Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/213
KARAR NO : 2021/801
DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/03/2020
KARAR TARİHİ : 22/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı ile müvekkili şirket arasında sözlü bir ticari satım sözleşmesi kurulduğunu, sözleşmenin ifa şekli olarak ex-works teslim koşullu satış usulünün benimsendiğini, taraflar arasında sözleşme ve ifa şekli noktasında ihtilaf bulunmadığını, dava konusu ticari satım sözleşmesine göre müvekkili şirketin, 5621 mamul numaralı 8.000 kg Kuzu Büyütme Tamamlayıcı Yemi ve 5651 mamul numaralı 19.000 kg Koyun Süt Tamamlayıcı Yemi olmak üzere toplam 27.000 kg yemi …/… fabrikasında üreterek 5.505-USD bedel ile EXW usulü ile teslim edeceğini, 06.11.2019 tarihinde …/… fabrikasında ürettiği Koyun Süt Tamamlayıcı Yeminin muayene ve analizini yaptırmak için 07.11.2019 tarihinde Tanm ve Onnan Bakanlığı … San.ve Tic.A.Ş.’ye başvurduğunu, aynı gün tarihli … ve … numaralı analiz raporlarının sonucunda satım konusu ürünün, her türlü ayıptan ari olarak ihracata elverişli olduğunun anlaşıldığını, bu işlemi takiben satım konusu ürünlerin müvekkili şirketçe davalı şirketin yetkilisine … numaralı sevk irsaliyesi ile teslim edildiğini ve müvekkili şirketin EXW teslim usulüne göre dava konusu yeme ilişkin masraf ve risk ile ilgili yükümlülüklerinin sona erdiğini, Müvekkili şirkete, bu ticari satım sonucunda belirlenen 5.505-USD davalı tarafça ödendiğini, daha sonra davalı taraf sipariş edilen 27 ton yemin 19 tonluk koyun süt tamamlayıcı olan kısmını … deki yem piyasasının dar olması söz konusu yemin elinde kalacağını gerekçe göstererek satım bedeli iadesi yapılması talebinde bulunduğunu, talebin müvekkili şirketçe kabul edildiğini, davalı tarafın … Bakanlığı Ticaret Dairesi Müdürlüğüne müracaat ederek 19 tonluk yemin iade işlemlerini başlattığını, müvekkili şirket çalışanına whatsapp kanalıyla … Bakanlığı Ticaret Dairesi Müdürlüğü’nün 02.12.2019 tarihli TD-ÖİD-300- M2 sayılı yazısını ilettiğini, söz konusu yazıda … LTD’nin gümrük işlemlerini sonuçlandırmak için sözleşme konusu hayvan yemlerinin ticari anlaşmazlık nedeniyle Türkiye‘ye gönderilmesini talep ettiğinin görüldüğünü, söz konusu yazının davalının tek taraflı beyanıyla doldurulmuş olup müvekkil şirket ile arasında bu aşamaya kadar herhangi bir ticari anlaşmazlık veya ihtilaf söz konusu olmadığını, müvekkil şirket … ’ deki yeni iş partneri ile arasındaki ticari ilişkinin varlığını sürdürebilmek, güven üzerine kurulu bir yapı oluşturabilmek adına zarara uğradığını bildiren davalı taraf ile karşılıklı iyi niyet çerçevesinde 06,12,2019 tarihinde 19 tonluk koyun süt tamamlayıcı yemin bedeli olan 4.035.-USD‘ yi Pınarlı Tarım Hayvancılık LTD’nin hesabına gönderdiğini, ancak davalı taraf 19 ton tonluk koyun süt tamamlayıcı yemi iade etmediğini beyanla;
Davanın kabulü ile fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak üzere ticari sözleşmeden kaynaklanan 4.035.-USD alacağın fiili ödeme Merkez Bankası döviz kuru üzerinden TL karşılığının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili firmanın … merkezinde tarım ve hayvancılık alanında ticaret yapan bir işletme olduğunu, davacının … piyasasına girmek, müvekkili firmanın bu piyasada büyümek istemesi nedeniyle taraflar hayvan yemi ticareti konusunda anlaşma sağlayarak sözlü satım akdi kurduklarını,
Taraflar arasındaki ticari satım sözleşmesi de …’a gönderilen ve analiz sonucu uygun çıkmayan, … mercilerince imhasına karar verilen yem ürünlerini kapsadığını, müvekkili firmanın …’ta bulunması, anlaşmazlığa konu olayın …’ta meydana gelmesi, … Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının yem ithalatında doğrudan yetkili olması ve karşı yanın … piyasasında yer edinmek istemesi de göz önüne alındığında söz konusu sözlü satım sözleşmesinin … hukuku ile daha sıkı ilişkili olduğunun görüleceğini, bu nedenle davanın … mahkemelerinde görülmesinin ve bu davanın usulden reddi gerektiğini, müvekkili firmanın ithalat yapmadan önce … Tarım ve Doğal kaynaklar Bakanlığından ithalat izni aldığını ve bu belgeden karşı tarafı da haberdar ederek ticaret sağladığını, … ön Müsaade Belgesinde izin şartları açıkça belirtildiğini ve gerekli şartlar sağlandığı sürece ithale izin verilmesinin uygun görüldüğünü, buna göre T.C, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı veya akredite edilmiş bir laboratuvardan alınacak aflatoksin ve pestisit kalıntı analiz raporlarının uygun olması ve yine aynı şekilde … Devlet Laboratuvarında sonucun uygun bulunması, gümrük girişinde sağlık sertifikası sunulması şartıyla izin verilmesinin uygun görüldüğünü, ayrıca davacının T.C. Tarım ve Orman Bakanlığından alman ihracat ön izni belgesinde de 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, İhracat Rejimi Kararı ve buna dayalı Yönetmelik,Tebliğ, Talimatlar ile ilgili tüm mevzuatta ön görülen yükümlülükleri yerine getireceğini taahhüt ettiğinin görüldüğünü, 19 ton Koyun Süt yeminde,11.11.2019 tarihinde … Sağlık Bakanlığına bağlı laboratuvarda yapılan analiz sonucu limitin yaklaşık 27 katı oranında aflatoksin maddesi tespit edildiğini, aflatoksin bir çeşit küf olup hızla çoğalan ve hayvanlara,insanlara, sirayet edebilen zehirli bir madde olduğunu, Davacı ürünü ihraç etmeden evvel 07.11.2019 tarihinde Türkiye’de yaptırdığı analizlerde yemin mevzuata uygun olduğunu, ürünün 08.11.2019 tarihinde … Fabrikasından teslim alındığını, 11.11.2019 tarihinde …’ta yapılan analizlerde limitin oldukça üstünde olduğunun görüldüğünü, ithal edilen toplam 27 ton yemin 19 tonunun limit üstü çıkması, geriye kalan kısmın ithale elverişli olması, analizlerde yemin sadece çok küçük bir kısmının alınıp analize tabi tutulması, içinde aflatoksin bulunan yemin birkaç gün içinde katlanarak limit üstüne çıkabilmesi, hayvan sağlığına olan zararı da düşünüldüğünde yemin aslında ayıplı alarak gönderildiğini, her ne kadar Türkiye’deki testlerde standartlara uygun çıksa da birkaç gün içinde hiç olmaması gereken seviyeye ulaştığı anlaşıldığından alanında uzman bilirkişilerce yapılacak incelemelerde durumun açıkça görüleceğini, ayrıca karşı yanın yaptığı yem ürünlerinde daha önce de aflatoksine rastlandığını, … Tarım ve Doğal kaynaklar Bakanlığına bağlı Tarım Dairesi Müdürlüğü 13.11.2019 tarihinde sorunlu çıkan bu yemin menşeine iade veya imhasının uygun görüldüğünü, müvekkili firmanın analiz sonuçlarını derhal karşı yana bildirerek, iade için … makamlarına başvurduğunu, izin alınmasına dek her geçen gün için hem gümrük, nakliye, çalışan masrafları hem de müşteri kaybı nedeniyle maddi zarara uğradığını, yemin iade edilmemesi ve karşı yanın çözümden uzak yaklaşımı nedeniyle yemin imha edilmesiyle de zararının katlandığını, müvekkili firmanın, bu zararların karşılanması için karşı yana ihbarname gönderdiğini ancak hiçbir karşılık bulamadığını beyanla;
Kötü niyetli olarak açılan ve hukuki dayanaktan yoksun davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava, Taraflar arasında mevcut sözlü satım sözleşmesi uyarınca ex-works teslim koşullu satışı gerçekleşen 5621 mamul numaralı 8000 kilo ve 5651 numaralı 19000 kilo olmak üzere toplam 27.000 kg yemin davalıya teslimi ile davalı tarafça 5.505 USD ödeme yapıldığı, sonrasında davalının ürünü iade etmek istediği, davacı tarafça 19 ton yem karşılığı 4.035 USD’nin davalı hesabına iade edilmesine rağmen ürünün süresinde iade edilmemesi nedeniyle Gümrükçe imha edilmesi nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir.
Her ne kadar davalı tarafça uygulanacak hukuk ve milletler arası yetki itirazında bulunmuş ise de taraflar arasındaki sözleşme uyarınca baskın hukuk Türk Hukuku olup mahkememizin davaya bakmaya görev ve yetkili olduğu anlaşılmakla bu yöndeki savunma yerinde görülmemiştir.
Mahkememizce dosyanın taraf iddia ve savunmaları, ibraz edilen deliller uyarınca davalının davacıya kusur durumuna göre borçlu olup olmadığı borçlu ise miktarının belirlenmesi için bilirkişi incelemesine tevdine karar verildiği, Ziraat Yük. Mühendisi Zooteknist Bilirkişi … Gümrük Mevzuatı Bilirkişisi … ve Mali Müşavir Bilirkişi … tarafından sunulan 30/06/2021 tarihli bilirkişi raporunda; Taraflar arasındaki uyuşmazlığın, davacı tarafından bedeli peşin tahsil edildikten sonra, davalı tarafın “19 tonluk koyun süt tamamlayıcı yem’in bedel iadesi talebine istinaden, bu bedel davacı tarafın 06.12.2019 tarihinde iade ettiği 4.035.-USD’yi, davalının iade aldığı iş bu bedel ve ürünü davacıya iade etmemesinden kaynaklı olduğu, bu hal ile davacının davalıdan alacaklı olup olmadığı, davalının söz konusu ürünü davacıya iade edip etmediği ve/veya söz konusu ürün ayıplı ise ürünün fiziken davacıya iadesi gerekip gerekmediği hususlarında toplandığı, davacı tarafından davalıya iade edilen 4.035.-USD bedel iadesini miktarı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık olmadığı, davacı tarafından davalıya iade edilen 4.035.-USD bedel iadesinin dosyaya sunulu belgeler kapsamında sabit olduğu, … Tarım ve Doğal kaynaklar Bakanlığın Tarım Dairesi Müdürlüğü … Servisi’nin 13.11.2019 tarih ve … Sayılı yazılarında “ … İŞLETMELERİ tarafından ithal edilmek istenen 19.000 kg Koyun Süt Tamamlayıcı Yeminde yapılan analizlerinde limit üstü aflatoksin tespit edilmiş olup, … yasalarına göre ithalleri uygun bulunmadığı, Menşeine iade veya imhası uygun görülmektedir.” denildiği, taraflar arasındaki ticaret EX WORKS teslim şekline dayalı olup, eşyanın fabrika tesliminden sonraki her türlü RİSK VE MALİYETİ alıcı yani davalı yana ait olduğundan, davalı yanın yurt dışında yapmış olduğu masrafları davacı … ye yansıtmasının mümkün olmadığı, bu halde davacı … peşin alıp da tekrar iade ettiği 4.035,00 USD tutarı davalı yandan talep etmekte haklı olduğu kanaati bildirilmiştir.
Davalı taraf her ne kadar uygulanacak hukuk ve mahkememizin yetkisine itiraz etmiş ise de taraflar arasında mevcut ticari ilişkide tarafların MÖHUK 24 md. Uyarınca uygulanacak hukuk seçimi yapmadıkları, sözleşmeye sıkı ilişkili olan Türk hukukun uygulanması gerektiği ve faturaya dayalı alacak isteminde TBK 89 ve HMK 10 md. Uyarınca alacaklı ikametgahında ödenmesi gerektiği anlaşılmakla yetki ve uygulanacak hukuk itirazının reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde; taraflar arasında mevcut sözlü satış sözleşmesi uyarınca Ex-Works teslim koşullu satış usulü ile 5621 mamul numaralı 8.000 kg Kuzu Büyütme Tamamlayıcı Yemi ve 5651 mamul numaralı 19.000 kg Koyun Süt Tamamlayıcı Yemi olmak üzere toplam 27.000 kg yemi …/… fabrikasında üreterek 5.505-USD bedel ile satışını yaptığı, 06.11.2019 tarihinde …/… fabrikasında üretilen ürünün 07.11.2019 tarihinde … ve … numaralı analiz raporları ile satım konusu ürünün, her türlü ayıptan ari olarak ihracata elverişli olduğunun belirlenmesi ile satım konusu ürünlerin davalı şirketin yetkilisine … numaralı sevk irsaliyesi ile EXW usulü ile teslim edildiği,
… Tarım ve Doğal kaynaklar Bakanlığın Tarım Dairesi Müdürlüğü … Servisi’nin 13.11.2019 tarih ve … Sayılı yazılarında “… İşletmeleri tarafından ithal edilmek istenen 19.000 kg Koyun Süt Tamamlayıcı Yeminde yapılan analizlerinde limit üstü aflatoksin tespit edilerek ithali uygun bulunmayarak Menşeine iade veya imha edilmesi gerektiğinin bildirildiği dosya kapsamından anlaşılmıştır.
Koyun Süt Tamamlayıcı Yeminde Aflatoksin tespit edildiğini öğrenen davacı şirket , bu yemin iadesini isteyerek iadesini istediği yemin bedeli olan 4.035,-USD’ yi 06.12 2019 tarihinde davalının hesabına göndermiş olmasına rağmen davalı tarafça yemin iade edilmediği hususunda taraflar arasında ihtilaf yoktur. Davalı firma …’ne girmesine , izin verilmeyen yemin ticari anlaşmazlık nedeni ile Türkiye’ye iadesi için işlem başlatmış ise de iade işlemini gerçekleştirmemiştir. yemi geri isteyen davacının yemini iade etmemiş yaklaşık 9 ay bekledikten sonra ve davalının imha talebi üzerine imha edilmiş, … atık depolama alanında 10.08.2020 tarihinde imha edildiğine dair 0950 sayılı 3.190 TL tutarlı fatura kesilmiştir.
Davacı … bozuk olduğu bildirilen eşyasının kendisine iadesini beklerken eşya imha edildiğinden iade edilememiştir.
Davacı … önce peşin alıp sonra iade ettiği 4.035,00 USD tutan geri iadesini talep etmekte, davalı ise; aracın bekleme ücreti, araç gidiş dönüş navlun ücreti, imha masrafı, komisyon masrafı gibi giderler yaptığını öne sürerek borcu olmadığını savunmaktadır.
Davacı … San.ve Tic.A.Ş. firması, “bedelini peşin aldığı” Hayvan Yemini, davalı … firmasına 08.11.2019 tarihli 7.075,00 USD tutarlı fatura düzenleyip 1.570,00 USD iskonto yaparak 5.505,00 USD bedelle … kaydı ile sattığı ve yemlerin … Gümrük Müdürlüğünde tescilli … sayı ve 08.11.20196 günlü ihracat beyannamesi kapsamında … ye ihraç edildiği davalı tarafça … ye gidiş ve Dönüş navlun ücreti, Komisyon bedeli, Araç bekleme bedeli gerekçe gösterilerek borcun olmadığı savunulmakta ise de taraflar arasındaki satış sözleşmesindeki teslim şekli teslim şekli EX WORKS olup, davacı … malları fabrikasında davalıya teslim etmekle, tüm risk ve maliyet ten kurtulduğu ve tüm risk ve maliyetin davalı tarafça üstlenildiği, dolayısıyla yemlerdeki bozulma fabrika tesliminden sonra tespit edilmiş oluşu karşısında, davalının yurt dışında yapmış olduğu masrafları davacı … ye yansıtması mümkün olmayıp davacı … peşin alıp da iade ettiği 4.035,00 USD tutarı davalıdan talep etmekte hak olduğu kanaatine varılarak davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile 4.035-USD’nin 06/12/2019 tarihinden itibaren işleyen 3095 sayılı yasanın 4a maddesi uyarınca USD cinsinden mevduata uygun faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 1.799,08-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 449,78-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.349,30-TL harcının davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/A-13 maddesinin “…Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır…” hükmü gereği 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydedilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 4.080-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 504,18-TL ilk gider, 2.550-TL bilirkişi, 61,10-TL tebligat ve müzekkere gideri olmak üzere toplam 3.115,28-TL Yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.22/10/2021

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır