Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/1371 Esas
KARAR NO : 2021/317
DAVA : Banka Teminat Mektubunun Hükümsüzlüğünün Tespiti-İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 19/11/2014
KARAR TARİHİ : 25/05/2021

Mahkememizde görülmekte olan Banka Teminat Mektubunun Hükümsüzlüğünün Tespiti-İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili … Gıda Nak. San. Ve Tic. Ltd. Şti.ile davalı … … Gıda Sanayi ve Tic A.Ş.arasında 26.03.2013 tarihli 2013-SPOT PATATES ÜRETİMİ VE SATIN ALMA SÖZLEŞMESİ ile bu sözleşmeye istinaden 28.11.2013 tarihli protokol yapıldığını, protokol gereğince sözleşmeye göre verilen 1.460.000,00 TLlik teminat mektubunun müvekkili şirkete iade edildiğini, 250.000,00 TL bedelli teminat mektubunun davalı şirkete verildiğini, sözleşme uyarınca müvekkili şirketin davalı şirkete çeşitli türlerde 7500 ton patates üretip teslim etmeyi taahhüt ettiğini, bu miktardan fazla teslimat yapıldığı halde davalı şirketin bir kısmını reddetmesi nedeniyle 910 ton eksik kaldığını, eksik miktar için 28.11.2013 tarihinde protokol yapıldığını, davalı tarafça sözleşmeye aykırı davranıldığını, protokolün imzalanmasından sonra patatesin ekim dönemi gelince davalı şirket yetkililerine ayni avans isteğinin yöneltildiğini, mail yazışmalarının yapıldığını, ayni avans olmazsa bedelinin nakdi avans verileceği kabul edildiği halde en son 21.04.2014 tarihli mailleri ile tohum yani ayni avans vermeyeceklerini bildirdiklerini, davalı tarafa ihtarname çekildiğini, ayni avansların mümkün değilse nakdi avansların bir hafta içerisinde ödenmesi aksi halde sözleşmenin ve protokolün feshedilebileceğini, teminat mektubunun da iadesinin ihtar edildiğini, davalı şirketin oyalama yoluna giderek cevap vermediğini ve temerrüde düştüğünü, davalıya yeniden ihtarname gönderildiğini ve sözleşme ile protokolün feshedildiğinin bildirildiğini, dava konusu teminat mektubunun iadesinin talep edildiğini, davalının ihtarnameye verdiği cevapta 26.03.2013 tarihli sözleşme ile patates ekimi için verilen avanstan bahsedildiğini, yeni ekim için avansın hemfikir olunması şartıyla verileceğinin belirtildiğini, davacı tarafça bu ihtarnameye verilen cevap ile teminat mektubunun tekrar talep edildiğini, ihtarnamede hemfikir olunacak konunun avans konusu olmayıp patates ekilecek alanın bilgisi ve agronomik uygulamalar olduğunu, ana sözleşmenin protokolle geçerli olduğunun ortaya konulduğunu, davalı şirketçe sözleşme ve protokol hükümlerinin ihlal edildiğini, müvekkili şirketin teminat mektubunun iadesini beklerken davalı tarafça … yevmiye numaralı ihtarname ile müvekkili şirkete 283.955,12 TLlik faturanın tebliğ ederek ödenmesinin talep edildiğini, … yevmiye numaralı ihtarname ile fatura ve içeriğine itiraz edilerek faturanın davalı şirkete iade edildiğini, davalı tarafın sözleşme ve protokol hükümlerine uymadığı halde salt teminat mektubunu paraya cevirebilmek amacıyla kötüniyetle fatura keserek müvekkili şirkete gönderdiğini beyanla müvekkili şirketle davalı taraf arasında yapılan 26.03.2013 tarihli sözleşme ve 28.11.2013 tarihli protokole davalı tarafça uyulmaması nedeniyle davalı tarafa verilmiş bulunan 250.000,00 TLlik teminat mektubunun iadesi veya hükümsüzlüğünün tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Borçlu … ile müvekkil şirket arasında akdedilen 26.03.2013 tarihli 2013 Spot Patates Üretimi ve Satın Alma Sözleşmesi hükümleri uyarınca, …; 40-90 mm boyutlarında ve 1500-200 tonu taze kullanılmak üzere toplam net 7500 ton patatesi sözleşmede yer alan koşullara uygun olarak teslim etmeyi taahhüt ettiğini, sözleşmedeki söz konusu yükümlülüğe rağmen … 2013 yılı hasat döneminde sadece 5809 ton ürün sevkiyatı yaptığını, sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirmediğini, bunun üzerine davacı şirket …. Noterliğinin 22.11.2013 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile bu durumu … ile 28.11.2013 tarihli, sözleşmeye ek protokol akdedildiğini, sözleşmedeki edimlerini eksik ifa eden, ardından protokol ile kendisine ek süre verilmiş bulunan davacının bu edimlerini yine yerine getirmediğini, bunun nedeninin piyasada patates fiyatlarındaki artış olduğu ve davacının yüksek kar amacıyla esasen … …’e teslim etmesi gereken patatesleri başka kişilere sattığını öğrendiklerini, müvekkili şirketin üretimin aksamaması amacıyla piyasadan yüksek fiyattan patates temin etmek zorunda kaldığını, fark faturası ile takibe geçildiğini ve davalının takibe haksız itiraz ettiğini, bu sebeple davanın esasına girilmeden önce mahkemede ikame ettikleri işbu davanın, taraf ve konusu aynı olan mahkememizin işbu dosyası ile birleştirilmesini, haksız, kötüniyetli ve hukuki dayanaktan yoksun davalı itirazlarının iptaline ve takibin devamına , söz konusu itirazın kötü niyetli ve takibi sürüncemede bırakmaya yönelik olması nedeniyle asgari %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı ile müvekkili şirket arasında akdedilen 26.03.2013 tarihli 2013 Spot Patates Üretimi ve Satın Alma Sözleşmesi hükümleri uyarınca …’ın 40-90 mm boyutlarında ve 1500-200 tonu taze kullanılmak üzere toplam net 7500 ton patatesi sözleşmede yer alan koşullara uygun olarak teslim etmeyi taahhüt ettiğini , sözleşmedeki yükümlülüğe rağmen davacının 2013 yılı hasat döneminde sadece 5809 ton ürün sevkiyatını yaptığını, sözleşmedeki yükümlülükleri yerine getirmediğini, davacının sözleşmedeki edimlerini eksik ifa etmesi ve yerine getirmemesinin müvekkili şirketin operasyonları için riskler oluşturduğunu, müvekkili şirket nezdinde zarara neden olduğunu ve söz konusu sözleşmenin devam ettirilmesinin müvekkili şirket için katlanılmaz hale getirdiğini, müvekkili şirketçe davacıya … yevmiye numaralı ihtarname gönderilerek sözleşmedeki edimlerini yerine getirmeye davet ettiklerini, yine davacı tarafa … yevmiye numaralı ihtarname ile ana sözleşmenin hükümlerine uygun olarak 2013 yılı içerisinde toplam 525.552,86 TL tutarında ayni avans , 2013 ekim ayında toplam 835.361,30 TL nakdi avans ödemesi yapıldığının hatırlatıldığını ve bunlara ilişkin tohumların sevk irsaliyeleri, uygulanan ilaçların tutanakları, fatura ve banka dekontlarının ihtarname ekinde davacıya gönderildiğini, … yevmiye numaralı ihtarname ile anlaşma ve protokol hükümlerinin davacıya hatırlatılarak fatura düzenlendiğini ve davacıya ödemesi için ihtar gönderildiğini, mahkememiz nezdindeki banka teminat mektubunun hükümsüzlüğünün tespiti konulu davada davacının kötüniyetli girişimlerinden biri olduğunu ve müvekkili şirketin sözleşmedeki haklarından mahrum etmeye yönelik olduğunu, davaya konu olan teminat mektubunun tam olarak davacının sözleşmesel yükümlülüklerinin ihlalinin teminatı olarak verildiğini, söz konusu teminat mektubunun süreli olduğunu , süresinin davacının kötüniyetli çabaları nedeni ile 28.11.2014 günü sona erdiğini beyanla haksız ve kötüniyetli davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; taraflar arsında yapılan sözleşme ve prokollere uyulmadığı iddiasına dayalı olarak, ticari ilişki kapsamında verilmiş olan teminat mektubunun idesine veya hükümsüzlüğüne karar verilmesi yine aynı ilişki kapsamında başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir.
Mahkememizce taraf delilleri ve icra dosyası celbedilmiştir.
İcra dosyasının incelenmesinde alacaklının … Gıda…, borçlunun … Gıda… Olduğu, takibin fatura tutarı ve işlemiş faiz olmak üzere toplam 288.342, 81 tl üzerinden başlatıldığı, 18.10.2014 tarihli faturanın sözleşme ve protokole aykırılık nedeniyle patates fiyat farkı adı altında kesildiği görülmüştür.
Mahkememizce toplanan deliller ile birlikte bilirkişi raporu alınmıştır.
Mahkememizce dosya kapsamına alınan 02.12.2016 tarihli bilirkişi raporunda özetle;
“…
28.11.2013 tarihli protokol uyarınca teslim edilmesi konusunda üzerinde anlaşılan bakiye 910 ton spot patates teslimi ediminin teminatı olarak 250.000 tl’lik teminat mektubunun asıl davada davalı şirkete verildiği, davacı şirketin patates üretip teslimini üstlendiği, eksik kalan 910 ton için 28.11.2013 tarihli protokol yapıldığı, sözleşme uyarınca satıcının alıcının onayı olmadan başka kaynaklardan ayni avans ve tohum alamayacağı, 2. Protokolün sözleşmenin ayrılmaz parçası olduğu ve sözleşme hükümlerini ortadan kaldırmayacağı, davalının 2013 yılı içinde yaptığı ödemelerin sözleşme uyarınca avans olup olmadığının anlaşılamadığını, tarafların 910 ton patatesin devredilmemesi halinde banka teminat mektubunun paraya çevrileceğini kararlaştırdıklarını, bunun dışında diğer taleplerin teminat mektubunu etkilemeyeceğini, davacının 910 ton patatesi teslim ettiğinin ispatlanamadığını, avans ödemesi yapılmış olsa dahi teminat mektubu 910 ton patatesin tesliminin teminatı olarak verildiğinden hükümsüz sayılamayacağı,
Karşı dava yönünden; karşı davacının 910 ton patatesin teslimi konusunda ek protokol uyarınca alacaklı olduğu, bu edimin ifa edilmiş olduğunun dosya kapsamında karşı davalı tarafından ispat edilmiş olmadığı, davalı/karşı davacının bu konuda eğer söz konusu edim ifa edilmemişse, borcun ifa edilmemesinden doğan haklarının saklı olduğunu, ne var ki talep konusu 288.342,81 TL’nin hukuki dayanağının açıklanmasının talebin yasal dayanağı yönünden zorunlu olduğu …” şeklinde mütalaada bulunulduğu görülmüştür.
Tarafların itirazları doğrultusunda ek rapor alınmıştır.
Mahkememizce dosya kapsamına alınan 12.05.2017 tarihli ek bilirkişi raporunda özetle ; ”…
Karşı dava yönünden davalı karşı davacının ayni yardımları yerine gtirip getirmediğine göre değerlendirme yapılacağı, ancak bu hususun dosyadan anlaşılamadığı, asıl ve karşı dava yönünden kök raporlarında değişiklik yapılmasını gerektirecek bir sonucu ulaşılmadığı” yönünde beyanda bulundukları görülmüştür.
Bilirkişi heyetine zirai bilirkişi de eklenerek mahkememizce dosya kapsamına alınan 02.02.2018 tarihli ek bilirkişi raporunda özetle;
“…
Sevk edilen patates boyutları 30-60 mm’dir. Oysa sözleşme uayrınca 40-90 mm olması gerekir. Sertifikalı tohumlar çıkmadığında bunun hemen alıcıya bildirilerek yeni tohum alınmalıdır. Üreticiye gübre ve ilaç yardımı yeterince yapılmıştır. Dışarıdan tohum alınamayacağı için alıcının üreticiye yardımcı olmalıdır. Alıcı tohum ve girdi desteği veremeyeceğini beyan ettiğinden 910 ton patates teslim edilememiştir.
Patateste hasat zamanını, üretim amacı belirler. Bu zaman genellikle bitkinin yaprak ve saplarının kahverengileşip kurulduğu stolanların ana bitkiden ayrıldığı uygun yumru iriliğine ulaştığı ve yumru kabugunun kalınlaşarak sertleşmesi ve tırnakla kolayca soyulmaması zamanıdır.
Yumrunun depo isteği ; hasat edilen yumrular hemen pazara götürülmeyecekse depolanması gerekmektedir. Depolamaya başlarken yumruların çürük, bozuk ve eksikler ayıklanıp sınıflandırıldıktan sonra ilk 2-3 hafta 12-15 derece gibi sıcaklıkta tutulur. Mahzen veya kiler, toprak silolar, volkanik kaya depoları, modern depolar patates depolama yöntemleridir. Depo içi sıcaklığı ve rutubeti kontrol edilebildiği için en iyisi modern depolardır.
Patateste bakteriyel yumuşak çürüklüğü karabacak hastalığı patates bitkisine bakteri yaralardan girer. Bakterinin hücrelerini parçalamasıyla patates yumrusunda sulu ve yumuşak bir çürüklük oluşur. Bu bakteriler kışın toprakta, toprağa karışmış yumru ve bitki parçacıkları üzerinde geçirir. Tarlada kendini belli eder. Dikilen yumru üzerinde ise bitki çıkışı olmaz. Yumru toprak altında çürür. Ya da çıkış olsa da çalılaşma, bodurlaşma, yapraklar yukarıya doğru kıvrılma , sararma , solgunluk ve sonunda ölüm gözlenir. Bu hastalığın kimyasal mücadelesi yoktur ancak kültürel mücadelesi vardır.
UYT Tarımın gönderdiği belgeler içerisinde; 910 ton üretimin tohum ihtiyacında 26 Mart 2014 tarihli …’nin … …’a gönderdiği mailde belirtildiği üzere 7500 ton üretim için ekilecek bütün tohumların … …’a gönderdiği tohumları ayni avans olarak değerlendirildiği firmanın kullandığı tohumlara karşılık nakdi avans verildiği ifade edilmektedir. Buna göre sözleşmenin dışarıdan tohum temin etme maddesi zaten göz ardı edilmiştir.
910 ton eksikliği gidermek için taraflar arasında protokol hazırlanırken 100 ton kadar … veya başka bir cins tohumun üreticiye verileceği … … tarafından taahhüt edilmesine rağmen uygulanmamıştır.
Hasat sırasındaki ilkeye bağlı olarak don vurması ekim sırasında erwinia’ya hasas tohum kullanılması nedeniyle üreticiye de kayıpların olduğu bu nedenle taraflar arasında bu husumette her iki tarafın da zarar gördüğü anlaşılmaktadır.
Üretici 910 ton üretmeyi 2.protokol ile taahhüt etmiş ama alıcı tohum yardımını yapmayacağını, üretim zamanından sonra açıklandığından üretici üretimi yapamamıştır.
Daha önce sunulan ek ve kök bilirkişi raporlarından farklı bir sonuca ulaşılmadığı.. ” şeklinde mütalaada bulunulduğu görülmüştür.
Önceki raporlara ek olarak ve taraf itirazları da değerlendirilerek rapor tanzimi için dosya SMMM, ziraat, sektör ve hukukçu bilirkişilere tevdi edilmiştir.
Mahkememizce dosya kapsamına alınan 14.05.2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle;
“…
Taraflar arasındaki sözleşmeye göre davacının 7.500 ton patates teslim edeceği, davalının ise avans ödemesi yapacağı, ödemeler yapılmasına rağmen 910 ton eksik patates için protokol yapıldığı, yapılan bu protokolle önceki teminat mektubunun iade edildiği ve davacının 250.000 tl bedelli teminat mektubu verdiği, yapılan protokolün sözleşmenin parçası olduğu, yeni protokol ile davalıya avans ödeme yükümlülüğü getirilmediği, davalının sözleşme uyarınca eksik yaptığı ifa için bu protokolün yapıldığı , davacı ….. Nin yükümlülüklerini yerine getirmediği,
Taraflar arasındaki sözleşme ve protokol gereğince davalı … … AŞ tarafından yükümlülüklerin yerine getirildiği ancak davacı … Tic. Ltd. Şti.tarafından 2013 Spot Patates Üretimi ve Satın Alma Sözleşmesi’nin eki mahiyetindeki protokol gereğince teslim etmesi gereken 910 ton patatesi süresi içerisinde teslim etmediği,
Davalı … … Ticaret AŞ tarafından 2013 Spot Patates Üretimi ve Satın Alma Sözleşmesine göre ayni ve nakdi avans yükümlülüklerine yerine getirmiş olduğu, protokolde ise herhangi bir avans ödemesi bulunmadığından 2014 yılında bir avans ödemesi yapılmadığı,
Sözleşmenin eki protokole göre davacı … … Tic. Ltd. Şti. Tarafından 910 ton patatesi süresi içerisinde teslim edilmediğinden davalı yan açısından sözleşme ve eki protokol çekilmez hale geldiği,
Sonuç olarak asıl davada davacının teminat mektubunun hükümsüzlüğünün talep edilmeyeceği,
Birleşen davada ise … … Gıda Ticaret AŞ tarafından düzenlenen 283.955,10 TL tutarındaki fiyat farkı faturasının dayanağı bulunamadığından, … … Gıda Ticaret AŞ’nin ileri sürdüğü alacak miktarının tespit edilemediği..” şeklinde mütalaada bulunulduğu görülmüştür.
Asıl dava yönünden yapılan değerlendirmede taraflar arasında yapılan sözleşme uyarınca davacı tarafın 7500 ton patates üreterek davalı tarafa teslim edeceği , davalı tarafın da gerekli tohum ve avans desteği sağlayacağı, ayrıntıları bilirkişi raporlarında da açıklandığı üzere davalının edimini yerine getirdiği ancak davacı tarafından 910 ton patatesin teslim edilmediği, bunun üzerine taraflar arasında protokol yapılarak 910 ton patatesin teslimi için vade belirlendiği, bu protokolün sözleşmenin devamı niteliğinde olduğu ve taraflara sözleşmeden ayrı ya da ek olarak yeni bir yükümlülük yüklemediği, protokol kapsamında davacı tarafından davaya konu 250.000 tl bedelli teminat mektubu verildiği, davacının teslim etmesi gereken 910 ton patatesi süresi içerisinde teslim etmediği, bu nedenle yükümlülüklerini yerine getirmeyen davacının yükümlülüklerini temin için verdiği teminat mektubunun iadesini ya da hükümsüzlüğünün tespitini talep edemeyeceği anlaşılmakla davanın reddine karar verilmiştir.
Birleşen dava yönünden yapılan değerlendirmede davacı taraf her ne kadar davalının sözleşme ve protokoldeki edimlerini yerine getirmediğini, bunun nedeninin piyasada patates fiyatlarındaki artış olduğunu ve davacının yüksek kar amacıyla esasen … …’e teslim etmesi gereken patatesleri başka kişilere sattığını öğrendiklerini, müvekkili şirketin üretimin aksamaması amacıyla piyasadan yüksek fiyattan patates temin etmek zorunda kaldığını, bu nedenle fark faturası düzenlenerek takibe geçildiğini beyan etse de; farklı firmalardan farklı zamanda alınan ve faturaları dosyaya sunulan alımların sırf taraflar arasındaki sözleşme eksik ifa edildiğinden dolayı yapıldığına dair bir delilin bulunmadığı, kaldı ki davacının davalı ile arasındaki sözleşme ve protokole rağmen başka firmalardan da patates temin edebileceği, taraflar arasındaki sözleşmenin davacının başka patates alımlarına engel oluşturmayacağı, davacının hangi dönem ne kadar patates ihtiyacı olduğunun ve kimlerden ne şekilde temin ettiğinin belirli olmadığı, böylece davacının sırf taraflar arasındaki sözleşmenin yerine getirilmemesi nedeniyle daha yüksek bir fiyattan patates alındığı yönündeki iddiasının ispatlanamadığı, kesilen faturanın dayanağının bulunmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Asıl ve birleşen davanın ayrı ayrı REDDİNE,
2-Asıl davada; peşin olarak alınan 4.269,40 TL’den 59,30 TL karar ve ilam harcının düşümü sonucu başkaca harç alınmasına yer olmadığına, karar kesinleştiğinde ve talep halinde kalan 4.210,10 TL’nin davacıya iadesine,
3-Birleşen davada; peşin olarak alınan 3.482,48 TL’den 59,30 TL karar ve ilam harcının düşümü sonucu başkaca harç alınmasına yer olmadığına, karar kesinleştiğinde ve talep halinde kalan 3.423,18 TL’nin davacıya iadesine,
4-Asıl davada; davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve takdir olunan 25.950,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya ödenmesine,
5-Birleşen davada; davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve takdir olunan 28.634,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya ödenmesine,
6-Taraflarca yapılmış yargılama giderlerinin kendi üzerlerinde bırakılmasına,
7-Taraflarca yatırılan avansların kullanılmayan kısmının, karar kesinleştiğinde, istek halinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, davalı birleşen davacı vekilinin yüzüne karşı, diğer tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere istinaf dilekçesi sunulmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 25/05/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır