Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/829 Esas
KARAR NO : 2020/654
DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/09/2018
KARAR TARİHİ : 15/12/2020

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin hamili olduğu “… Bankası … Şubesi, Keşide Yeri: …, Tarih: 12.05.2018, Miktar: 55.000,00 TL, Keşideci: … San. Ve Tic. Ltd. Şti., Çek Seri No: … “(Ek1: 12.05.2018 Tarihli Çek Fotokopisi Çalınma Tarihinden Önce ve Sonrası) bilgilerine sahip olan çek dilekçenin ekine sunmuş oldukları karakol tutanağından anlaşıldığı üzere 19.11.2017 tarihinde müvekkili şirkete giren hırsızlar tarafından çalınmak sureti ile zayi olduğunu, bunun üzerine … Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/… Esas numaralı dosya ile çek iptali davası açıldığını, müvekkilinin ciro edemeden çekler çalınarak zayi olduğu için, müvekkilinin çeklerin son hamili olduğunu gösterir sipariş formu ve tahsilat makbuzunun … Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/… Esas numaralı dosyaya yapılan incelemeler neticesinde müvekkilinin çeklerin son hamili olduğunun tespit edildiğini, ciro silsilesinde meydana gelen bu kopukluğun bahsi geçen çekin çalınma tarihi sonrası cirantalardan … Ticaret Ltd. Şti. ile çalınma tarihinden önce çeki taraflarına ciro eden ciranta … San. Ve Tic. Ltd. Şti Şirketleri arasında ticari ilişki olup olmadığı sorgulandığı takdirde ispat edileceği kanaatinde olduklarını, ancak tüm çabalarına rağmen çekin son hamili olduğunu iddia eden … A.Ş. tarafından üzerlerinde ödeme yasağı olmasına rağmen ve yine savcılığın çeke el konulmasına dair emri olmasına rağmen çekin keşidesi ve diğer cirantalar olan “… Lpg- … Ltd. Şti., … San. Ve Tic. Ltd. Şti. Ve … Tic. Ltd. Şti.” Şirketlerinin borçlu olarak yer aldığı … İcra Müdürlüğü 2018/… Esas sayılı bir icra takibi başlatılıp, çek bedelinin tahsilinin sağlandığını, mahkemenin vermiş olduğu ödeme yasağı ve yine savcılık yazısı çeklerin haciz kanalı ile tahsil edilmesine emsal teşkil etmediğinden bu durumun müvekkili şirketin mağduriyetine sebebiyet verdiğini, sonuç olarak; cebri icra tehdidi altında bulunan cirantaların icra dosyasındaki borcu ödemek zorunda kaldığını, iş bu durumun asıl alacaklı olan müvekkilinin kendi alacağının tahsil kabiliyetinin ortadan kalkmasına neden olduğunu, haksız suretle tahsili davalı tarafından sağlanan … Bankası … Ticari şubesi, keşide yeri: …, Tarih: 12/05/2018, miktar : 55.000,00 TL, keşideci : … San.ve Tic.Ltd.Şti., çek seri no: … bilgilerinize haiz çeke ilişkin bedelin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … Faktoring vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığını, öncelikle iş bu davaya konu söz konusu çek incelendiğinde; keşidecisinin … San. Tic. İth. Ltd. Şti, lehtarının … Tic. Ltd. Şti olduğu daha sonra gerçekleştirilen ciro silsilesiyle takip alacaklısı müvekkili … A.Ş.’ye geçtiğini ve alacaklı müvekkilinin yetkili son hamil olduğunun görüleceğini, yine söz konusu … İcra Müdürlüğü 2018/… Esas dosyasından takibe konu çek incelendiğinde davacının çekte keşideci veya ciranta sıfatını haiz olmadığını, icra takibi konusu çekle hiçbir ilgisi olmayan ve icra dosyasında da borçlu bulunmayan davacının; aktif dava ehliyetinin bulunmadığından iş bu davanın reddinin gerektiğini, davalı müvekkilinin iyi niyetli olup ve çek iktisabında kusuru bulunmadığını, hamil müvekkilinin, haklı hamil olması gerekmediğini, yetkili ve meşru hamil olmasının yeterli olduğunun aşikar olduğunu, Davalı müvekkil şirket tamamen hukuka uygun ve iyi niyetle hareket etmiş, takibe konu çekte de görüldüğü üzere ciro silsilesinin düzgün olduğu veçhile yetkili hamil sıfatını haiz müvekkilin hukuka aykırı ve çek iktisabında kötü niyetle herhangi bir işleminin olmadığının ortada olması nedeniyle söz konusu davanın reddinin gerektiğini, davalı müvekkili ile davaya konu çek cirantası konumundaki diğer davalı üçüncü şahıs konumundaki … Tic. Ltd. Şti. arasında Faktoring Sözleşmesi imzalandığını, ciranta şirket tarafından önceki ciranta adına düzenlemiş fatura sureti, çek fotokopisi ve alacak bildirim formunun da mahkemeye ibraz edildiğini, davalı müvekkilinin söz konusu davaya konu çeki sözleşmenin teminatı olarak aldığını ve faktoring şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları yönetmeliğine uygun davrandığını, hal böyle iken mevcut durum itibariyle davalı müvekkilinin iyi niyetli olup çek iktisabında da ağır kusuru bulunmadığından söz konusu davanın reddinin gerektiğini, davacının aktif dava ehliyetinin bulunmadığını, davacı tarafın açmış olduğu haksız ve hukuki dayanaktan yoksun iş bu davanın reddine, haksız olan davacı aleyhine asıl alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve takdir edilecek ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
TAHKİKAT, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Mahkememizce delillerin ibrazını müteakip celbi gerekli delillerde celp edilerek dosyamız arasına katılmıştır.
Mahkememizce celp edilen … İcra Müdürlüğü’nün 2018/… takip sayılı icra dosyasının yapılan tetkikinde; takibin davalı … Faktoring tarafından davalı … , dava dışı … ve dava dışı … LPG-… aleyhine çek alacağına istinaden çek tazminatı, komisyon ve faizler dahil toplam 61.208,60 TL alacağın avans faizi ile birlikte tahsili için yapılan ilamsız icra takibinden ibaret bulunduğu anlaşılmıştır.
Bilirkişi … tarafından düzenlenen 14/06/2019 tarihli bilirkişi raporunda;
… seri nolu 12.05.2018 keşıdcli 55.000 TL bedelli … LPG … Ltd Şti.tarafından … Ltd Şti emrine düzenlendiği ve Söz konma çekin, … Ltd Şti tarafından ciro edilerek davacı … Ltd Şti’nce 17.11.2017 tarih … nolu Çek tahsilat Makbuzu ile teslim alındığı,
Dava konusu konusu … seri nolu 55.000 TL bedelli 12 05.2018 keşide tarihli olduğu, çek suretinin ön/arka yüzü üzerinde yapılan incelemede, Son hamil olarak … A Ş tarafından 14.05.2018 tarihinde bankasına ibraz edildiği,
Çekin ibrazı ile çek arkasına : “İşbu çek … Cumhuriyet Başsavcılığı … Bürosunun 07.05.2018 tarih 2018/… Sayılı dosyasına istinaden işleme alınmamıştır. 14.05 2018 … Bankası A.Ş vekaleten …bank A.Ş çek/senet Operasyonları Bölümü kaşe ve imza ” şeklinde ifadenin yazılı olduğu,
Dava konusu çekinde aralarında bulunduğu çekin davacının işyerindeki ofiste bulunan Kasadan hırsızlama yoluyla ile 19.11.2017 tarihinde çalındığı,
Davacı işyerinden çalınan çekler için … ATM 2017/… E sayılı dosyasından Çek zayi ve iptal davası açıldığı ve çekler için ilgili bankalara yazılan müzekkere ile ödeme yasağı kararı bildirildiği,
Ayrıca … C.Başsavcılığına şikayette bulunulduğu, … Dosya kapsamı incelemesinde Dava konusu çek için işlem yapılmaması ve ibraz edenin de en yakın kolluk kuvvetine bildirilmesine ilişkin yazı yazıldığı,
•Davalılar … Faktoring A.Ş ve … Ltd Şti tarafından İnceleme ara kararı gereğince Ticari defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediği, yerinde inceleme talebinde de bulunulmadığından davalılara ait defter kayıt ve belgelerinin incelenemediği,
•Davalı … A.Ş tarafından Cevap dilekçesi ekinde dosyaya ibraz edilen belgelerden, davalılar arasındaki factoring işlemlerinin usule uygun olup olmadığına ilişkin tam bir kanaat oluşmadığı,
•Davalı … A.Ş tarafından dava konusu çekin bankasına 14.05.2018 tarihinde ibrazı ve … C.Başsavcılığının 2018/… Soruşturma numaralı dosyasından işlem yapılmaması kaydı düşüldükten sonra Çek Keşidecisi ve cirantaları hakkında … icra Md. 2018/… E Sayılı dosyasından başlatılmasının, Çekin Soruşturma kapsamında olduğu bilgisine sahip olduğunun kabulü gerektiği,
•Yargıtay uygulamalarında Çalıntı çekin istirdat davalarında talebinin haklı görülmesi için, vermiş olduğu kararlarında, Çek üzerindeki ciro silsilesi ve çeki kötü niyetle iktisap edildiği veya iktisabında ağır kusuru bulunduğu takdirde istirdadın olabileceğini yeterli gördüğü ve Bu yeterli görülmedikçe kıymetli evrakın “kamu itimadına mazhar olma” özelliğini ortadan kaldıracağı gerekçesi ile istirdada karar veren bir çok yerel mahkeme kararını bozduğunu, (YD. ll.HD.17.12.2018 T. E: 2018/5363 K: 2018/7977- YD.ll. HD. E. 2012/3668 K. 2013/3689T. 28.2.2013- BAM. 12. HD. 2018/950 E-2019/427 K: 28.03.2019)
Somut davada, dava konusu çekte yetkili hamilin kimliği hususu takdirinin sayın mahkemeye ait olduğu,
•Tarafların diğer talepleri ile nihai takdir Yüce mahkemeye ait olmak üzere savcılarımla arz ederim. ” şeklinde mütalaada bulunmuştur.
Dava, çek bedelinin istirdadı istemine ilişkindir.
Davacı yanlar, anılı çek nedeniyle alacaklının kendisi olduğundan bahisle lehtardan sonraki cirantalara eldeki çek istirdadı davasını açmış olmakla, davacı …’nın diğer davacı şirketin yetkilisi olması dışında çekte hak sahipliğine dayanan bir iddiası bulunmadığından söz konusu davada bu davacı leh ya da aleyhine karar verilmesine neden olan bir sebep bulunmadığı anlaşılmış olup, bu davacı yönünden açılan davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle HMK’nun 114/1-d ve 115/2. maddeleri uyarınca usulden reddine dair karar vermek gerekmiştir.
… Bankası … Ticari Şubesi’nin 12/05/2018 keşide tarihli 55.000 TL bedelli, keşidecisi … LPG-…… Şirketi olan, lehtarı …… Şirketi olan çekin lehtardan davacı yana geçip de henüz cirolanmadan davacı uhdesinde iken hırsızlık sonucu zayi olduğu, bunun üzerine … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/… esas sayılı dosyası ile çek iptali isteminde bulunulduğu, çekin … Faktoring A.Ş. eline geçmesi üzerine … İcra Müdürlüğünün 2018/… esas sayılı dosyasında bu davalı tarafından diğer davalı … Şirketi ile lehtar … Şirketi ve keşideci … LPG-…… Şirketi aleyhine icra takibi başlatılmakla çek bedelinin lehtar şirket tarafından takip dosyasına ödendiği anlaşılmıştır.
Diğer davacı … Şirketinin aktif husumet ehliyeti yönünden mahkememizce yapılan incelemede; …. İcra Müdürlüğünün 2018/… esas sayılı takip dosyasında bu davacının borçlu sıfatının bulunmaması nedeniyle husumet ehliyeti yönünden tereddüt oluşmuş ise de; somut olaya uyan Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin 2019/… Esas, 2019/… Karar sayılı ilamında “Dava, çek istirdadı istemine ilişkindir. Davalı şirketçe, davaya konu çeke dayalı olarak diğer cirantalar ve keşideci aleyhine takip başlatıldığı, takip neticesinde çek bedelinin keşideci şirket tarafından ödendiği ve başlangıçta çek istirdadı istemine ilişkin olarak açılan davanın bu suretle çek bedelinin istirdadı davasına dönüştüğü anlaşılmaktadır. Mahkemece, davacının zikredilen takip dosyasında herhangi bir sıfatla yer almaması ve çek bedelinin de keşideci şirket tarafından ödenmesi gerekçe gösterilerek, aktif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Ancak 6102 sayılı TTK’nin 792. maddesi, “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmünü haiz olup, davacı, zikredilen madde gereği üzerine düşün ispat külfetini yerine getirmesi halinde çek bedelinin istirdadını çeki kötüniyetle veya ağır kusurlarıyla iktisap etmiş olan hamilden talep edebilecektir. Bu anlamda, çeke dayalı olarak çekin yetkili hamili olduğunu iddia eden davacıya karşı bir takip yöneltilmemesi ve çek bedelinin de üçüncü bir kişi tarafından ödenmiş olması, davacının zikredilen Yasa hükümlerine göre sahip olduğu haklara halel getirmeyecektir. Bu itibarla, mahkemece, davacı yana, zikredilen Yasa hükmünde belirtilen olguları ispat olanağı tanınarak, bu hususta sunulmuş olan delillerin değerlendirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, aksi düşüncelerle davanın aktif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. ” şeklindeki emsal içtihat nazara alındığında, eldeki davada bu davacının aktif husumet ehliyetinin bulunduğu kabul olunmuştur.
Eldeki uyuşmazlığa ilişkin yasa maddesi TTK’nun 792. maddesine göre: Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.
Davacı, yetkili hamil olduğunu ve çeki elinde bulunduran yeni hamilin çeki kötüniyetle iktisap etmiş bulunduğunu veya iktisapta ağırlı kusurlu olduğunu ispat etmesi halinde çekin geri verilmesini ya da çek bedelinin tahsilini isteyebilir.
Bu kapsamda; davalı … Şirketi yönünden yapılan incelemede; davaya konu çek görüntülerinde çekte tahrifat bulunmaksızın …… Şirketi beyaz cirosunun ardından … Şirketi beyaz cirosunun atıldığı, davalı …’nın bu haliyle TTK’nun 790. maddesinin 1. cümlesinde düzenlenen “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır.” hükmüne göre yetkili hamil olduğu, dava dışı … ile davalı … arasında ticari ilişki bulunmadığına dair dava dışı şirketçe beyanda bulunulmuş ve celp edilen vergi kayıtlarında dava dışı şirket ve davalı yanca bildirilmediği anlaşılmış ise de, bu davalı tarafından lehtar …… Şirketine kesilen 55.000 TL bedelli faturanın dosya kapsamında mevcut olduğu, davacı yanın TTK’nun 792. maddesi gereğince bu davalının çeki kötü niyetle iktisap ettiğini yahut iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispatla mükellef olduğu, dava dosyasına yansıyan … CBS’nın 2018/… soruşturma nolu dosyasında bu davalının kötü niyetli yahut ağır kusurlu olduğuna ilişkin herhangi bir tespitte bulunulamadığı ve dava dosyası içeriğinde bu hususta ispata elverişli başkaca delillerin yer almadığı anlaşılmakla, usulüne uygun ciro silsilesi ile yetkili hamil olduğu saptanan bu davalı yönünden çekin istirdadı istemine ilişkin olan davanın yerinde olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Diğer davalı … Faktoring yönünden; davalı şirketin bir faktoring şirketi olması nedeniyle eldeki uyuşmazlıkla yalnızca TTK’nun kambiyo senetlerine ilişkin hükümleri ile yetinilemeyeceği, bu davalı yönünden açılan davanın 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve 04/02/2015 tarih ve 29257 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri kapsamında ele alınmasının gerektiği anlaşılmıştır.
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesine göre, faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.
Davalı … Şirketi ile … Faktoring arasında yapılan 20/09/2017 tarihli faktoring sözleşmesi gereğince, …’nın …’a kestiği 55.000 TL bedelli fatura karşılığında davaya konu aynı meblağlı çeki … Faktoring’e verdiği, bu işleme ilişkin ödeme araçları tevdi bordrosunun düzenlendiği, faktoring şirketince yapılan işlem fatura ile tevsik edilen kambiyo senedinin devralınmasına ilişkin olduğundan kanun ve yönetmelik hükümlerine uygun olduğu, çekin ciro silsilesinde de herhangi bir kopukluk bulunmadığından davalı … Faktoring’in faktoring işlemi ile devraldığı çek yönünden yetkili hamil olduğu, ağır kusur veya kötü niyetin araştırılması bakımından; davaya konu çekin 27/11/2017 tarihli faturaya istinaden 29/11/2017 tarihli ödeme araçları tevdi bordrosu ile faktoring şirketince devralındığı, davacı yanca çekin çalınması üzerine çek iptali istemi ile dava açılan … Asliye Ticaret Mahkemesinde zayi olan çeke ilişkin ilan müzekkeresi 27/11/2017 tarihinde yazılmakla, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde çek hakkındaki ilk ilanın 08/12/2017 tarihinde yapıldığı, yine aynı mahkemede ödeme yasağı müzekkeresinin de 08/12/2017 tarihinde yazıldığı görülmekle, böylece faktoring sözleşmesinin ve devir işleminin ödeme yasağı kararı alınmadan ve çeke ilişkin ilk ilan yayımlanmadan önce olduğu, davalı faktoring şirketinin işlemin yapıldığı sırada çekin çalındığını yahut çek hakkında ödeme yasağı konulduğunu bilebilecek durumda olmadığı, bu davalının kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunu ispata elverişli herhangi bir delilin dava dosyasında bulunmadığı, somut olay ile örtüşen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/19-900 Esas, 2019/591 Karar sayılı ilamı da nazara alındığında davacı … Şirketinin çek bedelinin istirdadı istemine ilişkin davasını ispatlayamadığı anlaşıldığından, bu davacı yönünden açılan davanın esastan reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi açıklandığı üzere;
1-Davacı … yönünden açılan davanın HMK’nun 114/1-d ve 115/2 maddeleri uyarınca aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden REDDİNE,
2-Diğer davacı … Tic. Ltd. Şti. yönünden açılan davanın esastan REDDİNE,
3-Davacı tarafından yatırılan 939,27 TL peşin harçtan 54,40-TL’in mahsubu ile fazla yatan 884,87 TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı … A.Ş. kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, davacı … yönünden açılan davanın usulden reddine karar verildiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. gereğince 4.080,00 TL ücreti vekaletin davacı …’dan tahsili ile davalı … A.Ş.’ye verilmesine,
6-Davalı … A.Ş. kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla, davacı … Şirketi yönünden açılan davanın esastan reddine karar verildiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 7.950,00 TL ücreti vekaletin davacı … Şirketi’nden tahsili ile davalı … A.Ş.’ye verilmesine,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle … Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/12/2020

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır