Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/562 Esas
KARAR NO : 2023/14
DAVA : İtirazın İptali (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/09/2021
KARAR TARİHİ : 16/01/2023
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin Mahkememize tevzi edilen dava dilekçesinde özetle; müvekkili … A.Ş.’nin, Sermaye Piyasası Kurulu’ndan Geniş Yetkili Aracı Kurum olarak sermaye piyasalarında faaliyet gösterdiğini, müşterisi olan davalı ile davacı arasında 72142 müşteri no ile 17.07.2020 tarihinde Sermaye Piyasası İşlemleri Genel Çerçeve Sözleşmesi imzalandığını, davalının, sözleşme esnasında Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine uygun olarak davacı tarafından risklere karşı bilgilendirildiği, aydınlatıldığı, uygunluk ve yerindelik incelemelerinin yapıldığını, davalının, hesabının açılması sonrasında 21.07.2020 tarihinde elektronik ortamda Alım-Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmesi, Repo ve Ters Repo Çerçeve Sözleşmesi, İnternet Vasıtası ile Yapılacak İşlemlere Dair Sözleşme, Yatırım Danışmanlığı Sözleşmesi, Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi’ni imzaladığı, davalı tarafından vadeli işlemler ve opsiyon piyasasında (VİOP) işlemler – sözleşmeler yapıldığı, bu işlemlerin Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi çerçevesinde yapıldığını, sözleşmenin 8.1. maddesi gereğince VİOP işlemleri için değişen fiyatlar çerçevesinde yeterli teminatın borçlu tarafından tamamlanmadığı ve borçlunun hesaplarının Sözleşme’nin 8.2. maddesine göre uygun olarak tasfiye edildiğini, tasfiye neticesinde davalı/borçlunun davacıya 39.931,64-TL borcunun oluştuğunu, borçludan …Noterliği’nin 01.04.2021 tarih ve 7202 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile konu borcun ödenmesinin talep edildiğini, ihtarnamenin usulünce tebliğ edildiğini, geçen zaman içerisinde borçlu tarafından herhangi bir ödeme yapılmadığını, … . İcra Müdürlüğünün 2021/… Esas sayılı dosyası ile takibe geçildiği, davalı tarafından icra takibine itiraz edilmesi nedeniyle takibin durduğu ve mahkememizde işbu davanın açılmasının hasıl olduğunu, tüm bu nedenlerle davanın kabulünü, icra takibine yapılan itirazın iptalini, alacağın %20’sinden az olmamak üzere davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin Mahkememize sunmuş olduğu cevap dilekçesinde özetle; yetki ve görev bakımından mahkememizin görevli olmadığını, taraflar arasındaki sözleşme genel işlem koşulları içerdiğini, davacı, müvekkili üzerinde yarattığı güvene aykırı hareket ettiğini, davacı tarafından iddia olunduğu şekilde ortada bir mutabakat bulunmadığını, davacı tarafından hukuka aykırı hesap kapatma işlemi akabinde, piyasa ve müvekkkilin konratına sahip olduğu hisseler yükselişe geçmiş, gerek gün içinde gerekse sonraki günlerde alım-satım fırsatı vermeye devam ettiğini, bu durum karşısında müvekkili daha da zarara uğradığını, tüm bu açıklanan nedenlerle görevli ve yetkili mahkeme İstanbul Anadolu Tüketici Mahkemeleri olduğundan, sayın mahkeme tarafından görevsizlik ve yetkisizlik kararı verilmesini, haksız ve hukuka aykırı davanın reddini, davacı aleyhine takip çıkışının %20si oranında kötüniyet tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
… İcra Müdürlüğünün 2021/… Esas sayılı takip dosyasının, … Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/… D.İş sayılı dosyasının UYAP çıktılarının, davacı şirketten istenilen bir kısım bilgi ve belgeler celp edilerek, dosya kapsamına alınmıştır.
İcra takip dosyasının incelenmesinde, davacının … İcra Dairesinin 2021/… Esas sayılı takip dosyasında 39.931,64-TL asıl alacak 1.575,93-TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 41.507,57-TL takip yapıldığı, ödeme emrinin tebliğe çıkarıldığı fakat 23/06/2021 tarihinde iade edildiği, borçlunun süresi içerisinde 24/06/2021 tarihinde borca itiraz ettiği, borca itirazla birlikte takibin durduğu, dava İİK’nın 67. maddesi düzenlenen bir yıllık hakdüşürücü süre içinde açıldığı görülmüştür.
Adli bilirkişinin 18/02/2022 tarihli raporunda özetle; İncelemeye konu taşınabilir CD içerisindeki 4 adet ses kaydı kaydının incelemesinin yapıldığı ve dökümünün yapıldığı, CD içerisinde bulunan toplam ses kaydı uzunluğunun 8 dakika 22 saniye olduğu sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Sermaye Piyasası Uzmanı bilirkişinin 20/06/2022 tarihli raporunda özetle; Dosyadaki mevcut sözleşmeler, bilgilendirme ve risk formları bakımından davacının bilgilendirilmesine, işlemlerin sözleşmelere dayanmasına dair bir eksiklik bulunmadığı kanaati Bilirkişiliğimizde oluşmaktadır. Dosyadaki sözleşmelerin uzaktan kimlik tespiti ve sözleşme ilişkisi kurulması konusundaki SPK düzenlemelerine uyumlu olmadığına dair bir bulgu söz konusu olmadığından ıslak imza bulunmayan, ancak üzerinde IP numarası ve tarih bulunan sözleşmelerin de geçerli sözleşmeler olduğu kanaatimi Mahkemenin takdirlerine arz ederim. Olaydaki uyuşmazlığın kaynağının Davalının kendi iradesiyle satın aldığı … A.Ş. (…) Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP)’nda işlem gören vadeli işlem sözleşmelerindeki (bu sözleşmelerin dayanağı olan … ve … paylarındaki fiyat düşüşleri sebebiyle) oluşan zararın Davalının VİOP hesabındaki teminatını da tüketmesi ve hesap bakiyesinin eksi 39.889,42 TL düzeyine düşmesi sonrasında Davacı kurum tarafından Davalının tüm hesaplarının re’sen kapatılması olduğu anlaşılmaktadır. Davalının bir diğer iddiası Davacının daha önceki benzer eksi hesap durumlarında Davalının hesabını kapatmadığı ve zaman içinde bu durumlarda hesabı kapatmayacağı yönünde Davalıda güven oluşturduğu ve huzurdaki olayda Davacının bu güveni TMK m. 2 hükmüne ve görünüşe güven ilkesine aykırı olarak ihlal ettiği ve Davalıyı zarara uğrattığı yönündedir. Dosyada sadece Davalının hesabı Davacı tarafından re’sen kapatıldıktan sonraki hesap durumu mevcuttur. Davalının iddiası Davalının bütün dönemlere ait hesap işlemlerinde her gün sonu itibariyle overall (bütün varlıklarının ve borçlarının piyasa değerleriyle net) durumu çıkarılarak her gün için bu değerlendirmenin ayrı ayrı yapılmasını gerektirmektedir. Geçmişe yönelik her güne ait overall çıkarılması Davacı aracın kurumun teknik imkanlarının ve programlarının bunu yapmaya imkân verip vermeyeceği ile yakından ilgilidir. Böyle bir tespitin yapılması Bilirkişilik kapasitesini aşan düzeyde bir veri setini ve ancak aracı kurumların sahip olduğu teknik imkanları gerekli kılmaktadır. Davacının hangi günlerdeki işlemleri ve eylemleri sebebiyle Davacının Davalıda bir güven oluşturduğunun Davalı tarafça açıklanmasının daha mümkün bir yol olduğunu değerlendirmekteyim. Konu Mahkemenin takdirindedir. Davalının bir diğer iddiası, Davalının hesabının Davalının hiçbir onayı, talimatı ve cevabı alınmadan, gereken zaman beklenmeden, piyasanın en düşük anında Davacının Hukuka, Kanuna ve taraflar arasındaki ilişkiye aykırı şekildeki eylemi ile tek taraflı olarak kapatıldığı, Davacı tarafından hukuka aykırı hesap kapatma işlemi akabinde, piyasa ve Davalının kontratına sahip olduğu hisselerin yükselişe geçtiği, gerek gün içinde gerekse sonraki günlerde alım-satım fırsatı vermeye devam etiği, bu durum karşısında Davalının daha da zarara uğradığı yönündedir. Davacı ile Davalı arasında imzalanan Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi md. 8’de Teminat ve Takasa İlişkin Hükümler başlığı altında işlem teminatları ve temerrüt ile Ters İşlemle Pozisyonun Kapatılması halleri düzenlenmiştir. Sözleşme Madde 8.4’te Davalının hesabında Net Varlık / Başlangıç Teminatı oranının%50’nin altına düşmesi halinde Davalının açık ördüğü takdirde Davacının ters işlemle re’sen tasfiye etme yetkisine sahip olduğu hükmü yer almaktadır. Dosyadaki 22.03.2021 tarihli telefon görüşmesinde Davacı çalışanının Davalıya söylediği ”Sonuçta yani yarın mesela şey yatırma şansınız varsa, teminata ilave, daha iyi olur, yani en azından zararsız atlatmanız için. Kapatamıyorsunuz farkındayım yani.” şeklindeki uyarının açıklaması şudur. Davacı çalışanı hesabında oluşması muhtemel eksi bakiyeyi kapatma imkânı olmasa da hesaba bir miktar ek teminat yatırrması halinde Davacı aracı kurumun hesabını re’sen kapatma yetkisini kullanmayabileceğine işaret etmektedir. Davalının hesabına bir teminat eklemesi yapmamış olması da dikkate alınarak, Davalının hesabındaki eksi bakiyenin yüksekliği dayanak varlık (Ford Otosan ve Şişecam payları) fiyatlarında daha fazla düşüş olması halinde daha da artacaktır. Davacı aracı kurumun gelecek günlerde dayanak varlık fiyatlarının daha da düşmesi halinde ortaya çıkacak olan Davalının zarar riskini üstlenmek istemediği anlaşılmaktadır. Davacı aracı kurumun bu tercihinin taraflar arasındaki Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözleşmesi md. 8’de belirlenen hükümlere dayanılarak haklı görülüp görülmeyeceğinin takdiri Mahkemeye aittir. Tespit ve kanaatlerine varıldığı bildirilmiştir.
Sermaye Piyasası Uzmanı bilirkişinin 06/01/2023 tarihli raporunda özetle; Davaya konu uyuşmazlığa kaynak olan Asıl Alacağın 39.889,42 TL olduğunu, bu alacağın 15/4/2021 tarihinde muaccel olduğunu, Davanın açılış tarihi olan 7/9/2021 tarihi vade sonu kabul edilerek bu tarihler arasında oluşan faiz alacağının hesaplanması için Anaparaya uygulanacak faiz oranının Yıllık %16,75 olduğu, bu bilgiler ışığında Faizi 2.691,15 TL olarak hesaplayarak faiz dahil Toplam Alacağın 42.580,57 TL olduğu tespit edildiği bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, taraflar arasındaki uyuşmazlık imza edilen sermaye piyasası işlemleri genel çerçeve sözleşmesine dayalı yapılan icra takibine davalının itirazı sonucu takibin durması ve mahkememize açılan itirazın iptali istemine ilişkindir.
Taraflar arasında 17/07/2020 tarihli sermaye piyasası işlemleri genel çerçeve sözleşmesi, 21/07/2020 tarihli türev araçların alım satımına aracılık çerçeve sözleşmesi akdedilmiştir. … Noterliği 01/04/2021 tarih, … yevmiye numaralı ihtarname ile davacı tarafından davalıya, vadeli işlemler opsiyon piyasasında (viop) teminat tamamlama yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeniyle Sözleşmenin 8.2. maddesi uyarınca tamamlanan teminatın 5 iş günü içerisinde iadesi istenmiş, ihtarat davalıya 15/04/2021 tarihinde tebliğ edilmiştir.
39.931,64 TL teminat tamamlama bedelinin davacı yanca giderildiği, miktar yönünden uyuşmazlık bulunmadığı, bu miktarın doğmasının sebebinin davalıdan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, imza aşamasında yeterli aydınlatmanın yapılıp yapılmadığının uyuşmazlık konusu olduğu anlaşılmıştır. Nitekim davalı sözleşmenin genel işlem şartları taşıdığını, davacı yanca oluşturulan güvene aykırı hareket edildiğini, davacı yanın hesap kapatma işleminin hukuka aykırı olduğunu, riske rağmen alım satım fırsatı vermeye devam ettiğini ileri sürmüştür.
Taraflar arasında imza edilen 21/07/2020 tarihli sözleşme kapsamında teminat tamamlanmasının gerekip de müşteri tarafından tamamlanmaması, çağrıya uyulmaması halinde davacı aracı kurum tarafından resen ters işlem yapılabileceği, ters işlem yapılamazsa teminatın şirketçe tamamlanacağı ve müşteri olan davalıya rücu edileceği konusunda ihtilaf bulunmamaktadır. Dolayısıyla somut olayda davalının da savunması kapsamında ters işlem veya teminat tamamlama çağrı sebeplerinin doğup doğmadığı, davacının kendisinin yönlendirmesi neticesinde bu duruma sebep olup olmadığı, davalının bu konuda yeterince aydınlatılıp aydınlatılmadığı, genel işlem koşullarının doğup doğmadığı önem arz etmektedir.
Davalının savunması kapsamında müşteri temsilcisi ile şirket adına yapılan görüşme kayıtları celp edilerek çözümletilmiş ve sermaye piyasası alanında uzman bilirkişiden rapor alınmıştır.
Dosya kapsamına sunulan risk bildirimleri ve aydınlatma formlarının varlığı, davalı müşterinin usulüne uygun alınan imza ve muvafakatnameleri gözetildiğinde sözleşmenin 8.2. maddesi ile diğer hususlar kapsamında doğrudan bir genel işlem şartının varlığının kabulünü gerektirecek durum bulunmamakla birlikte sözleşmenin geçerliliğini etkileyecek tespit veya somut neden bulunmamaktadır. Salt sözleşmenin davacı yanca önceden ve ileride birden çok ilişki kurulacak şekilde çok sayıda benzer şekilde olması davalı müşterinin aydınlatılmadığı, ona bilgi verilmediği anlamına gelmemektedir. Teminat tamamlama işlemine dair düzenlemenin niteliği gereği piyasa güvenliğine de işaret ettiği, bu yönden ikame edildiği gözetildiğinde yazılmamış sayılma veya ayrıca içerik denetimini gerektirecek bir husus tespit edilememiştir.
SPK’nın Seri:V No: … sayılı sermaye piyasası araçlarının kredili işlem, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemleri hakkında tebliğe ilişkin ilgili düzenleme, sermaye piyasasına dair düzenleyici işlem niteliğindedir. Değerleme esaslarına dair 13. maddesine göre kullanılan kredi miktarının özkaynak varlığının %35 oranının altına düştüğünde %50 oranı korumak için özkaynak tamamlama veya takas yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde 35. maddeye göre aracı kurumlara işlem yaptırmama ve Borsaya bildirim yaptırımına tabi tutmak öngörülmüştür.
Çözümü yapılan ses kayıtları ve alınan bilirkişi raporu kapsamında davalının bütün teminatlarının tükendiği, 23/03/2021 tarihinde yapılan görüşme kaydında davalının teminat tamamlatılması konusunda uyarıldığı, davalının risk durumunun farkında olduğu, teminatı da aşan eksi bakiyenin bulunduğu, yukarıda bahsi geçen düzenleyici işlem ve taraflar arasında imza edilen sözleşmenin 8.2 maddesi uyarınca davacının tamamlama işlemi yapmasının ve dolayısıyla davalıdan rücu talebinde bulunmasının yerinde olduğu anlaşılmakla 39.889,42 TL asıl alacak yönünden itirazın iptali gerekmiştir.
Davacı tarafından davalıya çıkarılan … Noterliği 01/04/2021 tarih, … yevmiye numaralı ihtarname ile resen tamamlanan teminatın 5 iş günü içerisinde iadesi istenmiş, ihtarat davalıya 15/04/2021 tarihinde tebliğ edilmiştir. Buna göre 5 iş günü olarak verilen mehil sonrası 22/04/2022 tarihi temerrüt tarihidir. Nitekim sözleşmede ayrı bir belirli vadeye rastlanmamış, vade olsa dahi ne zaman ne kadar borç doğacağının ve muaccel olacağının sözleşme aşamasında belirliliği sağlayamayacağından ihtarata sonuç bağlamak gerekmiştir. Takip tarihi 11/06/2021’dir. Her ne kadar bilirkişi ek raporunda bu tarihlere dikkat etmemiş ise de yargılamanın sürüncemede kalmaması için resen hesap yapılmıştır. 39.889,42 TL (asıl alacak) x 50 (22/04/2022-11/06/2021 arası) gün x 16,75 ( ticari iş-avans faizi) /36.500 üzerinden 915,27 TL işlemiş faiz hesap edilmiştir. Bu miktarlar gözetilerek davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş, takipten önce yapılan ihtarat, rücusu talep edilen miktara ilişkin temerrüt durumu, miktarın likit ve belirli olduğu gözetilerek hükmolunan alacağın %20’si tutarında icra inkar tazminatına hükmedilmiş, reddedilen miktar yönünden davacının kötüniyetli takipte bulunduğuna dair iddia ve delil bulunmadığından yasal şartları oluşmayan kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere;
1-Davanın Kısmen Kabulü ile; … İcra Müdürlüğü’nün 2021/… esas sayılı takip dosyasındaki davalı itirazının kısmen iptali ile takibin 39.889,42 TL asıl alacak, 915,27 TL işlemiş faiz üzerinden asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi uygulanmak suretiyle toplam 40.804,69 TL üzerinden devamına, fazlaya dair talebin Reddine,
2-Hükmolunan alacağın %20’si tutarındaki 8.160,94 TL icra inkar tazminatının davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yasal şartları oluşmayan tazminat talebinin Reddine,
3-Karar tarihi itibari ile alınması gereken 2.787,37-TL karar ve ilam harcından 501,28-TL peşin harcın düşümü ile eksik kalan 2.286,09-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan 59,30-TL başvuru harcı, 501,28-TL peşin harç olmak üzere toplam 560,58-TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Kabul-red oranına göre davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan 9.200,00-TL (kabul miktarı nazara alınarak) vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Kabul-red oranına göre davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan 700,88-TL (red miktarı nazara alınarak) vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan tebligat, müzekkere, bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 1.328,00-TL yargılama gideri kabul ve red durumuna göre takdiren oranlayarak 1.305,57-TL’lik kısmının davalıdan tahsiliyle davacıya verilmesine; arda kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
8-Davalı tarafından yapılan 300-TL bilirkişi ücretinin kabul ve red durumuna göre takdiren oranlayarak 5,07-TL’lik kısmının davacıdan tahsiliyle davalıya verilmesine; arda kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
9-6325 sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca Hazine tarafından karşılanan zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320,00-TL’nin Kabul-red oranına göre 1.297,71-TL’nin davalıdan, 22,29-TL’nin davacıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydına,
10-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde resen ilgilisine iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu kabil olmak üzere verilen karar alenen okunup usulen anlatıldı.16/01/2023
Katip … Hakim …
e-imza e-imza