Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/122
KARAR NO: 2022/80

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 09/05/2014

KARAR TARİHİ : 08/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan), Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;

ASIL DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 20.09.2012 tarihinde imzaladıkları bir sözleşme ile davalının Aydın’da kurulu olan tesislerinde kullanılmak üzere müvekkili tarafından “…Teneke Konserve Koli Dolum Sisteminin imalatı ve satışı hususunda anlaştıklarını, sözleşmenin 11. ve 12. maddelerinde kararlaştırdığı üzere müvekkilinin ediminin dakikada 830 ve 400 gr’lık 320 adet konserveyi koli içerisine yerleştiren bir robotlu tip otomatik teneke konserve koli dolum sisteminin imal ve teslimi olduğunu, iş bedeli olan 100.000,00 Euro’nun tamamının ödeme şartlarının müvekkili tarafından yerine getirilmiş olması nedeniyle davalı tarafından ödendiğini sözleşmenin 15. Maddesine göre müvekkilinin sözleşme ve ekleri ile taahhüt ettiği her türlü asıl ve tali yükümlülüklerinin teminatı olarak davalıya, davalı tarafından ödenen 12.000,00 Euro avans bedeli kadar kesin ve 6 ay süreli bir teminat mektubu sunmakla yükümlü olduğunu, sözleşmenin 15. Maddesine göre müvekkili tarafından davalıya… tarafından düzenlenmiş, 33.500,00 TL bedelli bir teminat mektubu sunulduğunu, teminat mektubu 11.02.2014 tarihine kadar yazılı tazmin talebinde bulunulmadığı takdirde hükümsüz kalacağını, taraflar arasında varılan mutabakatla işin uzaması nedeniyle teminat mektubunun da 11.04.2014 tarihine kadar uzatıldığını, davalının robotta farklı kalınlıkta karton kutu kullanmak istemesi üzerine taraflarca 18.07.2013 tarihinde sözleşmede bir değişiklik yapılarak, sistem dahilinde olan koli açma grubunun kapasitesinin 12 ürün/dak. olarak değiştirildiğini, tarafların karşılıklı mutabakatı ile yapılan bu değişiklik sonrası müvekkilinin sistem üzerinde davalının istediği değişiklikleri yapmaya giriştiğini ve işin uzaması nedeniyle teminat mektubu süresinin de 10.02.2014 tarihinde, 1.04.2014 tarihine kadar uzatıldığını, taraf yetkililerince 04.03.2014 ve 05.03.2014 tarihinde gerçekleştirilen kontrollerle koli makinasının 1 kg’lık ürünler için dakikada 188 adet, >2 kg’lık ürünler için dakikada 216 adetlik performansa ulaştığının tespit edildiğini, bunun da 18.07.2013 tarihinde karşılaştırılan dakikada 144 adetlik performanstan fazla olduğunu, böylece müvekkilinin 20.09.2012 tarihli sözleşme ve 18.07.2013 larihli sözleşme değişikliğinden kaynaklanan tüm edimlerini yerine getirdiğini, ve bu hususun davalı tarafından da imzalanan tutanak ile de sabit bulunduğunu, bu hususun tespitinden 1 aylık süre geçmiş olmasına rağmen sözleşmenin 15. Maddesine göre iadesi gereken teminat mektubunun müvekkiline iade edilmediğini, davalı tarafından da 04.04.2014 tarihinde ilgili bankadan tazmin talebinde bulunulduğunu ve teminat mektubu bedeli olan 33.500,00 TL’nin davalıya banka tarafından ödendiğini sözleşmenin 15. Maddesinde belirtildiği gibi teminat mektubu tüm makine ve ekipmanların montajının yapılıp, devreye alınıp test kriterlerinin onayı ile iade edileceğini, davalının ödeme şartlarının gerçekleşmiş olması nedeniyle ödemelerini yaptığı ki bunun son ödeme olan 10.000,00 Euro kesin kabulün yapıldığını teyit ettiğini imzalamış bulunduğu tespit tutanağı ile işi kabul ettiği tüm bunlara rağmen iadesi gereken teminat mektubunu iade etmeyerek kötü niyetli olduğunu, davalının kötü niyetli olarak teminat mektubunu tazmin etmesini engellemek acıyla İs. … ATM nezdinde …D.İş sayılı dosyası ile 02.04.2014 tarihinde bir ihtiyati tedbir talebinde bulunulduğunu, muhtemelen UYAP sitemi ile hakkında açılan davadan haberdar olan davalı aynı gün teminat mektubunu tazmin etmek amacıyla bankayla temasa geçerek, 03.04.2014 tarihinde mektup bedeli olan 33.500,00 TL’yi tazmin ettiğini beyanla; davanın kabulü ile müvekkili tarafından davalıya verilmiş olan … tarafından düzenlenmiş, 11.12.2013 tarihli ve…-… sayılı, 33.500,00 TL bedelli kesin teminat mektubunun davalı tarafından sözleşmeye aykırı olarak haksız olarak tazmin ve tahsil ediliş olması nedeniyle teminat mektubu bedeli olan 33.500,00 TL’nin davalıdan iadesine, alacağın tahsil tarihi olan 03.04.2014 tarihinden itibaren yürütülecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
ASIL DAVA CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili firmanın zararlarının karşılanması talebiyle açılan İstanbul … ATM …E. Sayılı Karşı dava ile birleştirilmesine muvafakat edildiğini, müvekkili şirketin kendi edimi olan 90.000,00 Euro meblağı karşı tarafa ödediğini, davalı tarafın sözleşmede yer alan … Konserve Koli Dolum Sistemi kurulunu ve çalışır durumda müvekkili şirkete teslimini yerine getirmediğinden Gaziantep … Noterliği kanalıyla 30.01.2014 tarih ve …yevmiye sayısıyla ihtar gönderildiğini, bu güne kadar da bir sonuç alınamadığını, davalının sistemi teslim etmeden doğan müvekkilinin zararını gidermekle yükümlü olduğunu, sistemin kararlaştırılan tarihte yapılamadığını, davalının temerrüde düştüğünü, noter ihtarı sonrası alelacele gelip kurulan sistem ile taahhüt edilen sistem arasında ciddi farkların mevcut olduğunu, sistemin taahhüt edilen ve müvekkilinin istediği verimlilikte çalışmaması nedeniyle, müvekkilinin zaman kaybı yaşayacağını ve aldığı siparişleri ayarlayamayacağının gözlemlendiğini, bunun da hem üretim maliyetlerini hem de üretim miktarını azalttığı süresini uzattığını, 20.09.2012 tarihli sözleşmeye göre Makinanın zamanında teslim edilmediğini, 830 gr salça kolileme kapasitesinin 320 adet kutu/dakika taahhüt edilmesine rağmen test çalışmasında kapasitenin 188 adet kutu/dakika olduğu üstelik manuel besleme yapılmadığı takdirde makinanın kapasitesinin 144 adet kutu/dakika olduğunun görüldüğünü, 400 gr salça kolileme kapasitesinin 320 adet kutu/dakika taahhüt edilmesine rağmen test çalışmasında kapasitenin 216 adet kutu/dakika olduğunu, koli açma ünitesinin 830 gr salça için taahhüt edilen kutuyu kolilemesi için 26,6 adet koli/dakika kapasite de olması gerektiği halde, kapasitesi 12 adet koli /dakika olarak görüldüğünü, taahhüt edilmiş üretim kapasitesinin çok çok altında olması nedeniyle işletenin ihtiyacını karşılamadığını, bu nedenle müvekkili firmanın yüklü miktarda işgücü ve mesai ücreti ödediğini, davalı tarafından 04.05.2012 tarihli sözleşmeye göre müvekkili şirkete çalışır durumda kurulup tesliminin sağlanması gereken …Konserve Koli Dolum Sistemi ile ilgili olarak tüm görüşme ve ihtarlara rağmen bir işlem yapmadığını, hatta edimlerini yerine getirmek yerine, İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi Dosya No: … D.İş dosyası ile ihtiyati tedbir kararı aldırmaya çalıştığını ancak mahkemenin yerinde bulmayıp bunu reddettiğini beyanla asıl davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA:
Birleşen dava Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin robotlu tip otomatik teneke konserve koli dolum sisteminin kurulumu ve gerekli ayarlarının yapılarak çalışır durumda teslimi konusunda davalı şirket ile 26/09/2012 tarihinde sözleşme imzaladığını, bu sözleşme uyarınca davalı şirketin edimini yerine getirmediğini, sözleşmede teslim tarihinin en geç 16 hafta olarak kararlaştırılmasına rağmen kati teslimin yapılması gereken 27/01/2013 tarihinde teslimatın yapılmaması nedeniyle davalı şirkete Gaziantep … Noterliğinin 30/01/2014 tarih, … yevmiye numaralı ihtarnemesini gönderdiklerini, gönderilen ihtarname üzerine davalı şirketin teslimatı yerine getirdiğini ancak kurulan ekipmanın sözleşmede taahhüt edilen performansı göstermediğini, davalı şirketçe yapılan müdahalenin yetersiz olduğunu, söz konusu sisteme işin ehli uzman kişilerin müdahale etmesi ve birtakım ekipmanların değişmesi gerektiği anlaşılmış olmasına rağmen davalı şirketçe bu konuda bir müdahalede bulunulamadığını, açıklanan nedenlerden dolayı müvekkili şirketin yüklü miktarda zarara uğradığını beyan ederek şimdilik 33.500,00-TL. zararın temerrüt tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalı firmadan tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
GEREKÇE:
Asıl Dava; taraflar arasındaki sözleşmeye istinaden davacı tarafından davalıya verilen teminat mektubunun davacıya iade edilmesi gerekirken davalı tarafından tahsil edilmesi nedeniyle teminat mektubu bedeli olan 33.500,00-TL.’nin davalıdan tahsiline karar verilmesi talebine ilişkindir.
Birleşen dava ise; taraflar arasındaki sözleşme gereği zarara uğradığını beyan eden davacının davalıdan teminat mektubu bedeli olan 33.500,00-TL.’nin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkememizce dosyanın bilirkişi heyetine tevdi ile tarafların iddia ve savunmaları, dosyaya sunulan deliller, asıl dosya ve birleşen dosya üzerinde inceleme yapılarak rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verildiği, Makine Mühendisi Bilirkişi Dr. …, Makine Mühendisi Bilirkişi Dr. … ve Öğretim Görevlisi Bilirkişi Doç. Dr. … tarafından sunulan 20/10/2016 tarihli bilirkişi raporunda; Asıl davanın davacısı …Kol.Şti. İle Davalı … Ticaret A.Ş, arasında robotlu tip otomatik teneke konserve koli dolum sisteminin kurulurdu ile ilgili 26.09.2012 tarihli bir sözleşme bulunduğu, Sözleşmenin 4. maddesine göre, işin teslimi, sözleşme imzalama ve avans ödendikten itibaren 16 hafta olacağı, bu durumda, makinenin sözleşmeye göre 27.01.2013 tarihinde teslim edilmesi gerektiği, davacı birleşen davanın davalısının daha erken teslim ettiğini veya teslimde gecikmenin davalıdan kaynaklandığını ispat edemediği takdirde, dosyada 3.3.2014 tarihinde davalı fabrikasında olduğu tespit edilen makinenin yaklaşık 13 aylık gecikmeden dolayı sorumlu olduğu ve davalı bileşen davanın davacısının zararım kaıjşılaması gerektiği, ancak zararın tespiti heyetimizin uzmanlık alanına girmediğimden bu yönde bir hesaplama yapılamadığı, dava konusu makinenin, 18.07.2013 tarihli ek sözleşme ile öngörülen kapasiteyi yerinde olmadığı kanaati bildirilmiştir.
Dosya davalı birleşen dosya davacısı vekilinin itirazlarının incelenerek ek rapor düzenlemek üzere bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından sunulan 05/03/2018 tarihli ek bilirkişi raporunda; Asıl davanın davacısı …Koi.Şti. ile Davalı …Ticaret A.Ş. arasında robotlu tip otomatik teneke konserve koli dolum sisteminin kurulumu ile ilgili 26.09.2012 tarihli bir sözleşme bulunduğu, sözleşmenin 4. maddesine göre, işin teslimi, sözleşme imzalama ve avans ödendikten itibaren 16 hafta olacağı, bu durumda, makinenin sözleşmeye göre, 27.01.2013 tarihinde teslim edilmesi gerektiği, davacı birleşen davanın davalısının daha erken teslim ettiğini veya teslimde gecikmenin davalıdan kaynaklandığını ispat edemediği takdirde, dosyada 3.3.2014 tarihinde davalı fabrikasında olduğu tespit edilen makinenin yaklaşık 13 aylık gecikmeden dolayı sorumlu olduğu ve davalı bileşen davanın davacısının zararını karşılaması gerektiği, ancak zararın tespiti heyetimizin uzmanlık alanına girmediğinden bu yönde bir hesaplama yapılamadığı, Dava konusu makinenin, 18.07.2013 tarihli ek sözleşme ile öngörülen kapasiteyi yerine getirdiği anlaşıldığından, davalının bu konudaki iddialarının yerinde olmadığı kanaati bildirilmiştir.
20/09/2012 tarihli sözleşmeye ve bu sözleşmenin tadiline ilişkin 18/07/2013 tarihli sözleşemeye konu otomasyon makinesinin ; davacı tarafca davalıya teslim edilip edilmediği, edilmiş ise hangi tarihte teslim edildiği, davalı tarafca makinenin halen kullanılıp kullanılmadığı, makine kullanılıyorsa davalının beklediği yararın sağlayıp sağlayamadığı, tam performansla ( tadil sözleşmesinde belirlenen şekilde ) çalışıp çalışmadığı, dosyada alınan bilirkişi raporu ve ek raporunda 13 aylık gecikmeden bahsedilmesine göre bu gecikmenin olup olmadığı , davacının daha erken tarihte makinayı ana sözleşemeye göre teslim edip etmediği, yine alınan bilirkişi raporunda da birleşen dosyada birleşen dosya davacısının gecikme ve makinanın tam performansla çalışmaması nedeni ile uğradığı zarar istendiğinden bu zararın birleşen dosya tarihi ile miktarının belirlenmesi , işin yapılması ve yapılamaması konusunda taraflara yüklenecek kusur var ise bunun belirlenmesi bakımından mahallinde keşif yapılarak rapor alınması için makinanın bulunduğu … Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verildiği, Aydın … Asliye Hukuk Mahkemesinin … talimat sayılı dosyasından Endüstri Mühendisi Bilirkişi …, Mali Müşavir Bilirkişi …ve Makine Mühendisi Bilirkişi … tarafından sunulan talimat bilirkişi raporunda; dosya içeriğinde mevcut sözleşme ve eklerinde adı geçen … marka …serisi “ Robotlu Tip Otomatik Teneke Konserve Koli Dolum Sistemi” nin davacı tarafça davalıya teslim edildiği, teslimat tarihi net olmamakla birlikte adı geçen sözleşmenin 4. Maddesinde belirtildiği üzere “Sistemin İŞVEREN tesislerinde performans testleri yapılarak kat i kabulü yapılır. Kesin kabul sonrası İŞVEREN bir kat-i kabul tutanağı düzenler ve imalatçıya teslim eder. Kesin kabul tutanağının imzalanmasından sonra İŞVEREN sözleşme bedelinin geri kalan 10.000,00 EURO luk kısmını İMALATÇI’ nın aşağıda belirtilen banka hesap numaralarına yapacaktır.” ibaresine istinaden kesin kabul tutanağı düzenlendiği, yapılan açıklamalara göre kesin kabul tarihi son ödemenin yapıldığı 12/12/2013 olduğu, davalı taraf tarafından makine halen taahhüt edilen ünitenin tüm bileşenleri ile ana sözleşmede belirtildiği şekilde; Koli magazin, Koli şekillendirme ünitesi, Koli dolum robotu, Teneke konserve hazırlama ünitesi, Alt-üst koli bantlama, Çevre koruma çitleri ‘ nin çalışır durumda olduğu görüldüğü, dava konusu makinenin halen kullanılmakta olduğunun tespit edildiği, davalının beklediği yarar 18/07/2013 tarihinde düzenlenen ek sözleşme sonucuna göre sağlandığı, Tam performans değerlendirmesinde; tadil sözleşmesinde belirlenen 12 adet/dk-1 koli ve keşif sırasında kayıtlara alman imalat görüntülerine istinaden 12 adet/dk-1 koli ile çalıştığı tespit edildiği, dosyada alman bilirkişi raporu ve ek raporunda 13 aylık gecikmeden bahsedilmesine göre bu gecikmenin 13 ay değil, sözleşmenin 4. Maddesinde taahhütedilen teslimat tarihi olan 27/01/2013 olup, taraflar 18/07/2013 tarihinde yaptıkları EK SÖZLEŞME ile 12 adet/dk-1 koli mutabakatlarını sağladıkları süre aralığında gerçekleştiği, gecikme süresi 120 iş günü olarak hesaplandığı, Davacı daha erken tarihte makineyi ana sözleşmeye göre teslim etmediği, yine alınan bilirkişi raporunda da birleşen dosyada birleşen dosya davacısının gecikme ve makinanm tam performansla çalışmaması nedeni ile uğradığı zarar; 2013 yılına ait resmi defterler incelendiğinde Firma satışlarını çoğunlukla ortağı olan Holding bünyesinde faaliyet gösteren … SAN. VE TİC.A.Ş ne gerçekleştirmesi, işletmenin genelde tek firma için imalat yapması, pazar arz/talep dengeleri, hammadde, işçilik ve karşılaşabileceği genel problemler sebebi ile net hesaplama yapılamayarak mahkemenin takdirine bırakıldığı, işin yapılması ve yapılmaması konusunda adı geçen sözleşme yükümlülüklerinde taraflara yüklenecek kusur ve tazminin olmadığı görüldüğü kanaati bildirilmiştir.
karşı davacı tarafın makinaların performansı nedeni ile teslim tarihleri ve uğradığı zarar konusunda mahkememiz dosyasına sunduğu Cd ve flash bellek kayıtları gereğince ayrıca dosyaya sunduğu SGK kayıtları ile işçi çalıştırdığı gözetilerek yeniden defter incelemesi ve dosyadaki getirtilen kayıtlara göre talimat mahkemesinden bilirkişi ek incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, Aydın … Asliye Hukuk Mahkemesinin … talimat sayılı dosyasından bilirkişi heyeti tarafından sunulan ek bilirkişi talimat raporunda; ana sözleşme doğrultusunda 2018 tarihli üretim raporları doğrultusunda makinenin mevcut kapasite kullanım oranı 400 gr lık üründe % 66,7 kapasite ile 213 adet /dk ; 830 gr lık üründe % 44 kapasite ile 140,8 adet olarak gerçekleştiği, Tadil sözleşme doğrultusunda 2014 tarihli tutanak doğrultusunda makinenin mevcut kapasite kullanım oranı 400 gr lık üründe % 67,5 kapasite ile 216 adet /dk ; 830 gr lık üründe % 58,8 kapasite ile 188 adet olarak gerçekleştiği, Sözleşme içerisine makinenin teslim süresi olarak imalatçı tarafından işverene teslimi ifade ettiği, sistemin kabulü konusunda (kabul tutanağının düzenlenmesi ) ödeme koşullarını nasıl yapılacağının konusundan bahsedildiği, sözleşmeye göre makinenin teslim tarihi avans \ ödemesi olan 26.09.201tarihinden 16 hafta sonra yani 26.01.2013 tarihinde teslim edilmesi, gerekirken … ,… Gıda ya 25.07.2013 tarihinde 181 gün (6 ay) gecikmeli olarak teslim ettiği, Ticari ödeme koşulları olarak; son ödeme miktarı 10.000 euro nın kesin kabul tutanağı düzenlenmesinden bahsedildiği, Kesin kabul tutanağı düzenlenmeden sözleşme bedelinin tamamı 12.12.2013 tarihinde imalatçıya ödenmediği, … Gıda sözleşmede belirtilen kesin kabul tutanağını düzenlemeden ödemeyi gerçekleştirildiği, kesin kabul tutanağı, makine bedelinin son ödemesi yapıldıktan sonra 05.03.2014 tarihinde 63 gün sonra gecikmeli olarak düzenlendiği, Teminat mektubunun işverene veriliş tarihi 11.12.2013 tür.Zer gıda 12.12.2013 tarihinde makine bedelinin son ödeme miktarı olan 10.000 euro yu kesin kabul tutanağını düzenlemeden ödediği, Sözleşmede yer alan işveren tarafından düzenlenecek kabul teslim tutanağı, ödemelerin tamamlandığı, 12.12.2013 tarihinden 63 gün sonra 05.03.2014 tarihinde yapıldığı, Teminat mektubunun süresi 11.02.203 te bitmesine karşılık Taraflarca anlaşılarak 10.02.2013 tarihinde 11.04.2013 olarak uzattığı, …gıda kabul tutanağı düzenlenme tarihi olan 05.03.2014 tarihinden 29 gün sonra teminat mektubunun bitimine son 7 gün kala teminat mektubunu bozdurduğu, yine alman Bilirkişi raporunun da birleşen dosyada birleşen dosya davacısının gecikme ve makinanın tam performansla çalışmaması nedeni ile uğradığı zarar; Tespit edilen ortalama işletme karlan firma satışlarının çoğunlukla ortağı olduğu, Holding bünyesinde faaliyet gösteren … TİC.A.Ş ne gerçekleştirmesi, İşletmede gerçekleşen imalat sonrası satışların adı geçen makinanın problemli iddia edildiği dönem olan 2013 yılı içerisinde, 2014 ve 2015 yıllarına göre daha fazla gerçekleşmesi, genelde tek firma için imalat yapması, pazar arz/talep dengeleri, hammadde, işçilik ve karşılaşabileceği genel problemler sebebi ile net olarak hesaplama yapılamadığı kanaati bildirilmiştir.
Dosyaya ibraz edilen 20/10/2016 tarihli raporu, 05/03/2018 tarihli ek rapor, 07/09/2018 tarihli 2. Rapor ve 26/04/2019 tarihli ek rapor incelendiğinde birleşen dosya yönünden talep edilen alacakların irdelenmediği raporların denetime ve hüküm vermeye elverişli olmadığı, davalı birleşen dosya davacısı vekilinin ibraz etmiş olduğu dilekçe ile masrafını karşılamak şartıyla yeniden bilirkişi raporu alınması yönündeki talebi bulunduğu görülmekle dosyanın makinacı, sözleşme alanında uzman ve mali müşavir bilirkişi heyetinden oluşan 3 lü bilirkişi incelemesine tevdine karar verildiği, Makine Mühendisi Bilirkişi Prof. Dr. …, Mali Müşavir Bilirkişi … ve Borçlar Hukuku Hesaplama Uzmanı Bilirkişi …iniz tarafından sunulan 25/09/2020 tarihli bilirkişi raporunda; asıl dava bakımından; Davacının davalıdan, dava konusu teminat mektubu tutarının gerin ödenmesini talebe hak kazanamadığı; birleşen dava bakımından ;Davacının davalıdan, dava tarihi itibariyle 20.000 Euro tazminatın tahsilini talebe hak kazandığı, Davacının tazminini talep ettiği diğer zararlarının, gerekli belgeler sunulduğu ve açıklamalar yapıldığı takdirde değerlendirilebileceği kanaati bildirilmiştir.
Dava dosyasında alınan 25/09/2020 tarihli bilirkişi raporunda asıl davanın ve karşı davacının talepleri yönünden yapılan keşif sonundaki talimat raporunun hiç irdelenmemiş olması ve davacı vekilinin itirazları da dikkate alınarak ek rapor alınmasına karar verildiği, İş Güvenliği Uzmanı Baş Müfettiş Bilirkişi … ve Endüstri Mühendisi Bilirkişi … tarafından sunulan 25/07/2021 tarihli bilirkişi raporunda; asıl dava bakımından; Davacı / imalatçının davalı / işverenden, dava konusu teminat mektubu tutarının geri ödenmesini talebe hak kazanamadığı, birleşen dava bakımından; birleşen dosya davacısı/işverenin, birleşen dosya davalısı/imalatçıdan, dava tarihi itibariyle 20.000 Euro tazminatın tahsilini talebe hak kazandığı; Birleşen dosya davacısı/işverenin tazminini talep ettiği diğer zararlarının, gerekli belgeler sunulduğu ve açıklamalar yapıldığı takdirde değerlendirilebileceği (raporun hazırlandığı tarihe kadar dosyaya gerekli belgelerin sunulmadığı), Birleşen dosya davacısı/işverenin tahsil etmiş olduğu 33.500,00 TL’lik teminat mektubu tutarının, birleşen dosya davacısı/işverenin yukarıda belirtilen tazminat alacakları tutarından düşülmesi gerekeceği kanaati bildirilmiştir.
Davalı vekiline davaya konu sistemin teslim edilmesi kararlaştırılan 26/01/2013 tarihinden önceki dönemde dava konusu sistemin kolileme işi için çalıştırılan personelin tüm işletmedeki personel içerisinde nasıl sınıflandırıldığı, bu sınıflandırma yapılmış ise sadece bu iş ile ilgili çalışan personelin çalışma saatlerinin gösteren puantaj kayıtlarını, yine davaya konu ayıplı olduğu sürülen imalat süresince birleşen dava tarihi olan 09/05/2014 kadar yeni sistem üzerinde çalışmak zorunda kalan personelin tüm işletmedeki personel içerisinde nasıl sınıflandırıldığının, bu sınıflandırma yapılmış ise sadece bu iş ile ilgili çalışan personelin çalışma saatlerini gösteren puantaj kayıtlarının açıklanarak muhasebe departmanı tarafından yapılan hesaplamaya ilişkin metodolojinin izah edilerek bunlara ilişkin belgeleri sunması istenmiş, ilgili belgeler sunulduktan sonra dosya ek rapor aldırılmak üzere bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından sunulan 28/12/2021 tarihli bilirkişi ek raporunda; İncelenen SGK kayıtları sonrası tespit edilen yukarıdaki verilere göre Davalı/birleşen dosya davacısı… Tic. A.Ş. işyerinin Davacı/birleşen dosya davalısı … San. Tic. Kol. Şti’ye yaptırmış olduğu Robotlu Tip Otomatik Teneke Konserve Koli Dolum Sisteminin ilave istihdam artışına sebep olduğuna ilişkin bir tespitte bulunulamamış, hatta 2014 yılında çalışan işçi sayısında iddia edildiği gibi 2014 yılı için bir artışın değil 2012 yılına göre (106,58-103,33) = 3,25 kişi, 2013 yılına göre (110,92-103,33) = 7,59 kişi az çalıştırıldığı, ilave istihdamın olmadığı anlaşıldığından bu yönüyle oluştuğu iddia edilen zarar tespiti yapılamadığı kanaati bildirilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Davacı…Şti. ile Davalı … A.Ş. arasında robotlu tip otomatik teneke konserve koli dolum sisteminin kurulumu ile ilgili 26.09.2012 tarihili sözleşme aktedildiği,
Dava konusu sistemin “Robotlu Tip Otomatik Teneke Konserve Koli Dolum Sistemi” olduğu, bu anlamda söz konusu sistemin, koli açma, koli kapama/bantlama işleri için sipariş edildiği, bir başka anlatımla söz konusu sistemin üretime bir katkısının bulunmadığı, sadece üretilmiş ürünlerin kolilenmesi işlemi amacıyla tesis edilmek istendiği ,
Bu sözleşmenin 4. maddesinde “işin bitimi ve teslimi, sözleşme imzalama ve avans ödendikten itibaren 16 haftadır” şeklinde teslim süresi belirtildiği, Sistemin toplam bedeli 100.000 Euro olup, sözleşmede, 830 gr. ve 400 gr. salça kolileme kapasitesi 320 adet/dakika olarak taahhüt edildiği, Davalı … Ticaret A.Ş. Davacı … Otomasyon San.Tic.Kol.Şti.’ne bu bedeli sözleşme kapsamındaki süreler içinde ödediği, Yine sözleşmeye göre, Davacı …Kol.Şti., Davalı … A.Ş.’ne 12.000 Euroluk 6 aylık bir banka teminat mektubu vermiş olup Davacı …Şti., taraflar arasında varılan mutabakatla işin uzaması sebebiyle teminat mektubunun süresini 11.04.2014 tarihine kadar uzatıldığı, Davalı …A.Ş., İş Bankasıyla temasa geçerek 03.04.2014 tarihinde mektup bedeli olan 33.500 TL’yı tazmin ettiği anlaşılmıştır.
Sistemin sözleşmede belirtilen kapasiteleri sağlamaması üzerine dolum sisteminde gerekli değişikliklerle 08.07.2013 tarihinde bir ek sözleşme yapılarak “İş bu sözleşme 20 Eylül 2012 tarihinde… Koli. Şti. ile … A.Ş. arasında yapılmış olan sözleşmeye ek olarak hazırlanmıştır.
Bu ek sözleşenin asıl sözleşme ile farklılığı sadece Sistem dahilinde olan Koli Açma Grubunun kapasitesi 12 ürün/dak. olarak değiştirilmiş olmasıdır. Bu değişiklik her iki firmanın mutabakatı ile gerçekleştirilmiştir.” şeklinde düzenlenmiş olup koli açma grubu kapasitesi 144 adet/dakika olarak değiştirildiği dosya kapsamından anlaşılmıştır.
Davacı taraf, sözleşme ile üstlenmiş olduğu edimleri yerine getirdiğini, buna rağmen haksız olarak davalının elindeki teminat mektubunu tahsil ettiğini, bu nedenle, tahsil edilen teminat mektubu bedelinin iadesini talep etmekte,
Buna karşılık davalı, davacının taahhütlerini tam olarak yerine getirmediğini, sözleşmeye konu makinenin tam randıman çalışmayıp ayıplı olduğu iddiasıyla İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinde …E. Sayılı dosya ile açılan ve işbu dava ile birleştirilen dava ile 26.09.2012 tarihli sözleşme ile teslim tarihinin 16 hafta olarak belirlendiğini, bu durumda makinenin en geç 27.01.2013 tarihinde teslim edilmiş olması gerektiğini, oysa bunun gerçekleşmediğini, bu konuda, 30.01.2014 tarihinde bir ihtarname gönderildiğini beyan ederek, geç teslim ve kötü ifa nedeniyle davalıdan uğramış oldukları zararın tazminini talep etmiştir.
Asıl dava konusu uyuşmazlık; “taraflar arasında akdedilmiş olan eser sözleşmesi ile davacı/yüklenici tarafından imali ve teslimi borçlanılmış olan, birden fazla makineden oluşan sistemin imalatında ve tesliminde (borcun ifasında) davacı/yüklenicinin gecikmek suretiyle temerrüde düşüp düşmediği; davacı/yüklenicinin davacının, davalı tarafından paraya çevrilmiş olan teminat mektubu bedelini talebe hak kazanıp kazanmadığı”
Birleşen dava ise asıl davanın davalısı/işveren tarafından asıl davanın davacısı/yükleniciye karşı açılmış olup,
Birleşen dava konusu uyuşmazlık; “davalı/yüklenicinin eser sözleşmesinden kaynaklanan makine sistemi imali ve teslimi borcunu ifada gecikmesi ve temerrüde düşmesi nedeniyle davacı/işverenin zarara uğramış olup olmadığı ve bu zararlarının tazminini davalı/yükleniciden talebe hak kazanıp kazanmadığı hususundadır.
Taraflar arasındaki sözleşmeye göre, söz konusu sistemin, avans ödemesinin davalı/işveren tarafından yapılmış olduğu 26.09.2012 tarihinden itibaren 16 hafta sonra 26.01.2013 tarihinde, tamamlanıp teslim edilmesi gerektiği, ancak sözleşme konusu sistemin 26.01.2013 tarihinde teslim edilemediği, sonrasında da makinenin önemli surette ayıplı olarak fiilen teslim edilmiş olduğu için, davacı/yüklenicinin yapmış olduğu fiili teslimi, davalı/işverenin haklı olarak, davacının sözleşmeden kaynaklan borcunun ifası olarak kabul etmediği anlaşılıştır.
Bu kapsamda davacı/yüklenici 26.01.2013 tarihi itibariyle, sözleşme ile üstlenmiş olduğu makine imal edip teslim etme borcunu ifasında temerrüde düştüğü bu nedenle davalı/işverenin dava konusu teminat mektubunu haklı olarak paraya çevirdiği, dolayısıyla da davacı/yüklenicinin asıl dava da talep ettiği 33.500,00 TL bedelli teminat mektubu tutarının geri ödenmesini talebe hak kazanamadığı kanaatine varılmıştır.
BİRLEŞEN DAVADA
Birleşen davada “davalı/yüklenicinin eser sözleşmesinden
Kaynaklanan makine sistemi imali ve teslimi borcunu ifada gecikmesi ve temerrüde düşmesi nedeniyle davacı/işverenin uğramış olduğu zararın tazmini istemi olup , Sözleşme konusu sistemi 26.01.2013 tarihinde ayıpsız olarak teslim edilememesi nedeniyle davacı/işverenin 26.01.2013 tarihi ile dava tarihi olan 09.05.2014 tarihleri arasında bu sistemi kullanmak suretiyle elde etmeyi beklediği kazançtan mahrum kalmış olması nedeniyle uğramış olduğu “kar mahrumiyeti zararı” ile Sözleşme konusu sistemin sözleşmeye uygun hale getirilmesi için yapılması gerekli olan tamirat ve tadilat masrafları tutarından kaynaklanan zararı talep hakkının olduğu anlaşılmıştır.
Bu tespitler ışığında, birleşen davada davacı esas işverenin uğradığı maddi zararın, sistemin devreye alınmasında geç kalınması ve sistemin çalışma performansının da taahhüt edilenden az olmasına dayalı olarak fazladan çalıştırılması gereken personelin, esas işverene maliyeti olarak ortaya çıktığı anlaşılmakla bu kapsamda birleşen dosya davacısına davaya konu sistemin teslim edilmesi kararlaştırılan 26.01.2013 tarihinden önceki dönemde, dava konusu sistemin görmesi gerektiği öngörülen iş için çalıştırılan personelin, tüm işletmedeki personel içerisinde nasıl sınıflandırdığının, bu sınıflandırma yapılmış ise salt bu iş ile ilgili çalışan personelin çalışma saatlerini gösteren puantaj kayıtlarının sunulması yine davaya konu ayıplı imalat süresince, dava tarihine kadar yeni sistem üzerinde çalışmak zorunda kalan personelin tüm işletmedeki personel içerisinde nasıl sınıflandırdığının, bu sınıflandırma yapılmış ise salt bu iş ile ilgili çalışan personelin çalışma saatlerini gösteren puantaj kayıtlarının sunulması için süre verilmiş ancak bu kapsamda hesaplamaya esas veriler birleşen dosya davacısı tarafından ibrazı istenmiş ,iş güvenliği alanında uzman ve endüstri mühendisi bilirkişi heyeti tarafından sunulan rapor ve ek rapor ile; İncelenen SGK kayıtları sonrası tespit edilen yukarıdaki verilere göre Davalı/birleşen dosya davacısı … A.Ş. işyerinin Davacı/birleşen dosya davalısı…Şti’ye yaptırmış olduğu Robotlu Tip Otomatik Teneke Konserve Koli Dolum Sisteminin ilave istihdam artışına sebep olduğuna ilişkin bir tespitte bulunulamamış, hatta 2014 yılında çalışan işçi sayısında iddia edildiği gibi 2014 yılı için bir artışın değil 2012 yılına göre (106,58-103,33) = 3,25 kişi, 2013 yılına göre (110,92-103,33) = 7,59 kişi az çalıştırıldığı, ilave istihdamın olmadığı anlaşıldığından bu yönüyle oluştuğu iddia edilen zarar tespiti yapılamadığı bildirilmiş olup bu kapsamda bu yönde bir ispat yerine getirilememiştir.
Ek sözleşme ile davacı/karşı davalı … firmasının imalatı Robot Sisteminin sadece “Koli Açma ünitesinin kapasitesi 12 ürün/dak. olarak değiştirilmesine rağmen bu rakamı sağlayamadığı teknik bilirkişi belirlemesine göre; 10 koli de kaldığı ayrıca işlerin sürekliliğinin de 30 dakikadan uzun sağlanamadığı/Koli Konveyörü (Modüler Bant)-Koli Konveyörü (Asetal Bant)-Ürün Hazırlama Konveyörü-Servo Divider-Kutu Açma’da sürekli problem yaşandığı, manuel güçle sistemin devamlılığının sağlamaya çalışıldığı, bantta ürünlerin sıkışması, kutu açma bölümünden yeterli miktarda açılmış koli/kutu gelmemesi, kutuların tam açılmaması, matris oluşturmada ürünlerin birbirine girmeden hizalanmasının sağlanmasında problemler yaşandığı, zaman etüdü birkaç kez tekrarlanarak sonuç alınmaya çalışıldığı Sistemin toplam satış bedelinin 100.000,00 Euro olduğu göz önüne alındığında; eksiklikler ve hatalı çalışma durumu, sistemin “ayıplı imalat” olup bunların düzeltilebilmesi için toplam satış bedelinin % 20’si olarak 20.000,00 Euro’luk harcama gerektirebileceği bu kapsamda davacının Davacının davalıdan, birleşen dava tarihi itibariyle 20.000 Euro tazminatın tahsilini talebe hak kazandığı ancak birleşen davada 33.500 TL talep edilmiş olmakla taleple bağlı kalınarak bu miktar üzerinden kabul edilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Asıl davanın REDDİNE,
2-Birleşen davanın KABULÜ ile taleple bağlı kalınarak 33.500-TL olarak talep edilen alacağın taleple bağlı kalınarak birleşen dava tarihinden itibaren işleyen avans faizi ile davalıdan alınarak birleşen dosya davacısına verilmesine,
Ödenen 22.500-TL teminat mektubu tutarının mahsubu hususunun infaz aşamasında nazara alınmasına,
ASIL DAVA YÖNÜNDEN;
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince peşin alınan 572,10-TL den 80,70-TL nispi karar harcının mahsubu ile kalan 491,40-TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacı … ŞİRKETİ’ne iadesine,
4-Davalı … ANONİM ŞİRKETİ vekili lehine karar tarihindeki avukatlık asgari ücret tarifesi üzerinden hesap olunan 5.100-TL nispi vekalet ücretinin davacı davacı … ŞİRKETİ’nden tahsili ile davalı davacı … ŞİRKETİ’ne verilmesine,
5-Davacı… ŞİRKETİ tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-HMK 333. md. uyarınca davacı … ŞİRKETİ tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN;
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 2.288,39-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 572,10-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.716,29-TL harcının davalı… ŞİRKETİ’nden alınarak hazineye gelir kaydına,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 5.100-TL nispi vekalet ücretinin davalı … SANAYİ TİCARET KOLLEKTİF ŞİRKETİ’nden alınarak davacı …ANONİM ŞİRKETİ’ne verilmesine,
9-Davacı …ŞİRKETİ tarafından yapılan 597,30-TL ilk gider, 11.729,40-TL bilirkişi tebligat ve müzekkere gideri olmak üzere toplam 12.326,70-TL Yargılama giderinin davalı…ŞİRKETİ’nden alınarak Davacı … ŞİRKETİ’ne verilmesine,
10-HMK. 333. md. uyarınca Davacı … ŞİRKETİ tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde Davacı …ÜRÜNLERİ GIDA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ’ne iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/02/2022

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır

-TASHİH ŞERHİ-

Her ne kadar 08/02/2022 tarihli celsede “….Birleşen davanın KABULÜ ile taleple bağlı kalınarak 33.500-TL olarak talep edilen alacağın taleple bağlı kalınarak birleşen dava tarihinden itibaren işleyen avans faizi ile davalıdan alınarak birleşen dosya davacısına verilmesine,
Ödenen 22.500-TL teminat mektubu tutarının mahsubu hususunun infaz aşamasında nazara alınmasına….” denilmiş ise de maddi hata yapıldığı anlaşılmakla hükmün;
“….Birleşen davanın KABULÜ ile taleple bağlı kalınarak 33.500-TL olarak talep edilen alacağın taleple bağlı kalınarak birleşen dava tarihinden itibaren işleyen avans faizi ile davalıdan alınarak birleşen dosya davacısına verilmesine,
Ödenen 33.500-TL teminat mektubu tutarının mahsubu hususunun infaz aşamasında nazara alınmasına…” olarak tashihine karar verilmiştir.08/02/2022