Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/348 Esas
KARAR NO : 2021/1039
DAVA : İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ : 10/07/2020
KARAR TARİHİ : 15/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesi özetle; Müvekkilinin, … markası adı altında özellikle tekstil firmalarına kaynak suyu ve kullanma suyu tedariki ve satışıyla uğraştığını, Müvekkilinin müşterilerinden biri olan … Tekstil Apre San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin, müvekkiline cari hesap alacağına karşılık ödeme olarak 9 adet çek keşide ederek müvekkiline teslim ettiğini, müvekkili tarafından vade tarihine kadar muhafaza etmesi gayesi ile eşi İsmail …’na emanet ettiği çeklerin, müvekkilin arabasından çalındığını, işbu davaya konu … Bankası’nın … no.lu, 30.04.2018 vade tarihli çekin de bu çeklerden bir tanesi olduğunu, müvekkilin hırsızlık olayından sonra … Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikayette bulunduğunu ve soruşturmanın 2018/… Srs sayılı dosya ile devam ettiğini, ayrıca hırsızlığa konu çeklerin iptali için … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2018/… E. sayılı dosyasından, çalınan 9 adet çek hakkında ödemeden men kararı verildiğini ve bu kararın ilgili bankalara mahkeme kanalıyla gönderildiğini, davalı … şirketinin eline hangi fatura mukabili ve ne şekilde geçtiği bilinmeyen çekin, … İcra Müdürlüğü’nün 2018/… E. sayılı dosyasıyla ve ihtiyati haciz kararıyla takibe konu edildiğini, takip dosyası ve çeki incelediklerinde, takibe konu çekteki keşideci imzası dışındaki tüm yazı, imza ve kaşelerin müvekkilin ve diğer cirantaların eli ürünü olmadığını tespit ettiklerini, Söz konusu çek ile ilgili olarak …. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2018/… E. sayılı dosyasıyla imza itirazında bulunduklarını ve yapılan yargılama, celp edilen belgeler ve bilirkişi raporları ışığında mahkemenin 20.06.2018 tarih ve 2019/519 K sayılı kararıyla imzaya itirazın kabulüne, …. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… E. sayılı takip dosyasında sahtecilik iddiasının haklı bulunduğunu ve itiraz eden borçlu yönünden takibin durdurulmasına karar verildiğini, imza itirazına ilişkin yargılama devam ederken, takip alacaklısı görünen faktoring şirketi tarafından çekin keşidecisi … San. ve Tic.Ltd.Şti.’ne kaydi ve fiili hacizler tatbik edildiğini ve keşideci, ticari faaliyetlerinin sekteye uğramaması amacıyla dosya borcunun tamamını ödemek zorunda kaldığını, davalı … şirketinin iyi niyetli hareket etmediği, haksız ve hukuka aykırı eylemleri nedeniyle müvekkili zarara uğrattığını belirterek netice olarak; dava konusu çek bedelinin müvekkile işleyecek faizi ile birlikte geri ödenmesine, tespit edilmesi halinde müvekkilin maddi ve manevi zararının giderilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı yana tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin cevap dilekçesi özetle; Borçlu yani davacı tarafın, esasen borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehdidi altında ödemek zorunda kalmış olan olduğunu, hal böyle iken davacı taraf yani borçlunun, takibe konu …. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… Esas sayılı dosya borcunu cebri icra borcu altında olmadığını, bu nedenle işbu davayı açma sıfatına haiz bulunmadığını, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerektiğini, takibe ve davaya konu olan …. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… E. sayılı dosyasının çekinde yer alan ciranta … Tic. Ltd.Şti.’nin, müvekkil firmanın müşterisi konumunda olduğunu, söz konusu firma ile 18.01.2018 tarihli sözleşmenin imzalandığını ve bu sözleşme neticesinde, müşteri firmadan, takibe ve davaya konu çek de dahil olmak üzere, ileri vadeli çekler alındığını, davaya ve takibe konu; … A.Ş. Küçükçekmece Şubesine ait keşidecisinin …San. ve Tic.Ltd.Şti., lehtarının davacı, keşide tarihinin 30.04.2018, bedelinin 21.381,60 TL olduğu çekin, alacak bildirim formu ile müvekkiline teslim edildiğini ve faktör işleminin gerçekleştiğini, faktör işleminin gerçekleştiği tarih ve an itibariyle müvekkilinin üzerine düşen araştırma yükümlülüğünü yerine getirdiğini ve herhangi bir sorun olmadığının görülmesi üzerine de gerekli işlemleri gerçekleştirdiğini belirterek sonuç olarak; davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
20.04.2021 tarihli bilirkişi … ‘ın raporu özetle; Davalının ibraz olunan e-defter beratlarının süresinde oluşturulduğu, davalının 2017, 2018 yılı ticari defterlerinin sahibi lehinde delil vasfına haiz olduğunu, davacının ibraz olunan ticari defterlerinin açılış ve kapanış noter tasdiklerinin süresinde ve eksiksiz yaptırıldığını, davacının 2017, 2018 yılı ticari defterlerinin sahibi lehinde delil vasfına haiz olduğunu, dosyaya mübrez bilgi ve belgeler, davacının ticari defterler kayıtları ile sunulan çek teslim bordrolarına göre davacının dava konusu çeklerin yasal hamili olabileceğini, davalının ticari defter kayıtlarına, göre davalının dava dışı … Sanayi Ticaret Ltd. Şti. tarafından yine dava dışı … Ltd. Şti. adına düzenlenmiş olan fatura uyarınca davaya konu; … Bankası … nolu 30.04.2018 vade tarihli 21.381,60TL tutarlı çekin ciro ile devraldığı, Faktoring işlemine konu çeke istinaden davalının … Sanayi Ticaret Ltd. Şti’ye 20.188,91-TL tutarında ödeme yaptığını, dosyaya mübrez belgelere göre, dava konusu çekte faktöring müşterisinden önceki ciranta olan dava dışı “… Sanayi Ve Dış Ticaret Ltd. Şti.” imzasının sahte olduğunu, …. İcra Hukuk Mahkemesinin 2018/… E – 2019/ … K sayılı ilamı ile tespit edilmiş olup bu dava da bahsi geçen …. İcra Dairesi’nin 2018/…E sayılı dosyası yönünden dava dışı “… Sanayi Ve Dış Ticaret Ltd. Şti.” yönünden takibin durdurulduğunu, yine bu davanın davacısı yönünden de …. İcra Hukuk Mahkemesinin 2018/…E – 2019/ …K sayılı ilamı ile dava konusu çekteki ciro imzasının davacıya ait olmadığı ve bahsi geçen …. İcra Dairesi’nin 2018/…E sayılı takibin bu davanın davacısı yönünden durdurulmasına karar verildiğini, böylelikle gerek davacının ticari defterleri yönünden gerekse de bahsi geçen mahkeme kararları çerçevesinde davacının ve davacıdan sonraki ciranta olan “… Sanayi Ve Dış Ticaret Ltd. Şti.” ile faktöring müşterisi (… Sanayi Ticaret Ltd. Şti.) arasında ticari ilişki olmadığının anlaşıldığını, dava dışı … Sanayi Ve Dış Ticaret Ltd. Şti.” Adına faktöring müşterisi … Sanayi Ticaret Ltd. Şti. tarafından tanzim olunan faktöring işleminin dayanağı faturanın (vergi hukukunun tabiriyle) “Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge” olabileceği ve faktöring işleminin sahte faturalara dayanılarak gerçekleştirilmiş olabileceğini, 6361 Sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 38/1 maddesi ile 02.02.2015 tarihli 29257 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4 ve 5. maddeleri bağlamında davalı faktöring şirketinin gerekli istihbarat çalışmalarını yaptığına dair yeterli kanaat edinilemediğini görüş ve beyan etmiştir.
30.11.2021 tarihli bilirkişi … ‘in raporu özetle; Davalı …Ş. ile dava dışı … San. ve Tic. Ltd.Şti. arasında geçerli bir faktoring sözleşmesi imzalandığı ve söz konusu sözleşme kapsamında; davalı … şirketince, … İnş.Paz.San. ve Tic. Ltd.Şti. tarafından muhtelif metal aksesuar satışına istinaden düzenlenmiş 1 adet fatura temliki ile dava konusu … seri no.lu 21.381,60 TL tutarlı çek karşılığında 20.188,91 TL ön ödeme yapıldığını, ön ödeme tutarı ile bu işlemden kaynaklanan faiz ve komisyon tutarı toplamının, temlik alınan fatura toplamını geçmediğini, işleme alınan faturanın 213 sayılı VUK 230. maddesine göre düzenlendiği, faturalı alacağa istinaden alınan çekteki ciro silsilesinde, çeki davalı … şirketine ciro edip veren … San. ve Tic. Ltd.Şti.’nin faturada alacaklı gözüken kişi olduğu, bu kişiden önceki cirantanın ise faturadaki borçlu … San.Tic.Ltd.Şti. ile aynı kişi olduğu, Fatura tutarının (73.160,00 TL) temlik edilen kısmı (21.381,60 TL) ile çek tutarının (21.381,60 TL) uyumlu olduğunu, dikkate alındığında, takdiri Mahkememize ait olmak üzere, yapılan faktoring işleminde, 6361 sayılı Kanunun 9/2. maddesine ve belirtilen Kanuna istinaden BDDK tarafından yayımlanan Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulduğunu, BDDK tarafından yayımlanan Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 5. maddesine göre, faktoring şirketleri tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerektiğini, fakat somut olayda yapılması zorunlu olan istihbarat çalışmasının davalı …Ş. tarafından yapıldığı kanaati oluşmadığını, ayrıca faktoring işlemine konu faturanın … Tic. Ltd.Şti.’nin kayıtlarına girişinin yapıldığını belgeleyen ve her ay vergi dairesine verilmesi zorunlu olan BS formuna dahil edilip edilmediğinin de sorgulanmadığını, bu sebeple oluşan zarardan davalı … şirketinin müterafik sorumluluğunun bulunduğu kanaatine ulaşıldığını, ancak müterafik sorumluluk oranının takdirinin mahkememize ait olduğunu beyan etmiştir.
GEREKÇE:
Dava, istirdat istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesinde; … Bankası … Şubesine ait … seri nolu 30.04.2018 keşide tarihli, 21.381, 60 TL’ lik çekin çalındığını, keşidecinin çek bedelini … İcra müdürlüğünün 2018/… takip sayılı dosyası üzerinden davalıya ödediğini, müvekkili lehtarın çek bedelini alamadığını iddia ederek çek bedelinin davalıdan istirdadını talep etmiştir.
Uyuşmazlığa konu çekin incelenmesinde; keşidecisinin … Ltd. Şti olduğu, lehtarın ise …/…, arada dava dışı cirantaların bulunduğu, hamilin ise davalı olduğu anlaşılmıştır.
Davacı ve davalının ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi sonucu alınan bilirkişi raporunda; davacının ticari defterleri yönünden gerekse de bahsi geçen mahkeme kararları çerçevesinde davacının ve davacıdan sonraki ciranta olan “… Ltd. Şti.” ile faktöring müşterisi (… Sanayi Ticaret Ltd. Şti.) arasında ticari ilişki olmadığının anlaşıldığının, dava dışı … Sanayi Ve Dış Ticaret Ltd. Şti.” adına faktöring müşterisi … Ticaret Ltd. Şti. tarafından tanzim olunan faktöring işleminin dayanağı faturanın (vergi hukukunun tabiriyle) “Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge” olabileceğinin ve faktöring işleminin sahte faturalara dayanılarak gerçekleştirilmiş olabileceğinin, 6361 Sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 38/1 maddesi ile 02.02.2015 tarihli 29257 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4 ve 5. maddeleri bağlamında davalı faktöring şirketinin gerekli istihbarat çalışmalarını yaptığına dair yeterli kanaat edinilemediğinin belirtildiği; yine mahkememizce alınan 30.11.2021 tarihli bilirkişi raporunda da; somut olayda yapılması zorunlu olan istihbarat çalışmasının davalı …Ş. tarafından yapıldığı kanaati oluşmadığının, ayrıca faktoring işlemine konu faturanın … Tic. Ltd.Şti.’nin kayıtlarına girişinin yapıldığını belgeleyen ve her ay vergi dairesine verilmesi zorunlu olan BS formuna dahil edilip edilmediğinin de sorgulanmadığının, bu sebeple oluşan zarardan davalı … şirketinin müterafik sorumluluğunun bulunduğunun belirtildiği anlaşılmıştır.
Davalı her ne kadar somut olayda kötü niyetli ve ağır kusurlu bulunmadığını iddia etmiş ise de; T.C. YARGITAY 11. Hukuk Dairesi’nin 2019/4107 Esas 2020/1903 Karar sayılı kararında ” somut uyuşmazlığın, TTK’nın kambiyo senetlerine ilişkin genel hükümlerine nazaran faktoring işlemleri bakımından özel bir hüküm niteliğinde olan ve uyuşmazlığın çözümünde öncelikle uygulanması gereken 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve buna ilişkin Yönetmelik ile BDDK Genelgeleri çerçevesinde değerlendirilip, çözüme kavuşturulması gerekmektedir. 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesine göre, faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz. Aynı Kanun’un 9/2. maddesinin yollamasıyla somut olaya uygulanması gereken 29257 sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5/1. maddesi ise; “Kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerekir. İstihbarat çalışması;a) Öncelikle ilgili mevzuatta yer alan faturanın tarifi, şekli ve nizamına ilişkin düzenlemeler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol edilmesi,b) İç kontrol sisteminin devralınan faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını sağlayacak ve Merkezi Fatura Kaydı Sisteminde bu faturaların mükerrer olmadığının kontrolü tamamlanmaksızın kullandırım yapılamayacak şekilde oluşturulması,c) Müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi ve ulaşılabilmesi mümkün olan ilgili veritabanlarından yararlanılması yoluna gidilmesi hususları dâhil olmak üzere asgari olarak yukarıda belirtilen usul ve esasları içerecek şekilde yapılır ve bunların yetersiz kalması durumunda ilave yöntemlere başvurulur.” hükmünü haizdir. Bu itibarla, ilk derece mahkemesince, yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri çerçevesinde somut olayın ele alınması, bu doğrultuda, davalı … şirketinin dava konusu çeki alırken gerekli istihbarat çalışmasını yapıp yapmadığı, şirketin mali durumlarına ilişkin değerlendirme yapıp yapmadığı ve diğer yükümlülükleri yerine getirip getirmediği hususlarında araştırma yapılarak, faktöring şirketinin çeki iktisabında ağır kusurlu veya kötüniyetli olup olmadığının belirlenmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, anılan mevzuat hükümlerine dayalı olarak hiçbir araştırma yapılmaksızın salt TTK’nın kambiyo senetlerine ilişkin genel hükümlerine dayalı olarak karar verilmesi doğru görülmemiş, karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararının bozularak kaldırılması gerekmiştir.” şeklinde davalı … şirketinin dava konusu çeki alırken gerekli istihbarat çalışmasını yapıp yapmadığı, şirketin mali durumlarına ilişkin değerlendirme yapıp yapmadığı ve diğer yükümlülükleri yerine getirip getirmediği hususlarında araştırma yapılarak, faktöring şirketinin çeki iktisabında ağır kusurlu veya kötüniyetli olup olmadığının belirlenmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır. Mahkememizce bu hususlarda bilirkişi raporu alınmış, alınan her iki bilirkişi raporunda da yapılması zorunlu olan istihbarat çalışmasının davalı …Ş. tarafından yapıldığı kanaatinin oluşmadığı, ayrıca faktoring işlemine konu faturanın …Tic. Ltd.Şti.’nin kayıtlarına girişinin yapıldığını belgeleyen ve her ay vergi dairesine verilmesi zorunlu olan BS formuna dahil edilip edilmediğinin de sorgulanmadığı, bu nedenle oluşan zarardan davalı … şirketinin sorumlu olduğu anlaşıldığından, davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile, 21.381,60-TL’nin 10.07.2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu Genel Tebliği gereğince hesap olunan 1.460,58-TL karar ve ilam harcının davacı tarafından peşin yatırılan 365,15-TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 1.095,43-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-13 maddesinin “…Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır…” hükmü gereği 1.320,00-TL’sı arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydedilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 5.100,00-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 419,55-TL ilk gider, 1.550,00-TL bilirkişi ücreti ve 141,50-TL posta gideri olmak üzere toplam 2.111,05-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan gider avansından bakiyesinin kararın kesinleşmesi sonrası davacıya iadesine,
Mahkememizin bu kararına karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde, Mahkememize ve Mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine dilekçe verilmek suretiyle … BAM ilgili Hukuk Dairesince incelenmek üzere istinaf yoluna başvuru hakkı bulunduğuna dair verilen karar, hazır olan davacı vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğunda karar verildi. 15/12/2021

Katip …
(e-imza)

Hakim …
(e-imza)