Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/208 Esas
KARAR NO : 2021/275
DAVA : Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/02/2016
KARAR TARİHİ : 06/04/2021

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekilinin dava dilekçesi özetle; Müvekkili şirket ile davalı arasında … Samsun adresinde … 5.Km’de kayıtlı garimenkul üzerinde kurulu akaryakıt ve servis istasyonunda davalı tarafından işletilmek üzere 30/01/2016 tarihine kadar geçerli … A.Ş. Standart Bayilik Sözleşmesi ve ekleri akdedildiğini, davalının … Noterliği’nin keşide ettiği 04/08/2015 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile bayilik sözleşmesini süresinden önce feshettiğini ve davaya konu tesisin davalı tarafından dava dışı … Nak. San. Tic. Ltd. Şti.’ye devredildiğini, müvekkil şirket ile davalı tarafın ticari faaliyetlerinden kaynaklı olarak davalının müvekkil şirket nezdinde muaccel hale gelmiş 41.946,05 TL borcu bulunmadığını, davalının akdedilen Çerçeve Protokolün 13.maddesi uyarınca bayilik sözleşmesi ve eklerinin süresinden önce feshetmesi halinde müvekkil şirketin maruz kalacağı zarar ve ziyanı karşılamak üzere 12.500 USD cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, davalının müvekkil şirkete kâr mahrumiyetine ilişkin olarak 6.698,93 USD ödemek durumunda olduğunu, ayrıca davalı tarafa taraflar arasında akdedilen Ariyet Sözleşmesi uyarınca teslim edilen market raflarının sökümü nedeniyle müvekkili tarafından ödenen bedelin fatura edildiğini ve davalının Ariyet Sözleşmesinin 1/g maddesi uyarınca söz konusu bedelin ödenmesinden sorumlu olduğunu, davalı tarafından keşide edilen 05/10/2015 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarı ile faturayı kabul etmeyerek müvekkil şirkete iade ettiğini ve bedeli ödemediğini ve tüm bu nedenlerle işlememiş sözleşme dönemine tekabül eden 2.259,30 USD + KDV tutarında yatırım katılım bedelinin ödeme/mahsup tarihinden itibaren işleyecek Libor + 3 oranındaki faizi ile 6.698,93 USD tutarındaki kâr kaybı alacağının müvekkil şirketin 12.500 USD tutarındaki cezai şart alacağının davalı ile müvekkil şirketin ticari faaliyetlerinden kaynaklı olarak müvekkil şirket nezdinde muaccel hale gelmiş 41.946,05 TL alacağın temerrüt tarihi olan 10/09/2015 tarihinden itibaren, 21/09/2015 tarih ve … numaralı faturaya konu 5.536,17 TL bedelli alacağın 29/10/2015 tarihinden itibaren USD cinsinden alacakların en yüksek mevduat faizi ile, TL cinsinden olan alacakların ise avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin davalı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin cevap dilekçesi özetle; Taraflar arasında 30/10/2014 tarihinde imzalanan Bayilik Sözleşmesi devam etmekte iken müvekkilinin daha sonraya ertelenmesi halinde kiralama şansı kalmayacağı bir meslektaşından istasyonu kiralama teklifi aldığını, bu hususu bildirerek müvekkil şirkete sözleşmenin sonu olan 30/10/2015 tarihinde karşılıklı fesih yapıp ibralaşmak istediğini bildirdiğini ancak davacının bu isteğini reddetmesi üzerine 04/08/2015 tarihinde ihtarname keşide etmek zorunda kaldığını, davacının 27/08/2015 tarihli ihtar ile 2.259,30 USD + KDV yatırım katılım bedeli ödenmesini talep ettiği ve müvekkilinin 03/09/2015 tarihli ihtar ekinde sunduğu 7.922,22 TL bedelli dekont ile 7.985,00 TL olmasına rağmen faizini de ekleyerek 7.922,22 TL olarak ödediğini, davacının taleplerinin sebepsiz zenginleşme nedeniyle reddi gerektiğini, davacının 01/09/2015 tarihi itibariyle müvekkilinin 24.494,78 TL + KDV iskonto farkı alacağının bulunduğunu kabul ettiğini, ariyet sözleşmesine istinaden teslim edilen ariyetlerin bayinin bayilik sözleşmesini 30/09/2012 tarihine kadar devam ettirmesi halinde bilabedel bayiye bırakılacağının yazılı olduğunu ve müvekkilinin bayilik sözleşmesini 30/09/2012 tarihine kadar değil 07/08/2015 tarihine kadar devem ettirmesine rağmen davacının esasen mülkiyeti müvekkiline ait olan rafları sökerek aldığını ve bu sebeple söküm yansıtma bedeli isimli faturaya istinaden alacak talep edemeyeceğini, davacının müvekkilinin istasyonu kendi adına kiralayarak iletmeyi düşünüp bu düşüncesini değerlendirebilmek için 30/09/2014 tarihinde 1 aylık süre için zeyil = sözleşme uzatım yapıldığını, 30/10/2014 tarihinde imzalanan sözleşmede de yine 1 yıl süreli ticari ilişki kurmak iken davacının 30/10/2016 tarihine kadar süreli yazıldığını ve müvekkilinin de imzaladığını, davacının müvekkilinin 30/01/2016 tarihinden önce kiracı bulması halinde süre sona erememiş olsa dahi sözleşmeyi rızaen sonlandırma amacında olduğu, bayilik hizmet bedelini = yatırım katılım bedelini 1 yıl 3 aylık süre için değil 1 yıl süre için ödenmiş olması ile sabit iken sonradan davaya konu talepleri yapmasının çelişkili davranış yasağı kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ve tüm bu nedenlerle davanın reddine, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin davacı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, bayilik sözleşmesinin feshi sebebiyle yatırım katılım bedeli iadesi, kâr kaybı, cezai şart ve cari hesap alacağı ile söküm bedelinin davalıdan tahsili istemlerine ilişkindir.
Taraflarca delil olarak; bayilik sözleşmesi ve ekleri, çerçeve protokol, ariyet sözleşmesi, ihtarnameler, cari hesap ekstresi, fatura, bilgi ve belgeler, ticari defter kayıtları ve bilirkişi incelemesine dayanılmış olup, gösterilen deliller toplanarak dosya arasına konulmuştur.
Mahkememizce tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda tarafların ticari defter ve kayıtları ile dava dosyası ve ilgili kayıtları üzerinde inceleme yapılarak davacı alacağının varlığı ve miktarının hesaplanması ile uygulanan faiz yönünden ve akaryakıt konusunda da bilirkişi heyet raporu alınmasına karar verildiği, Yeminli Mali Müşavir bilirkişi Prof.Dr. … ile Kimya Mühendisi bilirkişi … tarafından sunulan 20/05/2019 tarihli bilirkişi heyet raporu özetle; ”Davacı şirketin 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarına ait yevmiye, defteri kebir ve envanter defterlerinin TTK.nun ilgili hükümlerine uygun olarak tutulmuş olduğu, davalı şirketin mahkemeye teslim etmiş olduğu 2012 yılı ve 2013 yılı yevmiye, defteri kebir ve envanter defterlerinin TTK.nun ilgili hükümlerine uygun olarak tutulmuş olduğu, 2014 yılı ve 2015 yılı yevmiye defteri, defteri kebirin TTK.nun ilgili hükümlerine uygun olarak tutulmuş olduğu ancak 2014 ve 2015 yıllarına ait envanter defterlerinin bulunmadığı, davacının işlememiş sözleşme dönemine tekabül eden 2.259,30 USD + KDV tutarında yatırım katılım bedelinden kaynaklanan alacağı iddiasının yerinde olmadığı, bu bedelin davalı tarafından davacıya ödenmiş olduğu, davalı tarafından tek taraflı olarak Standart Bayilik Sözleşmesinin erken feshinden kaynaklanan davacı tarafın kâr kaybının 3.847,99 USD olduğu ve bu bedele ilişkin temerrüt faizinin 124,72 USD olarak hesaplandığı, sözleşmenin süresinden önce davalı tarafından tek taraflı feshi nedeniyle davalı tarafın davacı şirkete 12.500 USD cezai şart ödemesi gerektiği, davacının davalıdan ticari faaliyetten olan alacağının 13.042,21 TL olduğu ve bu alacağa ilişkin temerrüt tarihinden dava tarihi olan 26/02/2016 tarihine kadar hesaplanan avans faizinin 634,07 TL olduğu, davacının market rafları söküm yansıtma bedeli faturasından 5.356,17 TL’lik alacak iddiasının yerinde olmadığı” kanaatiyle rapor tanzim etmişlerdir.
Mahkememizce tarafların iddia ve beyanları ile 20/05/2019 tarihli bilirkişi raporu ve rapora itirazlar göz önünde bulundurularak bilirkişi heyetinden rapor alınmasına karar verildiği, Yeminli Mali Müşavir bilirkişi … , Petrol Yüksek Mühendisi bilirkişi … ile Borçlar Hukukçusu Dr.Öğr.Üyesi … tarafından sunulan 27/11/2019 tarihli bilirkişi heyet raporu özetle; ”Sözleşmenin süresinden önce 04/08/2015 tarihinde davalı tarafından tek taraflı feshedildiği, bakiye süreye karşılık gelen yatırım bedelinin 2.356,16 USD + KDV olduğu, çerçeve protokolün 13.maddesine göre 12.500 USD erken fesih nedeniyle cezai şart oluştuğu, davacının dava tarihi itibariyle davalıdan 49.686,27 TL cari hesap alacağının bulunduğu, bu tutardan 24.494,78 TL’lik (KDV hariç) iskonto bedelinin mahsup edilmesi gerektiği, bu durumda dava tarihi itibariyle davacı cari hesap alacağının 49.686,27 – 24.494,78 = 25.191,49 TL olacağı, bu tutar için 10/09/2015 temerrüt tarihinden 26/02/2016 dava tarihine kadar işlemiş faiz tutarının 1.241,73 TL olacağı, 20/05/2019 tarihli raporda yer verilen 3.847,99 USD’lik kâr mahrumiyeti tutarının belirlenmesinde uygulanan hesaplama metodunun yerinde olduğu değerlendirilmekle birlikte, hesaplamada brüt kâr oranları dikkate alındığı oysa kâr mahrumiyeti hesaplamasının faaliyet kâr marjı (giderler düşüldükten sonra) dikkate alınarak yapılması gerekeceğinden, mahrum kalınan kârın hesaplanabilmesi için davacı yanın dava dosyasına 2014-2015-2016 yıllarına ait kurumlar vergi beyannamelerini ibraz etmesi gerektiği, 30/09/2014 tarihli Standart Bayilik Sözleşmesi ve ekinde ariyeten verilen malzemelere ilişkin bir bilgi ve belge mevcut olmadığından davacı yanın 5.386,17 TL tutarındaki market rafları söküm yansıtma bedelini davalı yandan talep edemeyeceği” kanaatiyle rapor tanzim etmişlerdir.
Mahkememizce tarafların itirazları doğrultusunda davacı şirketin 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait kurumlar vergi beyannameleri de celp edilerek bilirkişi heyetinden ek rapor alınmasına karar verildiği, Yeminli Mali Müşavir bilirkişi … , Petrol Yüksek Mühendisi bilirkişi … ile Borçlar Hukukçusu Dr.Öğr.Üyesi … tarafından sunulan 02/03/2021 tarihli bilirkişi heyet ek raporu özetle; ”Sözleşmenin süresinden önce 04.08.2015 tarihinde davalı tarafından feshedildiği, yatırım katılım bedeli bakiye süreye karşılık gelen yatırım bedelinin 2.356,16 USD+ KDV olduğu, davalı tarafından davacıya 03.09.2015 tarihinde “sözleşme ifa edilmeyen süresi kur=2.972” açıklaması ile 7.922,22TL ödeme yapıldığı ve buna ilişkin dekontun dosya içerisinde bulunduğu, Çerçeve Protokolün 13. Maddesine göre 12.500 USD erken fesih nedeniyle cezai şart oluştuğu, davacı yanın dava tarihi itibarıyla davalı yandan 49.686,27 TL cari hesap alacağının bulunduğu, bu tutardan 24.494,78 TL lik (KDV hariç) iskonto bedelinin mahsup edilmesi gerektiği, bu durumda dava tarihi itibarıyla davacı cari hesap alacağının 49.686,27 – 24.494,78 = 25.191,49 TL olacağı, bu tutar için 10.09.2015 temerrüt tarihinden 26.02.2016 dava tarihine kadar işlemiş faiz tutarının 1.241,73 TL olacağı, rapor içerisinde detaylarına yer verilen hesaplamalar neticesinde davacı yanın kar mahrumiyeti talebinin 269,36 USD (26.02.2016 dava tarihi kuru 2,9345) karşılığı 790,45 TL olabileceği, 30.09.2014 tarihli Standart Bayilik Sözleşmesi ve ekinde Ariyeten verilen malzemelere ilişkin bir bilgi ve belge mevcut olmadığından davacı yanın 5.386,17 TL tutarındaki market rafları söküm yansıtma bedelini davalı yandan talep edemeyeceği” kanaatiyle rapor tanzim etmişlerdir.
GEREKÇE :
Tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda yapılan yargılama, toplanan deliller, alınan bilirkişi raporları ile dosya kapsamındaki tüm belge ve bilgiler birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasında 30/10/2014 tarihli Bayilik Sözleşmesi ve 31/10/2014 tarihli de sözleşmenin eki Çerçeve Protokolü imzalanmıştır. Sözleşmenin bitim tarihi 30/01/2016 olarak belirlenmiştir. Davalı tarafça çekilen 04/08/2015 tarihli bildirimle Bayilik Sözleşmesi bitim tarihinden önce feshedilmiştir. Sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi üzerine davacı tarafça yatırım katılım bedeli iadesi, kâr kaybı, cezai şart ve cari hesap alacağı ile söküm bedelinin tahsili istemleriyle işbu dava açılmıştır. Davalı taraf Bayilik Sözleşmesi’ni haklı bir sebep olmadan erken feshettiği için fesihte haksızdır. Davacı tarafın yatırım katılım bedeli iadesi talebi irdelendiğinde, davacı tarafça işlememiş döneme ilişkin yatırım katılım bedeli 2.259,30 USD + KDV olarak hesaplanmış, davalı taraf bu hesaplamaya itiraz etmemiş ve 03.09.2015 tarihinde 7.922,22-TL olarak dava açılmadan önce davacı tarafın Akbank’taki hesabına ödediğinden davacı tarafın yatırım katılım bedeli iadesi talebinin reddine, davacı tarafın kâr kaybı irdelendiğinde, bilirkişiler … , … ve … tarafından yapılan hesaplama sonucu erken fesih nedeniyle davacı tarafın kâr kaybı 269,36 USD olarak bulunduğundan bu miktar üzerinden kâr kaybı talebinin kabulüne, davacı tarafın cezai şart talebi irdelendiğinde, davalı taraf fesihte haksız olduğundan Bayilik Sözleşmesi’nin eki olan Çerçeve Protokolü’nün 13 ncü maddesinin c) bendi uyarınca 12.500,00 USD cezai şart ödemeyi kabul ettiğinden, davacı tarafın 12.500,00 USD miktar üzerinden cezai şart talebinin kabulüne, davacı tarafın cari hesap alacağı irdelendiğinde, bilirkişiler tarafından yapılan hesaplama sonucu 49.686,27-TL cari hesap alacağından 24.494,78-TL iskonto bedeli düşüldükten sonra davacı tarafça talep edilebilecek cari hesap bedelinin 25.191,49-TL olarak bulunduğu ancak hesaplamada baz alınan 49.686,27-TL cari hesabın içerisinde 5.356,17-TL market rafları söküm yansıtma bedelinin de bulunduğu, davacı tarafça söküm bedelinin ayrı bir kalem halinde talep edildiğinden bilirkişilerce bulunan 25.191,49-TL cari hesap alacağından 5.356,17-TL söküm bedeli çıkartıldığında bakiye 19.835,32-TL (kısa kararda sehven 19.835,17-TL olarak yazılmıştır) bulunduğundan bu miktar üzerinden cari hesap alacağı talebinin kabulüne, davacı tarafın söküm bedelinin tahsili talebi irdelendiğinde, taraflar arasında düzenlenen 30/10/2014 tarihli Standart Bayilik Sözleşmesi’nin eki mahiyetinde bir Ariyet Sözleşmesi bulunmadığı bir başka anlatımla Bayilik sözleşmesi kapsamında davalı tarafa verilen bir demirbaş bulunmadığından davacı tarafın söküm bedeli talebinin reddine karar verilmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile,
269,36 USD kâr kaybı alacağının 10/09/2015 tarihinden itibaren USD cinsinden alacağa uygulanacak en yüksek mevduat faiziyle birlikte davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,
12.500 USD cezai şart alacağının 10/09/2015 tarihinden itibaren USD cinsinden alacağa uygulanacak en yüksek mevduat faiziyle birlikte davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,
19.835,32 TL cari hesap alacağının 10/09/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,
Davacı tarafın diğer ve fazlaya ilişkin taleplerinin REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu Genel Tebliği gereğince hesap olunan 8.482,31-TL karar ve ilam harcının davacı tarafından peşin yatırılan 1.905,37-TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 6.576,94-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irad kaydına,
3-Davacı tarafça yatırılan 1.905,37-TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 15.746,51-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 13.619,72-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 6.000,00-TL bilirkişi ücreti ve 155,00-TL posta gideri olmak üzere toplam 6.155,00-TL yargılama giderinin kabul-red oranına göre yüzde 54,95’i olan 3.382,40-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, geri kalan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davalı tarafından yapılan 92,10-TL yargılama giderinin kabul-red oranına göre 45,05’i olan 41,49-TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, geri kalan yargılama giderinin davalı üzerinde bırakılmasına,
8-HMK.nun 333 (1) maddesi uyarınca taraflarca yatırılan gider avansından bakiyesinin kararın kesinleşmesi sonrası resen mahkememizce taraflara iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne hitaben yazılacak dilekçeyle istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 06/04/2021

Katip …
☪e~imzalıdır.☪

Hakim …
☪e~imzalıdır.☪