Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2018/881 Esas
KARAR NO : 2021/66
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 21/09/2018
KARAR TARİHİ : 09/02/2021
Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 08/09/2018 tarihinde İstanbul’da meydana gelen aşırı yoğun yağmur yağışı, fırtına ve buna bağlı oluşan su baskını ve sel felaketi nedeniyle müvekkil şirketin Aksaray Mh. … Sk. … No: … Fatih İstanbul adresinde bulunan koliler içerisinde muhafaza edilen 2013-2014-2015 yıllarına ait tüm yevmiye, kebir envanter defterleri ve ayrıca 2016-2017 yıllarına ait yalnızca envanter defterleri ile tüm bu yıllara dayanak olan alım satım faturalarının, gider belgelerinin, irsaliye, gümrük beyannameleri, döviz alım belgelerinin, karar defterlerinin, özel faturalar ve ticari kayıtlara ilişkin tüm belgelerin ıslanmak suretiyle ağır hasar gördüğünü, okunamaz hale geldiğini, belgelerin bir birine yapışarak adete hamur haline geldiğini beyanla anılı belgelerin zayi olduğunun tespiti ile zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER VE GEREKCE :
Davacı vekili itfaiye raporu, su baskını bilgi formu, fotoğraflar v.s. davaya konu tüm delil ve belgelerini dosyaya ibraz etmiştir.
Dava; hasımsız olarak açılan ve çekişmesiz yargı kapsamında bulunan yevmiye, kebir, envanter defterleri, alım satım faturaları, gider belgeleri, irsaliye, gümrük beyannameleri, döviz alım belgeleri, karar defterleri, özel faturalar ve ticari kayıtların zayi olması nedeniyle TTK’nun 82/7. maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Talep yönünden uygulanması gereken, TTK’nın 82. maddesinin 7. fıkrasına göre; “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.”
Anılı hüküm gereğince zayi belgesi verilebilmesi için, istenen belgenin TTK’nun 82. maddesinde zikredilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden olması, yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sonucu ve kanuni saklama süresi içinde zayi olması lazım olup, talebin zıyaanın öğrenildiği tarihten itibaren 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde ileri sürülmesi gerekmektedir.
Mahkememizce öncelikle davacı yanın zayi olduğunu ileri sürdüğü belgelerin nitelik ve süre bakımından TTK’nun 82/1. maddesi kapsamında tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı belirlenerek, talebe konu belgelerin zayi olup olmadığının dosya kapsamındaki mevcut deliller ve davacı vekilince inceleme gününde hazır edilecek olanlar üzerinde detaylı inceleme yapılmak suretiyle tespiti babında mahkeme ile taraf denetimine ve hüküm kurmaya elverişli rapor düzenlemesi istenilmiş ve bilirkişi … tarafından hazırlanan 28/11/2020 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişi anılı raporunda özetle;
“Davacı Şirket, 2014-2015-2016-2017 Yılı Ticari defterleri:
Davacı, TTK’nın 64/3 maddesi gereği, 2014-2015-2016-2017 Yılı Ticari defter açılış noter tasdiklerinin aşağıdaki gibi olduğu;
Defterin Nevi Hesap Dönemi Tasdik Makamı Tasdik Tarihi Yevmiye No Kapanış Tasdiki
Karar Defteri 2013 …. Noteri 19.12.2012 …
Yevm Defteri 2014 …. Noteri 12.12.2013 … ….Not-29.06.2015-…
Kebir Defteri 2014 …. Noteri 12.12.2013 …
Envanter Def 2014 …. Noteri 12.12.2013 …
Yevmiye Def 2015 …. Noteri 29.12.2014 … ….Not-30.06.2016-…
Kebir Defteri 2015 …. Noteri 29.12.2014 …
Envanter Def 2015 …. Noteri 29.12.2014 …
Envanter Def 2016 …. Noteri 07.12.2015 …
Envanter Def 2017 …. Noteri 27.12.2015 …
Davacı Şirketin 2013 Yılı Karar defteri açılış, 2014-2015 yılı Yevmiye defteri açılış ve kapanış noter tasdiklerini, 2014-2015 kebir envanter defterleri ile 2016-2017 Yıllarına ait envanter defterleri açılış noter tasdiklerini zamanında yaptırdığı, tespit edilmiştir.
Davacı Tarafından 2013-2014-2015-2016-2017 Hesap döneminde bastırılan Faturalar:
A) … ndan bastırılan evraklar:
1. 28.10.2013 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
2. 21.04.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
3. 23.08.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
4. 09.12.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
5. 03.06.2015 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
6. 05.09.2015 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
B) … Ltd Şti’den bastırılan evraklar:
1. 27.08.2007 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
2. 27.08.2007 Tarih Seri … sıra numaralı Fatura
C) … Matbaasından bastırılan evraklar:
1. 10.04.2010 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
Dosyada bulunan tüm deliller:
… su baskını bilgi formunda: … Dayanıklı Tüketim Malları Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi adına … …’ın Grup Amirliğine 14.09.2017 tarihinde dilekçe verdiği, Amirliğin yaptığı incelemede; matbu evrakların ıslandığı ve bina içerisinde kurutulmak üzere koridor üzerinde olduğunun görüldüğü tespit edilmiştir.
… Müdürlüğü Yangın Raporunda: 14.09.2018 Tarihinde 10:25 te … birimi tarafından … Ticaret Limited Şirketi adresine gidildiği, “Yoğun Yağış sonucu oluşan hasarlar sebebi ile form düzenlendiği, bu formda davacı şirkete ait 2013-2014-2015 Yevmiye Kebir Envanter defterleri ile 2016-2017 Envanter defterlerinin sel baskınında zayi olduğu olduğunun belirtildiği ayrıca raporun ekinde ıslanmış koli, klasör ve emtia resimleri eklendiği tespit edilmiştir.
VAKIALARIN DEĞERLENDİRMESİ:
Belgelerin saklanması, saklama süresi
MADDE 82– (1) Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.
(5) Birinci fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde öngörülen belgeler on yıl saklanır.
Mücbir sebebin tanımı Türk Ticaret Kanununda açıkça yapılmamış olmakla birlikte; taraflardan bağımsız, tamamen dış etkiler sonucunda meydana gelen, öngörülmesi ve karşı koyulması mümkün olmayan sebepler olarak tanımlanabilir.
Vergi Usul Kanunu 13. Maddesinde;
• Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
• Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;
• Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler (örneğin kaçırılması, isteği dışında alıkonulması);
• Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması;
Gibi hallerden bahsedilmektedir. Yine VUK’nun
Madde 373 – Bu kanunda yazılı mücbir sebeplerden her hangi birinin vukua geldiği malum ise veya tevsik ve ispat olunursa vergi cezası kesilmez. Denilmektedir.
TTK 82/1-a
Davacı Şirketin 2013 Yılı Karar defteri açılış, 2014-2015 yılı Yevmiye defteri açılış ve kapanış noter tasdiklerini, 2014-2015 kebir envanter defterleri ile 2016-2017 Yıllarına ait envanter defterleri açılış noter tasdiklerini zamanında yaptırdığı,
TTK:82/1-d
Davacı Tarafından 2013-2014-2015-2016-2017 Hesap döneminde bastırılan Faturalar:
A- … Matbaasından bastırılan evraklar:
1. 28.10.2013 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
2. 21.04.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
3. 23.08.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
4. 09.12.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
5. 03.06.2015 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
6. 05.09.2015 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
B- … Ltd Şti’den bastırılan evraklar:
1. 27.08.2007 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
2. 27.08.2007 Tarih Seri … sıra numaralı Fatura
C- … Matbaasından bastırılan evraklar:
1. 10.04.2010 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
Faturalar olduğu, TTK:82/1-d
• 2013-2014-2015-2016-2017 Yılları alış faturaları ile gider belgeleri,
•Gümrük beyannameleri, döviz alım belgelerinin; ilgili gümrük ve bankalardan örneklerinin rahatça alınabileceği,
Sonuç olarak;
Tüm dosya muhteviyatının incelenmesi neticesinde:
08.09.2018 Tarihinde İstanbul’ da meydana gelen yoğun yağmur yağışı nedeniyle davalı şirketin adresinde … Grup Amirliği ve … İtfaiye Müdürlüğü tarafından tutulan raporlara istinaden su baskını meydana geldiği ve bu baskın sonucu davacı şirketin beyanlarına göre;
Şirketin adresinde koliler içerisinde bulunan 2014-2015 yılı Yevmiye kebir envanter defterlerinin, 2016-2017 Yıllarına ait envanter defterlerinin, ayrıca 2013-2014-2015-2016-2017 Yıllarının tamamına ait alım satım faturaları, gider belgeleri, irsaliye, gümrük beyannameleri, döviz alım belgeleri, karar defterleri, özel faturalar, ve ticari kayıtlara ilişkin tüm belgelerin ıslanmak kaydıyla ağır hasar gördüğü ve okunamaz hale geldiği, bunların;
TTK 82/1-a maddesinde sayılan Ticari defterler:
Defterin Nevi Hesap Dönemi Tasdik Makamı Tasdik Tarihi Yevmiye No Kapanış Tasdiki
Karar Defteri 2013 …. Noteri 19.12.2012 …
Yevm Defteri 2014 …. Noteri 12.12.2013 … ….Not-29.06.2015-…
Kebir Defteri 2014 …. Noteri 12.12.2013 …
Envanter Def 2014 …. Noteri 12.12.2013 …
Yevmiye Def 2015 …. Noteri 29.12.2014 … ….Not-30.06.2016-…
Kebir Defteri 2015 …. Noteri 29.12.2014 …
Envanter Def 2015 …. Noteri 29.12.2014 …
Envanter Def 2016 …. Noteri 07.12.2015 …
Envanter Def 2017 …. Noteri 27.12.2015 …
TTK 82/1-d maddesinde sayılan satış faturaları:
A- … Matbaasından bastırılan evraklar:
1. 28.10.2013 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
2. 21.04.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
3. 23.08.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
4. 09.12.2014 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
5. 03.06.2015 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
6. 05.09.2015 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
B- … Ltd Şti’den bastırılan evraklar:
1. 27.08.2007 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
2. 27.08.2007 Tarih Seri … sıra numaralı Fatura
C- … Matbaasından bastırılan evraklar:
1. 10.04.2010 Tarih Seri … sıra numaralı Özel Fatura
TTK:82/1-d
2013-2014-2015-2016-2017 Yılları alış faturaları ile gider belgeleri
Yukarıda bahsi geçen Ticari defterler, Özel ve normal satış faturaları, 2013-2014-2015-2016-2017 alış ve gider faturalarının TTK 82/1-a ve d Maddesi kapsamında ve TTK 82/5 Maddesi gereği, tacirin 10 yıl saklamakla yükümlü belgelerden olduğu, davacının vaka tarihi itibariyle 15 gün içerisinde Yüce Mahkemenize zayi belgesi almak için başvurduğu,
Davacının zayi belgesi talep ettiği TTK 82/1 d maddesinde bahsi geçen 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgelerden olan; gümrük ve döviz alım belgeleri suretlerini ilgili gümrük veya bankalardan rahatça temin edebileceği, bu nedenle bunlar için ayrıca zayi belgesi verilmesine gerek olmadığı, sonucuna ulaşılmıştır.” şeklinde mütaalada bulunduğu görülmüştür.
Dosya kapsamı ve toplanılan delillerin bir bütün halinde değerlendirilmesi sonucunda, davacı yanın zayi belgesi verilmesi talebinin yaşanan su baskınından itibaren 15 günlük hak düşürücü süre içinde ileri sürüldüğü, zayi istemine konu 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarına ilişkin envanter, kebir ve yevmiye defterlerinin noterliklerde açılış ve kapanış tasdikleri yaptırılmış olmakla 10 yıllık saklama süresi içinde zayi olduğundan defterler yönünden talebin yerinde olduğu, yine … ve … Matbaa tarafından basımı yapıldığı bildirilen özel faturaların 10 yıllık saklama süresi içinde zayi olduğu ancak İstanbul Matbaa tarafından basımı yapılan faturaların 2007 tarihli olması nedeniyle 10 yıllık saklama süresi sona eren bu faturalar nedeniyle talebin yerinde olmadığı, ayrıca her ne kadar döviz alım belgeleri ve gümrük belgeleri yönünden de zayi belgesi verilmesi talebinde bulunulmuş ise de bu belgelerin banka ve gümrük müdürlüklerinde örnekleri mevcut olup davacı tarafça temin edilmesi mümkün olduğundan bu belgeler hakkındaki talep yerinde görülmeyerek davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM : Gerekçede açıklandığı üzere :
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE,
A)Davacı şirketin, … Noterliği tarafından onaylanan 2014 yılı Envanter defteri, Defter-i kebir, Yevmiye defteri ve … Noterliği tarafından onaylanan 2015 yılı Envanter defteri, Defter-i kebir, Yevmiye defteri ile 2016 yılı Envanter defteri ve 2017 yılı Envanter defterlerinin;
B)… Matbaa – … tarafından basımı yapıldığı bildirilen;
28/10/2013 tarihli, A seri, 1-500 başlangıç ve bitiş numaralı, 50 adet özel fatura,
21/04/2014 tarihli, A seri, 1-500 başlangıç ve bitiş numaralı, 10 adet özel fatura,
23/08/2014 tarihli, A seri, 501-1000 başlangıç ve bitiş numaralı, 10 adet özel fatura,
09/12/2014 tarihli, A seri, 1501-2000 başlangıç ve bitiş numaralı, 10 adet özel fatura,
03/06/2015 tarihli, A seri, 1-250 başlangıç ve bitiş numaralı, 5 adet özel fatura,
05/09/2015 tarihli, A seri, 251-2750 başlangıç ve bitiş numaralı, 50 adet özel faturanın;
C)… Matbaa – … tarafından basımı yapıldığı bildirilen;
10/04/2014 tarihli, A seri, 1-2500 başlangıç ve bitiş numaralı, 50 adet özel faturanın, ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİ İLE ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Alınması gerekli 59,30 TL karar harcından 35,90 TL peşin harcın mahsubu ile 23,40 TL’nin davacıdan tahsili ile Hazine’ye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 09/02/2021
Katip …
e-imza
Hakim …
e-imza