Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/115 Esas
KARAR NO : 2023/214 Karara
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 17/02/2023
KARAR TARİHİ : 14/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekilinin Mahkemeye sunmuş olduğu 17/02/2023 dava dilekçesini özetle; Müvekkil şirketin … Bankası … Şubesinden alınan bir takım çekler keşide edilerek sözleşme kapsamında … …’a teminat olarak verdiklerini, sözleşme yükümlülükleri yerine geldikten sonra çekler müvekkillerine iade edilmediğini, fazlaya ilişkin müspet ve menfi zararlara karşılık talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla, davanın kabulü ile müvekkillerin çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitinin yapılarak dava konusu çeklerin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizin 22/02/2023 tarihli tensip tutanağı ile davacı vekiline dava dilekçesinde talep sonucunu ve dava konusu çeklerin tüm bilgileri ve yetkili hamil olduğuna ilişkin bilgi ve belgeler açıklamak üzere 1 hafta kesin süre verilmesine, sunması için 1 haftalık kesin süre verilmiştir.
Dava, TTK’nun 818/1-s yollamasıyla 757-764. maddeleri hükümlerine göre zayii nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
HMK 382/2.e-6 bendine göre, eldeki dava çekişmesiz yargı işidir. Çekişmesiz yargı işlerinde niteliğine uygun düştüğü ölçüde basit yargılama usulü uygulanır.( HMK 385/1)
Hasımsız açılan davalarda dava dilekçesi verilmekle, dilekçelerin teatisi aşaması tamamlanmış olduğundan, ön inceleme aşaması başlar (HMK 322.maddesi atfıyla aynı Yasa’nın 137.maddesi). HMK 320/1.maddesi gereğince, mahkeme, mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir. HMK 138.maddesi uyarınca, ön inceleme aşaması başladığında mahkeme, dava şartları hakkında dosya üzerinden karar verebilir.
HMK 114/1.h.bendinde, hukuki yarar dava şartaları arasında sayılmıştır. HMK 115/1.maddesine göre, mahkeme dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır ve dava şartlarında eksiklik bulunması halinde davanın usulden reddine dair kararını yargılamanın her aşamasında verir. Bu hukuki gerekçelerle, çek iptali davalarında dava dilekçesi üzerinden duruşma açılmadan davanın reddine karar verilebilecektir.
Bilindiği üzere doldurulmamış boş çek yaprakları kambiyo vasfı taşımazlar, ancak bu husus davanın esasıyla ilgili olup öncelikle, davacının davacı sıfatını değerlendirilmesi gerekir.
İptal davası açma hakkı, TTK’nın 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK’nın 652. maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur.
Yine 818/s.maddenin atfı ile uygulanması gereken TTK’nun 757/1 maddesi “İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.” düzenlemesine yer vermiş olup tedbir mahiyetinden de anlaşılacağı üzere tedbir talebinde ve dava açılmasında, hamilin haklarının esas alındığı açıktır. Eş deyişle, zayi nedeniyle çek iptali davası hamilin senetten kaynaklanan haklarını korumasına ve haklarını temin etmesine yönelik bir davadır. Öncelikle dava hasımsız dava niteliğinde olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK’nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, seneti ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. Kıymetli evrak iptali davasının kanunda düzenlenen şartları ve amacı değerlendirildiğinde, davacının keşideci konumunda bulunacağı çek yapraklarının iptali için dava açmasında hukuki yararı bulunmamaktadır. Davacının ileride karşılaşa bileceği ihtimali dava ve takipler, bu davayı açmasında hukuki yarar olarak görülemez. Zira yukarıda da açıklandığı üzere bu davada verilebilecek iptal kararı üçüncü kişiler yönünden kesin hükmün sonuçlarını doğurmaz.
Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin 23/01/2015 tarih, 2014/19118 esas ve 2015/925 karar sayılı ilamı; 15/04/2015 tarih, 2015/571 Esas ve 2015/5258 Karar sayılı ilamı; 03/06/2015 tarih, 2015/2751 Esas ve 2015/7625 Karar sayılı ilamlarında belirtildiği üzere keşidecinin çek iptali davası açma hakkı bulunmamaktadır.
Yasal dayanakları ortaya konularak yapılan bu açıklamalardan sonra somut olaya gelindiğinde, davacı keşidecisi olduğu çeklerin 14/05/2019 tarihli sözleşme gereği teminat amacıyla verildiği, çekleri elinde bulunduran … …’ın yurt dışına yerleşmesi sebebiyle iadesinin mümkün olmadığından iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiş ise de; Yargıtay’ın yerleşik kararlarında da vurgulandığı gibi keşidecinin zayi davası açma yetkisi bulunmadığı, davacının iş bu davayı çek hamili sıfatıyla değil çekin keşidecisi sıfatı ile açtığı, zayi nedeniyle çek iptali davasını ancak çek hamilinin açabileceği, keşidecinin dava açma (aktif husumet) hakkı bulunmadığı(Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2014/14490 Esas 2015/283 Karar no, 14.01.2015 tarihli ilamı, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2014/8945 Esas 2014/16170 Karar no, 22.10.2014 tarihli ilamı, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 43. Hukuk Dairesi 2021/603 Esas, 2021/661 Karar, 31.05.2021 tarihli ilamı), kaldı ki hasımsız olarak açılan çek iptali davasının, iradesi dışında çekleri elinde çıkan kişiler tarafından açılabileceği, davacıların iradeleri ile çekleri dava dışı … …’a teslim ettikleri, menfi tespit davasına konu olabilecek nedenlerle hasımsız olarak çek iptali davası açılamayacağı anlaşıldığından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur
HÜKÜM:
1-Davanın 6100 sayılı Yasanın 114/1-h maddesi delaleti ile 115/2.maddesi gereğince, dava şartı noksanlığı nedeni ile usulden reddine,
2-Kafi miktarda harç alından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi.

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır