Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2013/6 Esas
KARAR NO : 2019/986
DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/01/2013
KARAR TARİHİ : 24/10/2019

Mahkememizde görülen Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ
DAVA / Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle;
İşveren TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü ile … ortak girişimi arasında Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesine ilişkin 23.11.2000 tarihli sözleşme akdedildiğini, anılan ortak girişim ile müvekkili şirket arasında proje kapsamında elektrifikasyon işlerine ilişkin uzman ekip sözleşmesi imzalandığını, bu işler kapsamında tren hattında kullanılacak beton katener direklerin imali ve teslimi konusunda davalı şirket ile 18.01.2006 tarihli alt yüklenim sözleşmesi imzalandığını, davalı tarafından aşamalı olarak imal edilen katener direklerin üretiminden kaynaklı gizli ayıpların aralık 2006 tarihinden itibaren oluştuğunu, bu ayıpla ilgili kusurların giderilmesi işveren tarafından ortak girişime ondan da müvekkiline ihbar edildiğini,
İhbarın ardından çatlak tespit edilen bir kısım direğin davalıca değiştirildiğini, bir kısmının onanma tabi tutulduğunu, ancak ayıbın giderilmediğinin tespit edildiğini, ayrıca onarım yapılmayan direklerde de çatlamalar meydana geldiğini, çatlaklarla ilgili muhtelif raporlar düzenlendiğini en sonuncusu olan … öğretim üyelerince hazırlanan şubat 2010 tarihli raporda yapılan onarımın yeterli olmadığı, direklerde yeni durumuna göre % 20 oranında yıpranma gözlendiği, direklerin çok hasarlı duruma geçiş süresinin 8 yıl olarak belirlendiği, işlevlerini kaybetme süresinin 14 sene olarak hesaplandığı, çatlamanın ana nedeninin üretimde kullanılan beton karışımının uygun olmamasından kaynakladığı, oluşan çatlakların kabul edilebilir çatlak genişliğinin 1.5 katma ulaştığı tespitlerinin yapıldığını, bu raporun davalının ağır kusurlu olarak gizli ayıplı imalat yapıldığını kanıtlar nitelikte olduğunu, davalıya birçok kez bildirimde (19.01.2010, 06.07.2010 ve 05.05.2011 tarihli … yazıları) bulunulmasına rağmen ayıbın giderilmediğini
Gizli ayıpların giderilmesi için taleplerinin 28.09.2010 ve 15.12.2010 tarihli ihtarnameler ile yenilendiğini, ana yüklenici ortak girişimin ayıplar nedeni ile 173.176,07Avro tutarında nefaset kesinti yaptığını ve 01.08.2012 tarihli banka dekontu ile müvekkilince ödendiğini, bu tutarın müvekkiline davalı tarafından ödenmesi için 31.08.2012 tarihli ihtarında bulunulduğunu, 10.09.2012 tarihli cevabi ihtarname ile olumsuz yanıt aldıklarını ifade ederek 173.176,07Avro’nun aynen veya müvekkili şirketten tahsil tarihi olan 01.08.2012 döviz kuru karşılığı TL olarak en yüksek avro faizi ile birlikte davalıdan tahsilini yargılama gideri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili dosyaya sunduğu 31/07/2015 tarihli dilekçe ile dava değerini 394.060,96 TL ye ıslah ettiklerini bildirmiştir .
CEVAP / Davalı vekili cevap dilekçesinde ve özetle;
Ayıp iddiasını kabul etmemek kaydı ile ayıp iddiasından kaynaklanan talebin zamanaşımına uğradığını, yasal süre içinde ayıp ihbarı yapılmadığını, hukuki anlamda bir ayıbın söz konusu olmadığını, dava öncesi alman üç adet bilirkişi raporunda bu hususun teyit edildiğini, … öğretim üyelerince hazırlanan 20.10.2008 tarihli teknik raporda beton direk tasarımlarının şartnamelere uygun olduğunun belirlendiğini, oluşan çatlakların rötre çatlağı olduğu, yapısal davranış üzerinde etkisi olmadığı hususlarının belirlendiğini, … tarafından hazırlanan raporu kabul etmediklerini, direklerin işveren idarenin onaylanmış projelerine göre imal edildiğini, direklerin Tcdd şartnameleri doğrultusunda teste tabi olunduğunu ve uygun bulunduğunu ve sonrasında teslim tutanakları ile teslimatın yapıldığını, söz konusu çatlakların tolerans sınırları içinde olduğunu, bu hususun hem … raporunda hem de Tcdd yetkililerinin yer aldığı ve Tcdd’nin bilirkişi atadığı … Üniversitesi uzmanlarınca hazırlanan 06.10.2010 tarihli raporda 0,l cm’yi aşan çatlaklara rastlanmadığının tespit edildiğini, davacının montajı hatalı yapması nedeni ile çatlak oluştuğunun hem … hem de … Üniversitesi raporları ile tespit edildiğini, ana yüklenici ortak girişiminin nefaset kesintisinin hangi işler için olduğunun belli olmadığını, bunun tamamen müvekkiline yüklenmesinin hukuki olmadığını, dava konusu direklerle ilgili geçici kabullerin yapıldığını, 7 yıldır direklerin fiilen kullanıldığını, direklerde yapısal olarak bir sorun da ortaya çıkmadığını ifade ederek davanın reddini talep etmektedir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava,nefaset kesintisi nedeniyle alacak istemine ilişkindir.
Dosya içine tarafların bildirdiği deliller toplanmıştır.
Davacı tarafın dava dilekçesi ekinde ; 18.01.2006 tarihli … ile … arasında beton katener direklerin imali ve teslimine yönelik imzalanmış alt yüklenim sözleşmesi, çatlakların ihbarına ilişkin ….Noterliğinin 05/07/2007 tarih ve … yevmiyeli ihtarnamesi, 24.12.2010 ve 30.03.2011 tarihli tutanaklar,Tcdd İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün talebi doğrultusunda … Üniversitesi öğretim görevlileri Dr. … ile Dr. … tarafından hazırlanan Şubat 2010 tarihli bilirkişi raporu ,Çatlak direklerin onarımı talebini içerir 19.01.2010, 06.07.2010 ve 05.05.2011 tarihli … yazıları ,Tcdd’nin ana yüklenici ortak girişime kestiği nefaset bedeli faturası Ana Yüklenici Ortak Girişim tarafından …’e gönderilen 24.07.2012 tarihli nefaset bedelinin ödenmesi talebini içerir yazı ,… tarafından Ana Yüklenici Ortak Girişime, 173.176,07 Euro tutarında nefaset bedelinin ödendiğine ilişkin 01.08.2012 tarihli banka dekontu ,… tarafından …’a gönderilen, nefaset bedelinin ödenmesi talebini içerir … Noterliği 31.08.2012 tarihli ve … yevmiye nolu ihtarname ,… tarafından …’e gönderilen, nefaset bedelinin ödenmeyeceğini bildirir … Noterliği 10.09.2012 tarihli … yevmiye nolu ihtarname, Müvekkil … ticari kayıtları, Tcdd’nin, İstanbul-Ankara yüksek hızlı tren projesi ile ilgili nefaset kesintisi ve beton katener emeklerdeki gizli ayıbın tespiti ve bu duruma ilişkin tüm kayıtları, Ana yüklenici “… ” ortak girişiminin İstanbul-Ankara yüksek hızlı tren projesi ile ilgili nefaset kesintisi ve beton katener direklerdeki gizli ayıbın tespiti ve bu duruma ilişkin tüm ticari kayıtları
Davalı tarafça cevap dilekçesi ekinde; … noterliği 17/03/2011 tarihli … numaralı ihtarname, Ankara -Eskişehir Yüksek Hızlı Tren hattı kataner direklerindeki çatlaklar üzerine toplantı tutanağı , Tcdd Yht direk tamiratı uygulama formu, alınmıştır. Tcdd kontrollük ünitesi raporu, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi raporu, … Üniversitesi raporu, … Üniversitesi raporu, … inşaat mühendisliği raporu, dava konusu faturalar sunulmuştur.
Dosya içine alınan ; TCDD kontrollük ünitesi 28.05.2008 tarihli raporda özetle:
Direklerin nihai durumunun 10.05.2008 tarihi itibariyle Tcdd, …, … ve … kontrol elemanları tarafından tespit yapıldığı,178 adedinde tadilat yapılmasına rağmen 273 adet direğin tek yüzeyinde belirgin çatlakların olduğu ve 9 adedinin hemen değiştirilmesi gerektiği,27 adedinde tadilat yapılmış olmasına rağmen 42 adet direğin her iki yüzeyinde belirgin çatlakların bulunduğu, 41 adet direğin de hemen değişmesi gerektiği, 4 adedi onarılmış olan 14 adet direğin yüzeyinde dökülmeler olduğu,Direklerin bazılarında kalıp hatasından kaynaklanan açıklıkların olduğu,İncelemesi yapılan direklerde üretimden kaynaklanan çatlamaların artarak devam ettiği, Dikilen direklerin tamamının 2896 adet olduğu ve 2 yıllık sürede bu direklerden 363 adedinde belirgin çatlaklıkların ortaya çıktığı, bu direklerden 34 adedinin değiştirildiği buna ek olarak 51 adedinin de hemen değiştirilmesinin gerektiği,Tadilat amaçlı yapılan epoksi uygulamasının sorunu çözmediği, İklimsel değişikliklerin çatlama ve dökülmeleri artıracağını, Hattın işlemeye başlamasıyla çatlak ve dökülmelerin ne derece artacağının bilinmediği
… Üniversitesinin 27.04.2007 tarihli raporunda özetle: Bazı direklerde oluşan çatlakların nedeninin öğrenilmesi için davalıdan üretim raporlarının istendiği,Raporlardan anlaşıldığı üzere Alkali-silika reaksiyon (ASR) değerinin olması gereken değerin üzerinde olduğu, ASR ile ile ilgili çeşitli deneylerin yapılması gerektiği, Değer yüksekliğinin ASR hasarlarına neden olabileceği ancak sadece çimentoya bakıp bu konuda karar vermenin tek başına yeterli olmadığı,
… Üniversitesi 20.10.2008 tarihli raporda özetle:Çatlakların ASR türünde olmadığı, rötre çatlakları olduğu,enine çatlakların genelde beton yüzeyine yakın olduğu ve etriyelerin yüzeye yakın olması nedeniyle ortaya çıktığı ve taşıma esnasında artabileceği,Davalının yaptığı statik ve betonarme hesaplamaların şartnameye uygun olduğu, şartnamede belirtilmiş olan kabul edilebilir çatlak açıklıklarıyla -şartnamede yazmamakla beraber- rötre çatlağının kastedildiği, incelenen çatlakların yüzeysel olduğu ve gerekli önlemlerin alındığı
… İnşaat Mühendisliği ‘nin 26.02.2010 tarihli hazırlanan raporda özetle:Raporun amacının Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesinde montajı tamamlanan Esenkent-Hasanbey arasında bulunan bazı katener betonarme direklerindeki çatlakların neden oluştuğu olduğu,İncelenen direklerde çatlaklar olduğu ve çatlakların davalı tarafından harçla onarılmaya çalışıldığı ancak yapılan tamir harcının da çatladığı, tamir harcının yanında yeni çatlakların oluştuğu,Direklerin yıpranma hızının normalden fazla olduğu ve müdahale edilmemesi durumunda 2018’e kadar kullanılabileceği, tüm fonksiyonlarının 2024 yılında yitirmiş olacağı,Direklerde bulunan çatlakların ana nedenlerinden biri üretimde kullanılan beton karışımının homojen yapıda sağlanmaması olduğu,Direklerden birinin dahi kullanılmaması hattı kullanılamaz hale getireceği, çatlakların onarımında kullanılan harcın uygun olmadığı, bildirilmiştir.
… Üniversitesi Ulaştırma Uygulama Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen 07/03/2012 tarihli raporda ise; betonarme direklerde kullanılan hammaddelerin herhangibir şartnameye bağlanmadığı, beton sınıfı ve beton bileşimi hakkında bilginin yükleniciden temin edildiği, bu bilgiye göre mevcut hasarlı direklerin üretiminde hava sürükleyici katkının kullanılmamasının bir eksiklik olduğu, … raporunda tespit edildiği üzere betonda belirgin ayrışma tespit edildiğibu ayrışmanın su/çimento oranının yüksek olmasından ileri gelebileceği, sonuç olarak erken yaşta çatlamanın başlıca nedeninin betonun içinde ve dış yüzeyde sıcaklık farkının aşırı yüksek olması olduğunu,bu sıcaklık farkının 15 santigratı aşması halinde betonun çatlama yapacağını, ayrıca betonun bakımı ve kürü ile, nakliyat ve montaj öncesi yeterli muayene yapılmamasınında etkili olacağı bildirilmiştir.
Mahkememizce tarafların iddia ve savunmalarının değerlendirilmesi bakımından;
28/01/2015 tarihli inşaat müh .Prof. Dr. …, Doç. Dr. … ve Doç. Dr … ‘ın kök bilirkişi raporu ve 16/11/2016 tarihli ek bilirkişi raporu alınmıştır. 28.01.2015 tarihli kök raporda özetle; davalının sözleşmelere göre beklenen kalitede direkleri üretmediği için davacının da direklerin montajına ve servis süresinde direklerin bakımına yeteri derecede hassasiyet göstermediğinden tarafların %50 şer oranda eşit kusurlu oldukları, davanın süresinde açıldığı,dava konusu alacağın 86.588Avro yanında … ve … Üniversitelerine yapılan ödemeler ile direklerin tamiratı için takdir edilen ücretle birlikte 394.060,96 TL olarak hesap çıkarıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce bu rapora olan itirazlar sonucu 15/08/2018 tarihli … de görevli Dr. … ve Prof Dr … ve Prof Dr. … den oluşan heyetten ikinci bilirkişi raporu alınmıştır.Bilirkişi raporunda özetle ;Dava konusu direklerin dosyadaki belgelere göre; ayıplı olduğu ihtilafsız olup, 20.10.2008 tarihli … raporu da dikkate alındığında, direklerdeki oluşmuş çatlakların direklerin üretimindeki hatalı işlemler sonucu oluştuğuna dair bir kanıya varılmadığı, çatlakların çevresel ısı farklılıkları ve montaj sırasında oluşmuş olabileceği görüşü bildirilmiştir.
Her iki bilirkişi raporu arasında çelişki bulunduğundan üçüncü rapora gidilmiş ve … de görevli Prof Dr … , Doç Dr … ve Doç. Dr … dan oluşan heyetten 20/06/2019 tarihli bilirkişi raporu alınmıştır.Raporda özetle; davalıya %60 davacıya %40 kusur yüklenebileceği, direklerde üretim nedeniyle gizli ayıp olduğu, davalının 173.176,07 Euro ve TCDD nin hazırlattığı … raporu için 47.200 TL, … raporu için 90.000 TL, direklerin hizmet ömrü boyunca alınacak bakım onarım için 256.860,69 TL olmak üzere toplam 394.060,96 TL nefaset kesintisi ödediği, davalıdan 103.905,642 Euro ve 236.436,57 TL isteyebileceği, 818 sayılı TBK 125 ve 356/ıı gereğince 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmadığı bildirilmiştir.
Mahkememizce 3.bilirkişi raporunun 1. heyet raporu ile uyumlu olduğu görülmüş bu bilirkişi raporundaki tespitler mahkememizce hükme esas alınmıştır.
Tüm dosya kapsamına göre ;
TCDD ile … arasında 23/11/2000 tarihli hızlı tren işi sözleşmesinin imzalandığı
… ile davacı … arasında hızlı tren için elektrifikasyon sözleşmesinin yapıldığı
Davacı … in tren hattındaki elektrik hatları için kullanılacak beton katener direklerin imali işini davalı … a 18/01/2006 tarihli alt yüklenici sözleşmesiyle verdiği
Yapılan sözleşme gereği; yüklenici firmanın üreteceği kataner direklerinin DDY Şartnamelerine ve projelerine, TS997 hükümlerine uygun, TSE kalite belgeli olacağının taahhüt edildiği, müşteri … veya yetkilendireceği üçüncü kişilerin kontrolleri sırasında tedarikçinin eksik veya hatalı işlemi tespit edildiği takdirde, bu eksiklik veya hatanın yasal olarak değerlendirilinceye kadar müşterinin ödeme yapmama hakkına sahip olacağının kararlaştırıldığı
Davalı … ın 14/02/2006 tarihinde ilk teslimi yaptığı, davacı … in ….Noterliğinin 05/07/2007 tarih ve … yevmiyeli ihtarnamesi ile direklerde ortaya çıkan çatlakları davalıya ihbar ettiği tespit edilmiştir.
Sözleşme ve ihbar tarihi itibariyle 818 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanacaktır.
Sözleşmeye konu beton direklerde ortaya çıkan çatlakların nedeninin ;
… Üniversitesinin raporuna göre Alkali-silika reaksiyon (ASR) değerinin olması gereken değerin üzerinde olması,
… Üniversitesi öğretim görevlileri tarafından hazırlanan bilirkişi raporuna göre; üretimde kullanılan beton karışımının homojen yapıda sağlanmaması ,
… Üniversitesi Ulaştırma Uygulama Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen raporda; mevcut hasarlı direklerin üretiminde hava sürükleyici katkının kullanılmadığı, … raporunda tespit edildiği üzere betonda belirgin ayrışma bulunduğu,bu ayrışmanın su/çimento oranının yüksek olmasından ileri gelebileceği, sonuç olarak erken yaşta çatlamanın başlıca nedeninin betonun içinde ve dış yüzeyde sıcaklık farkının aşırı yüksek olmasından kaynaklandığı,tespit edilmiştir. Bu tespitler gereğince;
Beton direklerdeki çatlakların üretimden kaynaklı ( hava sürükleyici katkı kullanılmaması, su/çimento ayarının yüksek olması, beton karışımının homojen yapıda sağlanmaması gibi) gizli ayıplı oldukları,bu nedenle davalı … a %60 oranında kusur yükleneceği
Beton direklerdeki çatlakların oluşmasında üretim hatası dışında; işi yaptıran TCDD nin betonarme direklerde kullanılacak hammaddeleri herhangi bir şartnameye bağlamamasının, üretimin … ın insiyatifine bırakılmasının, nakliyat ve montaj öncesi koşulların tespit edilmemesinin, yeterli muayene yapılmadan direklerin teslim alınmasının, beton direkler teslim edildikten sonra montaj ve montajdan sonraki aşamalarda betonun bakımının, çatlakların giderilmesi konusunda uygulanacak bir talimatname bulunmamasının da etken olduğu,tespit edilmiştir. Bu nedenlerle davacı ve dava dışı işverenlerinde %40 oranında kusurlu olduğu sabit bulunmuştur.
Davalı … ın üretim nedeniyle %60 oranında gizli ayıp kusuru bulunduğu sabit olmakla TBK 125 ve 356/ıı maddesi gereğince sorumluluğu 10 yıl içinde zamanaşımına uğrayacaktır. Davacı tarafından ayıbın giderilmesinin ihbar edildiği 05/07/2007 tarih ve … yevmiyeli ihtar tarihi başlangıç alınarak; dava ve ıslah tarihi itibariyle 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmadığı takdir edilmiştir.Davalının zamanaşımı itirazı reddedilmiştir.
Davacı … in dava dışı işveren … ye ( onunda asıl işveren TCDD ye ) nefaset kesintisi olarak 173.176,07 Euro ve TCDD nin hazırlattığı … raporu için 47.200 TL, … raporu için 90.000 TL, direklerin hizmet ömrü boyunca alınacak bakım onarım için 256.860,69 TL olmak üzere toplam 394.060,96 TL ödeme yaptığı davacının ödeme belgeleri ile sabittir.
Yapılan bu ödeme nedeniyle davalı … ın %60 kusuruna isabet eden 103.905,642 Euro ve 236.436,57 TL üzerinden davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Davacı … in …Noterliğinin … yevmiye numaralı ve 31/08/2012 tarihli ihtarnamenin davalıya 03/09/2012 tarihinde tebliğ edildiği, ihtarname ile davalıya 3 günlük süre verildiği, davalı … ın 07/09/2012 tarihinde temerrüde düştüğü tespit edilmiştir.
Mahkememizce dava dilekçesi ile istenen kısımdan 103.905,642 Euro nun 3095 sy 4/a maddesi gereğince davalının temerrüdünün başladığı 07/09/2012 tarihinden itibaren Euro mevduata uygulanan en yüksek faizi ile davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
13/07/2015 tarihli ıslah dilekçesi ile istenen kısımdan 236.436,57 TL nin ise 13/07/2015 ıslah tarihinden itibaren ticari avans faizi ile davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
H Ü K Ü M /
1-Davalının zamanaşımı itirazının yasal zamanaşımı süresi dolmadığından reddine
Davanın kısmen kabulü ile 103.905,642 Euro nun 3095 sy 4/a maddesi gereğince davalının temerrüdünün başladığı 07/09/2012 tarihinden itibaren Euro mevduata uygulanan en yüksek faizi ile davalıdan alınıp davacıya verilmesine
236.436,57 TL nin 13/07/2015 ıslah tarihinden itibaren ticari avans faizi ile davalıdan alınıp davacıya verilmesine
Davacının fazlaya dair istemlerinin reddine
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 32.732,14 TL karar ve ilam harcından peşin olarak yatırılan 12.829,33 TL (6.099,75 Tl peşin harc + 6.729,58) harcın düşümü ile bakiye kalan 19.902,81 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından bu dava sebebi ile yapılan 32.469,53 TL yargılama giderinin red ve kabul nispetine göre 24.531,23 TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, geri kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından bu dava sebebi ile yapılan 30 TL yargılama giderinin red ve kabul nispetine göre 12,14 TL’nin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine, geri kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiklerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği 33.116,82 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davalı kendini vekil ile temsil ettirdiklerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereği 25.488,80 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-Artan Gider Avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran taraflara iadesine,
Davacı vekili Av. … Davalı vekili Av. … yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul BAM da istinaf yolu açık olmak üzere, verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.
24/10/2019

Başkan …

Üye …

Üye …

Katip …