Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2015/513
KARAR NO : 2021/1007
DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 04/02/2013
KARAR TARİHİ : 14/12/2021
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ile dava dışı … ve Tic. Ltd. Şti. arasında akdedilen 20/06/2012 tarihli satış sözleşmesi ile dava dışı … ve Tic. Ltd. Şti.’nin, 10.720 koli natürel zeytinyağını 27/07/2013 tarihinde teslim etmeyi taahhüt ettiğini, satış bedelinin tamamına tekabül eden 7 adet çekin 01/07/2012 tarihinde teslim edildiğini, … ve Tic. Ltd. Şti.’nin sözleşme yükümlülüğünü yerine getirmediğini, sözleşmenin D bendi 1. ve 2. maddeleri gereğince sözleşmenin ihtara gerek kalmaksızın feshedilmiş sayılacağını ve müvekkili tarafından verilen çeklerin iade edileceğini, ancak mal teslimi gerçekleştirilmediği gibi geçerliliğini yitiren çeklerin de müvekkiline iade edilmediğini, akdedilen sözleşme gereğince hükümsüzlük hali varit olmasına rağmen 16/10/2012 tarihli, … numaralı ve 42.000,00 TL bedelli çekin davalı … Faktoring A.Ş.’ye verildiğinin öğrenildiğini, dava dışı şirket aleyhine dava ikame edilmişse de dava ikamesinden sonra dava konusu çekin davalı … Faktoring A.Ş.’ye verildiğinin öğrenildiğini, mal veya hizmet satışı gerçekleşmediğinden sözleşmeye istinaden verilen dava konusu çekin de bedelsiz kaldığını beyanla; davanın kabulü ile dava konusu çekten dolayı müvekkilinin davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalı temlik veren … Faktoring A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalı şirket ile dava dışı … ve Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan faktoring sözleşmesine istinaden faktoring müşterisinin davacı taraf nezdindeki fatura alacaklarının temlik alındığını, söz konusu temlik işlemine istinaden davacı tarafın keşidecisi olduğu … A.Ş. … Şubesi’ne ait 16/10/2012 keşide tarihli, … numaralı 42.000,00 TL bedelli bir adet çekin müvekkili şirkete verildiğini, müvekkili şirketin devraldığı alacağın gerçek bir ticari ilişkiden kaynaklandığının, davacı tarafça ikrar edildiğini, faktoring şirketlerinin, ticari ilişkin tarafları arasındaki sözleşmeyi kontrol etmek gibi bir sorumluluğunun bulunmadığını, taraflar arasında yapılmış olan ve yargılamaya konu olan adi yazılı bir sözleşmeye itibar edilemeyeceğini, çek defterinin basım tarihinin sözleşmenin akdinden daha sonraki bir tarihe ait olması durumunda, sözleşmenin uydurma bir sözleşme olduğunun ortaya çıkacağını beyanla davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava, … A.Ş. … Şubesi’ne ait 16/10/2012 keşide tarihli, … numaralı 42.000,00 TL bedelli çekten dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
… Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) 05/11/2014 tarih 2013/… esas 2014/… karar sayılı kararında mahkemenin yetkisizliği nedeniyle yetkisizlik kararı vermiştir.
… Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkisizlik kararı üzerine dosya … Asliye Hukuk Mahkemesine tevzi edilmiş,… Asliye Hukuk Mahkemesi 03/02/2015 tarih 2015/… esas 2015/… karar sayılı kararında mahkemenin görevsizliği nedeniyle görevsizlik kararı vermiştir.
Görevsizlik kararı üzerine dosya mahkememize tevzi edilmiş, iş bu 2015/… esas sayılı sırasına kaydedilmiş ve yargılamaya devam edilmiştir.
Davalı Temlik eden … Faktoring A.Ş. ile … A.Ş. arasında imzalanmış olan Alacak Temlik Sözleşmesi uyarınca davaya konu alacak … A.Ş.’ye devir ve temlik edilmiş, … A.Ş., 17/03/2017 tarihli karar ile … A.Ş. ile … A.Ş. hükmi çatısı altında birleşmiştir. … A.Ş. ise 25/06/2020 tarihli olağanüstü genel kurul kararı ile … A.Ş. ile … A.Ş. hükmi çatısı altında birleşmiştir.
Dava konusu çek ile ilgili yürütülen … Asliye Hukuk Mahkemesinin 23/10/2019 tarih 2019/… esas 2019/… karar sayılı kararda;
“1- Davanın KABULÜ ile; davalı şirkete verilen
19/10/2012 tarihli … Çek no.lu 56.000,00 (Elli altı bin) TL tutarlı
03/10/2012 tarihli … Çek no.lu 22.750,00 (Yirmi iki bin yedi yüz elli) TL tutarlı
19/12/2012 tarihli … Çek no.lu 130.000,00 (Yüz otuz bin) TL tutarlı
09/10/2012 tarihli … Çek no.lu 26.000,00 (Yirmi altı bin) TL tutarlı
20/10/2012 tarihli … Çek no.lu 54.000,00 (Elli dört bin) TL tutarlı
16/10/2012 tarihli … Çek no.lu 42.000,00 (Kırk iki bin) TL tutarlı(davalı)
11/12/2012 tarihli … Çek no.lu 57.000,00 (Elli yedi bin) TL tutarlı
16/10/2012 tarihli … Çek no.lu 44.000,00 (Kırk dört bin) TL tutarlı
24/10/2012 tarihli … Çek no.lu 23.500,00 (Yirmi üçbin beşyüz) TL tutarlı
27/10/2012 tarihli … Çek no.lu 21.500,00 (Yirmi birbin beşyüz) TL tutarlı toplam 10 adet çekin tamamı olan 476.750,00 TL’nin bedelsiz kaldığının tespiti ile karşı tarafa kalan bu miktar bakımından borçlu olmadığının TESPİTİNE; ” dair karar verildiği görülmüştür.
Mahkememizce dosyanın bilirkişiye tevdi ile tarafların iddia ve savunmaları, dosyaya sunulan deliller üzerinde inceleme yapılarak rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verildiği, … Üniversitesi Muhasebe ve Finansman A.D. Bilirkişi Dr. Öğr. Üyesi … tarafından sunulan 13/06/2021 tarihli bilirkişi raporunda; Davalı faktoring şirketinin, yaptığı işin özelliği gereğince basiretli davranmadığı ve gerekli özen yükümlülüğünü yerine getirmediği, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 23/10/2019 tarihli, 2019/… E. ve 2019/… K. Sayılı kararıyla dava konusu çekin de içinde bulunduğu toplam 476.750-TL tutarındaki 10 adet çekin bedelsiz kaldığının ve davacının bu miktar bakımından borçlu olmadığının tespitine karar verildiği, bu nedenlerle dava konusu çekten dolayı davacının davalıya borçlu olmadığı kanaati bildirilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak KISMEN hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Dava bedelsiz kalan çekten dolayı borçlu olmadığının tespiti istemi olup, dava konusu çekin, dava dışı … ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … A.Ş. arasında yapılan 02/07/2012 tarihli faktoring işlemine konu olduğu, Faktoring işleminin, 12.06.2012 tarihli faturaya istinaden yapıldığı anlaşılmıştır.
… Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Davacı … San tic Ltd Şti tarafından davalı … ve Tic. Ltd. Şti aleyhine 31.07.2012 tarihinde açılan davada dava konusu çekin de içerisinde olduğu 10 adet çek nedeni ile 20.06.2012 düzenleme tarihli iki adet sözleşme gereği verilen çeklerin mal tesliminin yapılmaması nedeni ile bedelsiz kaldıklarınından bahisle açılan menfi tespit davasında en son 23.10.2019 tarihli 2019/… Esas 2019/… sayılı karar ile ,
“1- Davanın KABULÜ ile; davalı şirkete verilen
19/10/2012 tarihli … Çek no.lu 56.000,00 (Elli altı bin) TL tutarlı
03/10/2012 tarihli … Çek no.lu 22.750,00 (Yirmi iki bin yedi yüz elli) TL tutarlı
19/12/2012 tarihli … Çek no.lu 130.000,00 (Yüz otuz bin) TL tutarlı
09/10/2012 tarihli … Çek no.lu 26.000,00 (Yirmi altı bin) TL tutarlı
20/10/2012 tarihli … Çek no.lu 54.000,00 (Elli dört bin) TL tutarlı
16/10/2012 tarihli … Çek no.lu 42.000,00 (Kırk iki bin) TL tutarlı(davalı)
11/12/2012 tarihli … Çek no.lu 57.000,00 (Elli yedi bin) TL tutarlı
16/10/2012 tarihli … Çek no.lu 44.000,00 (Kırk dört bin) TL tutarlı
24/10/2012 tarihli … Çek no.lu 23.500,00 (Yirmi üçbin beşyüz) TL tutarlı
27/10/2012 tarihli … Çek no.lu 21.500,00 (Yirmi birbin beşyüz) TL tutarlı toplam 10 adet çekin tamamı olan 476.750,00 TL’nin bedelsiz kaldığının tespiti ile karşı tarafa kalan bu miktar bakımından borçlu olmadığının TESPİTİNE; ” dair karar verildiği ve bu kararın 08.09.2020 tarihinde kesinleştiği görülmüştür.
Davadaki asıl sorun, davacının dava konusu 16/10/2012 tarihli … Çek no.lu 42.000,00 (Kırk iki bin) TL tutarlı çekden dolayı akdi ilişkinin tarafı durumundaki davalı … Ltd.Şti ne borcunun bulunmaması halinde, söz konusu çekin factoring ilişkisi çerçevesinde ciro yoluyla devralmış olan davalı Factoring şirketlerine karşı ‘bedelsizlik’ definin ileriye sürüp süremeyeceği ve dolayısıyla factoring şirketlerine karşı menfi tespit talebinde bulunup bulunamayacağı hususunda toplanmaktadır.
Hemen belirtmek gerekir ki factoring şirketleri ile ilgili yapılan 6361 sayılı yasa 13 Aralık 2012 yılında yürürlüğe girmiş olup; factoring şirketlerine araştırma yükümlülüğünü azaltan yasanın 9/3. maddesi olayımızda uygulanamayacaktır. Zira factoring sözlemesine dayanak 12.06.2012 tarih … nolu fatura , 20.06.2012 tarihli satış sözleşmesine istinaden satış sözleşmesine konu dava konusu çek davacı tarafça … Ltd.Şti ne 01.07.2012 tarihli teslim tutanağı ile verildiği , satış sözleşmesinin 29.07.2012 tarihinde fesih edildiği görülmüş olup , bu nedenle dava konusu uyuşmazlığa B.K Kanun’un 167/1 deki alacağın temliki hükümleri uygulanacağı anlaşılmıştır. Bu tür davalarda, bedelsizlik iddiasının yani dava dışı şirkete karşı sürülebilecek şahsi defilerin factoring şirketlerine karşı ileriye sürülebilmesi için; factoring şirketlerine kambiyo senetlerini ciro aldıkları şirketin sözleşmenin tarafı olması; bir başka deyişle factoring sözleşmesi yaptıkları şirketin borçlu şirket olması zorunludur. Davaya konu olan 16/10/2012 tarihli … Çek no.lu 42.000,00 (Kırk iki bin) TL tutarlı çek lehdarı dava dışı … şirketi olup, çek davacı tarafından keşide edilmiştir Çek lehdarı tarafından davalıya ciro edilen çeke yönelik defiler ki; … Asliye Hukuk Mahkemesinin (Ticaret mahkemesi sıfatı ile )23.10.2019 tarihli 2019/… Esas 2019/… sayılı karar ile dava konusu çekin de içerisinde olduğu 10 adet çek nedeni ile 20.06.2012 düzenleme tarihli iki adet sözleşme gereği verilen çeklerin mal tesliminin yapılmaması nedeni ile bedelsiz kaldıklarınından bahisle davacı tarafından açılan davada davacının borçlu olmadığı kesin hüküm ile tespit edildiği nazara alındığında, davalının temlik aldığı akdi ilişkinin davalı ile kurulmuş gibi sayılacağı; dolayısıyla davacının, davalı Factoring’e karşı, … şirketi yönünden sahip olduğu şahsi def’ileri ileri sürebileceği mümkün görülmüştür.
Anılan durum karşısında davalı Temlik veren Faktoring Şirketine temlik edilen çeke konu alacağın, kesinleşmiş mahkeme kararı ile gerçek bir alacak olmadığının tespit edilmiş olması karşısında bilirkişi raporundaki “Davalı faktoring şirketinin, yaptığı işin özelliği gereğince basiretli davranması, muhtemel sorunları bertaraf edecek tedbirleri alması beklenir. Çek keşidecisi şirketle herhangi bir temas kurulmamış olması ve faktoring işlemini yapan şirkete borçlu olup olunmadığına ilişkin teyit alınmamış olması nedenleriyle davalı faktoring şirketinin gerekli özen yükümlülüğünü yerine getirmediği değerlendirilmektedir.”şeklindeki görüşe itibar edilmemiş, dosya kapsamıyla davalı faktoring şirketinin bedelsiz kalan çek nedeni ile bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olduğu ispat edilemediğinden Bedelsizliğe dayalı menfi tespit istemli davanın kabulü ancak kötü niyeti ispat edilemeyen davalı aleyhine kötüniyet tazminat talebinin reddine karar vermek gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile … Bankası … Şubesine ait 16/10/2012 tarih … nolu 42.000-TL bedelli çekten dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, kötü niyeti tazminatı koşullarının oluşmadığı nazara alınarak tazminat talebinin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 2.869,02-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 717,30-TL harcın mahsubu ile bakiye 2.151,72-TL harcının davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 6.260-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 741,60-TL ilk gider, 750-TL bilirkişi, 285,50-TL tebligat ve müzekkere gideri olmak üzere toplam 1.777,10-TL Yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde … Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.14/12/2021
Katip …
¸e-imzalıdır
Hakim …
¸e-imzalıdır