Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/514 Esas
KARAR NO : 2022/740 Karar
DAVA : İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/08/2021
KARAR TARİHİ : 13/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin Mahkememize sunmuş olduğu 11/08/2021 dava dilekçesinde özetle: Müvekkili şirket ile davalı arasında Acentelik Sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşme sona erdiğinde devir işlemleri gerçekleşmiş ve ilgili işyerinde yapılan kasa nakit, süspan ve diğer denetimlerden davalı acentenin müvekkili hesabına aktarması gereken açıklar tespit edildiğini, söz konusu açığın ödenmemesi neticesinde müvekkili tarafından …. İcra Müdürlüğünün 2020/… E. sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, ancak davalının takibe itirazları sonucunda takibin durdurulduğunu davalının yapmış olduğu itirazın iptali ile takibin devamına, davalı aleyhine %20 den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin davalı yan üzerine bırakılmasına talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin Mahkememize sunmuş olduğu 08/09/2021 tarihli cevap dilekçesi; müvekkilinin hizmet süresi boyunca bağımsız olarak çalışmadığını, muvazaalı acente sözleşmesi imzaladığını, tüm kasa denetiminin … kargoda olduğunu, faturaların … Kargo adına kesildiğini ve gün sonunda elde edilen hasılatın … Kargo hesabina aktarıldığını, kesilen faturaların kontrollerinin vs.. işlemlerin … Kargo tarafından yapıldığını, akabinde müvekkili hesabına hak ediş altında ödemelerin gönderildiğini, müvekkilinin bu nedenlerle bağımsız tacir yardımcısı olmasının söz konusu olmadığını, çalıştığı süre boyunca … Kargonun işçisi olduğunu, bu nedenle işyerine çıkan kasa açığından müvekkilinin sorumlu tutulamayacağını, taraflar arasındaki sözleşmenin geçersiz olduğunu beyanla görev ve yetki itirazlarının kabulüne, takibin iptaline, davacı aleyhine … kötü niyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacıya bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
…. İcra Müdürlüğünün 2020/… Esaslı dosyası dosyamız içersine getirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinde 158.075,15-Tl asıl alacak için takip yapıldığı, ödeme emrinin 12/03/2020 tarihinde tebliğ edildiği, borçlunun da süresi içersinde 17/03/2022 tarihinde borca itiraz ettiği anlaşılmıştır.
Yanların tüm delilleri toplandıktan sonra dosya iddia, savunma ve yanların tüm delilleri ile ticari defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak icra takip tarihi itibarıyla davacının davalıdan alacağı varsa saptanması için bilirkişiye verilmiştir.
Bilirkişinin düzenlediği 22/09/2022 tarihli 8 sayfadan ibaret raporunda özetle; Dosya mevcuduna göre davalının davacı Acentede 11/12/2007 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladığı ve 10/04/2009 tarihine kadar sigortalı olarak çalıştığı, akabinde de davalının işten ayrıldığı gün olan 10/04/2009 tarihinde taraflar arasında Acentecilik Sözleşmesinin imzalandığı ve sözleşmenin 19/11/2019 tarihine kadar devam ettiği, talimat ile alınan bilirkişi raporuna göre, davalının takip tarihinde ticari defterlerine göre davacıdan 631.475,03-TL ALACAKLI durumda olduğu, ancak davalının ticari faaliyetini 19/11/2019 tarihinde terk ettiği, davalının yasal defter kayıtlarının, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak tutulmadığı kanatinde olunduğunun görüldüğü, Raporumuz içinde açıklanan nedenlerle tarafların ticari kayıtlarını karşılaştırmanın mümkün olmadığı, bu nedenle taraflar arasındaki sözleşmenin 43. maddesine göre davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarının kesin delil vasfına haiz olacağı kararlaştırılmış olduğundan, incelememizde davacı ticari defter ve kayıtlarının dikkate alındığı, davalı kayıtlarının 31/10/2019 tarihinde son bulduğu, davacının takibe konu ettiği kayıtların ise 2019 yılı Kasım ayına ilişkin olduğu, Takibe Konu Edilen Kayıtlar Acentelik dönemi Personel Yıllık İzin ve Kıdem Tazminatı Kesintisi 92.904,96 TL, Eksik Kesilen Kira Bedeli (2TK) 4.310,00 TL, Kasım HK Kesilemeyen Avans ve Kasa Açığı Kesintisi 26.480,46 TL, Acentenin Düzenlemediği Kasım 2019 HK Faturası 27.079,44 TL, Acentenin Düzenlemediği İşyeri Sigorta iade Bedeli + Kasım 2019 Mobil Alan Desteği 136,90 TL, Acentenin Düzenlemediği DS/KG Farkı İade Faturası 6.060,28 TL Acentenin Düzenlemediği Kasım 2019 Prim Faturası 103,11 TL olmak üzere toplam158.075,15 TL’dir. Rapor içinde açıklanan nedenlerle ve sözleşmenin 43. Maddesine göre davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarının kesin delil vasfına haiz olacağı kararlaştırıldığından, yukarıdaki arz edilen kayıtlara göre davacının ticari defterlerinde takip tarihi itibariyle davalıdan 158.075,20.-TL ALACAKLI durumda olduğu, görüş ve kanaatinde raporunu sunmuştur.
6102 sayılı Kanun’un 102 inci maddesinin birinci fıkrasında acente, “Ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru veya işletmenin çalışanı gibi işletmeye bağlı bir hukuki konuma sahip olmaksızın, bir sözleşmeye dayanarak, belirli bir yer veya bölge içinde sürekli olarak ticari bir işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi veya bunları o tacir adına yapmayı meslek edinen kimse” olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma göre acentelik sözleşmesinin konusu bir iş görme olup, aracı acente ve ticari işletme adına sözleşme yapma yetkisine haiz acente olmak üzere iki tür acente bulunmaktadır. Her iki acentelik türünde de ticari işletme sahibine tabi olmama (bağımsızlık), acentelik ilişkisinin bir sözleşmeye dayanması, acentenin belirli bir yer veya bölge içinde faaliyet icra etmesi, faaliyetinin süreklilik taşıması ve meslek edinilmiş olması unsurlarının bulunması gerekir. Acentelik sözleşmesinde, müvekkil adına yazılı olarak sözleşme yapma yetkisi verilmediği sürece aracı acentelik söz konusu olacaktır.
-Acente olduğu belirtilen … …’ün müşterilerini kendisinin belirleyememesi, kendi adına antetli kağıt kullanamaması gibi bağımsız bir tacirde bulunması gereken yetkilere sahip olmaması ve teslim alınan kargoya konu malların alıcılarına ulaştırılması gibi müşterilerle sözleşme yapma veya aracılık etmenin ötesinde bir iş üstlenmemesi dikkate alındığında, somut olayda, 6102 sayılı Kanun’un anılan hükmünde belirtilen acente tanımı kapsamına giren bir ilişki bulunmamaktadır. 4857 sayılı Kanun’da belirtilen işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektirme unsuru mevcut olmadığından geçerli bir asıl işveren – alt işveren ilişkisi de bulunmamaktadır. Dosya kapsamına göre, davalı … Kargo ile … … arasında imzalanan acente sözleşmesinin muvazaalı olduğu ve davacının … Kargo çalışanı olduğu anlaşılmaktadır. … … de muvazaalı işlemin diğer tarafı olup hiç kimse kendi muvazaalı işleminden faydalanamaz (Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 16.09.2014 tarih 2014/17000 – 24159, 23.01.2017 tarih 2017/832 – 616 sayılı kararları). Buna göre, davalı … Kargo A.Ş. ile … … arasındaki acente sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu 2/7 maddesi uyarınca muvazaalı olduğu ve davalının dava konusu işçilik alacaklarından sorumluluğunun kabulü ile bu nedenle acentelik sözleşmesinin muvazaalı olduğunun tespiti için … … tarafından … Kargo aleyhine … İş Mahkemesi’nin 2017/… Esas sayılı dosyasında açılan davanın sonuca etkisi bulunmadığından Mahkeme kabulü hukuka uygun olup davalının istinaf başvurusu yerinde görülmemiştir.(İzmir Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesi 2021/79E, 2022/1749K)
-Acentelik sözleşmesinin “Acentenin faaliyet ve sorumluluk sınırları” başlıklı 4. maddesinde, acentenin gerek bölgesi içinde, gerekse yurdun başka bir yerinde … kargo dışında hiçbir gerçek ya da tüzel kişinin kargo acenteliğini yapmamayı, kendi acentelik bölgesi dışından her ne gerekçeyle olursa olsun kargo kabul etmemeyi, … Kargo acenteliğini yaptığı işyerinde başka hiçbir işle iştigal etmemeyi, acentelik hak ve yetkilerini kısmen dahi olsa devir ve temlik etmemeyi, bu sözleşme hükümlerine kısmen dahi olsa aykırı davranmamayı kabul ve taahhüt ettiği, “Acentenin çalışma alanında yeni acentelikler açılması” başlıklı 6. maddesinde, acentenin faaliyet alanı için yeterli olmadığı kanaatine vardığı takdirde çözüm sağlayacağını düşünürse acenteye araç ve personel takviyesi yapılmasını da sağlayabileceği, “Demirbaş, araç temini ve kullanımı” başlıklı 7. maddesinde acentenin her halükarda … Kargo tarafından belirlenen standartlarda demirbaş, mefruşat vs.’ kullanmasının asıl olduğu, daha önce şube olarak örgütlenen bu idari bölümde halen mevcut olan tüm demirbaş, araç, mefruşat vs.’nin kullanım haklarını (mülkiyet hakları … Kargo’da kalmak kaydıyla) tutanakla devralacağı ve kullanılacağı, normal kullanım süreleri sonunda kullanılamaz duruma geldikleri tespit edildiği takdirde yenileme işlemlerinin … kargo tarafından sağlanacağı, acentede kullanılacak araçların ise her 5 yılda bir … Kargo tarafından yenileneceği, “Acente yerinin kiralanması ve ortak sorumlulukları” başlıklı 8. maddesinde, acente kiralık bir gayrimenkulde faaliyet gösterecek ise kira sözleşmesinin … Kargo nam ve hesabına … Kargo Acentesi sıfatıyla imzalanacağı, her halükarda kiracılık sıfatının … Kargo’ya ait olacağı, “Acentenin ortaklık durumu” başlıklı 22. maddesinde, acentenin bir tüzel kişi olması halinde iş bu sözleşmenin imza tarihindeki ortaklık yapısı ve hisse durumlarının … Kargo’nun onayı olmadan değiştirilemeyeceği, “Taşıma ücretlerinin tespiti” başlıklı 23. maddesinde, kargoların şehir içi ve şehirlerarası taşıma, adresten alıp adrese teslim, nakliye, sigorta ve müşteriye yansıtılacak telefon ihbar ücretlerini münhasıran … Kargonun belirleyeceği, “Personel yapısı ve sorumlulukları” başlıklı 26. maddesinin (b) bendinde, acentenin halen çalışan personeli uygun görür ve bu kişilerle çalışmak isterse; personelin devir tarihine kadar ki döneme ait işçilik hak ve alacaklarından … Kargo’nun, devir tarihinden sonraki döneme ait işçilik hak ve alacaklarından ise acentenin sorumlu olacağı, 26. maddenin (c) bendinde, acentenin halen mevcut personeli istihdam etmek istememesi durumunda, söz konusu iş akitlerinin feshinden kaynaklanacak her türlü ödemenin … kargoya ait olacağı, 26. maddenin (d) bendinde, acentenin sözleşmenin herhangi bir döneminde mevcut personele ek olarak ilgili yasal mevzuatın öngördüğü hükümlerle (6. madde hükmü saklı) personel alabileceği veya mevcut personelin iş akitlerini feshedebileceği düzenlemelerine yer verilmiştir.
Dairemiz incelemesinden geçerek kesinleşen emsal dosyalarda, kargo şirketlerinin kendi çalışanları ile yaptıkları acentelik sözleşmelerinin muvazaalı olduğunun kabul edildiği dikkate alındığında, davalı şirket ile dava dışı önceki çalışanı … arasında imzalanan acentelik sözleşmesinin de muvazaalı olduğunun kabulü gerekir. (YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2017/8411 E., 2017/15769K.)
Somut olayın incelenmesi neticesinde Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşen emsal dosyalarda, kargo şirketlerinin kendi çalışanları ile yaptıkları acentelik sözleşmelerinin muvazaalı olduğunun kabul edildiği dikkate alındığında taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin muvazaalı olduğu, taraflar arasındaki ilişkinin işçi- işveren ilişkisine dayandığı anlaşıldığından aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Göreve ilişkin dava şartı noksanlığı bulunduğundan davanın, HMK 114/1-c maddesi gereğince USULDEN REDDİNE
2-HMK 20 madde gereğince karar kesinleştiğinde ve talep halinde iki hafta içerisinde müracaat edildiği takdirde dosyanın görevli İstanbul İş Mahkemesine gönderilmesine,
3-Harç ve yargılama giderinin görevli mahkemece değerlendirilmesine,
4-HMK 331/2 madde gereğince davaya başka bir mahkemede devam edilmediği takdirde talep halinde harç ve yargılama giderinin ve gider avansının harcanmayan bölümünün mahkememizce karar altına alınmasına,
Dair; gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde …Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır