Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/283
KARAR NO : 2022/184
DAVA : Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/01/2020
KARAR TARİHİ : 08/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari İlişkiden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile … Isıtma Soğutma Taah. Tic. Ltd. Şti. arasında yapılan taşeronluk sözleşmesi gereğince mal ve hizmet karşılığında … … Bankası şubesine ait 30.08.2018 keşide tarihli … seri numaralı 125.000,00 bedelli tek verilmiştir (sözleşmeler ektedir), Ancak sözleşmeye bağlanan karşılığında sıralı çekler verilen iş taşeron tarafından ifa edilmediği gibi alınan çeklerde davacıya iade edilmeyerek Faktoring Şirketlerine devredildiğini, finansal kiralama Factoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 22/2. maddesine göre factoring şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olss bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş ve doğacak fatura ve benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler. Çekin bedelsiz olduğu ve söz konusu bedelsizlik savunması kanununda yeralan 3.kişi korunması faktoring şirketlerini kapsamadığı Yargıtay kararıyla da sabittir. Davalı çekin bedelsiz olduğunu bilerektedir, ciranta çek karşılığı işin yapıldığına dair herhangi bir fatura sunmamıştır. Ancak davalı … kötü niyetli olarak herhangi bir araştırmaya girmeden çeki devralmıştır. Kaldı ki TTK ve 6361 sayılı yasanın 38.maddesi gereğincc basiretli bir iş adanu gibi davranma yükümlülüğündedir. Bu yükümlülük gereği çeke ilişkin araştırma yapmak zorundadır. Kanunun yüklediği araştırma yükümlülüğünü aykırı davranan davalı … şirketinin iyjniyetli olduğu söylenemez. (Yarg.HGK 03.11.2010 T 2010/19-488 E 2010/557 K)-Factoriııg şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya lıizmct satışından duğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmeyin alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler” hükmü getirilmiştir, Davalı … kötü niyetli olarak yönetmelik ve yasaya aykırı olarak dava konusu çeki devralmıştır. Bankadan ibrazla çek yaprak bedeli alınmış müvekkilin bankalar nezdindeki kredi riskine sebep olunmuştur. Tüm bu hususlar ve faktoring yönetmelisine aykırı davranışı nedeniyle davalı aleyhine %40 dan aşağı olmamak kaydıyla kötü niyet tazminatına hükmedilmesini, … … Bankası şubesine ait 30.08.2018 keşide tarihli … seri nolu 125.000-TL bedelli çekin iadesine ve iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı ile müvekkili şirket çalışanları çek iktisaptan önce görüşmüş ve çekin teyidi alındığını, çekin ödenmemesi üzerine davacı şirket yetkilileri hakkında karşılıksız çek için suç duyurusunda bulunulduğunu, davacı şirket yetkilisi hakkında karşılıksız çek suçundan ceza alınmasına önlemek için lehtar şirket ile anlaşılarak, çekin bedelsizliğine ilişkin belgeler düzenlendiğini ve bu dava açıldığını, açılan bu davanın, karşılıksız çek davasında bir savunma unsuru olarak kullanılmaya başlandığını, davacının sunduğu ve adi nitelikte olduğu için her zaman düzenlenme imkanı olan lehtar şirket ile yapılan sözleşmenin müvekkilini bağlamayacağını, adi nitelikteki sözleşmenin 3. Şahıs konumundaki müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini, yine lehtar şirketin davalı olduğu … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/ … E. Sayılı kararının da bu davaya taraf olmayan müvekkilini bağlamayacağını ve ona karşı ileri sürülemeyeceğini, davacının kanunun kendisine tanıdığı hakkı düzmece belgeler ile kötüye kullandığını, şahsi defiler in iyi niyetli hamil olan müvekkiline karşı ileri sürülemeyeceğini, müvekkili faktoring firması olup dava konusu çeki faktoring sözleşmesi ile temlik alındığını, müvekkilinin dava konusu çeki bu faktoring ilişkisi gereği ve Faktoring Yönetmeliğinde uygun iktisap etmiş olduğundan yetkili hamil olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava, çeke dayalı bedelsizlik iddiası nedeniyle icra takibinden sonra açılan menfi tespit istemine ilişkindir.
Dosya, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 10/02/2021 tarih 2020/… esas 2021/… karar sayılı yetkisizlik kararı ile mahkememize tevzi edilmiştir.
Yetkisizlik kararı veren … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/… esas sayılı dosyasından talimat yoluyla … . Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/… talimat sayılı dosyasından aldırılan 07/12/2020 tarihli talimat bilirkişi raporunda; Davalı … Şirketinin … Ticaret Limited şirketi antetli, 03.07.2018 Tarih seri … Numaralı 125.000,00.-TL bedelli, … … TAAH. TİC. VE SAN. LTD. ŞTi ile düzenlenen faturayı, … numaralı Faktöring Sözleşmesine mukabil temlik aldığı, … Ticaret Limited şirketi … numaralı İBAN hesabına 117.568,33.-TL EFT gönderdiği, bu işlem için 30.08.2018 vadeli … numaralı 125.000.00.-TL bedelli çeki teminat olarak portföyüne aldığının tespit edildiği kanaati bildirilmiştir.
Mahkememizce dosyanın faktoring alanında uzman bilirkişiye tevdi ile taraf ticari defter kayıt ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmasına, davacı şirkete ait ticari defter ve belgelerin davacı vekili tarafından bilirkişi incelemesine sunulmasına karar verilmiş, Em. Banka Müd. Bilirkişi … tarafından sunulan 04/01/2022 tarihli bilirkişi raporunda; Faktoring kuralları açısından yapılan incelemelerde; dava konusu faktöring işleminin 6361 Sayılı Yasa ve bu yasaya dayanan Yönetmelik şartlarına uyulmak suretiyle yapılmış olduğu, dava konusu faktöringe işleminde Yasa ve Yönetmeliğe aykırı herhangi bir hususa rastlanılmadığı, dava konusu faturanın, mal ve hizmet satışından kaynaklandığı, faturanın faktöring işlemi ile ilgili bulunduğu, dava konusu çekin de değinilen fatura konusu iş bedelinin ödenmesi amacıyla davacı firma tarafından keşide edilerek dava dışı taahhüt firmasına verildiği, ancak, dosyaya kesinleşme şerhi ile birlikte sunulan … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/… E. Sayılı dava dosyası ile ilgili hüküm bölümünde, “Davacının davali … … Ltd.Şti.’ne borçlu olmadığının tesp’ıtine … Bankası … Şubesine ait 30.08.2018 tarihli 125.000 TL tutarlı … no-lu çekin iptaline” karar verilmiş olduğunun görüldüğü, kararın O1 07.2020 tarihinde kesinleştiği, buna göre; davanın eldeki dava ile farklı olması ve davalının karara itiraz hakkının olduğu hususları dikkate alındığında, çek iptalinin eldeki davanın davalısı açısından hüküm doğurup doğurmayacağının Mahkemenin takdirlerinde olduğu, Mahkemece alacağın varlığı kanısına varılması durumunda, davacının, çek ibraz tarihi olan 06.09.2018 tarihinden itibaren ve 123.400 TL üzerinden yıllık % 9 oranındaki faizi talep edebileceği, % 10 tazminat ve komisyon talebinin ise Mahkemenin değerlemelerinde olduğu kanaati bildirilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Davacı ile dava dışı … Taah.Tic.Ltd.Şti arasında yapılan taşeronluk sözleşmesi gereğince mal ve hizmet karşılığında Davacı tarafça davaya konu … bankası … Şubesine ait 30.08.2018 keşide tarihli … seri numaralı 125.000,00 bedelli çekin de içlerinde olduğu 9 adet çeklerin verildiği ancak sözleşmeye bağlanan ve karşılığında çekler verilen işin taşeron tarafından ifa edilmediği gibi bedelsiz kalan çeklerin de davacıya iade edilmeyerek Faktoring Şirketlerine devredildiği Finansal Kiralama Factoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 22/2. maddesine göre faktöring şirketlerinin kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş ve doğacak fatura ve benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamayacaklarını veya tahsilini üstlenemeyeceklerini davalının çekin bedelsiz olduğu bilmesine rağmen devraldığını ileri sürerek davalıya borçlu olmadığının tespiti talep olunmuş, davalı tarafça geçerli bir faktoring ilişkisi söz konusu olduğundan bahisle davanın reddi talep olunmuştur.
… Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/… E sayılı dosyasında ;Davacı … … Tic. ve San. Ltd. Şti tarafından davalı … Tic.Ltd.Şti aleyhine açılan Menfi Tespit istemli davada yapılan yargılama neticesinde Davacının davalı … Isıtma Soğutma…Itd.Şti.’ne borçlu olmadığının tespitine ….Bankası … Şubesine ait 30.08.2018 tarihli 125.000 TL tutarlı … no-lu çekin iptaline” karar verilmiş olduğu kararın kesinleştiği görülmüştür
Dava konusu çek, 30.08.2018 tarihli … Bank … Şubesi nezdinde … …San. Ltd. Şti tarafından
… Bankası üzerine keşide edilmiş … seri no’lu 125.000 TL’lik çek olup çekin arka yüzündeki … firmasının cirosu (1.Ciro) iptal edildiği,.
2 ciro … Yangın Tüpü firmasına ait olup … Yangın Tüpü firması cirosundan sonra çek arka yüzünde yer alan … kaşesi de iptal edildiği, Çekin … firmasınca … A.Ş.’ye ciro ettiği … Faktöring şirketi, çeki … Bankası A.Ş. ibraz etmiş fakat çek karşılıksız çıkmış ve bu husus, çek arka yüzüne yazılmıştır. Çek, Faktöring şirketince bu kez … A.Ş. Mecidiyeköy şubesine ibraz edildiği hesapta bakiye bulunmadığının tespit edilip arkasına işlindiği ,
Çekin ön ve arka yüzündeki kayıt ve ciroların incelenmesi sonucunda, çekin ciro silsilesinde uyumsuzluğun bulunmadığı ibraz edilen bilirkişi raporu ile de usulünce yapılmış bir faktoring ilişkisi olduğu görülmüştür.
Finansal kiralama, Faktoring ve Finansman şirketleri kanunu’nun 9/3 maddesi; “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktorig şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvuruan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan defileri faktorina şirketine karşı ileri süremez meğerki, faktöring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” Hükmündedir.
Davalı … şirketinin sözleşmeye konu faturaya konu alacaklarını kendilerine temlik ederek faktoring finansmanı sağladığı ve fatura ile tevsik edilen alacağı devraldığı ancak davacının … Asiye Hukuk mahkemesi nezdinde davacı ile dava dışı firma arasında bir taahhüt anlaşmasının imzalanmış bulunduğu, dava konusu faturanın bu anlaşmaya dayandığı (Faturaya sözleşmedeki “… İşiİ ile ilgili olduğu”
açıklamasının yapılmış olduğu), anlaşma gereği borçlu-davacı firmanın keşide ettiği dava konusu çekin, fatura ile ilişkili olduğu ve bu çeke yönelik olarak açmış olduğu dava çekin bedelsizliği nedeniyle kabul edildiği ve çekin bedelsiz kaldığı , faktoring işlemi alacağın temliki kapsamında olup 6361 sayılı kanunun 9/3 maddesinin burada uygulanma yeri olmadığı, davacı kambiyo borçlusu temlik eden konumundaki önceki alacaklısına karşı yani satıcı şirkete karşı ileri sürebileceği diğer defileri faktoring şirketine ileri süremez ise de temel hukuki ilişkiden kaynaklı bedelsizliği mahkeme kararı ile kesinleşen çeke ve çek dayanağı faturaya dayalı olarak yapılan ve TBK 188/1 hükmü uyarınca temlik alınan alacağa dayalı faktoring ilişkisinde bedelsizlik iddiasının davalıya da ileri sürülebileceği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile … İcra Müdürlüğünün 2018/… esas sayılı takibe dayanak … Bankası … şubesine ait 30/08/2018 keşide tarihli … seri nolu 125.000-TL bedelli bedelsiz kalan çek nedeni ile davalıya borçlu olmadığının tespitine, bu çeklerine davacıya iadesine,
Kötü niyet tazminat talebinin koşulları oluşmadığından reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 8.538,75-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 2.134,69-TL harcın mahsubu ile bakiye 6.404,06-TL harcının davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-13 maddesinin “…Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır…” hükmü gereği 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydedilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 15.825-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 2.189,09-TL ilk gider, 1.250-TL bilirkişi, 265,94-TL tebligat ve müzekkere gideri olmak üzere toplam 3.705,03-TL Yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde … Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/03/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır