Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/502 Esas
KARAR NO : 2022/698

DAVA:İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ:04/02/2019
KARAR TARİHİ:05/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin Mahkememize tevzi edilen dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında, 6361 sayılı Finansal Kiralama Kanunu çerçevesinde; … 2. Noterliğinin, 30.04.2014 tarih, … yevmiye, … sözleşme numaralı, Finansal Kiralama sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmeye konu makine ve ekipmanların mülkiyeti davacı şirkete ait olmak üzere finansal kiralama yoluyla kiralandığını, davalı şirketin kiralan ödemeyerek temerrüde düştüğünü, vadesi gelen borçların ödenmesi için 6361 sayılı Finansal Kiralama Kanunu gereğince: … 16. Noterliği, 01.11.2018 tarin … yevmiye numaralı ihtarname gönderildiğini, ihtarnamenin davalıya usul ve yasaya uygun tebliğ edildiğini, ihtarnamede, davalıya borçlarını 60 gün içerisinde ödemesi gerektiği ihtarının yapıldığını, davalıya, verilen 60 gün süre sonuna kadar davalının borcunu ödemediğini, sözleşmelerin; FKK’nun 31. maddesine göre kiralayan tarafından feshedildiğini, davalının, sözleşmenin feshi nedeniyle FKK’nun 33. maddesi gereği kiralananı kiralayana teslim etmediğini ve muaccel hale gelmiş borçlarını ödemediğini, iade ve teslim davası için; bu davadan önce …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.iş dosyası ile tedbir kararı alındığını beyanla Finansal Kiralama sözleşmesine konu mülkiyeti davacıya ait tüm ekipman ve aksesuarların teslim alındığı şekilde iadesine istirdadına, mahkeme masraflarının ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine, karar verilmesini talep etmiştir.
Davalıya usulüne uygun tebligat yapılmış olup davalı davaya cevap vermeyerek HMK 128 uyarınca tüm iddiaları inkar etmiş sayılmıştır.
Mali Müşavir bilirkişinin 27/11/2019 tarihli raporunda özetle; taraflar arasında; 6361 sayılı Kanun çerçevesinde … numaralı Finansal kiralama sözleşmesi akdedildiği, davalının kira bedellerini zamanında ödemeyerek temerrüde düştüğü, bu nedenle davacı tarafından davalıya: … 16, Noterliği, 01.11.2011 tarih, … yevmiye numaralı, ihtarname keşide edildiği, ihtarname tarihi, itibariyle davacının muhasebe hesap ve kayıtlarında davalıdan: 128.104,35.-TL kira, 12.028,86,-TL temerrüt taizi alacağının olduğu, Davacı şirketin; taraflar arasında akdedilen … numaralı finansal kiralama sözleşmesinden dolayı temerrüde düşen davalıya: … 16. Noterliğinden 01.11.2018 tarih ve … yevmiye numarasıyla keşide ettiği ihtarname, davalı şirket adresinde yetkili, … “06.11.2018 tarihinde tebliğ edildiği, 60 günlük süre sonunda borcun tamamının ödenmediği, (51.404,00-TL ödeme yapıldığı) FKK’nın 31 ve FKS’nin ilgili maddelerine göre … numaralı Kmansal Kiralama Sözleşmesinin kiralayan tarafından, 05.01.2019 tarihinde feshedildiği, fesih tarihi itibariyle, vadesi gelmemiş 154.390,00-TL kira bedelinin de muaccel hale geldiği, fesih tarihi itibariyle davacının muhasebe hesap ve kayıtlarında, davalıdan; 243.119,21TL kira ve temerrüt faizi alacağının olduğu, 6361 Sayılı Kanun hükümleri ile imzalanan sözleşme maddelerine göre, davacı tarafından davalıya keşide edilen ihtarname neticesinde, davalının edimlerini, yerine getirmediği, 6361 Sayılı Kanunun 33. maddesi ile Finansal Kiralama sözleşmesinin ilgili maddeleri gereği; kiralamaya konu malların, teslim alındığı şekilde geri verilmesi borcu ile fesih şartlarının oluştuğu,
Mahkememizin 09/03/2020 tarih, 2019/51 Esas-2020/282 Karar sayılı ilamı ile, “…Davacı tarafından, sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeni ile … 16. Noterliğinin 01/11/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile borçların 60 gün içinde ödenmesi, aksi halde sözleşmenin feshedilmiş olacağı, sözleşme konusu malların fesih tarihinden itibaren 3 gün içinde iade edilmesi ihtar edilmiştir. Davacı tarafından, yükümlülüklerin yerine getirilmesi Noter kanalı ile ihtar edilmesine rağmen, davalı tarafça, yükümlülüklerin yerine getirildiğine dair herhangi bir beyan veya delil sunulmamıştır. Davacının ticari defterlerinin incelenmesinde defterlerinin lehine delil teşkil edeceğinin kabulü ile davacının yükümlülüklerini yerine getirmediği sabit hale gelmiştir. Tüm dosya kapsamı birlikte incelenip değerlendirilmekle, sözleşmenin feshinin geçerli olduğu kanaati ile davanın kabulüne” karar verildiği,
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 2020/1310 Esas, 2022/1260 Karar sayılı ilamı ile, ”…Somut olayda, davalı şirketin finansal kira sözleşmelerinden doğan borç taksitlerini ödemeyerek temerrüde düştüğü, bakiye borcun davalının da kabulünde olduğu, davacı tarafından gönderilen “Borçların 60 günlük süre içinde ödenmesi, aksi halde sözleşmelerin feshedilmiş olacağı, kiralanan malların derhal teslim edilmesi gerektiği” içerikli noter ihtarnamesinin davalıya tebliğ edildiği, yapılan noter tebliğinin usulüne uygun olduğu, ihtarnamede verilen sürede davalı tarafından kısmi ödeme yapıldığı ancak borcun tamamın ödenmediği görülmüştür. Davalının “Kiralama konusu malın dava sırasında davacı tarafından haricen satıldığı” yönündeki iddialarının bulunduğu anlaşıldığından, mahkemece bu hususta araştırma yapılarak davanın konusuz kalıp kalmadığı yönünden değerlendirme yapılması zorunlu olduğundan, davalı vekilinin istinaf isteminin kabulüyle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına” karar verilerek, dosyanın mahkememize iade edildiği ve 2022/502 Esas sırasına kaydının yapıldığı görülmüştür.
Mahkememizce BAM kaldırma kararı sonrasında …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D. İş sayılı dosyasının celp edilerek, dosyamızın kapsamına alındığı anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, finansal kiralama konusu malların davalı kiracıdan alınarak davacı kiralayana verilmesi istemine ilişkindir.
Sözleşme tarihi itibari ile yürürlükte bulunan 6361 sayılı Yasanın 23 ve 24. maddeleri uyarınca, finansal kiralama konusu malın mülkiyeti kiralayana aittir. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını haiz olacağını kararlaştırabilir. Kiracı, sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, sözleşmenin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etme hakkına sahiptir. Kiracı, finansal kiralama konusu malı sözleşmede öngörülen şart ve hükümlere göre itinayla kullanmak zorundadır. Sözleşmede aksine hüküm yok ise kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım ve onarım masrafları kiracıya aittir.
Aynı Yasanın 30 ve devam maddeleri uyarınca Sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme süresinin dolması, kiracının iflası, ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi hâllerinde kendiliğinden sona erer. Kiracının tasfiye sürecine girmesi veya tasfiyeye girmeksizin finansal kiralama konusu malın tahsis edildiği işletmesini tasfiye etmesi hâlinde kiracının talebi üzerine sözleşmede aksine hüküm yoksa sözleşme, süresinden önce feshedilebilir. Sözleşmenin taraflarından her biri sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla, mevcut veya yeni şartlar ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin uzatılması tarafların anlaşmasına bağlıdır.
Kiralayan, finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düşen kiracıya verdiği otuz günlük süre içinde de bu bedelin ödenmemesi hâlinde, sözleşmeyi feshedebilir. Ancak, sözleşmede, süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaştırılmış ise, bu süre altmış günden az olamaz. Bir yıl içinde sözleşmede yer alan kira bedellerinden üçünü veya üst üste ikisini zamanında ödememesi nedeniyle ihtara muhatap olan kiracılarla yapılan sözleşmeler kiralayan tarafından feshedilebilir.
Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı harekette bulunduğu hâllerde, bu aykırılık nedeniyle diğer tarafın sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda sözleşme feshedilebilir. Kiracı ve kiralayan arasında finansal kiralama sözleşmesi ile ilgili ihtilaflarda, mahkemece finansal kiralama konusu malın ihtiyati tedbir kararı alınarak kiralayana veya üçüncü bir kişiye bırakılması durumunda kiralayan, mahkemeye malın rayiç değeri kadar teminat yatırmak suretiyle mal üzerinde tasarruf edebilir. Şu kadar ki; sözleşmenin feshinin haksız olduğuna karar verilmesi hâlinde kiralayan, kiracının zararını tazminle yükümlüdür.
Sözleşme sona erdiğinde, sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı finansal kiralama konusu malı derhâl geri vermekle mükelleftir. Sözleşmenin kiralayan tarafından feshi ile 30 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca kiracı tarafından feshi hâllerinde, kiracı malı iade ile yükümlüdür. İade edilen malın üçüncü kişilere satılması hâlinde sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça satış bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı toplamından düşük olması durumunda aradaki fark kiracı tarafından kiralayana ödenir. Sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça iade edilen malın satış bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı toplamından yüksek olması durumunda aradaki fark kiralayan tarafından kiracıya ödenir. İade alınan malın üçüncü kişilere finansal kiralama yöntemiyle kiralanması hâlinde de aynı esaslar uygulanır.
Kiracının bu Kanunda belirtilen süreler içinde borcunu ödememesinden dolayı kiralayan tarafından noter aracılığıyla kiracıya gönderilen fesih ihtarnameleri hakkında 2004 sayılı Kanunun 68/b maddesi hükümleri uygulanır.
Bu yasal çerçevede somut duruma bakıldığında, Finansal Kurumlar Birliğinin 30/04/2014 tarihli finansal kiralama sözleşmesi akdedilmiş, sözleşme kapsamında menkul mallar davalı yana teslim edilmiştir.
Davacı tarafından, sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeni ile … 16. Noterliğinin 01/11/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarname ile borçların 60 gün içinde ödenmesi, aksi halde sözleşmenin feshedilmiş olacağı, sözleşme konusu malların fesih tarihinden itibaren 3 gün içinde iade edilmesi ihtar edilmiştir.
Taraflar arasında akdedilen sözleşme uyarınca kiracı ve kefiller yerleşim yerlerinde ve diğer hususlarda meydana gelen bütün değişiklikleri noter kanalı ile kiralayana bildirmeyi, bildirmemesinden veya usulüne uygun şekilde bildirmemesinden doğan tüm sorumluluğun kendilerine ait olduğunu, yapılan işlemlerin kendilerini bağlayacağını kabul ve taahhüt etmiş; kiralayan tarafından kendilerine gerekli tebligatın yapılabilmesi için bu sözleşmede isim ve ünvanları yanında belirtilmiş adresleri kanuni yerleşim yeri ittihat ettiklerini, belirtilen yerde adres yazılmaması halinde Ticaret sicili dosyalarındaki son adreslerinin veya kiralayan tarafından son olarak herhangi bir bildirim gönderilen adreslerinin, muhtarlıkta kayıtları bulunmasa bile yasal yerleşim yerleri olduğunu, ileride diğer bir mahalli kanuni yerleşim yeri ittihat edecek olurlarsa bu yeni adresi derhal noter kanalı ile kiralayana bildirmeyi, bildirmedikleri takdirde bu sözleşmede yazılı ya da yukarıda yer alan adreslerine ya da kayıtlı elektronik posta adreslerine 7201 sayılı Yasanın hükümlerine göre gönderilecek her türlü tebligatın kendilerine tebliğ edilmiş sayılacağını kabul ve taahhüt etmişlerdir.
Mali Müşavir bilirkişi 7 sayfalık raporunda özetle; taraflar arasında; 6361 sayılı Kanun çerçevesinde … numaralı Finansal kiralama sözleşmesi akdedildiği, davalının kira bedellerini zamanında ödemeyerek temerrüde düştüğü, bu nedenle davacı tarafından davalıya: … 16, Noterliği, 01.11.2011 tarih, … yevmiye numaralı, ihtarname keşide edildiği, ihtarname tarihi, itibariyle davacının muhasebe hesap ve kayıtlarında davalıdan: 128.104,35.-TL kira, 12.028,86,-TL temerrüt faizi alacağının olduğu, Davacı şirketin; taraflar arasında akdedilen … numaralı finansal kiralama sözleşmesinden dolayı temerrüde düşen davalıya: … 16. Noterliğinden 01.11.2018 tarih ve … yevmiye numarasıyla keşide ettiği ihtarname, davalı şirket adresinde yetkili, …’a 06.11.2018 tarihinde tebliğ edildiği, 60 günlük süre sonunda borcun tamamının ödenmediği, (51.404,00.-TL ödeme yapıldığı) FKK’nun 31 ve FKS’nin ilgili maddelerine göre … numaralı Finansal Kiralama Sözleşmesinin kiralayan tarafından, 05.01.2019 tarihinde feshedildiği, fesih tarihi itibariyle, vadesi gelmemiş 154.390,00-TL kira bedelinin de muaccel hale geldiği, fesih tarihi itibariyle davacının muhasebe hesap ve kayıtlarında, davalıdan; 243.119,21-TL kira ve temerrüt faizi alacağının olduğu, 6361 Sayılı Kanun hükümleri ile imzalanan sözleşme maddelerine göre, davacı tarafından davalıya keşide edilen ihtarname neticesinde, davalının edimlerini, yerine getirmediği, 6361 Sayılı Kanunun 33. maddesi ile Finansal Kiralama sözleşmesinin ilgili maddeleri gereği; kiralamaya konu malların, teslim alındığı şekilde geri verilmesi borcu ile fesih şartlarının oluştuğu, sonucuna ulaşıltığını bildirmiştir.
Davacı tarafından, yükümlülüklerin yerine getirilmesi Noter kanalı ile ihtar edilmesine rağmen, davalı tarafça, yükümlülüklerin yerine getirildiğine dair herhangi bir beyan veya delil sunulmamıştır. Davacının ticari defterlerinin incelenmesinde defterlerinin lehine delil teşkil edeceğinin kabulü ile davacının yükümlülüklerini yerine getirmediği sabit hale gelmiştir.
Taraflar arasında akdedilen finansal kiralama sözleşmesi kapsamında sözleşmeye konu malların davalıya teslim edildiği, davalının kira borcunu ödemeyerek temerrüte düştüğü, ihtarname keşide edildiği, borcun ödenmediği ve malın da teslim edilmediği iddiasıyla iadesi istemini konu alıp, davalının davaya cevap vermeyerek tüm iddiaları HMK madde 128 uyarınca inkar etmiş sayıldığı, bu kapsamda feshin geçerli olup olmadığı kiralanan malların davacıya iadesinin gerekip gerekmediği hususlarına ilişkindir. Mahkememizin 09/03/2020 tarih, 2019/51 Esas-2020/282 Karar sayılı ilamı ile, sözleşmenin feshinin geçerli olduğu kanaati ile davanın kabulüne karar verildiği, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 2020/1310 Esas, 2022/1260 Karar sayılı ilamı ile, “davalı tarafından kısmi ödeme yapıldığı ancak borcun tamamın ödenmediği görülmüştür. Davalının “Kiralama konusu malın dava sırasında davacı tarafından haricen satıldığı” yönündeki iddialarının bulunduğu anlaşıldığından, mahkemece bu hususta araştırma yapılarak davanın konusuz kalıp kalmadığı yönünden değerlendirme yapılması” gerekçesiyle hükmün bozulduğu anlaşılmıştır. Davacı tarafça, davalı şirkete ihtarname gönderildiği, davalı şirket ihtarnamede verilen süreye rağmen sözleşmeye konu borç taksitlerini ödemeyerek temerrüde düştüğü, bakiye borcun davalının da kabulünde olduğu, davalı tarafından kısmi ödeme yapıldığı ancak borcun tamamının ödenmediği görülmüştür. Davadan önce …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D. İş sayılı dosyası ile alınan 28/01/2019 tarihli ihtiyati tedbir kararı alındığı ve işbu kararın İstanbul 28. İcra Müdürlüğünün 2019/4958 Esas sayılı dosyasına ibraz edilerek … İcra Müdürlüğünün … Talimat sayılı dosyasından infaz edilerek makinenin davalıdan teslim alındığı ve davalının bu işlemlere bir itirazının olmadığı görülmüştür.
6100 sayılı HMK’nın 397/2. maddesine göre ihtiyati tedbirin etkisi aksi belirtilmediği takdirde nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder. Nihai kararın kesinleşmesiyle tedbir ortadan kalkar. Davalı her ne kadar davanın konusuz kaldığını savunmuş ise de, Mahkemece davanın konusuz kalmasına karar verilir ise, dava ihtiyati tedbir kararının uygulanması sonucu konusuz kalmış olup, malın iadesi talebinin kabul edilmemesi halinde konusuz kalma kararının kesinleşmesi ile davalı, dava konusu malın kendisine teslimini isteyebileceğinden davacının malın iadesi talebinin kabulüne karar verilmelidir. (İstanbul BAM, 44. Hukuk Dairesi 2020/1150 Esas, 2022/913 Karar sayılı ilamı) Nitekim davacı, her ne kadar tedbir kararı sonrasında dava konusu kiralananı satmış ise de ortada malın iadesine dair kesin nitelikli ve esasa ilişkin bir karar olmadığından davalının haklarının muhtel olmaması için anılan Yasanın 31/3 maddesi uyarınca tasarruf yetkisi kapsamında dosyamıza 22/03/2019 tarihinde teminat yatırmıştır. Davalı her ne kadar dava konusu malları zorluk çıkarmadan teslim ettiğini savunsa da iade tarihi bu yöndeki tedbir kararından sonra olup ortada iradi bir teslimden ziyade tedbirin infazı yoluyla teslim iki tarafın da kabulündedir. Şifahen bildirildiğine göre malın tasarrufunun şekli ve miktarı da taraflar arasında ayrı bir dava ile uyuşmazlık olarak devam etmektedir. Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunduğu hususunun istinaf kaldırma ilamı ile de benimsendiği gözetilmekle taraflar arasındaki uyuşmazlık tamamen ortadan kalkmadığına, tedbir kararının nihai karar olmadığına, karar kesinleşinceye kadar devam edeceğine göre dava konusuz kalmayacaktır. Açıklanan gerekçelerle davacı yanca gerçekleştirilen sözleşme feshinin geçerli olduğu kanaati ile davanın kabulüne karar verilerek aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ ile, Davaya konu 1 ADET 2014 MODEL … TİPİ … SERİ NOLU … (… MAKİNESİ) BİRLEŞTİRME MAKİNESİ malın tüm ekipman ve aksesuarları ile birlikte davalıdan alınarak davacıya iadesine,
2-Mahkememizin 09/03/2020 tarihli gerekçeli kararı gereğince, 5.635,57-TL harcın davalı taraftan tahsiline ilişkin vergi dairesine 17/07/2020 tarihinde harç tahsil müzekkeresi yazıldığından, bu hususta başkaca karar verilmesine yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yatırılan 44,40-TL başvuru harcı, 1.878,53-TL peşin harç olmak üzere toplam 1.922,93-TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 753,70-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince 17.500,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
7-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde resen ilgilisine iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu kabil olmak üzere verilen karar alenen okunup usulen anlatıldı.05/12/2022

Katip … Hakim …
e-imza e-imza