Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/647 Esas
KARAR NO : 2023/105
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 12/12/2019
KARAR TARİHİ : 08/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/
İDDİA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle ; Müvekkilinin, çatı çıkış kapıları üreten bir firma olduğunu, dava dışı … firmasının müvekkile olan borcuna karşılık … İnşaat ve … isimli kişilerin çeklerinin firma yetkilisi … … tarafından ciro edilerek müvekkile teslim edildiğini, müvekkilin de bu iki adet çeki ciro edip … Yedek Parça firmasına olan faturalı borcuna mukabil 24/09/2019 tarihinde kargo ile bu firma adresine gönderdiğini, … ve … firmaları ile müvekkil arasında ticari ilişki olduğunu, … Kargo şirketinin söz konusu çeklerin … isimli personellerinin uhdesinde iken alındığının bildirildiğini, personelin ifade tutanağını da mail ile müvekkile gönderdiğini, … Polis Merkezi Amirliği’nde alınan şikayetçi ifade tutanağındaki ifadeye göre, müvekkilin gönderdiği çekleri taşıyan kargo personelinin çantasının çalındığını ve failinin bilinmediğini, çalınan çeklerden … Bankası … şubesi 03/12/2019 keşide tarihli, 9.800,00 TL bedelli, … tarafından keşide edilen … çek numaralı, … numaralı hesaptan arasında birinci sırada … … ve ikinci sırada da … ciroları bulunan 1 adet çek yaprağının akıbetinin henüz bilinmediğini, dava konusu edilerek davalıdan istirdadı talep edilen … … Şubesi 25/12/2019 keşide tarihli 15.000,00 TL bedelli, … seri numaralı … Numaralı hesaptan verilme olan arasında birinci sırada … … ve ikinci sırada da … … Şirketi ciroları bulunan çek yaprağının 25/12/2019 tarihli vadesi gelmediği için henüz işlem görmediğini, … A.Ş. Stoğunda tutulduğunu, … ‘ın … Asliye Ticaret Mahkemesine yazıyla cevaben bildirildiğini, davaya konu edilen … … Şubesindeki hesaptan verilme 15.000,00 TL bedelli, arkasında birinci sıraca … … ve ikinci sırada … … Şirketi ve üçüncü sırada da … …’ın ciroları bulunan, hırsızlık mahsulu olan çekin davalı şirketin gerekli ihtimam göstermeden teslim aldığını, zira davalı şirketin Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş Ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik Hükümleri uyarınca elinde bulundurmadığını, gerek çeki teslim aldığı … … isimli kişi ile ve gerekse … …’dan evvel çeki ciro eden davacı … … Şirketi arasındaki ticari ilişkiyi özenle incelemediğini, çekin usule uygun bir temlik sözleşmesi ile almadığını, çek bedeli ile fatura değerleri arasında uyuşmazlıklar olduğu gibi fatura düzenleyenlerin çekteki keşideci ve cirantalar ile bir ilgisinin bulunmadığını, bu faturaların temel borçlandırıcı ilişkiye/yeterli bir belge oluşturmadığını ayrıca faktoring şirketi ile çeki kendisine ciro eden arasında geçerli ve gerçek bir ticari ilişkiye dayalı bir Faktoring Sözleşmesi bulunmadığını bu kapsamda çekin faktoring şirketinin düzenlenen maddeye ile iyi niyet kurallarına aykırı olarak zilyetliğine geçtiğini, zikreden yönetmeliğin uygulamada boş ve senetlerin faktoring şirketlerince devir alınmasını önlemek amacı güden kambiyo senedine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğduğunu veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle teşvik edilmeyen alacakları satın alamayacakları veya tahsilini üstlenemeyeceklerine dair hükmüne aykırı davrandığını, … … şubesi 25/12/2019 keşide tarihli 15.000,00 TL bedelli … seri numaralı çek bedelinin ödenmemesi için ihtiyati tedbir mahiyetinde ödeme yasağı kararı verilmesine, çek yaprağının davalıdan alınıp davacıya teslimine, yargılama masrafları ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle ;
Dava dışı … … ile müvekkil şirket arasında faktoring sözleşmesi akdedildiğini, yapılan sözleşme gereği davalı/borçluya ön ödeme yoluyla finansman sağlandığını, bu finansman karşılığında dava konusu … … Şubesine ait … seri nolu 15.000,00 TL’lik çekin 25/09/2019 tarihli 15.552,00 TL bedelli faturaya istinaden teslim alındığını, müvekkil şirketin kendisine finansman sağlanması talebi ile başvuran müşterisinin talepleri ile gerekli yasal prosedürleri ve yükümlülükleri yerine getirerek karşıladığını, müvekkil şirketin fatura konusu alacağın ödeme vasıtası olarak çeki iktisap ettiğini ve bu durumun 6361 sayılı kanuna uygun bir hareket olduğundan çeki iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmediğini ve çeki iktisabında ağır kusur bulunmadığını, davacının çekin yetkili hamili olduğunu ve rızası hilafına elden çıktığını, müvekkilin bu çeki iktisap etmede kötü niyetli olduğunu ve ağır kusuru bulunduğunu kesin ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerektiğini ancak davacının çekin ne sebeple uhdesinden çıkmış olduğuna dair inandırıcı herhangi bir açıklama yapmadığını ve bunu kanıtlayabilecek bir delil de sunmadığını, müvekkil şirketin çeki kötü niyetli iktisap ettiğini de kanıtlayamadığını, zira
söz konusu çekin hukuka uygun bir şekilde iktisap edildiğini, müvekkil şirketin gerek faktoring kanunundan doğan yükümlülüklerini yerine getirdiğini gerekse ciro zincirini kontrol edilerek çekin iktisap ettiğini, davacı keşidecinin lehtarın imzasının sahte olduğu iddiası ile çekin iptalini ya da istirdadını isteme hakkının bulunmadığını, davacıdan önceki çek keşidecisi ve cirantalarının çeki rızası dahilinde tedavüle soktuğunu, ödeme vasıtası olarak kullandıkları çek bedelinden sorumlu olduklarını ve müvekkilinde bu kişilerden alacağını tahsil hakkının bulunduğunu, davacının her ne kadar kendisine ait çekin elinden çıktığı iddia etmişse de bu çekin bahsettiği şekilde elinden çıktığına ilişkin kesinleşmiş bir mahkeme hükmü bulunmadığını, davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER
1-… İnşaat firmasına ait çek yaprağı
2-Hırsızlık olayı nedeniyle yürütülmekte olan savcılık soruşturma ve açılacak ceza davaları kapsamı
3- … Merkezi Amirliği’nce yürütülen 2019/… sayılı olay dosyası
4-… Kargo barkodlu gönderi kaydı
5-… Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2019/… Esas sayılı ödeme yasağı ve iptal konulu dava dosyası
6-… … Firmasının … … ile ticari bir ilişkisinin bulunmadığına esas olmak üzere ticari defter ve kayıtları
7-… …’ın … … Firmasından ticari bir çeki ciro ile devralmasını gerektiren bir işin ve ilişkinin olmadığına dair ticari defter ve kayıtları
8-Davalı faktoring şirketinin bu çek nedeniyle yaptığı işlemlere dair sözleşme, fatura, tüm ticari defter, dosya ve kayıtları
9-Bilirkişi incelemesi
10-Tanık, yemin ve sair tüm deliller
11-Faktoring sözleşmesi
Bilirkişi … ve … tarafından düzenlenen 03/08/2021 tarihli Nihai raporda özetle; Dava konusunun … … Şubesine ait … seri nolu 15.000,00 TL’lik çek bedelinin ödenmemesi için ihtiyati tedbir mahiyetinde ödeme yasağı konulması ve çek yaprağının davalıdan alınıp davacıya teslimine talebinden ibaret olduğunu, davacının 2019 yılı ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğunu, davacının ticari defterlerine göre dava konusu … … Şubesi’nin 25/12/2019 keşide tarihli 15.000,00 TL tutarlı çekin davacı şirketin dava dışı … Ltd. Şti. İle olan cari hesap hareketlerinde bulunmadığını, davalının 2019 yılı ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğunu, davalının ticari defterlerine göre dava konusu … … Şubesi’nin 25/12/2019 keşide tarihli 15.000,00 TL tutarlı çekin davalı şirketin dava dışı … … ile olan cari hesap hareketlerinde bulunmadığını, dava konusu mezkur çekin cirantalarının sırasıyla … …, , … … Elektronik ve … … olduğunu, davacı şirket ticari defterlerinde son ciranta … … ile ilgili hesap hareketi bulunmadığını buna rağmen TK. Ve 6361 sayılı Finansal Kiralama Kanunu hükümlerine göre ciro yoluyla dava konusu çeki devralan davalı faktoring şirketine karşı davacının çek keşidesine mesnet teşkil eden borç ilişkisine ait defi’leri ileri süremeyeceğini, davalı faktoring şirketini iyi niyetli yetkili hamil olduğunu, dava konusu çeki iktisap ederken bile bile borçlu zararına hareket ettiği hususunun kanıtlanamadığını, bu nedenle davacının talebinin kabulüne olanak bulunmadığını tespit ve rapor edilmiştir.
Bilirkişi … ve … tarafından düzenlenen 18/01/2022 tarihli Ek raporda özetle; Yapılan tespit, inceleme ve değerlendirmeler neticesinde bilirkişi kurulunun kök rapordaki görüş ve kanaatinde bir değişiklik olmadığı tespit ve rapor edilmiştir.
Bilirkişi … tarafından düzenlenen 28/07/2022 tarihli Nihai raporda özetle; İncelenen davalı şirkete ait 2019 yılı ticari defter ve belgelerinin elektronik defter genel tebliği usul ve esaslarına göre tutulduğunu, elektronik defterler ile envanter defterinin yasal süresinde onaylandığını ve davalı şirketin 2019 yılı ticari defterlerinin TTK. Hükümlerine göre usulüne uygun yaptırılmış olmasından dolayı davalı şirketin ticari defterlerinin sahibi lehine delil niteliği taşıdığını, davalı … A.Ş.’nin dava konusu olan … … Şubesine ait 25/12/2019 keşide tarihli … çek nolu 15.000,00 TL tutarlı çeki ticari defterlerde kayıt altına alındığını, dava dosyasına ibraz edilen fatura tutarının temlik edilen çek tutarını karşıladığını, davalı … A.Ş. Temlik için aldığı toplam 15.000,00 TL bedelli çeke istinaden dava dışı…-… …’ın hesabına 26/09/2019 tarihinde 13.881,05 TL havalı yaptığı tespit edildiğini, 1.118,95 TL’nin faktoring işlem masrafları olduğunu, davalı şirketin…- … … ile 21/08/2019 tarihinde Faktoring Sözleşmesinin imzaladığını, söz konusu çeki devreden dava dışı…-… …’ın dava konusu çekin dayanağı olarak davacı şirkete düzenlediği 25/09/2019 tarihli A seri … numaralı 15.552,00 TL tutarlı faturayı temlik esnasında davalı … Faktoring A.Ş.’ye ibraz ettiğini, davalı şirketin yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair bir hususa rastlanmadığını, davalı şirketin fatura konusu alacağın ödeme vasıtası olarak çeki iktisap ettiğini, söz konusu çekin hukuka uygun bir şekilde iktisap edildiğini ve sonuç olarak davacı şirketin talebinin yerinde olmadığını tespit ve rapor etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Mahkememize açılan iş bu dava menfi tespit davası ve istirdada ilişkindir.
Uyuşmazlığın, zayi talebine konu edilip bankaya davalı tarafından ibraz olunmakla ortaya çıkan çekin davalı tarafından iktisabında kötü niyet ya da ağır kusurun bulunup bulunmadığı konularında toplandığı görülmüştür.
6102 sayılı TTK 790. maddesi uyarınca, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. TTK 818/c maddesi yollamasıyla çekler hakkında da uygulanacak TTK 677. maddesinde “imzaların istiklali” prensibi benimsenmiş olup, ciro imzalarından biri sahte bile olsa, bu durumdan düzgün ciro silsilesinde yer alan diğer imzaların geçerliliğini etkilemeyeceği ifade edilmiştir.
TTK’nın 792. maddesinde ise “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü bulunmaktadır.
Somut olayda, dava konusu çek, keşideciden alındıktan sonra rızası dışında kaybolduğunu bu nedenle … Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/… Esas sayılı dosyasından Çek Zayi davası açtığını ancak yargılama devam ederken, ödeme yasağı konulan çekin, davalı tarafından takibe konulduğunu … Asliye Ticaret Mahkemesinin davacı tarafa istirdat davası açılması için süre verildiği görülmüştür.
Dava konusu çek incelendiğinde; 25.12.2019 keşide tarihli 15.000,00TL bedelli, keşidecisi dava dışı … İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti tarafından … (… …) lehine … …’nün ciro yolu ile çeki davacı şirkete devrettiği davacı şirketin çekin arka yüzünde ciro ve imzasının bulunduğu, davacı şirketin çeki ciro yolu ile … (… …) tekstile ciro ettiği son yetkili hamilin davalı faktoring şirketinin olduğu, çek hakkında … Asliye Ticaret Mahkemesinin vermiş olduğu ödeme yasağı konulduğu görülmüştür.
Mahkeme kararları ve çek aslı getirttirilerek söz konusu çekin taraf defterlerinde bulunup bulunmadığı yönünde bilirkişi incelemesi yaptırılmış, ilk incelemede davacı defterlerinde dava konusu edilen çekin davacı kayıtlarında bulunmadığı rapor edilmiş, ikinci incelemede de davacı taraf defter ve kayıtlarını ibraz etmemiş davalı tarafın incelenen defterlerinde, dava konusu edilen çekin davalı şirket kayıtlarına işlendiği ve dava dışı…den geçtiği görülmüştür.
Çekin istirdatına karar verilebilmesi için, davacının yetkili hamil olduğunu, çekin rızası dışında elinden çıkığını ispat etmesi gerektiği gibi ayrıca çekin rızası dışında elinden çıktığını davalının bildiğini veya veya bilebilecek durumda olduğunu da ispat etmesi gerekmektedir. Dosyada ki bilgi ve belgelerden davalı faktoring şirketinin kredi kullandırdığı şirket ile faktoring sözleşmesi imzaladığı, çekin alt ilişkisini ispata yarayan üçüncü kişinin alacağını ispata yarayan faturayı faktoring şirketine sunduğu, faturaya dayalı çeke istinaden kullandırdığı krediyi, davalı faktoring şirketinin üçüncü kişi şirkete ödediği görülmüştür.
Zayi davasının görüldüğü mahkemece verilen ödeme yasağı kararı muhatap bankaya bildirilmişse de, çeke hamili faktoring şirketi açısından, mahkemece verilmiş olan ödeme yasağı kararı, çeki düzgün ciro silsilesi ile elinde bulunduran davalı hamil faktoring şirketinin , çeke dayalı müracaat hakkını kullanmasına ve yasal yollara başvurmasına da engel teşkil etmez. Davalı faktoring şirketinin , dava konusu çekin yetkili hamilinin davacı olduğunu ve rızası dışında elinden çıktığını, çeki ciro yolu ile teslim aldığı sırada bilmesi mümkün olmayıp,kurumsallaşmış kredi kurumu olması ve mevzuatı gereğince denetime tabi olması gözetildiğinde davalının iyi niyetli olmadığının davacı tarafından kanıtlamadığı gözetilerek davanın reddine karar verilmiş olup aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur
HÜKÜM: Gerekçesinde Ayrıntıları ile Açıklandığı Üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-179,90-TL karar harcının peşin alınan 44,40-TL den düşümü ile kalan 135,50-TL nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı taraf kendisini dava ve duruşmalarda vekili ile temsil ettirdiği anlaşılmakla AAÜT gereğince 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacının gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, parasal miktar itibariyle kesin karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/02/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

*5070 Sayılı Kanun Gereğince Elektronik İmza İle İmzalanmıştır.*