Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/647 Esas
KARAR NO : 2021/345
DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/07/2018
KARAR TARİHİ : 21/05/2021

Mahkememizde görülen İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ
DAVA / Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle;
Müvekkili şirket ile borçlu arasında 10/06/2014 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi yapıldığını, bu sözleşme ile davalıya ait Aydın ili Merkez ilçesi … Ada … pafta … parsel … clit … sahife no ile kayıtlı ve … mahallesi Aydın- İzmir Karayolu üzeri Nd: … istasyonlu akaryakıt bayiliği hakkı verildiğini, müvekkili şirket tarafından istasyonun işletilmesi amacıyla ayrıca yatırım da yapıldığını,
Bayilik sözleşmesi hükümleri ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat gereğince akaryakıtı müvekkili şirketten satın alınarak nihai tüketiciye satışı da davalı tarafça kabul edildiğini, davalı tarafın bayilik sözleşmesinin 8 maddesi gereğince sözleşme sürecinde asgari ürün alım taahhüdünü onayladığını ancak yerine getirilmediğini, bunun sunucu olarak bayilik sözleşmesinin 9 uncu maddesi gereğince cezai şart ödemeyi taahhüt ettiğini, bu sebeple müvekkil şirket lehine 57,500 USD erken fesihten kaynaklanan ceza şart alacağının doğduğunu,
Bayilik sözleşmesi 20 maddesi uyarınca müvekkil şirket , ilk 3 ay ödemesiz , takip eden 18 ayda eşit taksitler ödenmek üzere bila faiz 120 m3 ayni krediyi davalı bayisine sağlamayı kabul ve taahhüt ettiğini ve bu yükümlülüğünü eksiksiz olarak yerine getirdiğini, ancak davalı bayi kredi imkanı tanınmasına rağmen takip tarihine kadar geri ödenmesi gereken 173.120,33 TL kredi ve 352,21 TL tutarındaki vadesi geçmiş açık cari hesaptan kaynaklanan borçlarını da ödemediğini,
Davalı tarafından protokol hükümlerinin yerine getirilmemesi halinde müvekkili tarafından fesih hakkının kullanıldığını,haklı fesih nedeniyle de davalı bayinin 33.906,84 TL kredi borcunun muaccel hale geldiğini, davalı Beyoğlu 48 noterliğinden ihtarname keşide edilerek, 207.027,07 TL cari hesap, 196.335,00 USD cezai şart alacağının bildirildiği, ihtara rağmen davalı tarafın borcunu ödemediğini, borçlu aleyhine… İcranın 2017/… esas sayılı icra takip dosyası ile 23/10/2017 tarihinde Aydın ili … ilçesi … mahallesi … mevkii, … ada … parselde kayıtlı 470,85 m2 yüzölçümlü arsa vasıflı taşınmazdaki müşterek maliklerden … … adına kayıtlı 3/16 hissesi üzerindeki mevcut ipoteğin paraya çevrilmesi amacıyla ilamsız icra takibine başlandığını, paraya çevrilmesi istenilen taşınmaz üzerindeki ipotek limiti ile sınırlı olarak takip başlattıklarını, belirterek ; itirazın iptali ile takibin devamına ve %20 den az olmamak üzere inkar tazminatı ile sorumlu tutulmasına , yargılama gideri ile birlikte vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP / Davalı şirket yetkilisi 04/09/2018 havale tarihli cevap dilekçesinde ve özetle; Davacı alacaklı ile davalı arasında bayilik sözleşmesi olduğunu, davacının bir kısım malları tedarik edememesinden dolayı bunları başka firmalardan tedarik ettiklerini, davacı tarafından çekilen ihtara karşı … noterliğinin … yevmiye nolu cevabı ihtarını gönderdiklerini,
Davacı tarafından haksız fesih ile talep edilen cezai şart alacaklarını kabul etmediklerini, ayrıca Yargıtay 19 HD sinin son kararlarına göre her yıl alınması gereken malın alınmamasına dayalı cezai şartın devam eden yıllar için istenebilmesinin şartı takip eden yıl ifasına başlamadan ihtar çekilmesi bunun yapılmadığını bu şarta dayalı cezai şartın istenemeyeceğini belir terek davanın reddine , yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava; İİK.nun 67. maddesi hükmüne dayalı olarak açılmış olup, yapılan ilamsız ipoteğin paraya çevirilmesi yoluyla icra takibine karşı davalının vaki itirazının iptali ve icra inkar tazminatı ile sorumlu tutulması istemine ilişkindir.
… İcra Müdürlüğü’nün 2017/… E. sayılı icra dosyasında 57.500,00 USD Asıl Alacak (Erken Fesihten Doğan Cezai Şart Alacağı) 10.000,00 USD Asıl Alacak (Madeni Yağ Satış Taahhüdünden Doğan Cezai Şart Alacağı) 128.835,00 USD Asıl Alacak (Erken Fesih Sebebiyle Cezai Şart Alacağı) 3.012,00 USD işlemiş Faiz 207.379,28 TL Asıl Alacak (Cari Hesap / Kredili Ayni Mal Alacağı) 4.431,00 TL işlemiş faiz 194,48 TL ihtarname masrafı olmak üzere toplam 199.347,00-USD + 212.004,76 TL alacağın bulunduğu, toplam alacağa TL tutar üzerinden işleyecek yıllık %9,75 ticari avans faizi ve yabancı para borcu üzerinden değişen oranlarda işleyecek yıllık %7 ticari faiz işletilerek fiili ödeme tarihinde kur üzerinden icra gideri, vekalet ücretinin tahsilininde gerektiği belirtilerek üst sınır ipotek limiti 650.000 ,00 TL alacak üzerinden ilamsız icra takibi başlatıldığı tespit edilmiştir.
İpotekli taşınmaz malikleri … … … … ve … … e icra ödeme emri tebliğ edilmiş, taşınmaz malikleri itirazda bulunmamıştır. Ancak takip borçlusu davalı … San ve Tic Ltd Şti yetkilisi 25/12/2017 tarihli dilekçe ile takibe ve ödeme emrine itiraz etmiştir. İtirazın yasal süresi içinde olduğu,icra takibinin İİK.nun 62 maddesi uyarınca durduğu saptanmıştır. İcra takibine vaki itirazın davacı tarafa tebliği durumu ve dava tarihine nazaran da, bu itirazın iptali davasının İİK.nun 67. maddesi hükmünde öngörülen ve hak düşürücü nitelikteki bir yıllık süresi içinde açıldığı da tespit olunmuştur.
Davacı tarafından bildirilen deliller dosya içine alınmıştır. Mahkememizce bilirkişiler … , ‘in 12/06/2019 tarihli bilirkişi raporu, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/ … talimat dosyasında davalı şirketin ticari defterlerinin incelemesi konusunda alınan 03/01/2020 tarihli … nun bilirkişi raporu, bilirkişiler … ‘in 24/02/2021 tarihli ek raporu alınmıştır.
Tüm dosya kapsamına göre;
Davacı ile davalı arasında 10.06.2014 tarihli Bayilik Protokolü ile 10.06.2014 Bayilik Sözleşmesi akdedilmiş ve bunlara dayalı olarak 5 yıl süreli bayilik akdi ilişkisi kurulmuştur
Davacı, taraflar arasındaki akdi ilişkiyi, davalıya keşide ettiği … Noterliğinin 18.09.2017 tarih ve … yevmiyeli ihtarnamesi ile feshetmiştir. Davacı bu ihtarnamede, fesih gerekçesi olarak;
-Protokol’ün 20 nolu maddesine istinaden davalıya sağlanmış olan ayni krediden kaynaklanan 173.120,123 TL’lik kredi borcunun ödenmediğini,
-352,21 TL tutarındaki vadesi geçmiş açık cari hesaptan kaynaklanan borcun ödenmediğini;
-Akaryakıt Satış Taahhüdünden kaynaklanan taahhütlerin yerine getirilmediğini;
-Sözleşmede belirtilen diğer yükümlülüklerin yerine getirilmediğini; açıklamıştır.
Davacı ihtarı davalıya 21/09/2017 tarihinde tebliğ edilmiş verilen 3 gün içinde davalı bildirilen borçlarını ödemediği için 24/09/2017 tarihinde temerrüde düşmüştür.
Bayilik Protokolünün 20.md/ “Ürün Kredisi” ; … (davacı), geri ödemesi TL para biriminden, ilk 3 ay ödemesiz, takip eden 18 ayda eşit taksitler halinde geri ödenmek üzere, bila faiz, 120 m3 ayni krediyi Bayiye (davalıya) sağlamayı kabul ve taahhüt eder.
Bayilik Protokolü’nün 24 md/ “Fesih”; Bay inin (davalının), Protokol veya Sözleşmenin ….herhangi bir hükmünü kısmen veya tamamen ihlal etmesi, …’ye olan borçlarını zamanında ödememesi veya taahhütlerini yerine getirmemesi …ve benzeri hallerde, işbu Protokol … (davacı) tarafından feshedilebilir ve fesih halinde Protokolün “Feshin Sonuçları” maddesinin hükümleri uygulanır.
Bayilik Protokolü’nün 25 md/ “Feshin Sonuçları” ; Protokol ve/veya Sözleşmenin … (davacı) tarafından haklı veya Bayi (davalı) tarafından haksız surette feshi halinde Bayi;-57.500 USD cezai şartı … ‘ye öder.
-Satın aldığı ürünlerden dolayı … ‘ye olan her türlü borçları muaccel hale gelir.
-Asgari Ürün Alım Taahhüdünün sözleşmenin feshine kadar geçen süreye
karşılık gelen kısmından doğan cezai şart borcunu öder.
-Kredi borçları muaccel hale gelir.
Bayilik Protokolü’nün 26 md/”Delil Sözleşmesi”; Taraflar, işbu Protokol ve buna bağlı olarak akdedilecek Bayilik sözleşmesi …nin tatbikinden doğabilecek ihtilafların hallinde … ‘nin (davacının) kanuni defter ve kayıtlarının kesin delil teşkil edeceğini, HMK’nın 193. maddesi uyarınca delil sözleşmesi olarak kabul ederler.
Hükümleri mevcuttur.
Bayilik Protokolünün 20.Madde hükmünden ve davacının kesin delil gücüne sahip olan ticari defter kayıtlarından; davacının davalıya, geri ödemesi TL para biriminden, ilk 3 ay ödemesiz, takip eden 18 ayda eşit taksitler halinde geri ödenmek üzere, bila faiz, ayni kredi sağladığı, takip tarihi itibariyle davacının bu kredilerden kaynaklanan birikmiş 206.674,86 TL taksit alacağının bulunduğu belirlenmiştir.
Ayrıca, davacının keşide ettiği 21.06.2017 tarihli ihtarnamede yer alan davacı beyanlarından, davalının, mal alımlarından kaynaklanan birikmiş cari hesap borçlarını, davacının ihtarı üzerine, gecikmeli olarak ödediği görülmüştür.
Bayilik sözleşmesinin davacı tarafından haklı olarak feshedilebilmesi için, davalının sözleşmeden kaynaklanan borçlarını ihlal etmesi nedeniyle, davacı için akdi ilişkinin çekilmez hale gelmesi gerekmektedir. Yukarıda belirttiğimiz borç ihlalleri neticesinde, davacı açısından akdi ilişkinin çekilmez hale geldiği, bu nedenle de akdi ilişkinin davacı tarafından haklı olarak feshedildiği sabit bulunmuştur.
a- Davalının Asgari Ürün Alım Taahhüdüne uymaması (ihlal etmesi) nedeniyle davacının Cezai Şart alacağı
Davacı davalıya keşide ettiği 21.06.2017 tarihli ihtarnamede “Müvekkil Şirket kayıtlarının incelenmesi neticesinde yıllık 250 m3 beyaz ürün, 1 ton madeni yağ satış taahhüdünde bulunduğunuz, taahhütlerinizi nazaran eksik yaptığınız atımlar üzerinden hesaplama yapılarak cezai şart talebinde bulunulmuştur” yönünde açıklama yapılmıştır.Sözleşmenin 8. Maddesi gereği belirlenen Alım Taahhüdünü davalının yıllık olarak yerine getirmesi hususunda tarafların anlaştığı sabittir.
Yargıtayın içtihatlarına göre, davalının Alım Taahhüdünü ihlal ettiği her yıl için davacının cezai şart alacağına hak kazanması için, cezai şartın oluştuğu yıldan sonraki yıllarda davacıya ürün verirken ihtirazi kayıt koyarak bu hakkını saklı tutması gerekir (TBK.md.l79/f.2). Pek tabi ki Yargıtayın bu içtihadından çıkan anlama göre, cezai şartın oluştuğu yılın sonlarına doğru ihtirazı kayıt konulması halinde de, o yıla ilişkin cezai şart alacağı saklı tutulmuş sayılmalıdır. Aksini ileri sürmek, MK.md.2’deki dürüstlük kuralı ile bağdaşmaz.
Dava dosyası deliller ve davacı ticari defterleri, banka kayıtları incelendiğinde; davacının akdi ilişkinin l’inci yılı sona erip 2’inci yılında davacıya ürün verirken, akdi ilişkinin l’inci yılında oluşmuş olan cezaj_sart alacağına ilişkin ihtirazı kayıt koymadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle davacının, akdi ilişkinin l’inci yılı için oluşmuş olan cezai şart alacağını talep etme hakkını kaybettiği kanaatine varılmıştır.Davacının ilk defa, davalıya keşide ettiği 21.06.217 tarihli ihtarnameyle, cezai şart alacağının tahsilini talep ettiği görülmektedir. Bu ihtarnamenin keşide edildiği tarihin ise, akdi ilişkinin 2’inci yılının sonlarına ya da 3’üncü yılının başlarına denk geldiği, bu nedenle, davacının davalıdan akdi ilişkinin 2’nci yılı için oluşmuş olan 58.000,00 USD cezai şart alacağını talep etme hakkını saklı tuttuğu, sözleşmenin 2’nci yılı için oluşmuş olan cezai şart alacağını isteyebileceği anlaşılmıştır.
Davacı akdi ilişkiyi 18.09.2017 tarihli ihtarıyla feshetmiş olup, bu ihtarnamesinde de cezai şart alacağını talep etmiştir. Davacının, akdi ilişkinin 2’nci yılının sonundan 18.09.2017 tarihine kadar oluşmuş olan 17.000,00 USD cezai şart alacaklarını talebe hak kazandığı, sonuç olarak toplam 79.000,00 USD cezai şart alacağı olduğu, alacağın 845,74 USD temerrüt faizi ile istenebileceği sabit bulunmuştur.
b- Davalının Asgari Alım Taahhüdü dışındaki taahhütlerini (borçlarını) ihlal etmesi nedeniyle davacının, Protokol’ün 10 nolu maddesinde hükme bağlanmış olan 57.500 USD’lik cezai şart alacağı
Yukarıda açıklandığı üzere, davalının akdi ilişkiden kaynaklanan borçlarını ihlal etmesi nedeniyle davacı akdi ilişkiyi haklı olarak feshetmiş olduğu için, bayilik protokolünün 25.md gereğince davacının, 57.500 USD tutarlı cezai şart alacağına hak kazandığı, alacağın 1.291,78 USD temerrüt faizi ile istenebileceği sabit bulunmuştur.
c- Davalının ayni kredi borcu ve cari hesap borcunu ödememesi nedeniyle davacının, ayni kredi ve cari hesap alacağı
Davacı sözleşmeyi fesih ettiği tarihe kadar davalıya verdiği mal nedeniyle muaccel olmuş olan kredili alacaklarını tahsile hak kazanmıştır. Yine Protokol’ün yukarıda açıklanan 25 numaralı ve “Feshin Sonuçları” başlıklı maddesinde yer alan ve “sözleşmenin davacı tarafından haklı olarak feshedilmesi halinde davalının kredi borçlarının muaccel hale geleceğini” öngören hüküm uyarınca, fesih tarihi itibariyle henüz muaccel olmamış olan kredi borçları da muaccel hale gelmiştir.
Bayilik Protokolü’nün 20 numaralı maddesi hükmü ve davacının kesin delil gücüne sahip olan ticari defter kayıtlarından; davacının davalıya, geri ödemesi TL para biriminden, ilk 3 ay ödemesiz, takip eden 18 ayda eşit taksitler halinde geri ödenmek üzere, bila faiz, ayni/mal kredisi sağladığı, takip tarihi itibariyle davacının bu kredilerden kaynaklanan birikmiş muaccel borcunun 206.674,86 TL kredi alacağı bulunduğu, ayrıca 352,21 TL cari hesap alacağı olduğu, bu alacaklara davalının temerrüde düştüğü 24/09/2017 tarihinden itibaren işleyen 4.534,74 TL faiz bulunduğu davalının talimat yoluyla incelenen ticari defter kayıtlarının da alacağı teyit ettiği anlaşılmış, alacağın istenebileceği sabit bulunmuştur.
Davalının incelenen mali belgelerine göre davacının talebe-hak kazandığı Cezai şartın ödenmesi davalının mahfına yol açmayacağı tespit edilmiş, cezai şart alacağı indirime tabi tutulmamıştır.
Sonuç olarak mahkememizce davacı … AŞ nin davalı . … Tic Ltd Şti den takip tarihi itibariyle; 79.000,00 USD asıl alacak ve 845,74 USD temerrüd faizi, cezai şart alacağı, 57.500 USD asıl alacak ve 1.291,78 USD temerrüd faizi, cezai şart alacağı, 206.674,86 TL kredi, 352,21 TL cari hesap alacağı ve 4.534,74 TL temerrüd faizi, 194,48 TL ihtarname masrafı alacağı bulunduğu sabit olmuştur.
Tüm alacaklar toplamı ipotek üst limiti 650.000,00 TL yi aşmaktadır. Bu nedenle ….icra müdürlüğünün 2017/… esas sayılı takip dosyasında tahsilde tekerrür olmamak üzere itiraz eden borçlu … ve Tic Ltd Şti yönünden 650.000,00 TL ipotek üst limiti üzerinden itirazın iptaline takibin devamına karar vermek gerekmiştir.
Davacı alacağı likit nitelikte olup, davalının itirazında haksız bulunduğu anlaşıldığından İİK.nun 67/2. maddesi hükmü gereğince takdiren hüküm altına alınan miktarın % 20’si oranında icra inkar tazminatı ile sorumlu tutulması gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
H Ü K Ü M /
1-….icra müdürlüğünün 2017/… esas sayılı takip dosyasında tahsilde tekerrür olmamak üzere itiraz eden borçlu … Tic Ltd Şti yönünden itirazın iptaline takibin devamına
Hüküm altına alınan üst ipotek limiti 650.000 TL nin %20 si oranında icra inkar tazminatının davacı lehine davalıdan tahsiline
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 44.401,50-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 7.850,38 TL harcın mahsubuna eksik 36.551,12 TL karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 49.550,00 -TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan toplam 14.735,68 TL (başvurma harcı, peşin harç, davetiye ve müzekkere gideri, bilirkişi ücreti) nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-HMK. 333. md. Uyarınca taraflarca yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde yatıran taraflara iadesine,
Davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul BAM da istinaf yolu açık olmak üzere, verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.21/05/2021

Başkan …
¸e-imzalıdır

Üye …
¸e-imzalıdır

Üye …
¸e-imzalıdır

Katip …
¸e-imzalıdır