Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/686
KARAR NO : 2021/799
DAVA : Alacak (Ticari Nitelikteki Banka Garanti Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 03/08/2017
KARAR TARİHİ : 22/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Nitelikteki Banka Garanti Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile davalı şirket arasında 26/04/2014 tarihinde akaryakıt istasyonu bayilik sözleşmesi imzalandığını, sözleşmelerin konusunun davalı şirketten sözleşme kapsamında alınacak olan akaryakıt ürünlerinin müvekkil şirketin akaryakıt istasyonunda satılması olarak kararlaştırdıklarını, bayilik sözleşmesi kapsamında taraflar belli yükümlülükleri ve taahhütler altına girdiklerini, müvekkil şirketin davalı şirkete sözleşmede belirlenen 100.000 TL bedeli kati banka mektubunu teminat olarak vermeyi, davalı şirketten satın alacağı akaryakıt ürünlerini davalı şirketin belirlediği bedeller üzerinden satmayı, yıllık 600 m3 beyaz ürün ( motorin ve benzin ) satmayı ve ürün ödemelerini de anlaşmalı bankalardan yapmayı taahhüt ettiğini, Davalı şirketin ise müvekkil şirkete karşı, müvekkil şirkete ait belirtilen adresteki petrol istasyonuna kendi kurumsal kimliğini, Otomasyon, gerekli demirbaş ve ekipmanları vermeye taahhüt ettiğini, tarafların bu sözleşmeyi imzaladıktan sonra akaryakıt alım ve satışlara başladığını, Müvekkili şirketin bayi olarak 2365/2017 tarihine kadar sözleşme ile bağlı kalarak belirlenen ve elde edilmesi gereken ürün satışından çok daha fazlası olarak yaklaşık 4500 m3 ürünü müşterilerine sattığını, davalı tarafın çok fazla kar elde ettiğini, tüm ödemeleri zamanında banka üzerinden yaptığını ancak davalı şirketin, müvekkil şirkete yeterli karı bırakmadığı gibi sözleşmeye bağlı kalınacak tutumlardan uzaklaştığını, devamlı olarak müvekkil şirketten banka teminat mektubu bedelini arttırılmasını talep ettiğini, bunun üzerine müvekkili şirketin bayilik sözleşmesini fesih ettiğini ve davalı şirkete bildirdiğini, Davalı şirketin ise … Noterliğinin 31/35/2017 tarih ve … yevmiye nolu cevabi yazısı ile anılan fesih sebebi ile 34.500 ABD doları kazanç kaybı yaşadıklarını bu bedelin ödenmesi ile birlikte ekipmanların da iade edilmesi gerektiğini şirkete bildirdiğini, davalı şirketin cezai şart faturası düzenleyerek müvekkili şirkete gönderdiğini, bu faturanın davalı şirkete iade edildiğini, yazışmalar devam ederken davalı şirketin her hangi bir bilgi vermeden 0S/36/2017 tarihinde … Bankası … Şube Müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak müvekkil şirket tarafından davalı şirkete verilen teminat mektubunun müvekkil şirketin bayilik sözleşmesinden kaynaklanan borçlarını ödememesi nedeni ile nakde çevrilmesini talep etmiş ve bu talebi karşısında davalı şirkete 100.000 TL bedelin ödendiğini belirterek davalı şirketin müvekkili şirketten sebepsiz zenginleşme hükümleri doğrultusunda tahsil ettiği 100.000 TL kati teminat mektubu bedelinin temerrüt tarihi olan 20/36/2017 tarihinden itibaren mevduata uygulanan en yüksek ticari temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili Şirket ile Davacı Şirketin 26.04.2014 tarihinde “Akaryakıt İstasyonu Bayilik Sözleşmesi” imzalamak suretiyle bayilik ilişkisi kurulduğunu, taraflar imzaladıkları aynı tarihli “Bayilik Protokolü” ile söz konusu bayilik ilişkisinde uygulanacak kurallar üzerinde mutabakata vardıklarını, davacının iddia ettiğinin aksine gerek protokolde gerekse de sözleşmede kararlaştırılan 600 m³ tutarındaki beyaz akaryakıt ürünü (motorin + benzin) asgari satım taahhüdü bir diğer deyişle asgari tonaj taahhütlerinin her yıl bazında ayrı ayrı değerlendirilmesinin gerektiğini, bayinin 3 yıllık periyotta 5 yıllık asgari satış rakamlarına ulaşması sözleşmenin feshini gerektirmediği gibi, bayiye de toplam 5 yıllık sözleşme süresini beklemeden sözleşmeyi 3. yılında tek taraflı olarak feshi için haklı bir neden oluşturmayacağını, zira sözleşme ve eki niteliğindeki protokol hükümleri 2 yıl boyunca, 26.04.2019 tarihine dek yürürlükte ve taraflar için bağlayıcı olmaya devam etmesi gerekirken, davacı tarafından haksız ve sözleşmeye aykırı olarak tek taraflı fesholunduğunu, söz konusu Akaryakıt İstasyonu Bayilik Sözleşmesi ve Protokolü hükümlerine binaen Müvekkil Şirket pek çok yatırım yaptığını, yurtdışı piyasalarla uzun süreli akaryakıt temin sözleşmeleri akdettiğini, Davacı Şirket’e ariyeten bir takım teçhizatı tedarik ettiğini, sözleşmenin ne şekilde feshi gerçekleşirse gerçekleşsin, mülkiyeti kendisine ait bulunan demirbaşların, bayi tarafından ne zaman ve ne şekilde iade olunacağını da Sözleşme ve Protokol’de hükme bağlandığını, 26.04.2014 tarihinde akdedilen ve 5 yıl süreyle devamı taraflarca kararlaştırılan Bayilik Sözleşmesi’nin olağan bitim tarihi olan 26.04.2019 tarihinden 2 yıl evvel 25.05.2017 tarihinde tek taraflı ve haksız bir şekilde sözleşme hükümlerine ve karşılıklı taahhütlere aykırı olarak Davacı Şirket tarafından haksız feshedilmesi nedeniyle müvekkil Şirket açısından Sözleşmeye istinaden kıstelyevm usulü hak kazanılan/maruz kalınan toplamda 34.500.-USD tutarınca cezai şart alacağı/kar mahrumiyeti maruz kalınması hususları göz önüne alınarak davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava, taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi gereği verilen teminat mektubu bedelinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi istemine ilişkindir.
Dosya, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 25/04/2018 tarih 2017/… esas 2018/… karar sayılı yetkisizlik kararı ile mahkememize tevzi edilmiştir.
Mahkememizce … Adıyaman Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılarak … Mah … Bulvarı No: … /Adıyaman adresinde keşif yapılmak suretiyle bilirkişi raporu düzenlenmesinin istenilmesine karar verildiği, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/… talimat sayılı dosyasında Mali Müşavir Bilirkişi … ve Makine Mühendisi Bilirkişi … tarafından sunulan talimat bilirkişi raporunda; Davaya konu ariyet malzemelerin listesi bayilik sözleşmesinde geçtiği üzere; Taşınmaz üzerinde, davaya konu ariyet malzemelerin, yerinde ve sağlarn bir şekilde hasar görmemiş olarak, çalışır durumda oldukları keşif esnasında gözlendiği, Ariyet malzemeler arasında bulunan hava-su saati’nin hasarlı olduğu ve hasarın esnek bağlantı hortumunda olduğu gözlendiği, ayrıca LPG satış pompası üzerindeki adada, kurumsal kimlik kapsamında yapılan pompa üzeri giydirmede küçük bir hasar mevcut olduğu, Dava dosyasında ariyet malzemelere ilişkin herhangi bir fatura, teslim fişi, bakım veya onarıma yönelik belge vb. evrak bulunmadığı, Mevcut Durumda makine ve ekipmanların yeniden yapımının işçilik ve nakliye dahil maliyetlerinin, Kurumsal kimlik çalışması 94.382,00 TL, 3 adet akaryakıt pompasının (dispenser) 35.000-TL, 1 adet akaryakıt otomasyonun 14.160,00 TL, 1 adet hava su saatinin 1.500-TL, 1 adet dizel yakıtlı jeneratörün 15.000,00 TL, Yeniden yapım Genel Toplamının 160.042 TL, Makine ekipmanları ve malzemelerde oluşan hasan miktarın 400,00 TL, Makine ve ekipmanlar daha önceden kullanılmış olup, kalan kullanım ömrü hesaba katıldığı takdirde oluşan toplam Değerin 105.000,00 TL olduğu kanaati bildirilmiştir.
Dosyaya ibraz edilen raporun hüküm vermeye elverişli olmadığı görülmekle dosyanın yeni oluşturulacak bilirkişi heyetine tevdi ile Bilirkişilerden taraf iddia ve savunmaları ibraz edilen deliller , talimat yoluyla aldırılan bilirkişi raporu ve beyanların nazara alındığı bu kapsamda davacının davalıdan talep edeceği alacağı olup olmadığı varsa miktarının belirlendiği rapor tanzımın istenmesine karar verildiği, Akaryakıt ve LPG Sektör Uzmanı Bilirkişi … , SMM Bilirkişi … , Makine Yük. Mühendisi Bilirkişi Prof. Dr. … ve Nitelikli Hesaplama Uzmanı Bilirkişi Prof. Dr. … tarafından sunulan 03/02/2021 tarihli bilirkişi raporunda; Gerek Bayilik Sözleşmesinde ve gerekse Bayilik Protokolünde, 5 yıl süre ve 600m3/yıl olmak üzere bayilik sözleşmesi süresi boyunca toplam 3.000 m3 akaryakıt ürün satış taahhüdünün 5.yıldan önce tamamlanması halinde taraflar arasında akdedilen sözleşmenin davacı tarafından fesih edilebileceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığı, söz konusu satış taahhüdü ile davacının, sözleşme süresi boyunca toplamda en az 3.000 m3 ürün satmayı taahhüt ettiği, sözleşme süresi içinde bu taahhüdünü (en az ürün satım taahhüdünü) yerine getirmiş olması, davacıya sözleşmeyi haklı sebeple feshetme hakkı vermediği, bu durumun davacıya sözleşmeyi haklı sebeple hakkı vermesi için, sözleşmede bu yönde hüküm bulunmasının gerektiği, bu nedenle sözleşmenin davacı/bayi tarafından haksız olarak feshedildiği kanaatine varıldığı, davacının sözleşmeyi haksız olarak feshetmesi üzerine, davalı, 31.05.2017 tarihinde, 100.000 TL bedelli bedelli cezai şart tutarını içeren faturayı düzenlediği ve davacıya gönderdiği, fakat davacının, faturaya itiraz ettiği ve fatura bedelini ödemediği, Davalının da davacının 100.000 TL bedelli teminat mektubunu 08.06.2017 tarihinde paraya çevirdiği ve 100.000 TL’lik cezai şart alacağını buradan tahsil ettiği, bunun üzerine davacı işbu davayı açtığı ve “teminat mektubunun haksız olarak paraya çevrildiğini iddia etmek suretiyle, 100.000 TL’lik teminat mektubu tutarının davacıya geri ödenmesine” karar verilmesini talep ettiği, davacının sözleşmeleri haksız olarak feshedip etmediği hususunun değerlendirilmesi: sözleşmede ve protokolde 5 yıl süre ve 600m3/yıl olmak üzere bayilik sözleşmesi süresi boyunca toplam 3.000 m3 akaryakıt ürün satış taahhüdünün 5. yıldan önce tamamlanması halinde taraflar arasında akdedilen sözleşmenin davacı bayi tarafından fesih edilebileceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığı, söz konusu satış taahhüdü ile davacı, sözleşme süresi boyunca toplamda en az 3.000 m3 ürün satmayı taahhüt ettiği, sözleşme süresi içinde bu taahhüdünü yerine getirmiş olması, davacıya sözleşmeyi haklı sebeple feshetme hakkı vermediği, bu durumun davacıya sözleşmeyi haklı sebeple hakkı vermesi için, sözleşmede bu yönde hüküm bulunmasının gerektiği, bu nedenle sözleşmenin davacı/bayi tarafından haksız olarak feshedildiği kanaatine varıldığı, davalının davacıdan cezai şart alacağına hak kazanıp kazanmadığı ve 100.000 TL’lik teminat mektubu tutarını haklı olarak tahsil edip etmediği hususunun değerlendirilmesi: Davacının sözleşmeleri normal süresi sona ermeden önce haksız olarak feshettiği için, davalı, Protokol’ün 3 nolu maddesi hükmü uyarınca cezai şart alacağına hak kazandığı, davalının hak kazandığı cezai şartın tutarının, 32.430,00 USD olarak hesaplandığı, davalının bu cezai şart tutarını davacıya fatura ettiği 31.05.2017 tarihinde, bu cezai şartın TL karşılığı 114.795,71 TL (kur 3,5398) yaptığı, ancak davalının, cezai şart tutarını 100.000 TL olarak fatura ettiği için bu talebi ile bağlı olmasının gerektiği, davalının 100.000 TL’lik teminat mektubunu tutarından fazla tutarlı cezai şart alacağının tahsili için haklı olarak teminat mektubunu paraya çevirip tahsil etmiş olduğundan, davacının davalıdan, işbu teminat mektubunu tutarının geri ödenmesini talebe hak kazanamadığı, bu nedenle davacının davalıdan, dava tarihi itibariyle, teminat mektubu tutarının geri ödenmesine ilişkin alacağının bulunmadığı kanaati bildirilmiştir.
Davacı vekilinin bilirkişi raporuna karşı beyan ve itirazları nazara alınarak dosyanın rapor hazırlayan bilirkişi heyetine tevdi ile itirazları karşılayan ek rapor tanziminin istenmesine karar verildiği, bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen bilirkişi ek raporunda; Kök raporda yer verilen tespit ve değerlendirmeleri aynen muhafaza ettikleri, davacının hukuki yönden yapmış olduğu itirazlar incelendiği ve yerinde görülmediği bildirilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Taraflar arasında 26.04.2014 tarihinde 5 yıl süreli olarak akdedilen “Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi” ve “Protokol” akdedip sözleşeme uyarınca davalı …, kendi marka ve amblemi altında, dava konusu olan akaryakıt istasyonunda öncelikli olarak 5 yıl süreyle ve Protokol kapsamında belirlenen asgari yıllık 600 m3/yıl Motorin + Benzin olmak üzere kendi akaryakıt ürünlerinin satışını sağlamak amacında olduğu ,
bu kapsamda asgari 600 m3/yıl Ürün alım taahhüdü yıl bazında tayin edilmiş olup, sözleşme süresi olan 5 yıl boyunca uyulması hüküm altına alınmıştır. Protokol kapsamında ayrıca, yıllık 600 m3/yıl taahhüdü aşan kısım için ilave ıskonto düzenlemesi de yapılacağı da kararlaştırılmıştır.
26.04.2014 tarihinde akdedilen Protokol’ün 3. Maddesinin 4. Paragrafında satış taahhüdü ve satılmayan ürün için belirlene cezai şart olarak; ” Bayi adayı yıllık 600 m3 beyaz ürün (motorin + benzin) satmayı taahhüt etmiştir. Satamadığı ürün için m3 başına 30 USD Cezai Şart ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir.”
Taraflar arasındaki Bayilik Sözleşmesi Davacı tarafından keşide edilen … Noterliği 25.05.2017 tarih ve … yevmiye numaralı “Fesih ihbarnamesi” ile;”… gördüğüm lüzum üzerine aramızdaki bu sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih ediyorum” beyanı doğrultusunda, davacı tarafından haklı bir neden gösterilmeksizin feshedildiği,
Davacı tarafça “sözleşmeyle yıllık 600 m3 ürün satımı yapmayı taahhüt ettiğini, buna göre 5 yıllık sözleşme süresi boyunca 600 x 5 = 3.000 m3 ürün satma taahhüdü olduğunu fesih tarihine kadarki süreçte toplam 4.500 m3 ürün sattığını, dolayısıyla satım taahhüdünü fazlasıyla yerine getirdiğini, bu nedenle de sözleşmeyi haklı olarak feshetmeye hak kazandığını” iddia edilmiş ise de satış taahhüdü ile davacı bayi, sözleşme süresi boyunca toplamda en az 3.000 m3 ürün satmayı taahhüt etmiş olup en az ürün satım taahhüdünü yerine getirmiş olması davacı/ bayiye sözleşmeyi haklı sebeple feshetme hakkı vermez. Bu nedenle sözleşmenin davacı/bayi tarafından haksız olarak feshedildiği kanaatine varılmıştır.
Davacının sözleşmeyi haksız olarak feshetmesi üzerine, davalı bayilik veren şirket tarafından 31.05.2017 tarihinde, 100.000 TL bedelli bedelli cezai şart tutarını içeren fatura düzenlemiş ve davacıya gönderilmiştir. Davacı, faturaya itiraz etmiş ve fatura bedelini ödememesi üzerine davalı tarafından davacının 100.000 TL bedelli teminat mektubu 08.06.2017 tarihinde paraya çevrilmiş ve 100.000 TL’lik cezai şart alacağını buradan tahsil edilmiş, bunun üzerine davacı bayi işbu dava kapsamında teminat mektubunun haksız olarak paraya çevrildiğini iddia etmek suretiyle, 100.000 TL’lik teminat mektubu tutarının davacıya geri ödenmesine” karar verilmesini talep etmiştir
Taraflar arasında mevcut Bayilik Sözleşmesinde ya da Protokol kapsamında, 5 yıl süre ve 600m3/yıl olmak üzere bayilik sözleşmesi süresi boyunca toplam 3.000.- m3 akaryakıt ürün satış taahhüdünün 5. yıldan önce tamamlanması halinde taraflar arasında akdedilen sözleşmenin davacı bayi tarafından fesih edilebileceğine yönelik olarak düzenlenmiş bir hüküm bulunmamaktadır.
Taraflar arasında akdedilen “Protokol’ün” 4. Maddesinde ve “Akaryakıt istasyonu Bayilik Sözleşmesi’ nin 10. Maddesinde, davalı … tarafından Davacıya ;Kurumsal Kimlik, Otomasyon (epdk), 1 adet jenaratör (52 kw), 3 adet akaryakıt pompası 3x6x2 (Dispenser) -1 adet hava-su saati ariyet olarak verilmiş olup ,davacı şirket tarafından keşide edilen; … Noterliğine ait 20 Haziran 2017 tarih ve 3612 yevmiye numaralı ihtarnamesinde davalı … ‘a, teminat mektubunun iade edilmesi halinde, kendisine ariyeten teslim edilen demirbaşların fiyatının tespiti yapılarak bu bedel üzerinden ödeme yapmaya razı olduğunu belirterek, ariyet konusu ekipmanın tamamının kendi uhdesinde olduğunu beyan ve kabul ettiği görülmüştür .
Bilirkişi raporu ile ; davacının 25.04.2017-25.05.2017 tarihi aralığında 119.382 litre (119 m3) akaryakıt alımı yaptığı anlaşılmakla, sözleşmenin 4. dönemindeki 600 m3 lük asgari alım tutarından kalan 600 – 119 = 481 m3 eksik alım ile 5. ve son dönem için 600 m3 olmak üzere, cezai şart hesaplamasına esas alınacak eksik alım miktar toplamı 1.081 m3 olarak belirlenmiştir. Bu durumda davacının talep edebileceği eksik ürün alım cezai şart tutarı 1.081 x 30,00 USD/m3 = 32.430,00 USD olarak hesaplandığı ve yine davacıya teslim edilen ve uhdesinde bulunan ariyetlerin alım faturalarına göre: Hava Saati 1.170,00-TL, … Jeneratör11.144,12-TL, Otomasyon Kurulum Bedeli 12.609,00-TL, Demirbaş (Pompa) 21.270,00-TL, Kurumsal Kimlik 42.419,32-TL olmak üzere ariyet konusu teçhizatın toplam değerinin sözleşme tarihinde 88.612,44-TL ( 41.601,08 USD) olduğu, sözleşmenin davacı tarafından feshedildiği tarih olan 25.05.2017 itibariyle 148.103,12 TL olup jeneratör, pompa ve hava saati makinaların 3 yıllık kullanımı göz önüne alındığında, 25.05.2017 itibarıyla toplam bedelin 136.873,02 TL olduğunun bildirildiği görülmüştür.
Anılan durum karşısında taraflar arasında akdedilen Sözleşme ve Protokolde 5 yıl süre ve 600m3/yıl olmak üzere bayilik sözleşmesi süresi boyunca toplam 3.000 m3 akaryakıt ürün satış taahhüdünün 5. yıldan önce tamamlanması halinde taraflar arasında akdedilen sözleşmenin davacı bayi tarafından fesih edilebileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamakta olup söz konusu satış taahhüdü ile davacı bayinin, sözleşme süresi boyunca toplamda en az 3.000 m3 ürün satmayı taahhüt etmiş olması, sözleşme süresi içinde bu taahhüdünü en az ürün satım taahhüdü olarak yerine getirmiş olması, davacı bayiye sözleşmeyi haklı sebeple feshetme hakkı vermediği , bu kapsamda davacı bayi sözleşmeleri normal süresi sona ermeden önce haksız olarak feshettiği için, davalı tarafın Protokol’ün 3 nolu maddesi hükmü uyarınca cezai şart alacağına hak kazandığı, davalının hak kazandığı cezai şartın tutarının ise bilirkişi raporu ile 32.430,00 USD olarak hesaplandığı ,davalının bu cezai şart tutarını davacıya fatura ettiği 31.05.2017 tarihinde cezai şartın TL karşılığı 114.795,71 TL olduğu ,ancak davalı, cezai şart tutarını 100.000 TL olarak fatura ettiği için bu talebi ile bağlı kalınarak davalı tarafça cezai şart alacağının tahsili için haklı olarak teminat mektubunu paraya çevirip tahsil etmiş olduğu anlaşılmakla davanın reddi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince peşin alınan 1.707,75-TL den 59,30-TL maktu karar harcının mahsubu ile kalan 1.648,45-TL. harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı vekili lehine karar tarihindeki avukatlık asgari ücret tarifesi üzerinden hesap olunan 13.450-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-HMK 333. md. uyarınca yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.22/10/2021

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır