Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/686 Esas
KARAR NO : 2023/970
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 17/10/2022
KARAR TARİHİ : 12/12/2023
Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin Mahkememize sunmuş olduğu 17/10/2022 tarihli dava dilekçesini özetle; Elektronik Defter Genel Tebliği kapsamında defterlerini elektronik ortamda tutan ve vergi mükellefi olan davacı müvekkili firmaya ait muhasebe kayıtlarının tutulduğu bilgisayarda (… ve … seri numaralı … marka sabit sürücülerde) teknik bir arıza meydana geldiğini, bu arızanın giderilmesi ve sabit sürücülerdeki verilerin kurtarılması amacıyla … Veri Kurtarma Merkezine başvurulduğunu, … Veri Kurtarma Merkezi tarafından hazırlanan 30/09/2022 Tarihli … sayılı Sabit Sürücüden Veri Kurtarma Raporuna göre, şirket cihazına bağlı olan … ve … seri numaralı … marka sabit sürücülerde işlem yapıldığını ancak okuyucu kafa arızasından ve yüzeyinde mikro çiziklerden dolayı verilerin kurtarılamadığını, söz konusu e-Defter ve Beratlarının Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemine yeniden yüklenebilmesi ve yeniden yüklenecek e- Defter ve Beratlarının vergisel anlamda herhangi bir kayba sebebiyet verip vermeyeceği ve bu kaybın bir daha yaşanmaması için alınacak gerekli tedbirlerin ne olabileceği hususlarında Yeminli Mali Müşavirden Özel Amaçlı Tespit Raporu alındığını, Yeminli Mali Müşavir … tarafından davacı müvekkili firmanın 2021/04-05 dönemi yevmiye kayıtları ve beyannameleri üzerinde yapılan incelemeler neticesinde hazırlanan 2022/03 sayılı 07/10/2022 Tarihli Yeminli Mali Müşavirlik özel amaçlı tespit raporu uyarınca; 30/09/2022 tarihinde meydana gelen server disklerinin arızalanması sonucu 2021/Nisan ve 2021/Mayıs dönemi e-Defter ve Berat dosyalarının kurtarılmayacak şekilde zarar gördüğü ve bunun … sertifikasına sahip bir kurum tarafından tespit edildiği, Mükellefin E-Defter ve Beratlarının tekrar GİB Sistemine yüklenebilmesi için ikincil kopyalarının GİB Sistemine yüklendiği hususunun da dikkate alınarak gerekli işlemlerin mükellefin talebi doğrultusunda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılması gerektiği, yeniden yüklenecek e-defter ve beratlarının – vergisel anlamda herhangi bir kayba neden olmayacağı, kayıtların tutulduğu bilgisayarların server barındırma merkezine taşındığı ve düzenli olarak üç ayrı yere yedek alındığı ve bu kaybın bir daha yaşanmaması için gerekli önlemlerin alındığı kanaat ve sonucuna varıldığını, vergi mükellefi olan davacı müvekkili firmaya ait muhasebe kayıtlarının tutulduğu bilgisayarda müvekkilin iradesi dışındaki mücbir sebeplerden dolayı meydana gelen teknik arızanın (bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi) giderilemediğini ve sabit sürücülerdeki verilerin kurtarılamadığını, bu durumun bir mücbir sebep niteliğinde olduğu, söz konusu e-Defter ve Beratlarının GİB sistemine yeniden yüklenebileceği ve yeniden yüklenecek e-Defter ve Beratlarının vergisel anlamda herhangi bir kayba neden olmayacağı, kayıtların tutulduğu bilgisayarların server barındırma merkezine taşınmak ve düzenli olarak üç ayrı yere yedek alınmak suretiyle bu kaybın bir daha yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınmış olduğu dikkate alındığında davacı müvekkili firmaya 2021/Nisan ve 2021/Mayıs dönemlerine ait e-Defter ve Beratlarına ilişkin zayi belgesi verilmesi için gerekli yasal hal ve şartların oluştuğunun görüldüğünü beyan ederek; Davacı vergi mükellefi müvekkili … ( … ) 2021/Nisan ve 2021/Mayıs dönemlerine ait e-Defter ve Beratlarının şirket muhasebe kayıtlarının tutulduğu bilgisayarlarda meydana gelen mücbir sebep niteliğindeki teknik arıza nedeniyle zayi olduğunun tespit ve kabulü ile bu hususta davacıya zayi belgesi verilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava; TTK.’nın 82/7 maddesine dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 Sayılı Kanunun 82/7. Maddesi “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği davanın hasımsız olarak açılacağı belirtilmektedir. Davacının söz konusu düzenlemeden yararlanabilmesi için bir taraftan defterlerin ve belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziya uğramanın onun iradesi dışında elinde olmayan bir neden ile meydana gelmiş olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması, başka bir deyişle davacının irade dışında defter ve vesikaların tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması gerekmektedir.
Saklanması gereken defter ve belgeler, saklama süresi içinde, yangın, deprem, su baskını gibi bir afet veya hırsızlıktan dolayı zayi olursa, tacirin (ölmüşse mirasçılarının), durumu öğrendikten itibaren on beş gün içerisinde işletmenin olduğu yerdeki mahkemeye başvurarak zayi belgesi alması gerekir. Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı işidir (TTK m.82/7).
Bilirkişinin düzenlediği 19/09/2023 tarihli 3 sayfadan ibaret raporunda özetle; e-Defter uygulaması kapsamında mükelleflerin, e-defter uyumlu yazılım üzerinden oluşturulan e-Defter kayıtlarını GİB’e gönderildikten sonra yedeğini muhafaza etmekle yükümlü olduğu, bu kapsamda davacıya ait muhasebe kayıtlarının tutulduğu bilgisayarın hard diskinde meydana gelen arıza nedeniyle Nisan 2021- Mayıs 2021 dönemleri e-defter dosyalarına ulaşılamadığının ve bu verinin kurtarılamadığının anlaşıldığı, dolayısıyla hard disk içerisindeki veriye, hard disk üzerinde meydana gelen fiziki arıza nedeniyle erişim sağlanamamış olduğu, bu durumda söz konusu verinin kurtarılamaması ve hard diskte meydana gelen arıza nedeniyle Nisan 2021 – Mayıs 2021 dönemleri e-defter dosyalarına erişim imkanının mümkün olamayacağı, bununla birlikte verilerin lokal sistemlerde tutulması nedeniyle bu gibi veri kayıplarının ortaya çıkması muhtemel olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Yasal dayanakları ortaya konularak yapılan bu açıklamalardan sonra somut olaya gelindiğinde, TTK’nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin yerleşmiş içtihatlarında belirtildiği üzere 6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde zayi sebepleri tahdidi olarak sayılmamıştır. Diğer bir deyişle; maddede geçen “yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi” denilmek suretiyle bu gibi olayların benzerlerinin de bu kapsama girebileceği anlatılmaktadır. Bu meyanda, tacirin elinde olmayan benzer olaylarda maddenin kapsamı içindedir. Ancak, hangi olaya dayandırılırsa dayandırılsın zayi iddiasının samimi ve inandırıcı olması, hayatın mutad cereyanına açıkça aykırı düşmemesi gerekir (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2016/6084 Esas, 2018/155 Karar). Yine tacirin defterlerini gerekli özen ve dikkatle saklaması icap etmektedir. Somut olayda zayi belgesi talep edilen e-defterlere, hard disk üzerinde meydana gelen fiziki arıza nedeniyle erişim sağlanamadığı, Maliye Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan 1 Sıra No’lu Elektronik Defter Genel Tebliği kapsamında, e-defter uyumlu yazılım üzerinden oluşturulan e-Defter’lerin (Defteri Kebir, Yevmiye Defteri ve bu defterlere ait berat dosyaları) uygulama üzerinden oluşturularak GİB’e gönderildikten sonra,anılan tebliğ uyarınca yedeklerinin muhafaza edilmesi mecburidir. Buna göre, davacının söz konusu elektronik kayıtları, bir entegratör bünyesinde değil şirket muhasebecisinin bilgisayarında muhafaza ettiği anlaşıldığından davacının muhasebe kayıtlarının tutulduğu bilgisayarda meydana gelen hard disk arızası nedeniyle; oluşturulan e-defter dosyalarının yedeklerine erişim sağlanamayacağı, söz konusu verilerin bu şekilde lokal ortamda tutulması durumu nedeniyle bu gibi veri kayıplarının ortaya çıkmasının muhtemel olduğu anlaşılmakla davacı tacirin davaya konu e defterleri ile bunlara ilişkin beratları özenle sakladığını, kendisinden kaynaklanmayan mücbir sebeplerle bunların zayi olduğunu ispat edemediği, mevzuatın öngördüğü şekilde yedeklerinin muhafaza edilmediğinden davanın reddine karar vermek gerekmiştir (Aynı yönde; İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi, 2021/205 ESAS, 2021/250 Karar Sayılı İlamı).
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2-289,90-TL Karar harcının peşin alınan 80,70-TL’den düşümü ile kalan 209,20-TL’nin davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacının gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
Katip …
e-imzalıdır
Hakim …
e-imzalıdır