Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/1251
KARAR NO : 2019/900
DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/12/2015
KARAR TARİHİ : 08/10/2019

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket distribütör ve davalı arasında 01/11/2012 tarihli Kapalı Şahıs Noktası Sözleşmesi ve Özel Hükümler sözleşmelerinin imzalandığını, taraflar arasında imzalanan Sözleşme’nin 2. maddesi gereği davalının sözleşmenin süresince Sözleşme adresinde yazılı işyerinde müvekkili şirketin pazarlama, dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerini düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde satmayı ve bulundurmayı 6. maddesi gereğince davalının işyerini başkasına devir ve temlik etmeyeceğini, 9/b maddesi gereği davalının bira satışına ilişkin faaliyetlerini kısmamayı ve bira satışını azaltacak davranış ve eylem içerisine girmemeyi, 9/f maddesi gereği işyerindeki depo ve eklentilerin karşılıklı mutabakatla belirlenen görsel reklam malzemeleri, tente, raf, teşhir, stant veya soğutucu ilgili mevzuatların elverdiği ölçüde bulundurmayı, konumlandırmayı ve sergilemeyi; … Sözleşmesi’nin; 1. maddesi gereği; müvekkil şirket ürünlerini düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde almayı, bulundurmayı ve satmayı, 3. maddesi gereğince işletme dekorasyonunu yazılı izin almadıkça değiştiremeyeceği, 5. maddesi gereğince; kapalı satış noktası sözleşmesi hükümleri ihlal etmemeyi ve çeşitli başkaca yükümlülükleri kabul ve taahhüt ettiğini, Müvekkili şirketçe taraflar arasındaki sözleşmeler uyarınca uyulması gereken yükümlülüklerin tamamının eksiksiz olarak yerine getirildiğini, davalının müvekkili şirket konsept malzemelerini işyerinden çıkarttığını, müvekkil şirket ürünlerini almadığını ve bulundurmadığının istihbar olduğunu, Bunun akabinde davalının işyerinde, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı dosyasıyla yapılan keşif akabinde ibraz edilen bilirkişi raporunda; işletmenin konseptinin sarı ve kahve tonlarında yenilendiği Müvekkil Şirket Konseptinin ise mavi beyaz olduğunu, müvekkili Şirket’e ait herhangi bir ürün, demirbaş, tabela vb emareye rastlanmadığının hususların tespit ve rapor edildiğini, Bu tespitten daha önce … Sulh Hukuk Mahkemesi ’nin … D. İş sayılı dosyası ile yapılan keşifte işyerinde Müvekkili Şirket’in konseptinin yer aldığını, Müvekkili Şirket görsellerinin ve ürünlerinin tespit edildiğini, daha sonra dosyalara ilişkin yapıla tespitte sunulan rapora göre davalı müvekkil şirket ile imzalamış olduğu sözleşmelere aykırı davrandığını, Sözleşme karşılığında genel katkı almasına ve çeşitli yükümlülüklerin altına girmesine rağmen sözleşme şartlarını ihlal ederek Müvekkili Şirket’e ait konsepti bozduğunu ve müvekkili şirket ürünlerini bulundurmadığının tespit ve rapor edildiğini, 01/11/2012 tarihli sözleşmenin 11. maddesi uyarınca Müvekkili Şirket tarafından davalının işyerinin işletilmesine katkıda bulunmak üzere toplam 80.000 TL katkı yapıldığını, işleyiş itibariyle, davalı satış desteğine ilişkin olarak ödenen genel katkı bedeline ilişkin bayi/distribütöre fatura kesmekte, sonrasında bu tutarın bayi/distribütör tarafından Müvekkili Şirket’e fatura edilmekte olduğunu, sözleşmenin 15. maddesi müvekkil şirketin her türlü zarar talep hakkı saklı kalmak kaydıyla, davalının Sözleşme süresi içinde işletmeyi kısmen veya tamamen çalıştırmaması veya sözleşme hükümlerinden birini ihlal etmesi halinde aldığı katkı payını ödemenin yapıldığı tarihten itibaren T.C. Merkez Bankası tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faiz oranı ile birlikte geri ödeyeceğini ve ayrıca 67.800 USD cezai şart ödeyeceğinin hükmü bulunduğunu, Davalının sözleşmelere aykırı davranarak işletmenin konseptini tamamen bozduğu ve müvekkil şirketin ürünlerini bulundurmadığından cezai şartın talep edilmesi zorunluluğunun doğduğunu, bu nedenlerle davanın kabulüne, katkı bedeli olan toplam 80.000 TL’nin ödeme tarihi olan 29.11.2012 tarihinden itibaren işleyecek T.C. Merkez Bankası tarafından uygulanan avans işlemleri güncel faiz oranı ile birlikte davalıdan alınarak müvekkil şirkete verilmesine, 67.800-USD/Amerika Doları cezai şartın dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunu’nun 4/a maddesi uyarınca devlet bankalarınca Amerikan Dolarına uygulanan 1 yıl vadeli en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsil ile müvekkil şirkete ödenmesine, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı dosyası ile sonrasında … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş tespit kapsamında yapmış oldukları yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile müvekkil şirkete ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacının, ürettiği alkollü içkiler pazarında hakim konumunda büyük bir tüzel kişilik olduğunu, müvekkilin ise perakende alkollü içkilerin ve tütün malzemelerinin satıldığı büfe olması nedeniyle davacının baskın konumda olduğu, davacı tarafından hazırlanan sözleşmelerin ileride çok sayıda kullanılmak üzere tek başına hazırlandığı, Borçlar Kanunu md. 20 gereği “genel işlem koşulu ” niteliğinde olduğu, Müvekkilinin Esnaf ve Sanatkarla Odasına bağlı ve tacir sıfatı taşıdığını, davaya konu edilen sözleşmeler işletmenin ticari yönüyle ilgili olmayıp büfenin dışında ve tabelasında yapılacak konsept reklam sözleşmeleri olduğunu, Söz konusu sözleşmelere ilişkin yükümlülüklerin müvekkilce ilk andan itibaren ve halen uygun şekilde ifa edildiğini, sözleşmenin kurulmasından itibaren 3 yıl boyunca davacının bazı edinimlerini de yerine getirmemesine rağmen, sözleşmeler gereğince … Büfe de konsept çalışması olarak adlandırılan, büfenin dışında ve tabelasında davacının ve ürettiği alkol ürünlerinin reklamını, gerek davacının öngördüğü mavi-beyaz renkler ve gerekse davacının marka, logo ve amblemleriyle yapmaya çalıştığı; 3 yıl boyunca sözleşmeye uygun reklam/konsept yapıldığı konusunda ihtilafın da bulunmadığını, davacının, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyasıyla yaptırdığı tespitle de bu hususun sabit olduğunu, Davacı tarafından … Sulh Hukuk Mahkemesi ’nin … D.İş sayılı dosyasıyla 24.11.2015 tarihinde büfenin tadilatta olduğunun tespit edildiğini, davacının satış temsilcileri tarafından soğutucunun mevzuata uygun hale getirilecek teslim edileceğinin söylenerek teslim alındığını, Tüm bu sürecin yasal mevzuata uygunluğu nedeniyle tadilat işlemlerinin sürdürüldüğünü ve davacının ürünlerinin satılmaya devam edildiğini, dava dilekçesinde ileri sürülen “müvekkil şirket ürünlerini almadığı/bulundurmadığı” iddiasının da doğru olmadığını, hatta dava açılmasından sonra halen dahi davacı ürünlerinin alındığını ve satışa sunulmakta olduğunu, huzurdaki davaya dayanak yapılan … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyasında, gerek delil tespiti kararının ve gerekse delil tespiti raporunun tebliğ edilmemesi nedeniyle müvekkilin hukuki haklarını kullanması ve itiraz hakkının da kısıtlandığını, büfenin önceki görsellerinde ve yapılması öngörülen ve gerçekleşmeyen davacı tasarımlarında da arpa, arpa başağı, sarı-kahve ve siyah renkler kullanılması öngörülmüşken, bu renklerin sadece davacının rakip firmasını çağrıştırdığını ileri sürmenin sübjektif yanlı ve dava açılmasına zemin hazırlamaya yönelik olduğunu, müvekkilin … ve/veya herhangi bir firmanın herhangi bir ürünü satmasına yasal veya sözleşmesel bir engel bulunmadığını ve sözleşme süresince de satıldığını, delil tespitinde maddi ve somut olarak hiçbir firmaya ait hiçbir görsel tespit edilmemesine ve tek somut gerçek büfenin tadilatta olması iken, perakende satıcıya hiçbir uyarı ve ihtarda bulunmadan sözleşme gereği ödenen tüm katkı payının ve fahiş cezai şartın dava ile talep edilmesinin perakende satıcılar üzerinde baskı oluşturmaya yönelik olduğunu, Taraflar arasında davaya konu sözleşmelere bayi/distribütör olarak … San. ve Tic. Ltd. Şti. de taraf olduğunu, davacı edimlerinin yerine getirilmesinde ve sözleşmenin 15. md gereği katkı payının iadesinde hak sahibi konumunda olduğunu, sözleşmeye taraf dava dışı … ’a rücu edilmesinin gerekebileceğini, bu nedenlerler davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava; Ticari satım Sözleşmesine aykırılık iddiasına dayalı katkı bedelinin iadesi ve cezai şart istemine ilişkindir.
Mahkememizce Dava, cevap, ibraz edilen deliller, taraflar arasındaki sözleşme ve tarafların 2012 yılı ticari defter kayıt ve belgeleri, icra dosyası ve tüm dosya kapsamı üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak davacının davalıdan alacağı olup olmadığı varsa miktarının ve faizinin belirlenmesine karar verildiği, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Bilirkişi Prof. Dr. … tarafından sunulan 15/07/2018 tarihli bilirkişi raporunda; Dava konusu katkı payı ödemesinin KDV dahil 80.000,00 TL ile sınırlı bulunduğu ve davalı firma tarafından düzenlenen fatura karşılığında, dava konusu sözleşmede “Bayi veya Distribütör” konumunda yer alan ve dava dışı bulunan … Ltd. Şti. firmasından nakden ve mahsuben elde edildiğinin tespit edildiği, Davacı tarafça bu tutarın dava kapsamında talep edilebileceğinin hukuken benimsenmesi seçeneğinde davacı firma tarafından talep edilebilecek tutarın ancak dava tarihi itibarıyla sözleşmenin işlemeden kalan süresine isabet eden bölümü kadar olacağı yönündeki davalı taraf iddiasının da Mahkemenin takdirinde bulunduğu, bu seçeneğin Mahkemece benimsenmesi halinde; dava konusu sözleşmenin işlemeden kalan süresine isabet eden katkı payı tutarının toplam 30.230,47 TL olarak hesaplandığı, bu tutarın 22.634,53 TL’lik bölümünün fiili ödeme tarihi olan 12.12.2012 tarihinden, geri kalan 7.595,94 TLTik bölümünün ise mahsuben yapılan düşümlerin ortalama tarihi olarak hesaplanan 24.12.2012 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle talep edilebileceği, davalı tarafça sözleşmenin ihlal edildiğinin ve sözleşmenin 15. maddesine göre talepte bulunabileceğinin kabulü halinde, sözleşmede belirlenen cezai şart tutarının ise 67.800,00 USD olduğu, dava konusu talepler ile ilgili olarak davacı tarafın haklı bulunduğunun kabulü seçeneğinde, hükmedilecek tutarların davalı firmanın ekonomik yönden yıkımına neden olupolmayacağı hususunda ayrıntılı bir tespit ve analiz yapılabilmesinin ise, 2015 yılına ilişkin ticari defterleri üzerinde inceleme yapılmasına muhtaç bulunduğu kanaati bildirilmiştir.
Taraf vekillerinin bilirkişi raporuna karşı beyan ve itirazları doğrultusunda Dava dışı … Paz. San. Ve Tic. Ltd. Şti ile tarafların 2012-2015 tarihleri arasındaki ticari defter ve kayıtları üzerinde yeniden bilirkişi incelemesi yapılarak rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verildiği, Ticari Sözleşmeler, Borçlar, Akdi Sorumluluk Uzmanı Öğreti Üyesi Bilirkişi Prof. Dr. …, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Bilirkişi Prof. Dr. … ve İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. … tarafından sunulan 24/04/2019 tarihli ek bilirkişi raporunda; Davacının davalıdan, 30.230,47 TL’lik katkı bedeli tutarının ödenmesini talebe hak kazandığı kök rapor’da belirtildiği üzere; bu alacağın 22.634,53 TL’lik kısmının fiili ödeme tarihi olan 12.12.2012 tarihinden, geri kalan 7.595,94 TL’lik kısmının ise, mahsuben yapılan düşümlerin ortalama tarihi olarak hesaplanan 24.12.2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte tahsili gerektiği, Tarafların arasında akdedilmiş olan, Genel İşlem Şartları İçeren Kapalı Satış Noktası Sözleşmesi’nin 15 nolu maddesi hükmündeki cezai şarta ilişkin hükmün TBK.md.21/f.1 uyarınca yazılmamış sayılması gerektiğinden, davacının davalıdan cezai şart alacağına hak kazanamadığı kanaati bildirilmiştir.
Dosya kapsamı ile uyumlu bulunarak hükme esas alınan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Taraflar arasında mevcut 01/11/2012 tarihli Kapalı Şatıs Noktası Sözleşmesi ve Özel Hükümler sözleşmelerinin imzalandığı, Sözleşme’nin 2. maddesi gereği davalının sözleşmenin süresince Sözleşme adresinde yazılı iş yerinde davacı şirketin pazarlama, dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerini düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde satmayı ve bulundurmayı 6. maddesi gereğince davalının işyerini başkasına devir ve temlik etmeyeceği , 9/b maddesi gereği davalının bira satışına ilişkin faaliyetlerini kısmamayı ve bira satışını azaltacak davranış ve eylem içerisine girmemeyi, 9/f maddesi gereği işyerindeki depo ve eklentilerin karşılıklı mutabakatla belirlenen görsel reklam malzemeleri, tente, raf, teşhir, stant veya soğutucu ilgili mevzuatların elverdiği ölçüde bulundurmayı, konumlandırmayı ve sergilemeyi; … Shop Sözleşmesi’nin; 1. maddesi gereği; davacı şirket ürünlerini düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde almayı, bulundurmayı ve satmayı, 3. maddesi gereğince işletme dekorasyonunu yazılı izin almadıkça değiştiremeyeceği, 5. maddesi gereğince; kapalı satış noktası sözleşmesi hükümleri ihlal etmemeyi ve çeşitli başkaca yükümlülükleri kabul ve taahhüt ettiği görülmüştür.
Davacı şirket tarafından , davalı şirketin taraflar arasındaki sözleşmeye aykırı davranıldığı iddiasıyla, sözleşme kapsamında ödendiği ileri sürülen 80.000,00 TL katkı bedeli ve 67.800700 USD tutarındaki cezai şartın işleyecek faizleri ile birlikte tahsilini talep etmektedir.
Mahkememizce taraf ticari defterleri üzeride yaptırılan bilirkişi incelemesi ile ; davalı firmanın “Satış Geliştirme Faaliyetlerine Katkı” içerikli” ve KDV dahil 80.000,00 TL tutarındaki faturasının, dava dışı … Meşrubat Paz… Ltd. Şti. firmasına düzenlendiği , davalı firma ile olan sözleşme kapsamındaki işlemlerin, sözleşme hükümleri çerçevesinde dava dışı bayi/distribütör firma olan … Meşrubat firması üzerinden gerçekleştirildiği davacı şirketçe dava dosyasına sunulu hesap dökümlerine göre, dava dışı şirket tarafından bu faturaya mahsuben yapılan havale tutarı 60.000,00 TL 12.12.2012 tarihinde davalı firmanın hesabına borç kaydedildiği,bakiye tutarın, davalı firmanın alımlardan kaynaklanan cari hesap borçlarından düşülmüş bulunduğu Davalı Firma tarafından ibraz edilen ticari defterler ve dayanağı belgeler çerçevesinde, daya dışı firmaya katkı payı ile ilgili olarak düzenledikleri 29.11.2012 tarihli faturasının KDV dahil (67.796,61 + 12.203,39=) 80.000.00 TL tutarında oİduğu teyit edildiği, dava dışı … Meşrubat Paz… Ltd. Şti tarafından ibraz edilen ticari defter kayıtlarında, davalı firmanın “Satış Geliştirme Faaliyetlerine Katkı” içerikli KDV dahil 80.000,00 TL tutarındaki faturasının, davalı şirketin alacağı olarak yer aldığı , dava dışı şirket tarafından bu faturaya mahsuben yapılan havale tutarı 60.000,00 TL olup, 12.12.2012 tarihinde davalı şirketin anılan hesabına borç kaydedildiği mahsuben düşümlerin ortalama tarih olarak hesaplanan 24.12.2012 tarihinde yapıldığı, dosyaya sunulan … Sulh Hukuk Mahkemesine sunulan … D. İş Dosya Numaralı dosyaya ait 24.11.2015 tarihli Bilirkişi raporu ile işletmenin tadilat safhasında bulunduğu, işletmenin dışında 1 adet 2 kapılı … dolabının işletmenin önündeki kaldırımda bulunduğu, işletmenin konseptinin sarı ve kahve tonlarında yenilendiği, bu tonların halk arasında … markasını temsil ettiği, … konseptinin ise mavi beyaz olduğu, buna ait herhangi bir ürün, demirbaş, tabela vb. emareye rastlanmadığı tespit edilmiş olup bu itibarla davalı tarafından sözleşmeye aykırı davranıldığı anlaşılmıştır.
Kapalı Satış Noktası Sözleşmesi’nin 15 nolu maddesinde; ” İŞLETİCİ (davalı), işbu sözleşmede belirtilen hükümlerden herhangi birini ihlal etmesi gibi nedenler ile işbu sözleşmenin feshine sebebiyet vermesi halinde, ŞİRKET’ten (davacıdan) veya BAYl/DİSTRİBÜTÖR’den almış olduğu mali yardım, katkılar ve her türlü sabit yatırım harcamalarının tümünü, verildiği tarihten itibaren TC. Merkez Bankası tarafından uygulanan avans faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte, ŞİRKET’e (davacıya) veya BAYİ/DİSTRİBÜTÖR’e geri ödeyeceği gibi, ayrıcı SİRKET’e 67,800 ABD Doları cezai şart ile birlikte. ŞİRKET ve/veya BAYİ/DİSTRİBÜTÖR’ün kar kaybı da dahil olmak üzere, uğradığı her türlü zararı da ödeyecektir.” hükmünü taşımaktadır.
Anılan durum karşısında : davalı işletici’nin isletmesini davacının belirlediği … konseptine uygun olarak dizayn etme yükümlülüğünü ihlal ettiği ve sözleşmenin 15. maddesine “göre sözleşmede belirlenen cezai şart tutarı ise. 67,800.00 USD nin iadesi gerektiği, söz konusu cezai şart tutarının davalı firmanın ekonomik yönden yıkımına neden olacak bir düzeyde bulunmadığı, taraflar arasında mevcut sözleşmenin 15. Maddesi ile sözleşmeye aykırılık hallerinde işleticinin aldığı katkı bedelinin tamamını iade edeceği belirlendiğinden davacının katkı payı ve cezai şart talebinin kabulü gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile 80.000 TL katkı payı alacağı bedelinin 60.000 TL sinin ödeme tarihi olan 12/12/2012 tarihinden 20.000 TL sinin mahsupla ödeme tarihi olan 24/12/2012 tarihinden işleyen avans faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine
2-Davacı vekilinin cezai şart alacağı talebinin KABULÜ ile 67.800 USD cezai şart alacağının dava tarihi olan 28/12/2015 tarihinden itibaren işleyen 3095 sayılı yasa 4 a maddesi uyarınca USD cinsi mevduata uygulanan mevduat faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 18.988,54-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 4.749,34-TL harcın mahsubu ile bakiye 14.239,20-TL harcının davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 22.628,56-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 4.777,04-TL ilk gider, 2.800-TL bilirkişi, 240,45-TL tebligat ve müzekkere gideri olmak üzere toplam 7.817,49-TL Yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/10/2019

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır