Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/1220 Esas
KARAR NO:2023/146

DAVA:Menfi Tespit-İstirdat (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:30/12/2018
KARAR TARİHİ:08/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesi özetle; Taraflar arasında 11 /09/2017 tarihli tahsilat makbuzu ve … kitap bayiliği ve iadeli kitap satış sözleşmesi mukabilinde keşidecisi … lehtarı davalı şirket olan 31/10/2017 vadeli ve 5.000,00 TL bedelli, 30/11/2017 vadeli ve 5.000,00 TL bedelli, 31/12/2017 vadeli ve 5.000,00 TL bedelli, 31/01/2018 vadeli ve 5.000,00 TL bedelli, 28/02/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli, 31/03/2018 vadeli ve 4.000,00 TL bedelli ve 30/04/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli bono olmak üzere 7 adet ve 30.000,00 TL’lık ileride mal teslim edilmesi karşılığı bonolar verilmiş olduğunu, iş bu sözleşme kapsamında bir kısım teslim edilen kitaplar karşılığında 15.000,00 TL karşılığı olan 3 adet bono ödenmiş, iade alınması gereken 6.074,00 TL kitaplar iade alınacağı bildirilmesine rağmen iade alınmadığı gibi yeni sipariş kitapların da davacıya teslim edilmemiş olduğunu, davalı tarafça davacıya sözleşme kapsamında toplam fatura karşılığı 17.732,00-TL iadeli kitap teslim edilmiş olup bu kitapların ise 6.074,00 TL kısmının iade alınması gerekirken iade alınmamış olduğunu, davacının internet üzerinden bayiliğini kaldıran davalının, kötü niyetli olarak bedelsiz kalan 31/01/2018 vadeli ve 5.000,00 TL bedelli bonoya dayalı olarak …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip sayılı dosyasından icra takibi başlatılmış olduğunu, davacı tarafından, bu haksız duruma son verilmesi için … 1. Noterliğinden 24 Aralık 2018 tarih ve 25297yevmiyeli ihtarname keşide edilerek, bedelsiz kalan bonoya dayalı icra takibinin durdurulması ile takibe konmayan diğer bedelsiz bonoların iadesinin istenmiş olduğunu, davalı tarafta bedelsiz kalan 28/02/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli, 31/03/2018 vadeli ve 4.000,00 TL bedelli ve 30/04/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli bonoların devir ve temlikinin önlenmesi ve icraya konmaması için öncelikle teminatsız olarak tedbiren ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ettiklerini, davalı tarafça bedelsiz kalan 31/01/2018 vadeli ve 5.000,00 TL bedelli bonoya dayalı olarak … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip sayılı dosyasından icra takibi başlatıldığından yatıracakları teminat mukabilinde takibin tedbiren durdurulmasını talep ettiklerini, karşı tarafa gönderdikleri ihtarname ve girişim çabaları neticesiz kaldığından icra takip konusu bono ile diğer bonoların, taraflar arasındaki ticari ilişki, defter ve kayıtlarında sabit olduğu üzere karşılıksız ve bedelsiz kaldığından bunun tesbiti ile bonoların iadesi ve iptaline, icra takibine konu edilmemesi ve devredilmemesi için bu davayı açmak zorunda kaldıklarını, arz ettikleri üzere davalarının kabulü ile; 6.074,00 TL iadeli kitapların tespiti ile davalıya iadesini, davacının, davalıya sözleşme kapsamında 18.342.00 TL borcu olmadığının tespiti ile (davalının lehtarı bulunduğu … icra müdürlüğünün … E, takip sayılı dosyasına konu 31/01/2018 vadeli 5.000,00 TL bononun ve icraya konmamış olan 28/02/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli, 31/03/2018 vadeli ve 4.000,00 TL bedelli ve 30/04/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bonoların bedelsiz olduğunu ve bu bonolar nedeniyle davalıya davacının borcu bulunmadığının tespitine ve takibin iptali ile bonoların iptaliyle iadesine) ve fazla ödenen 3.342,00 TL’nin tespiti ile dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte bedelin davalıdan tahsili ile davacıya iadesini, huzurdaki dava sonucu verilecek hüküm kesinleşinceye kadar ileride telafisi güç zararların önlenmesi için …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takibin tedbiren durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesini, davalı tarafta bedelsiz ve icraya konmamış olan 28/02/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli, 31/03/2018 vadeli ve 4.000,00 TL bedelli ve 30/04/2018 vadeli ve 3.000,00 TL bedelli tamamı 10.000,00 TL olan bonoların devir ve temlikinin önlenmesi ve icraya konmaması için öncelikle teminatsız olarak tedbiren ihtiyati tedbir kararı verilmesini, kötü niyetli icra takibi yapan davalının takip konusu bedelin %20 aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine, Mahkeme harç ve masrafları ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin cevap dilekçesi özetle; Dava dilekçesi incelendiğinde, davacı tarafın iddialarının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, kambiyo senetlerinin, sebebinden ari olduğunu, kayıtsız şartsız borç ikrar eden belgeler olduğunu, davacı tarafın iddialarının, kambiyo senedinin niteliği gereği kayıtsız şartsız borç ikrar eden belge özelliğini değiştirmemekte olduğunu, davacı tarafın, davalı firmaya borçlu olduğunun kambiyo senetlerinden anlaşılmakta olduğunu, davacı tarafın kitap iade alınacağına ilişkin beyanda bulunulmasına rağmen, davalı firmanın 6.074,00.-TL kitap iadesi alınacağına ilişkin bir taahhüdünün bulunmamakta olduğunu, davalı firmanın, sözleşme kapsamında 17.732,00.-TL iadeli kitap teslim edeceği ve bu kitaplardan 6.074.-TL’lik kısmı iade edileceği kısmının gerçek dışı olduğunu, davacının iddiasının, gerçek dışı beyanlara dayanmakta olduğunu, takibe konu senedi incelendiğinde, bedelin malen karşılığının alındığının davacı tarafın kabulünde olduğunu, senedin bedelsiz olduğunu davacı tarafın ispatlamak zorunda olduğunu, açıklanan nedenlerle; davanın reddini, muhakeme masrafları ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
25.05.2021 tarihli bilirkişi … ve …’ın raporu özetle; Davacı ve davalının ticari defterlerinin 6102 sayılı TTK. İlgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğunu, davacının bilanço esasına tabi olmadığı, işletme esasına göre ticari defterlerini tutmuş olduğu, bu nedenle cari hesap tutmadığı, yapılan hesaplamalar neticesinde, davacının, davalıya, davalının 31.01.2018 vade tarihli 5.000,-TL’lik bonoya ait icra takip tarihi olan 13.12.2018 tarihi itibariyle 5.144,46 TL borcunun hesaplanmış olduğunu, davalının incelenen ticari defterlerinde davacıdan, davalının, 31.01.2018 vade tarihli 5.000,-TL’lik senedin icra takip tarihi olan 13.12.2018 tarihi itibariyle toplam 5.144,49 TL alacaklı olduklarını, davacının, davalı tarafından yapılan 13.12.2018 tarihli icra takibine konu 31.01.2018 vadeli 5.000,-TL’lik senede ait takip bedelini ödemesi gerektiği ve bu senede ait icra takibine karşılık, davacı tarafından 21.056,20 TL’nin 2020 tarihinde ödenmiş olduğunu, davalının, davacıdan tahsil edemediği ve toplam tutarı 15.000,-TL olan 31.12.2017 vadeli 5.000,-TL’lik, 28.02.2018 vadeli 3.000,-TL’lik, 31.03.2018 vadeli 4.000,- TL’lik, 30.04.2018 vadeli 3.000,-TL’lik senetler için icra takibi yapmamış olduğu ve işbu senetler için icra takibini yapmasını gerektirecek bir cari hesap alacağının bulunmadığını, davalı tarafından inceleme sırasında tarafımıza sunulmuş, davalı ile 3.Kişi … arasında sözleşme imzalanmış olduğu, davacının işbu sözleşmede Müşterek borçlu/Müteselsil kefil olarak isminin yazılmış olduğu, ancak imzasının bulunmadığı, sözleşme üzerinde sözleşme tarihinin görülmediğini, sözleşmenin 4.Genel Hükümler maddesinin 14.fıkrasında “BAYİ sözleşme yılı içerisinde aldığı …’ya ait ürünlerin % 10’u kadarı ile sınırlı olmak kaydıyla, bu % 10’luk dilimi iade edebilir, değiştirebilir, bayilik sözleşmesi bitmiş ise de, ödediği bedeli borcundan düşürebilir, borcu yok ise geri alabilir.” ibaresi bulunmakta olduğu, davacı tarafından 11.091,98 TL alım yapılmış olduğu, davacı tarafından 6.074,- TL’lık kitabın iadesinin talep edilmiş olduğu, yapılan inceleme ve hesaplamalarda, davacının elinde kalan mevcut 570 adet kitabın davalıdan alım değerinin 5.977,35 TL olduğu tespit edilmiş olduğunu, taraflar arasında imzalanmış ve hükümleri kabul edilmiş sözleşmenin iadeyle ilgili 14.maddesi gereği, davalının iade alacağı ürün miktarının davacıya ait ürünlerin %10 ile sınırlı olduğu, bu kitapların değerinin de 1.109,198 TL olduğu, ancak mahkememizin değişen sınav ismi nedeniyle kitapların satılamaması dolayısıyla bu oranı takdiren artırabileceğini görüş ve beyan etmişlerdir.
21.06.2022 tarihli bilirkişi …, … ve …’ın ek raporu özetle; Yayın sektöründe sezon sonu hesap kapatmalarda belirli bir oranda iade kabul edilmesinin normal olduğunu, kırtasiyeci ya da kitapçının iade etmek istediği kitapları bir iade faturası ile aldığı yayınevine göndermesinin sektörde bir teamül olduğunu, davacının sezon başında aldığı ve program değişikliği nedeni ile iade etmesi gerekirken yapmadığı, kitapları yasal kurallara göre iade etmediği, bu yönüyle kusurlu olduğunu, önceki (… uygulaması) uygulama da dikkate alınarak cirodan % 10 iade indirimi yapılmış olmasına rağmen program değişikliği nedeni ile böyle bir ölçünün olamayacağı, öğrenciye ayıplı ürün satılamayacağını, TEOG’den LGS’ye hazırlık kitaplarında iskonto oranlarının % 50-60 oranlarının çok yüksek olduğu, hiçbir iade oranı dikkate alınmadan program değişikliği nedeni ile davacının en azından Kasım 2017 ‘ye kadar, alıp da satamayacağı kitapları iade etmesi gerektiğini, davacının 5.144,46 TL bakiye borcundan hesaplanan 2.902.62 TL indirim tutarı düşüldüğünde, davacının davalıya (5.144,46 TL-2.902,62 TL) 2.241,84 TL borcunun kalmış olacağını, davacıya ait 1.01.2018 vadeli, 5.000,00 TL bedelli ; 28/02/2018 vadeli, 3.000,00 bedelli ; 31.03.2018 vadeli, 4.000,00 TL bedelli; 30.04.2018 vadeli, 3.000,00 TL bonoların yukarıda belirtilen miktar dışında bedelsiz kaldığını görüş ve beyan etmişlerdir.
GEREKÇE:
Dava dilekçesi, davacının beyan dilekçeleri, HMK’nın 31. maddesi uyarınca davacının yaptığı açıklamalar ve ıslah dilekçesi sonucunda dava; …. İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyası nedeniyle davalıya ödenen 15.906,20 TL’nin davalıdan istirdatı, takibe konu edilmeyen 28.02.2018 vadeli 3.000-TL bedelli, 31.03.2018 vadeli 4.000-TL bedelli ve 30.04.2018 vadeli 3.000-TL bedelli bonolardan dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine ilişkin menfi tespit istemi ve kitapların davalıya iadesi istemine ilişkindir.
Davacı ile davalı arasında bayilik ilişkisi bulunduğu, bayilik sözleşmesi kapsamında davacıya teslim edilen bir kısım kitapların müfredat değişikliği nedeniyle satılamadığı, davacının bu kitapların davalıya iadesi ile davalıya verilen bonolardan dolayı ve icra takibinden dolayı menfi tespit ve istirdat isteminde bulunduğu,
Davacı ve davalının ticari defterlerinin sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, her iki taraf defterine göre davalının, davacıdan 31.01.2018 vade tarihli 5.000TL’lik bono dolayısıyla icra takip tarihi olan 13.12.2018 tarihi itibariyle toplam 5.144,49 TL, takipten sonra işleyen faiziyle birlikte dava tarihi itibariyle 5.191,18 TL alacaklı olduğu, davacının takip bedelini ödemesi gerektiği ve bu senede ait icra takibine karşılık, davacı tarafından dava tarihinden sonra 26.06.2020 tarihinde 7.610,98 TL, 09.07.2020 tarihinde 13.445,22 TL olmak üzere toplam 21.056,20 TL ödendiği, davacı vekilinin ıslah dilekçesinde takibe konu bono yönünden”b) … icra müdürlüğünün … E sayılı dosyasına konu 5.000,00 TLbedelli bonodan dolayı 2.758,16 TL borçlu olmadığımızın tesbitine ve takibin bu kadarlık kısım yönünden iptaline,
c) Davalı- alacaklı vekılının kötüniyetli ve ağır kusurlu davranışları nedeniyle … icra müdürlüğünün … E sayılı icra dosyasına cebri icra baskısı ve satış tehdidi altında fazla ödemek zorunda kaldığımız 15.906,20 TL’nin iik 72/6 ve hmk 312/2 kıyasen uygulanmak suretiyle
3342,00 TLsinin dava dilekçesi ile talep edilmiş olduğundan 26.06.2020 icraya ödeme tarihinden itibaren,
12.564,20,00 TL’nin 08/07/2020 icraya ödeme tarihinden itibaren işleyecek avan faizi ile tahsiline” şeklinde istirdat ve usule aykırı menfi tespit talebinde bulunduğu, davacının dava tarihi itibariyle 5.191,18 TL (davacının elinde kalan 2.902,62TL bedelli kitapları iade faturası ile yayınevine göndermediği bu nedenle üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmeyen davacının borcundan kitap bedelinin düşülmediği) davalıya borçlu olduğu, takip dosyası dolayısıyla 21.056,20 TL ödeme yaptığı, 21.056,20 TL- 5.191,18= 15.906,20 TL fazla ödemenin davacıya iade edilmesi gerektiği anlaşıldığından, davacının istirdat isteminin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Davalının, davacıdan tahsil edemediği takibe konu edilmeyen bonolar için icra takibini yapmasını gerektirecek bir cari hesap alacağının bulunmadığının mahkememizce alınan bilirkişi raporu ile tespit edildiği ve bu bonoların bedelsiz kaldığı anlaşıldığından, takibe konu edilmeyen 28.02.2018 vadeli 3.000-TL bedelli, 31.03.2018 vadeli 4.000-TL bedelli ve 30.04.2018 vadeli 3.000-TL bedelli bonolardan dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, bonoların davacıya iadesine karar vermek gerekmiştir.
Kitapların davalıya iadesi talebi yönünden; yayın sektöründe sezon sonu hesap kapatmalarda belirli bir oranda iade kabul edilmesinin normal olduğu, kırtasiyeci ya da kitapçının iade etmek istediği kitapları bir iade faturası ile aldığı yayınevine göndermesinin sektörde bir teamül olduğu, davacının sezon başında aldığı ve program değişikliği nedeni ile iade etmesi gerekirken yapmadığı, kitapları yasal kurallara göre iade etmediği, bu yönüyle kusurlu olduğu, davalının da mahkemeden bu yönde talebi/davası olmadığı, davacının iade etmesini engelleyen/mahkemeyi aracı kılacak bir durumun bulunmadığı, kaldı ki davacının istirdat talep ettiği 15.906,20 TL ve takip dosyası nedeniyle ödediği 21.056,20 TL dikkate alındığında, kitap bedelinin icra dosyası borcundan düşülmesinin sonuca etkili olmadığı, bu nedenle davacının iade yönünde hukuki yararı da bulunmadığı anlaşıldığından, iade talebinin reddi ile koşulları oluşmadığından tazminat talebinin reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Davanın KISMEN KABULÜ ile,
1-Takibe konu edilmeyen 28.02.2018 vadeli 3.000-TL bedelli, 31.03.2018 vadeli 4.000-TL bedelli ve 30.04.2018 vadeli 3.000-TL bedelli bonolardan dolayı davacının davalıya BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE, bonoların davacıya iadesine,
2-Davacının istirdat istemi yönünden …. İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyası nedeniyle ödenen 3.342,00-TL’nin 26.06.2020 ödeme tarihinden itibaren, 12.564,20-TL’nin 08.07.2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Tazminat talebinin REDDİNE,
4-Kitapların davalıya iadesi talebinin REDDİNE,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu Genel Tebliği gereğince hesap olunan 1.769,65-TL karar ve ilam harcının davacı tarafından peşin yatırılan 313,24-TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 1.456,41-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 9.200,00 -TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Red edilen kısım yönünden avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca 2.902,62- TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalı ödenmesine,
8-Davacı tarafından yapılan 349,14 ilk gider, 234,55 TL tebligat ve müzekkere gideri, 2.500 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 3.083,69 -TL. yargılama giderinin red ve kabul durumu nazara alınarak takdiren 2.808,17-TL sinin davalıdan tahsili davacıya verilmesine,
9-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan gider avansından bakiyesinin kararın kesinleşmesi sonrası davacıya iadesine,
Mahkememizin bu kararına karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde, Mahkememize ve Mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine dilekçe verilmek suretiyle İstanbul BAM ilgili Hukuk Dairesince incelenmek üzere istinaf yoluna başvuru hakkı bulunduğuna dair verilen karar, hazır olan davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı karar verildi. 08/02/2023

Katip …
(e-imza)

Hakim …
(e-imza)