Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/475 Esas
KARAR NO : 2020/60
DAVA : İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 23/05/2018
KARAR TARİHİ : 06/02/2020

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçeside özetle; müvekili şirketin, davalı aleyhine hasarın ödenmemesinden dolayı rücu alacağına ilişkin ilamsız takibe geçildiğini, davalı yanın ödeme emrine karşı borca ve tüm ferilerine itiraz ettiğini, müvekkili şirket tarafından sigortalı olan firmanın yetkilileri ile yapılan görüşmede sigortalı firmanın tavuk ürünleri ve üretimi ve paketlerme üzerine faaliyette bulunduğu fabrika içerisinde bulunan soğuk hava deposunda çıkan yangın sonucu itifaiye ekiplerine haber verildiğini ve kısa süre içerisinde yangına müdahale edildiğini ancak müdahalelere rağmen soğuk hava deposu içerisinde bulunan 146.373 kg’lık prinç emtiasının tamamen kullanılamaz hale geldiği soğuk hava deposunun tüm çatı ve iç izalosyonları ile makinelrinde tamamen yanarak kullanılamaz hale geldiğinin anlaşıldığını, TMMOB Elektrik Mühendilisleri odasından gelen heyetin tanzim ettiği raporda meydana gelen hasarların sigortalı firmanın fabrikasında bulunan soğuk hava deposunun elektrik tesisatındaki eksik kalitesiz malzeme kullanımı topraklama eksikliği ve kusurlu işçilik gibi nedenlerden dolayı çıkan aleyvli bir yangın sonucunda meydana gelmiş olabileceği kanaatine varıldığını, neticeten meydana gelen hasarların davalı firmanın kusuru neticesinde oluştuğunu, sigortalı firmanın yangın sonucu oluşan zararının müvekkili sigorta şirketince karşılandığını beyanla ;davalıdan rücüen tahsili için yapılan takibe vaki davalının şirketin haksız itirazının iptalini ve %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatı ile sorumlu tutulmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle husumet itirazlarının bulunduğunu, hizmetin ayıplı yapıldığı iddiası ile ilgili zamanında yapılmış bir ayıp ihbarının söz konusu olmadığını ve davacının dava dilekçesinin de izaha muhtaç olduğunu, yine davacı tarafın aktif dava ehliyetinin de bulunmadığını, müvekkilinin davacı şirkete amonyak soğutma sistemi hizmeti vermiş olduğunu ve ayrıca bu kapsamda müvekkili şirketin davacı işyerinde soğuk hava deposunun davacının talebi üzerine eski işyerindeki bir kısım malzemeler de kullanılmak süretiyle montaj ve izalasyonunu yapmış olup elektrik tesisatı işinin kapsam dışında tutulduğunu, hasarın meydana gelme sebebi olarak gösterilen elektrik tesisatı işinin müvekkili tarafından yapılmadığını beyan ederek; haksız ve mesnetsiz davanın reddini, davacı yanın kötü niyetli takip nedeniyle %20’den az olmamak üzere kötüniyet tazminatı ile sorumlu tutulmasına karar verilmesini savunmuştur.
TAHKİKAT, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Mahkememizce delillerin ibrazını müteakip celbi gereken deliller de celp edilerek dosyamız arasına alınmıştır.
Mahkememizce dilekçe teatisinin tamamlanması, tarafların delillerini ibrazını ve delillerinin celbini müteakip sigortacı, elektrik mühendisi, makine mühendisi, inşaat mühendisi, tavuk ürünü pazarlama sektör uzmanı ve mali müşavir marifetiyle davaya konu fabrika ve davacı yanın ürün stoku, makine teçhizatına ilişkin olarak ticari defter ve belgeleri de incelenmek suretiyle iddia edilen zararlandırıcı olay ile davalı tarafça kurulduğu iddia edilen sistemin montajı arasında illiyet bağının bulunup bulunmadığı, iddia edilen yangının davalı kusurundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı ayrıca meydana gelen ve talep edilebilecek hasar miktarının tespiti babında inceleme icrası için talimat yazılmış ve … Asliye Hukuk Mahkemesi’nce görevlendirilen bilirkişiler marifetiyle alınan 11/03/2019 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişiler anılan talimat raporunda özetle;
”Afyonkarahisar İli … Caddesi … Sokak No: … te bulunan … Limited Şirketine ait tesiste meydana gelen yangın nedeni ile ilgili olarak dava dosyası üzerinde yapılan inceleme neticesinde; 20.06.2016 tarihinde oluşan yangın sonucu düzenlenen yangın ve bilirkişi raporlarında, Evaporatör 4 bölgesinde aşın akıma bağlı elektrik tesisatında çıkan ısınma sonucu kablo güzergahı boyunca alevlenme olduğu, olay sonunda kapıların açılması ile de yangının büyüyerek çatı ve duvar izolasyonlarına zarar verdiği belirtilmiştir.
… Limited Şirketine ait tesiste yapılan incelemede, yangın sonucu hasar gören tüm duvar ve çatı panellerin yeniden yapıldığı, elektrik besleme ve sinyal kablolarının yenilendiği tespit edilmesi sebebiyle olay günü yangının oluşumuna sebep olabilecek nedenlerin yerinde tespitinin yapılmasının imkanı bulunmadığından dava dosyası içerisinde yer alan bilirkişi raporları ve olay anından sonra çekilen fotoğraflar incelenerek yapılan değerlendirme neticesinde;
… Limited Şirketine ait Organize Sanayi Bölgesinde bulunan tesisin iki bölümden oluşan ve ürünlerin bekletildiği soğuk hava depolarının bulunduğu, soğuk hava deposunun ilk bölümünde iki adet, ikinci bölümünde dört adet soğuk hava evaporatörünün bulunduğu, söz konusu evaporatörlerin kumanda ve besleme panosunun soğuk hava depolarının dışında konumlandınldığı görülmüştür. Evaporatörler ile kumanda panosu arasında bulunan besleme kablolarının bina dışındaki kısmında kısmen galvaniz kablo tavası ile kısmen de soğuk hava deposu panellerinin üzerine herhangi bir taşıyıcı ve koruyucu malzeme kullanılmadan gelişigüzel çekildiği, bazı noktalarda ise söz konusu panellerin hiçbir koruyucu izolasyon malzemesi kullanılmadan delinmesi suretiyle kabloların montaj inin yapıldığı, Kumanda panosu ile evaporatörler arasında çekilen kabloların yangına karşı koruyucu izolasyonlarının bulunmadığı, kumanda panosunda topraklama hattının ve Kaçak Akım Koruması ile ilgili bir düzeneğin olmadığı, ayrıca soğuk hava depolarının içerisinde yangın algılama tertibatlarının olmadığı anlaşılmaktadır.
Söz konusu soğuk hava depolarına ait evaporatörlerin kumanda ve besleme panosu depo dışarısında soğuk hava deposunun arka bölümünde bulunmaktadır. Kumanda ve besleme panosu içerisinde elektrik devresinden geçen akımın belli bir değerin üstüne çıkmasını engelleyerek devre elemanlarının ve devreye bağlı alıcıların zarar görmesini engelleyerek meydana gelebilecek kaza ve arızalara karşı koruma sağlayan ve proje safhasında gerekli hesaplamaların yapılarak belirlenmesi gereken uygun akım değerlerinde sigortalar ile yalıtım hatasından kaynaklanan hata akımını algılamak ve algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin üzerine çıkması durumunda bağlı bulunduğu devreyi keserek yangın ve can kaybını engellemeye yarayan Kaçak Akım Koruma Rölesi bulunmalıdır. Söz konusu kumanda panosu içerisinde bulunan sigortalardan fan motorları için koruma sigortalarının elektrik projelerine göre uygun olduğu, ısıtıcılar için kullanılan sigortaların ise 20 Amper gözükmesine rağmen yerinde 25 Amper olarak kullanıldığı, kaçak akım ile ilgili olarak herhangi bir koruma bulunmadığı görülmektedir. Dava dosyası içerisinde yer alan fotoğraflar incelendiğinde yangımn soğuk hava deposunun dört adet evaporatör bulunan bölümünde başladığı, elektrik tesisatındaki aşın akıma bağlı olarak oluşan ısınma sonucu alevlenme oluştuğu, alevlenmenin kablo güzergahı boyunca hareket ederek yamçı malzemelerin de tutuşmasıyla çatı ve duvar panellerine zarar vererek söz konusu hasarların oluştuğu kanaatine varılmıştır. Rapor ekinde keşif esnasmda tespit ettiğimiz yeni kurulan sistemin durumu, panele açılan deliğin poliüretan malzemeyle kapatılmış olduğu, deliğin altma karton kolilere konuşmuş emtianın olduğu görülmüş olup, herhangi bir olumsuzlukta poliüretanın alevlenip aym durumun oluşmasının kaçınılmaz olduğu kanaatine varılmıştır.
Dava dosyası içerisinde taraflar arasında imzalanmış olan 18/12/2012 tarihli sözleşme olduğu, bu sözleşmeye göre işin ifa edilmiş olduğu anlaşılmış olup, keşif esnasında davalı tarafın yetkilisinden bu duruma açıklık getirilmesi istenmiş, bunun üzerine işverene göndermiş olduğu 27 Kasım 2014 tarihli maili açarak belirtilen sözleşmeyi tarafımıza göstermiş, dolayısıyla sözleşmedeki tarihin sehven (başka sözleşmenin düzenlenmesi sebebiyle yanlış yazılmış olduğu kanaatine varılmıştır. Keza yangın olayından yaklaşık 1 sene önce imalat gerçekleştirilmiştir.
Yukarıda ayrıntılı şekilde açıklanan yangının oluşumuna sebep olarak söz konusu tesiste hasar meydana gelmesini sağlayan etkenlerin kendi aralarında bir neden-sonuç ilişkisi olduğundan bilirkişi heyetimizce Yüklenici, İşveren ve Sigorta Şirketinin kendi sorumluluk sahalarını dikkate alarak bir kusur oranı belirleme ihtiyacı doğmuştur.
Dava dosyası içerisinde yer alan İşveren ( … San. Tic. Paz. Ltd. Şti ) ile Yüklenici (… San. Tic. Ltd. Şti ) arasında İşverenin Afyonkarahisar’ daki fabrikasında kurulacak olan soğuk odaların soğutma sistemleri ile ilgili olarak hazırlanan ve imza altına alman 18.12.2012 tarihli sözleşme incelendiğinde ;
İşverenin sorumlulukları başlıklı 3. maddesinde :
Freon sistem için gereken elektrik kablosu + kablo kanalı vs.
Belirtilmekte olup Yüklenicinin (… San. Tic. Ltd. Şti ) Soğuk hava depolarına ait evaporatörlerin kumanda ve besleme panosundan evaporatörlere kadar olan elektrik tesisatı ile ilgili herhangi bir taahhüdü bulunmadığı görüldüğünden Kumanda panoları ile evaporatör arasındaki elektrik tesisat hatalarının işverenin sorumluluğu altında bulunduğundan işverenin kusur oranının 1/3 oranında olduğu, Elektrik Kumanda Panosunun ise Yüklenicinin (… San. Tic. Ltd. Şti ) taahhüdü altında bulunduğundan bu panoda bulunması gereken topraklama hattının ve Kaçak Akım Koruması ile ilgili bir düzeneğin olmadığı görüldüğünden Yüklenicinin kusur oranının 1/3 oranında olduğu, Sigorta Şirketinin ise bilinçli bir tacir olarak gerekli özeni göstermeden, gerekli inceleme ve araştırmayı yapmadan/yaptırmadan sigorta yapması, oluşabilecek zararlandırıcı etkenler üzerinde risk analizinin yapılmaması, önleyici tedbirlerin alınmaması sebebiyle kusur oranının 1/3 oranında olduğu kanaatine varılmıştır.
Muhasebe kayıtlan incelendiğinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Yerinde inceleme yetkisi verilen işyerine ait bilgiler:
Ticaret Ünvanı : … Ltd.Şti.
İşyeri adresi : … Cad.4.Sok.No: … Afyonkarahisar
Vergi Dairesi-No’su : … V.D. – …
Adı geçen işyeri 28.10.2015-28.10.2016 Tarihleri arasında … Poliçe No ile … Sigorta A.Ş.tarafmdan sigortalanmıştır. İşyerinde 20.06.2016 tarihinde saat:08,30 civarında 7 nolu soğuk hava deposunda yangın çıkmış ve içindeki emtia kullanılamaz hale gelmiş, deponun çatı ve iç izolasyonları ile makine ve teçhizatlar tamamen yanmıştır.
Zarar gören Emtialar : Soğuk hava deposunda zarar gören ürünler piliçler, tavuklar, muhtelif tavuk ve piliç parçaları, yağlar, sucuk hamuru ve sarımsaktır. Piliç ve tavuk ürünlerinin 146.373 kg olduğu tutanakla tespit edilmiştir. Zarar gören ürünlerin 44.723 kg’ının şirket içerisindeki rendering tesislerinde, 101.650 kg.’mın Afyonkarahisar İl Çevre Hizmetleri Birliği’nin Katı Atık Tesislerinde imha edildiği 25.06.2016 tarihli iki veteriner hekimin imzaladığı tutanaktan anlaşılmaktadır.
Şirketin Binalar Hesabı incelendiğinde bu hesabm tutarının 3.820.520,46 TL olduğu görülmüştür.
Zarar Gören Binalar : Yangmda 1.600 m2 soğuk oda paneli zarar görmüş, 2.550 m2 panel montaj hasan, 950 m2 çatı paneli hasarı ve 1 adet beton çatı aşıklarının kullanılamaz hale geldiği tespit edilmiştir.
Şirketin Tesis Makine ve Cihaz Hesaplan incelendiğinde bu hesabın tutarının 6.796.537,33 TL olduğu görülmüştür. Zarar gören Makine Tesisat : Yangında 1 adet Merkezi Soğutma Sistemi, 2 Adet Soğuk Oda Kapısı(sürgülü ve ısıtıcılı) aksesuar ve montaj malzemesi ile birlikte kullanılamaz hale gelmiştir.
Şirketin Demirbaşlar Hesabı incelendiğinde bu hesabm tutarının 1.803.933,89 TL olduğu görülmüştür. Zarar Gören Demirbaşlar: Yangında 2 adet 6 kg’lık, 1 adet 12 kg’lık yangın söndürme tüpü kullanılamaz hale gelmiştir.
Şirketin muhasebe kayıtlan incelendiğinde meydana gelen yangın zararlarının muhasebe hesap planında Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar hesabı bünyesinde Yangın Zararı Hesabmda takip edildiği ve bu hesabın bakiyesinin 758.879,10 TL olduğu tespit edilmiştir.
689.0002 hesap no’lu Yangın Zararı hesap hareket dökümü aşağıya çıkarılmıştır.
Tarih- Yevmiye Madde No Borç Tutarı Alacak Tutarı
30.06.2016 206 716.257,53
30.06.2016 206 42.621,57
TOPLAM 758.879,10 TL
Sigorta Yönünden İnceleme:
Sigorta yapılırken sigortaya konu ürünlerin değerleri doğru tespit edilmemiş olup, bu yönde bir sigortalama gerçekleştirilmiştir. Aşkm ve eksik sigortalama mevcuttur. Dolayısıyla sigorta şirketince zarar-ziyan ödemesinde bu durum dikkate alınmış ve ödeme bu doğrultuda yapılmıştır. … Sigorta Değerlendirmesi aşağıda yapılmıştır. Hesaplama yapılırken sigorta değerlerine enflasyon farklan eklenmiştir.
Binalar yönünden yapılan incelemede; sigorta bedelinin sigorta değerinden yüksek olduğu, dolayısıyla aşkın sigorta yapıldığı tespit edilmiştir.
Ticari Mallar (Emtia) yönünden yapılan incelemede; sigorta bedelinin sigorta değerinden düşük olduğu, dolayısıyla eksik sigorta işlemi yapılmış olduğu tespit edilmiştir. Hesaplama aşağıda yapılmıştır.
Eksik Sigorta Oranı= 1- (1.051.726,03 / 3.759.189,98) = 0,72023 Makine ve Tesisat yönünden yapılan incelemede; sigorta bedelinin sigorta değerinden düşük olduğu, dolayısıyla eksik sigorta işlemi yapılmış olduğu tespit edilmiştir. Hesaplama aşağıda yapılmıştır.
Eksik Sigorta Oranı= 1- (5.258.630,14 / 6.796.537,33) = 0,22628 Demirbaş yönünden yapılan incelemede; sigorta bedelinin sigorta değerinden düşük olduğu, dolayısıyla eksik sigorta işlemi yapılmış olduğu tespit edilmiştir. Hesaplama aşağıda yapılmıştır.
Eksik Sigorta Oranı= 1- (736.208,22 / 1.803.933,89) = 0,59189
Diğer kalemler yönünden yapılan incelemede; sigorta bedelinin sigorta değerinden yüksek olduğu, dolayısıyla aşkın sigorta yapıldığı tespit edilmiştir.
Zarar-Ziyan Hesabı:
Hasar görmüş makine, ekipman, emtia, bina, demirbaş ve diğer malzemelerin miktarları ve bedelleri aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Değerleme yapılırken birim fiyatlara eksik sigorta bedelinden kaynaklı indirim oram ve makinaların yıpranma payları düşülerek hesaplama yapılmış ve buna göre birim fiyat oluşturulmuştur.
Yangının meydana gelmiş olduğu işletmede yapılan inceleme ve dava dosyasındaki belgelerin değerlendirilmesi sonucunda; Yangına sebebiyet veren soğutma sisteminin tamamı davalı tarafından kurulmamış olup, makine ve ekipmanların bir kısmı işveren (îşlek Gıda) tarafından temin edilmiş (eski makine ve ekipmanlar), bir kısmı da davalı tarafından temin edilmiştir. Montaj işleminin bir kısmı sözleşmede belirtildiği gibi davalı tarafından yapılmamış olup, işveren tarafından gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla tarafların sorumlulukları babmda olaya bir bütün olarak bakıldığında zararlandıncı olay ile kurulan soğutma sisteminin montajı arasında illiyet bağının olduğu, Elektrik Kumanda Panosunun Davalının (… San. Tic. Ltd. Şti. ) taahhüdü altında bulunması ve bu panoda bulunması gereken topraklama hattının ve Kaçak Akım Koruma ile ilgili bir düzeneğin olmadığı anlaşıldığından davalının yaşanan yangın olaymda 1/3 oranında kusurlu olduğu, Meydana gelmiş olan yangın olaymda talep edilebilecek toplam hasar bedeli 686.050,79 TL’dir. Davalı 1/3 oranında kusurlu olduğundan; 686.050,79 TL x 1/3 = 228.683,60 TL’nin davalıdan talep edilebileceği” yönünde beyan ve mütalaada bulundukları görülmüştür.
Mahkememizce; tarafların rapora vaki itirazlarının değerlendirilmesi babında aynı bilirkişi heyetinden ek rapor alınması için aynı talimat mahkemesinden ek rapor alınması maksadıyla … Asliye Hukuk Mahkemesi’nce alınan 17/12/2019 tarihli rapor teminle dosyamız arasına alınmıştır.
Bilirkişiler anılı ek raporlarında özetle;
“Dava Dosyası içerisindeki bilgi ve belgelerin yeniden değerlendirilmesi sonucunda ;
A- Sisteme ait işveren sorumluluğunda bulunduğu belirtilen evaporatörlerin besleme ve kumanda panosu ile yüklenici sorumluluğunda olduğu belirtilen elektrik panosunun farklı sistemler olup olmadığının ve sistem içindeki işlevlerinin bu konudaki muğlaklığın giderilecek şekilde izahı:
Dava dosyası içerisinde yer alan İşveren ( … San. Tic. Paz. Ltd. Şti ) ile Yüklenici (… San. Tic. Ltd. Şti ) arasında işverenin Afyon’daki fabrikasında kurulacak olan soğuk odaların soğutma sistemleri ile ilgili olarak hazırlanan ve imza altına alınan 18.12.2012 tarihli sözleşme incelendiğinde ;
Elektrik Besleme ve Kumanda panosunun yüklenicinin (… Malzemeleri San. Tic. Ltd. Şti) taahhüdü altında bulunduğu, soğuk hava depolarında bulunan evaporatör cihazları ile elektrik panosu arasında kullanılan kablolama tesisatımn ise işverenin ( … San. Tic. Paz. Ltd. Şti ) sorumluluğu altında olduğu görülmüştür.
Bilirkişi Heyeti olarak şimdiye kadar sunduğumuz raporlarda tek bir besleme ve kumanda panosundan bahsedilmiş ve değerlendirilmiş olup bu pano yüklenicinin sorumluluğunda bulunan panodur. Bu pano soğuk hava depolarında bulunan evaporatör cihazlarının kumanda etmeye yarayan ve elektrik tesisatının güvenle çalışmasını sağlayan koruma düzeneklerinin bulunduğu bir panodur. İşverenin sorumluluğu ise sözleşme gereği pano ile cihazlar arasındaki kablolama ile ilgili elektrik tesisat hatalarından sorumludur. Sözleşme kapsamında işverenin sorumlu olduğu bir pano bulunmamaktadır.
Yüklenicinin sorumluluğunda bulunan Elektrik Besleme ve Kumanda panosu ile İşverenin sorumluluğunda bulunan kablolama tesisatı birbirinden farklı sistemler olup birbirleri ile bağlantılı çalışmaktadırlar.
B- Farklı Sistemler ise: kaçak akım koruma ve topraklama hattı eksikliğinin gerek evaporatörlerin kumanda ve besleme sisteminde gerekse yüklenici sorumluluğundaki elektrik panosunda ayrı ayrı olması gerekip gerekmediği , mevcut olup olmadığının denetlenebilir şekilde izahı , ayrıca her iki sistemde de kaçak akım koruma ve topraklama hattının bulunmaması halinde “elektrik panosunda” bulunmamasının yangının meydana gelmesindeki etkisinin tartışılarak tarafların durumları ile hak ve sorumluluklarının tespiti;
Dava dosyası içerisinde yer alan İşveren ( … San. Tic. Paz. Ltd. Şti ) ile yüklenici (… San. Tic. Ltd. Şti ) arasında işverenin Afyon’daki fabrikasında kurulacak olan soğuk odaların soğutma sistemleri ile ilgili olarak hazırlanan ve imza altına alınan 18.12.2012 tarihli sözleşme kapsamında işverenin ( … San. Tic. Paz. Ltd. Şti ) sorumluluğu altında bir elektrik panosu bulunmamaktadır. Bilirkişi raporlarımızda bahsi geçen kaçak akım koruma ve topraklama hattı bulunması gereken elektrik panosu yüklenicinin (… San. Tic. Ltd. Şti) sorumluluğu altındaki elektrik panosudur.
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası … Temsilciliğinin hazırlamış olduğu 23.06.2016 tarihli bilirkişi raporunda , … Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından alınan 11.07.2016 tarihli bilirkişi raporu ile bilirkişi heyetimizce hazırlanan 08.03.2019 tarihli raporumuzda soğutma grubuna ait söz konusu panoda topraklama hattının ve Kaçak Akım Koruma ile ilgili bir düzeneğin olmadığı belirtilmiştir.
Söz konusu elektrik besleme ve kumanda panosu içerisinde elektrik devresinden geçen akımın belli bir değerin üstüne çıkmasını engelleyerek devre elemanlarının ve devreye bağlı alıcıların zarar görmesini engelleyerek meydana gelebilecek kaza ve arızalara karşı koruma sağlayan ve proje safhasında gerekli hesaplamaların yapılarak belirlenmesi gereken uygun akım değerlerinde sigortalar ile yalıtım hatasından kaynaklanan hata akımım algılamak ve algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin üzerine çıkması durumunda bağlı bulunduğu devreyi keserek yangın ve can kaybını engellemeye yarayan Kaçak Akım Koruma Rölesi bulunmalıdır.
Bilirkişi Heyetimizce yüklenicinin sorumluluğu altında bulunan elektrik besleme ve kumanda panosunda kaçak akım koruma ile ilgili bir düzeneğin veya tedbirin olması halinde söz konusu yangın olayı gerçekleşmeden devrenin elektriğini keserek yangının engellenebileceği kanaatindeyiz.
C- Tarafların rapora vaki itirazlarının tartışılması:
… San. ve Tic. Ltd. Şti.’ nin talebi üzerine … Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyelerinden Doç. Dr. … tarafından hazırlanan 29.10.2019 tarihli inceleme raporunda;
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde 8.’e atıfta bulunularak;
TN sistemlerde elektrik abonesinin tesisatında topraklama bulunmamaktadır. TN-S sistemlerde , aşırı akım koruma düzenleri , artık (kaçak) akım koruma düzenleri kullanılır.
TN-C sistemlerde artık akım koruma düzenleri kullanılmamalıdır. TN-C-S sisteminde bir artık koruma düzen kullanıldığında , yük tarafında bir PEN iletkeni kullanılmamalıdır. Koruma iletkeni ile PEN iletkeninin bağlantısı, artık akım koruma düzeninin kaynak tarafında yapılmalıdır. TT sistemlerde elektrik abonesinin tesisatında topraklama bulunmak zorundadır. TT sistemlerde , aşırı akım koruma düzenleri , artık ( kaçak ) akım koruma düzenleri kullanılır.
Maddelerine değinilerek … Sanayii Ticaret ve Pazarlama Limited Şirketi Tesisinin alçak gerilim şebekesinin TT veya TN Tipinde olduğuna ilişkin bir tespit yapılmadan kaçak akım koruma rölesi topraklamanın bulunmaması bilirkişilerce eksiklik olarak ileri sürülmesinin doğru bir yaklaşım olmadığı belirtilmiştir.
Bahsi geçen Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğinde Kaçak Akım röleleri ile ilgili olarak sadece TN-C topraklama sistemlerinde artık akım koruma düzenleri kullanılamayacağını, TN-S ve TN-C-S topraklama sistemlerinde ise kullanılacağı belirtilmektedir.
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde -8 : 3.8) TN sistemlerinde, aşağıdaki koruyucu düzenlerin kullanılması kabul edilir: -Aşırı akım koruma düzenleri, -artık (kaçak) akım koruma düzenleri istisnalar:
-TN-C sistemlerinde artık akım koruma düzenleri kullanılmamalıdır. TN-C-S sisteminde bir artık akım koruma düzeni kullanıldığında, yük tarafında bir PEN iletkeni kullanılmamalıdır. Koruma iletkeni ile PEN iletkeninin bağlantısı, artık akım koruma düzeninin kaynak tarafında yapılmalıdır. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası … Temsilciliğinin hazırlamış olduğu 23.06.2016 tarihli bilirkişi raporunda bulunan Resim 8-9 Pano Projelerine ait resimler incelendiğinde;
Soğuk hava deposu içerisinde bulunan evaporatör cihazlarına ait elektrik panosunun TN-C topraklama sistemine göre projelendirilmediği görüldüğünden söz konusu panoda aşırı akım koruma düzenleri ile artık (kaçak) akım koruma düzenleri kullanılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Soğutma gruplarına ait besleme ve kumanda panoları yürürlükteki yönetmeliklere uygun olarak tesis edilmelidir. Verilen siparişlerde müşterilerinin pano içi teknik detaylarının bilmesi beklenemeyeceğinden montajı yapılacak panoların yönetmeliklere uygun olarak hazırlanması ve panolann devreye alınmadan önce işletmeye alınacak sistemin topraklama sistemi de dahil olmak üzere tüm yönleri ile incelenerek uyumlu olup olmadığının kontrolü yapıldıktan sonra pano devreye alınmalıdır.
Ayrıca; Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinin 5. Maddesine göre ” Madde 5- Kuvvetli akım tesisleri her türlü işletme durumunda, cana ve mala herhangi bir zarar vermeyecek ve tehlike oluşturmayacak bir biçimde yapılmalıdır. “denilmekte olup söz konusu elektrik panosunun devreye alınmasından önce her türlü işletme durumunda, yangına karşı gerekli önlemlerin alınarak cana ve mala herhangi bir zarar vermeyecek ve tehlike oluşturmayacak şekilde tesis edilmeli, herhangi bir uyumsuzluk görüldüğünde durum işverene bildirilerek gerekli önlemler alındıktan sonra sistem devreye alınmalıdır.
Sonuç olarak davacı ve davalı tarafların itirazlarının incelenmesi sonucunda, kanaatimizi değiştirecek herhangi bir husus görülmemiştir.” şeklinde beyan ve mütalaada bulundukları görülmüştür.
Mahkememizin 06/02/2020 tarihli celsesinde davalı vekilinin talimat ek raporuna karşı itiraz dilekçesi ve dosyaya sunmuş olduğu … öğretim üyesi Doç.Dr. … tarafından hazırlanan uzman mütalaasında her ne kadar “bağlantı noktalarındaki kötü temastan dolayı yangının çıkma ihtimalinin küvvetle muhtemel olduğu, böyle durumda kaçak akım rolesi veya topraklamanın yangını önlemeyeceği” mütalaa olunmuş ise de; mütalaanın dosya üzerinden hazırlanmış olması, mahallindeki incelemeye dayanmamamıs ve yangının bağlantılardaki kötü temastan kaynaklandığı yönünde herhangi bir tespit bulunmamasına rağmen ihtimale dayalı soyut bir görüşün ortaya konulması, raporun somut bilimsel tespite dayalı olması nedeniyle arada çelişki tespit edilmemiş ve mütalaaya itibar edilememiştir. Yine bu kapsamda mübrez raporlar yeterli görülmekle … Üniversitesi Elektrik Fakültesi Kürsüsünden teknik rapor alınmasına yönelik davalı talebi de dosya üzerinden yapılacak olması ve sonuca etkili olmayacağından yerinde görülmemiştir.
Dava; dava dışı sigortalı şirketin tavuk üretimine ilişkin işyerinde davalı yüklenici tarafından yapılan eksik-ayıplı imalatın yangına sebebiyet verdiğinden bahisle sigortalıya yapılan yapılan ödemenin davalıdan rücuen tahsili için yapılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Davalı yan; davanın reddini savunmuştur.
Dava dışı sigortalı işyerinde meydana gelen yangın neticesi oluşan zararın davacı … şirketin tarafından karşılandığı, dava dışı sigortalı işyerinde bulunan soğuk hava depo imalatının davalı yüklenici tarafından imal edildiği ihtilafsız olup dosya kapsamıyla sabittir.
Yanlar arasındaki ihtilaf; dava dışı sigortalı işyerinde meydana gelen yangının davalı tarafça yapılan soğuk hava deposundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, yangına davalının eksik veya ayıplı imalatının sebebiyet verip vermediği, olayda davalının kusurunun ve sorumluluğunun bulunup bulunmadığı ve davacının alacak talebinin yasal şartlarının oluşup oluşmadığı ve kadri maruf olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
Dosyada mübrez TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası … Temsilciliğinin hazırlamış olduğu 23.06.2016 tarihli bilirkişi raporunda, … Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından alınan 11.07.2016 tarihli bilirkişi raporu ile mahkememizce talimat yoluyla alınan 08.03.2019 tarihli raporda soğutma grubuna ait söz konusu panoda topraklama hattının ve Kaçak Akım Koruma ile ilgili bir düzeneğin olmadığı, söz konusu elektrik besleme ve kumanda panosu içerisinde elektrik devresinden geçen akımın belli bir değerin üstüne çıkmasını engelleyerek devre elemanlarının ve devreye bağlı alıcıların zarar görmesini engelleyerek meydana gelebilecek kaza ve arızalara karşı koruma sağlayan ve proje safhasında gerekli hesaplamaların yapılarak belirlenmesi gereken uygun akım değerlerinde sigortalar ile yalıtım hatasından kaynaklanan hata akımını algılamak ve algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin üzerine çıkması durumunda bağlı bulunduğu devreyi keserek yangın ve can kaybını engellemeye yarayan Kaçak Akım Koruma Rölesi bulunmasının gerektiği ve bu hususun davalı sorumluluğunda bulunduğu, davalının meydana gelen zarardan sorumlu olduğu belirlenmiştir.
Yangının soğuk hava deposu sisteminden kaynaklandığı sabit olup sisteme kaçak akım rolesinin takılmadığı ve anılı sistemin yangının meydana gelmesini engellediği, ayrıca dosya kapsamında kaçak akım rolesi bulunsaydı dahi yangının dava dışı sigortalının sorumlu olduğu kablo montajından kaynaklandığına ilişkin herhangi bir tespitin bulunmadığı, dolayısıyla davalının kaçak aşırı akım halinde bağlı bulunduğu devreyi keserek yangını engelleyecek sistemi kurmayarak kusurlu davrandığı, işin eksik yapılması halinde zamanaşımının söz konusu olmayacağı, bu anlamda davalı savunmasının yerinde görülmediği ve TBK’nın 114/2 maddesinin atfı ile davalı yüklenicinin dava dışı sigortalı ile aralarındaki sözleşmesel sorumlulukta haksız fiil hükümlerinin de uygulanabileceği, ayrıca davacı … şirketinin halefiyet hükümleri gereğince dava dışı sigortalının sözleşmesel haklarına da halef olmakla sözleşmeye aykırılık nedeniyle meydana gelen ve bilirkişi heyetince belirlenen zararı talep edebileceği anlaşılmakla; 228.683,60 TL asıl alacak üzerinden davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiştir.
Mahkememizce icra edilen yargılama ve tekmil dosya münderecatından edinilen vicdani kanaat gereğince; davanın kısmen kabulü ile; ….İcra Müdürlüğünün 2017/28182 esas sayılı takip dosyasında davacının davalıdan 228.683,60 TL asıl alacak, 18.495,17TL işlemiş faiz( faiz hesabı 228.683,60 x339 05.08.2016 ödeme tarihi ile 13.07.2017 takip tarihi arasındaki gün x %9.75 faiz= 20.996,01 TL olarak belirlenmiş ancak bu hesap şekline göre davacının takipteki asıl alacak talebi olan 685.874,23 TL üzerinden yapıldığında 62.971,82 TL olması gerekirken davacı takipte daha düşük miktar olan 55.471,25 faiz talep etmiş olması karşısında bu miktar üzerinden oranlama yapılarak işlemiş faiz 18.495,17 TL olarak resen hesaplanmış ve tespit edilmiştir ) olmak üzere toplam 247.178,77TL alacaklı olduğunun tespiti ile, bu miktara vaki itirazın iptaline, asıl alacak 228.683,60TL’ye takipten itibaren yıllık % 9,75’i geçmemek üzere değişen oranlarda avans faizi ile birlikte takibin diğer kayıt ve şartlarda aynen devamına, alacak likit olmadığından ve yargılamayla belirlendiğinden icra inkar tazminatı talebinin reddine, fazlaya ilişkin istemin reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulması cihetine gidilmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda yazılı nedenlerle;
1-Davanın Kısmen Kabulü ile; ….İcra Müdürlüğünün 2017/28182 esas sayılı takip dosyasında davacının davalıdan 228.683,60 TL asıl alacak, 18.495,17TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 247.178,77TL alacaklı olduğunun tespiti ile, bu miktara vaki İTİRAZIN İPTALİNE,
Asıl alacak 228.683,60TL’ye takipten itibaren yıllık % 9,75’i geçmemek üzere değişen oranlarda avans faizi ile birlikte takibin diğer kayıt ve şartlarda aynen devamına,
Alacak likit olmadığından ve yargılamayla belirlendiğinden icra inkar tazminatı talebinin reddine,
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Davacı tarafça dava açılırken yatırılan 8.953,60TL peşin harçtan, hüküm altına alınan miktar üzerinden hesaplanan 4.221,19TL ilam harcının mahsunu ile bakiye 4.732,41TL’nin davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yatırılan peşin harçtan mahsup edilen 4.221,19TL ilam harcının davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı, kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 25.752,51TL ücret-i vekaletin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davalı, kendisini vekille temsil ettirmiş olmakla karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 41.758,34TL ücret-i vekaletin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 12.235,58TL yargılama giderinin red ve kabul durumuna göre takdiren oranlanması neticesinde 4.079,57TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına;
7-Hükümden sonra, gerekçeli kararın talep halinde taraflara tebliğine, masrafın talep eden tarafça karşılanmasına,
8-Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının 6100 sayılı Yasanın 333. maddesi ile Yönetmeliğin 207. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra talep halinde hesap numarası bildirilmiş ise elektronik ortamda hesaba aktarmak suretiyle; hesap numarası bildirilmemiş ise masrafı kalan paradan karşılanmak suretiyle PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak yazı işleri müdürü tarafından ilgilisine iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzereoy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.06/02/2020

Başkan …

Üye …

Üye …

Katip …