğünün bilgisinin verildiğini, geldikleri aşamada henüz itfaiyenini çalışmalarının sonuçlanmadığını, yangın tespit tutanağının düzenlenmemiş olduğunu, 15 günlük hak düşürücü sürenin kaçırılmaması için iş bu davayı ikame ettiklerini beyanla müvekkiline ait olan bir kısım ticari defter ve belgelerin zayi olduğuna dair taraflarına zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKCE :
Mahkememiz dosyası delillerini, … 3. Noterliği, … 16. Noterliği ve … 23. Noterliği’nden gelen yazı cevapları, … … A.Ş.’ye yazılan müzekkere cevabı, zayi belgesi alınması gereken içerik tablosu, itfaiye yangın raporu, fotoğraflar v.s. oluşturmaktadır.
Mahkememizce dosyanın öncelikle davacı…yanın zayi olduğunu ileri sürdüğü belgelerin nitelik ve süre bakımından TTK’nun 82/1. maddesi kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı belirlenerek talebe konu belgelerin zayi olup olmadığının uyap ve fiziki dosya kapsamında mevcut deliller üzerinde detaylı karşılaştırma yapılmak suretiyle tespiti babında mahkeme ile taraf denetimine ve hüküm kurmaya elverişli rapor düzenlemesi maksadıyla dosya mali müşavir bilirkişi Turan Özbay’a tevdi edilmiş ve konuya ilişkin 04/01/2022 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişi anılı raporunda özetle;
“6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Tutulması Zorunlu Defterler
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1.inci fıkrasında; “ Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle malvarlığı durumunu, Türkiye Muhasebe Standartlarına ve 88.inci madde hükümleri başta olmak üzere bu Kanuna göre açıkça görülebilir şekilde ortaya koymak zorundadır.” hükmü yer almaktadır. Ayrıca aynı madde de belgelerin saklanması ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri, işletmelerin muhasebesiyle ilgili olmayan, Pay Defteri, Yönetim Kurulu Karar Defteri ve Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defterlerinin de ticari defterler olduğu hüküm altına alınmıştır.
6102 Sayılı Kanunu’nun 6335 Sayılı Kanunla değişik 5. fıkra hükmünde ise bu kanuna tabi gerçek ve tüzel kişilerin, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma ve kayıt zamanı hükümlerine, aynı kanunun 175.inci maddesinde düzenlenen Muhasebe Usulüne ve Mükerrer 257.inci maddesinde düzenlenen Maliye Bakanlığı’nın yetki maddesine dayanarak getireceği düzenlemelere uyulmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu açıklamalar dikkate alındığında ülkemizde faaliyet gösteren (Anonim ve Limited) şirketlerin tutmak zorunda olduğu defterler aşağıdaki gibidir.
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri
e) Yönetim Kurulu Karar Defteri (Anonim Şirketler için)
f ) Müdürler Kurulu Karar Defteri (Limited Şirketler İçin)
g) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
SPK Mevzuatına göre tutulması gereken defterler;
Herbir fon için ayrı ayrı olmak üzere TTK, VUK ve SPK hükümleri çerçevesinde fon işlemlerine ilişkin olarak “Yevmiye Defteri (günlük defter)” ve “Defter-i Kebir (büyük defter)” ile ilgili mevzuat gereği zorunlu diğer defterlerin tutulması
Çıkarılan fon paylarının kaydına mahsus olmak üzere “Fon Payları Defteri” tutulması
Fon Kurulu’nun vereceği kararların “Fon Kurulu Karar Defterine” yazılması Olarak belirlenmiştir. Şirketlerin icra ettikleri faaliyete göre tabi oldukları mevzuat gereği, ayrıca tutmaları gereken kayıtlar ve herhalde bütün defterlerin dayanağı olan belgeler bulunmaktadır.
Davacının defterlerinin yanarak zayi olması konusuyla ilgili olarak; … İtfaiye Dairesi Başkanlığı bila tarihli cevabi yazı ve eklerinde sunulan Yangın Raporunda;
11.06.2019 tarihinde … A.Ş.’ne ait Depolama tesisinde yangın çıktığı ve depoda bulunan malzemelerin yandığı tespiti yapılmıştır. Davacılar dava dilekçelerinden, dosyaya getirtilen evraktan ve davacıların yürütmüş olduğu faaliyetin özellik ve niteliğine göre; davacı…bazında dökümü yapılan defter ve dayanak evrakın mevcut olduğu ve yangın nedeniyle zayi olduğu anlaşılmaktadır.
… A.Ş. ‘nin, Raporumuzun yukarıdaki bölümünde listelenen, varlığı noter kayıtları ve sair yollarla belgelenen defter, belge ve evrakının 11.06.2019 tarihinde çıkan yangında zayi olduğu anlaşılmaktadır.” şeklinde mütaalada bulunduğu görülmüştür.
Dava; hasımsız olarak açılan ve çekişmesiz yargı kapsamında bulunan ticari defter ve sair belgelerin zayi olması nedeniyle TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Talep yönünden uygulanması gereken, TTK’nın 82. maddesinin 7. fıkrasına göre; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.”
Anılı hüküm gereğince zayi belgesi verilebilmesi için, istenen belgenin TTK’nun 82. maddesinde zikredilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden olması, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu ve kanuni saklama süresi içinde zayi olması lazım olup, talebin zıyaanın öğrenildiği tarihten itibaren 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde ileri sürülmesi gerekmektedir.
Dosya kapsamı ve toplanılan delillerin bir bütün halinde değerlendirilmesi sonucunda, davacıya ait belgelerin saklandığı … adlı depoda 13/06/2019 tarihinde meydana gelen yangında davacıya ait belgelerin zayi olduğu, talebin 15 günlük hak düşürücü süre içinde ileri sürüldüğü, davacı…yanca 13/11/2019 tarihli müzekkere cevabı ile somutlaştırılan ve … şirketindeki arşivde bulunduğu tespit edilen belgeler hakkında mahkememizce ilgili noterliklere yazı yazıldığı, yazı cevaplarından davacı…şirketin zayi olduğunu beyan ettiği 2010, 2011, 2012 ve 2013 defterlerin tasdiklerinin yapıldığının tespit edildiği, 2009, 2011, 2013, 2014, 2015, 2016 yılları muhasebe fişleri ile üçüncü kişi faturalarının yangında zayi olduğunun mali müşavir bilirkişi raporu ile belirlendiği, davacı…şirket … A.Ş. olmakla, zayi listesinde belirtilen ancak farklı tüzel kişiliği haiz … A.Ş.’ye ait olduğu anlaşılan 2013 yılı defteri kebir ve yevmiye defterleri hakkında zayi belgesi verilmesi talebinin kabulünün mümkün olmadığı, nitekim bu defterlerin zayi olduğunun bilirkişi raporunda da belirtilmediği, ticari defterler dışındaki iç yazışmalar, müşteri belgeleri, müşteri sözleşmeleri, ordino seans takip formu, teftiş raporları vs. belgelerin TTK’nun 82. maddesi kapsamında saklanma yükümlülüğü bulunmadığından bunlar hakkındaki talebin reddinin gerektiği
, her ne kadar karar tarihi itibarıyla bir kısım belgelerin 10 yıllık saklama süresi sona ermiş ise de, talep tarihi itibarıyla bu süre sona ermediğinden zayi olduğu kanıtlanan belgeler hakkında TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesinin verilmesinin gerektiği anlaşılmakla, davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulması cihetine gidilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçede açıklandığı üzere :
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE, davacı…şirkete ait;
… 16. Noterliği tarafından onaylanan 2009 yılı envanter defterinin,
Açılışı … 16. Noterliği, kapanışı … 3. Noterliği tarafından onaylanan 2010 yılı envanter ve yevmiye defterlerinin,
Açılışı … 3. Noterliği, kapanışı … 23. Noterliği tarafından onaylanan 2011 yılı envanter ve yevmiye defterlerinin,
… 23. Noterliği tarafından onaylanan 2012 yılı defteri kebir, envanter ve yevmiye defterlerinin,
Açılışı … 23. Noterliği, kapanışı … 16. Noterliği tarafından onaylanan 2013 yılı envanter defterinin,
… 16. Noterliği tarafından onaylanan 2014 yılı defteri kebir, envanter ve yevmiye defterlerinin,
Açılışı … 23. Noterliği, kapanışı … 16. Noterliği tarafından onaylanan … A.Ş. B Tipi Değişken Fon, … A.Ş. A Tipi Değişken Fon (Hisse Senedi Yoğun Fon) – (OKD), … Yatırım B Tipi Tahvil ve Bono Fonu – (OKT), … A.Ş. B Tipi Likit Fon – (…), … A.Ş. Trend Takibi Serbest Yatırım Fonu – (OYT) 2013 yılı yevmiye defterleri ile yatırım fonları karar defterlerinin,
2009, 2014, 2015, 2016 yılları (… Şube 2009-2013 arası) muhasebe fişleri ile üçüncü kişi faturalarının,
2011, 2013, 2014 yılları Yatırım Fonları (OBP, OKD, OKT, …, OYT) yatırım fonları muhasebe fişleri ile üçüncü kişi faturalarının, zayi olduğunun tespiti ile ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Alınması gerekli 80,70 TL karar harcından 44,40 TL peşin harcın mahsubu ile 36,30 TL’nin davacıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
3-Davacı…tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı…tarafça yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı…vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
18/01/2022

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza