Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/825
KARAR NO : 2019/398
DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/09/2018
KARAR TARİHİ : 09/04/2019

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin iş yerinde kasasında bulunan 10 adet çekin çalınmasına ilişkin çek iptali davası açtıklarını, iş bu davaya konu 4 adet çekin davalı tarafından ibrazı üzerine … Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas sayılı dava dosyasında istirdat davası açılması yönünde kendilerine süre verildiğini, … A.Ş. … şubesine ait 24/03/2014 tarih ve 15.000,00-TL bedelli, … İnş. Tur ve Teks. San. Dış. Tic. Ltd. Şti. Keşideli … seri nolu, … Şubesine ait 16/02/2014 tarih ve 4.000-TL bedelli keşidecisi … seri nolu, … A.Ş. … Şubesine ait 30/12/2013 tarih ve 2.000-TL bedelli … keşideli … seri nolu, … A.Ş. … Şubesine ait 28/02/2014 tarih ve 12.000-TL bedelli … İnş. Taah. Lim. San. Ve Tic. Ltd. Şti. Keşideli … seri nolu 4 adet çeki elinde bulunduran ve yetkili hamil olduğundan bahisle davalı …Ş.’nin … Asliye Ticaret Mahkemesine başvurduğunu, çeklerin müvekkilinin iş yerinde çalındığına ilişkin hırsızlık eyleminin … Cumhuriyet Başsavcılığının … esas sayısında devam ettiği, çeklerin müvekkilinin kasasında çalınması nedeniyle çekte müvekkiline ait olduğu iddia edilen ciro, kaşe ve imzanın müvekkiline ait olmadığını, yapılacak yargılama sonucunda yetkili hamil iken şirket elinden çalının çeklerin istirdadına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili ile … San. Ve Dış Tic. Ltd. Şti. Arasında genel faktoring sözleşmesi imzalandığı, bu sözleşmeye istinaden müşteri … Ltd. Şti.’nin bazı çekleri müvekkiline tevdi ettiği ve faktoring işleminin gerçekleştiğini, davaya konu çeklerinde müşteri tarafından müvekkil şirkete faktoring işlemi ile devredildiğini, müvekkilinin çek bedellerini müşteriye ödediğini, çeklere ilişkin faktoring işlemi yapılırken kanunlara, yönetmeliklere ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yayınlanan genelge ve yönetmeliklere uyulduğunu, müvekkilinin iyi niyetli 3. Kişi olduğunu, hırsızlı olayının 22/09/2013 tarihinde meydana geldiğini, faktoring işleminin olaydan 3 gün sonra 25/09/2013 ve 5 gün sonra 27/09/2013 tarihinde yapıldığı, bu süre zarfında davacının üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmediğini, davacının meşru hamil olduğunu usulüne uygun belgelerle ispatlaması gerektiğini, belirtilen nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava davacının rızası dışında elinde çıkan çeklerin iadesinin istemine ilişkindir.
Mahkememizce 14/03/2016 tarih … esas … karar sayılı kararı ile; davalı … şirketinin dava konusu çeki ciro yolu ile devraldığı, kambiyo senetlerinin temel ilişkiden bağımsız olması ve borçlunun temel ilişkiden doğan defi ve savunmalarını senedi ciro yolu ile devralan hamile karşı ileri süremeyeceği, hamilin poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olması durumunun bu kuralın istisnası olduğunu, faktoring şirketlerinin fatura tevsiki ile birlikte çeki ciro yolu ile temlik alabilecekleri, faturadaki malların teslim edilip edilmediği, malların bedellerinin ödenip ödenmediği veya çekin teminat amaçlı verilmiş olup olmadığı gibi iddiaların faktoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceği, çekin çalıntı olduğuna ilişkin iddianın kişisel defi oluşturduğu, çekte ciro imzasının sahte olmasının bir öneminin olmadığı, ciro silsilesinin görünüşte düzgün olmasının yeterli olduğu, davalı … şirketinin çeki ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olarak eline bulundurduğunun anlaşılması halinde yetkili hamil sayılacağı, davalı tarafından, çekin çalıntı olduğu bilinip buna rağmen çekin devir alındığı ve Dava, çek istirdadına ilişkin olup, mahkemece davalı … şirketlerinin fatura tevsiki ile birlikte çeki ciro yolu ile temlik alabilecekleri, faturadaki malların teslim edilip edilmediği, malların bedellerinin ödenip ödenmediği veya çekin teminat amaçlı verilmiş olup olmadığı gibi iddiaların faktoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceği, davacı, davalının çeklerin çalıntı olduğunu bilerek devir aldığını ve kötüniyctli olduğunu ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş mahkememiz kararın davacı vekili tarafından temyizi üzerine dosyanın Yargıtaya gönderildiği,
Yargıtay … Hukuk Dairesinin 07/05/2018 tarih … esas … karar sayılı ilamında;
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesinde ‘Faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2, maddenin yollamasıyla 04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 5/1. maddesinde ‘Kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerekir. İstihbarat çalışmasının; a) Öncelikle ilgili mevzuatta yer alan faturanın tarifi, şekli ve nizamına ilişkin düzenlemeler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol edilmesi, b) İç kontrol sisteminin devralman faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını sağlayacak ve Merkezi Fatura Kaydı Sisteminde bu faturaların mükerrer olmadığının kontrolü tamamlanmaksam kullandırma yapılamayacak şekilde oluşturulması, c) Müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi ve ulaşılabilmesi mümkün olan ilgili veri tabanlarından yararlanılması yoluna gidilmesi hususları dâhil olmak üzere asgari olarak yukarıda belirtilen usul ve esasları içerecek şekilde yapılır ve bunların yetersiz kalması durumunda ilave yöntemlere başvurulur.” hükümleri düzenlenmiş olup, faktoring şirketlerinin gerekli istihbarat çalışmasını nasıl yapacağı ve çalışma usulleri açıkça düzenlemiştir.
Somut olayda davalı … şirketi, müşterisi olan dava dışı … San, ve Dış. Tic. Ltd. Şti. ‘den bir kısım faturalar ve bu faturalara istinaden bir kısım çekler aldığını ve bu şirkete ödemeler yaptığını, davacı taraf ise çeklerin yetkili hamili olduğunu, çeklerin çalınarak rıza dışı elinden çıktığını, davalının, çeklere istinaden almış olduğu faturaların sahte olduğunu ve faturaların tanziminden kısa bir sonra dava dışı … San. ve Dış. Tic. Ltd. Şti.’nin sicilden terkin edildiğini ileri sürmüştür. Bu durumda mahkemece anılan mevzuat hükümleri gereğince davalı … şirketinin müşterisi olan dava dışı … San, ve Dış. Tic. Ltd. Şti.’ne istinaden yukarıda açıklandığı üzere faturaları ve çekleri alırken gerekli istihbarat çalışmasını yapıp yapmadığı, bu şirketin mali durumlarına ilişkin değerlendirme yapıp yapmadığı hususlarında araştırma yaptıktan sonra davacının ileri sürdüğü iddialarda değerlendirilerek sonucunda davalı … şirketinin çekleri iktisabında ağır kusurlu veya kötüniyetli olup olmadığı, çekin istirdadına karar verilip verilmeyeceği verilip verilmeyeceği değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçelerle ve eksik araştırma inceleme doğrultusunda karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın davacı yararına bozulmasını gerektirmiştir.” Gerekçesi ile Bozularak iade olmuştur
Mahkememizce usul ve yasaya uygun Yargıtay … Hukuk Dairesinin 07/05/2018 tarih … esas … kararına uyulup yargılamaya devam edilmiştir.
Dosyanın bilirkişiye tevdi ile dava, cevap, ibraz edilen deliller, Yargıtay bozma ilamı, davalı …ve Dava dışı … San ve Dış Tic. Şirketinin 2013 yılı ticari defter kayıt ve belgeleri, icra dosyası ve tüm dosya kapsamı üzerinde inceleme yapılmasına karar verildiği, Em. Bankalar Yeminli Başmurakıbı-YMM Bilirkişi … tarafından sunulan 27/02/2019 tarihli bilirkişi raporunda; Sözkonusu çeklerin muntazam ciro yolu ile …ye tevdi edilmiş olduğu, davalı Şirketin yetkili son hamil olduğu ve davacının bile bile kendisinin zararına hareketle senedin iktisap edildiğini kanıtlamakla yükümlü olduğu somut olayda davacı Şirketin son hamil davalı …Ş. ‘nin çeki kötü niyetle iktisap ettiğini veya faaliyetini düzenleyen esaslar kapsamında çekleri iktisabında ağır kusuru bulunduğunu kanıtlayamamış olduğu, BDDK tarafından 10.10.2006 tarih ve 26315 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Faktoring Yönetmeliğinin 22/2. Maddesine dayalı özen yükümlülüğünün alacağın gerçek bir ticari ilişkiden kaynaklandığını tevsike elverişli fatura veya benzeri belgelerin varlığını denetlemekle sınırlı olduğu, davalı şirketin ibraz edilen fatura ve Merkezi Kayıt Kuruluşu benzeri çeklere ilişkin açık kaynaklara dayalı istihbari bilgilerle sınırlı olduğu, iğfal kabiliyeti bulunan fatura ve çeklerdeki sahteliğin ancak uzmanlık bilgisi ile anlaşılmasının mümkün olabileceği, faktoring işlemine konulan çeklerin muntazam ciro silsilesini haiz olduğu, davacının ileri sürebileceği şahsi defileri …ne karşı bile bile davacının zararına hareket ettiğini ispat ederek ileri sürebileceği, Çalıntı olduğu ileri sürülen çeklerden dolayı menfi tespit davası açılmasının mümkün olduğu, ancak davacının çek bedellerini davalıya ödememiş olduğu ve keşidecileri ve cirantaları tarafından son hamile icra takipleri ile ödenecek olduğu, istirdat davasının ödemeyi yapan tarafından açılabileceği, İİK md 76 /son fıkrasına göre, Davacı Şirket’in huzurdaki istirdat davasında yalnız paranın verilmemesi lazımgeldiğini ispata mecbur olduğu hükmü dikkate alındığında davacı yanın çek bedellerini iyiniyetli üçüncü şahıs konumunda bulunan ve kendisine kusur izafe edilemeyen davalıdan istirdat talebinde bulunması koşullarının mevcut olmadığı kanaati bildirilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak hükme esas alınan bilirkişi raporu, Yargıtay bozma ilamı ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde; davacı tarafça çeklerin kasasından çalınmış olduğu ,sahte imza ile ciro edilmiş olduğu , … Ltd Şti tarafından işbu çalıntı çeklerin işleme alındığı, … Tekstile ait faturaların sahte oldukları, davalı Şirketin bu durumu kontrol etmeden çekleri faktoring işlemine aldığı, davalının kötü niyetli olup olmadığı noktasında toplandığı görülmüştür.
Davalı …tarafından işleme alınmış olan : … A.Ş. … Şb … San. Dış Tic. Ltd. Şti. keşideli 24.03.2014 tarih ve 15.000,00 TL bedelli çek, … Şb … keşideli 16.02.2014 tarih ve 4.000,00 TL bedelli çek, … A.Ş…. Şb … keşideli 30.12.2013 t.2.000,00 TL bedelli çek, … A.Ş. – … ŞB … San.Tic.Ltd. Şti. keşideli 28.02.2014 tarih ve 12.000,00 TL bedelli çekin, dava dışı … Tekstil Ltd Şti cirosu ile davalıya tevdi edilmiş olduğu, söz konusu çeklerin ciro silsilesine uygun olarak alacağın temliki yolu …ne ciro edilmiş oldukları ,Davacının çekin keşidecisine karşı ileri sürebileceği def’ileri olayda kötü niyetli olduğu ispatlanamayan ,iyiniyetli üçüncü şahıs konumunda olan davalı …Ş. ne karşı ileri sürülemeyeceği davalı … Şirketinin işlem konusu çekleri kötü niyetli olarak iktisap ettiğine ve sözkonusu evrakta sahtecilik olduğuna dair somut belge mevcut olmadığı, Davalı …Ş., TTK ve VUK na göre şekli unsurları taşıyan faturaya dayalı ciro silsilesi düzgün olan çekleri 6361 sayılı Kanun’un 9/2.maddesine uygun olarak işleme almış olduğu, Davalı Şirketin faktoring işlemine tabi tutarak … Tekstil Ltd Şti ne sağladığı finansman hizmetinde davalı Şirkete kusur izafe edilemediği gibi 6361 sayılı Kanun’un 9/2.maddesine aykırılık hali de mevcut değildir. Davacı Şirketin, davalıya ödeme durumunda olmadığı anlaşılan çeklerin istirdadını iyiniyetli üçüncü şahıs konumunda olan davalıdan talep edemeyeceği , davacı Şirket tarafından , davalı … Şirketinin son hamil olarak bile bile davacının zarararına hareketle kötü niyetli çekleri iktisap ettiği kanıtlanamamış olduğu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından 10.10.2006 tarih ve 26315 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Faktoring Yönetmeliğinin 22/2. Maddesine dayalı özen yükümlülüğünün, alacağın gerçek bir ticari ilişkiden kaynaklandığını tevsike elverişli fatura veya benzeri belgelerin varlığını denetlemekle sınırlı olduğu, davalı şirketin ibraz edilen fatura ve Merkezi Kayıt Kuruluşu benzeri çeklere ilişkin açık kaynaklara dayalı istihbari bilgilerle sınırlı olduğu, iğfal kabiliyeti bulunan fatura ve çeklerdeki sahteliğin ancak uzmanlık bilgisi ile anlaşılmasının mümkün olabileceği, faktoring işlemine konulan çeklerin muntazam ciro silsilesini haiz olup davacının ileri sürebileceği şahsi def’ileri … ne karşı bile bile davacının zararına hareket ettiğini ispat ederek ileri sürebileceği nazara alınarak davacının çek bedellerini iyiniyetli üçüncü şahıs konumunda bulunan ve kendisine kusur izafe edilemeyen davalıdan istirdat talebinde bulunması koşullarının mevcut olmadığı kanaatine varılmış anılan durum karşısında davanın reddi gerektiği kanaati ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince peşin alınan 563,60-TL den 44,40-TL nispi karar harcının mahsubu ile kalan 519,20-TL. harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı vekili lehine karar tarihindeki avukatlık asgari ücret tarifesi üzerinden hesap olunan 3.960-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-HMK 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren yasal süresi içeresinde Yargıtay ilgili dairesinden temyiz yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.09/04/2019

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır