Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/403 Esas
KARAR NO : 2023/72
DAVA : İtirazın İptali (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 18/06/2021
KARAR TARİHİ : 30/01/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin Mahkememize tevzi edilen dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı arasında 01.03.2017 tarihinde açık satış noktası sözleşmesi imzalandığını, müvekkili şirketin sözleşme uyarınca yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerinin tamamını eksiksiz olarak yerine getirmiş olmasına rağmen davalının sözleşmeye aykırı olacak şekilde sözleşmenin ilgili maddelerine aykırı davrandığını, bunun akabinde davalının iş yerinde … Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/… D. İş sayılı dosyası ile yapılan keşif akabinde ibraz edilen bilirkişi raporunda davalının işletmeyi işletmediğinin tespit ve rapor edildiğini, davalının Kasım 2017’den bu yana ürün alımı yapmadığının sabit olduğunu, bu sebeplerle davalıya … Noterliğinin 16.01.2019 tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesinin keşide edildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin feshedildiğini ve davalıya yapılan katkı bedeli sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle cezai şartın ödenmesinin talep edildiğini, ödeme yapılmama üzerine davalı aleyhine …. İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı dosyasıyla icra takibi başlatıldığını, davalının takibe itiraz ettiğini ve takibin durduğunu, davalıya sözleşme uyarınca 55.500,00 TL tutarında katkı yapıldığını, arabuluculuk yoluna başvurulduğunu ancak anlaşma sağlanamadığını, bu nedenlerle davanın kabulü ile itirazın iptali ile takibin devamını, davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı şirkete usulüne uygun tebligat yapılmış olup, davalı davaya cevap vermeyerek HMK 128 uyarınca tüm iddiaları inkar etmiş sayılmıştır.
…. İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı dosyasının, … Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/… D.İş sayılı dosyasının ve vergi kayıtlarının celp edilerek, dosya kapsamına alınmıştır.
İcra takip dosyasının incelenmesinde, davacının …. İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı dosyasının alacaktan kaynaklanan 55.500,00 TL Asıl Alacak, 14.543,66TL İşlemiş Faiz, 55.500,00 TL Cezai Şart, 14.543,66TL İşlemiş Faiz, 913,50 TL Delil tespit masrafı, 215,98TL İhtar masrafı olmak üzere toplam 141.216,80-TL olmak üzere takip yapıldığı, ödeme emrinin borçlu şirkete 28/03/2019 tarihinde tebliğ edildiği, borçlunun da süresi içerisinde 02/04/2019 tarihinde borca itiraz ettikleri, borca itirazla birlikte takibin durduğu, dava İİK’nın 67. maddesi düzenlenen bir yıllık hakdüşürücü süre içinde açıldığı görülmüştür.
Mali Müşavir bilirkişinin 26/01/2022 tarihli raporunda özetle; VUK. md.182 ve 6102 sayılı TTK m.64’e göre tutulması gereken davacı şirketin 2017 yılına ait ticari defterlerinin 6102 sayılı TTK md. 64 ve VUK 221-226. md. uyarınca açılış tasdiklerinin yasal süresinde yaptırıldığı; 6102 sayılı TTK m.64’e göre kapanış tasdikine tabi olan 2017 yılına ait yevmiye defterinin kapanış tasdiklerinin de yasal süresinde yaptırıldığı, Huzurdaki davada davacının talep ettiği “sözleşme gereği 55.500,00.-TL yatırım bedeli-katkı payı” ile ilgili olarak; davalı bayi tarafından 12/04/2017 tarih ve … nolu 55.500,00 TL tutarlı faturanın, sözleşmenin tarafı olan davadışı … (BAYİ VEYA DİSTRİBÜTÖR) adına tanzim edildiği,davalının kendi lehine kendisinin tanzim ettiği işbu faturaya itiraz edemeyeceği kabul edildiğinde, davalının davaya konu 55.500,00.-TL yatırım bedeli-katkı payı tutarını, tanzim ettiği fatura ile sözleşmenin tarafı olan davadışı … Otomotiv’e (BAYİ VEYA DİSTRİBÜTÖR) yansıttığının da kabul edileceği, söz konusu fatura davacı şirket adına tanzim edilmediğinden, işbu faturanın davacının ticari defterlerinde kaydının olamayacağı, ancak davalının ve davadışı şirketin defterlerinde kayıtlı olacağı, davadışı … Otomotiv’in (BAYİ VEYA DİSTRİBÜTÖR) ise, davaya konu “davalı şirketin kendisine yansıttığı 55.500,00 TL katkı payı ile ilgili” olarak 11/04/2017 tarih ve … nolu 49.950,00 TL tutarlı faturayı davacı şirket adına tanzim ettiği, yani kendisinin davalıya yapacağı 55.500,00 TL katkı payı aktarımı/ödemesi için, bu tutarın 49.950,00 TL’sini davacı şirkete yansıttığı (davalı şirkete ödeyeceği 55.000,00 TL’nin 49.950,00 TL’sini davacı şirketten tahsil ettiği, 55.500,00 TL’nin %10’u olan 5.550,00 TL’sini de kendisinin üstlendiği) bu haliyle de, davaya konu davalıya yapılan 55.000,00 TL tutarında katkı payı ödemesi ile ilgili olarak, davacının defterlerinde sadece davadışı … ‘in (BAYİ VEYA DİSTRİBÜTÖR) davacı şirket adına tanzim ettiği 11/04/2017 tarih ve … nolu 49.950,00 TL tutarlı faturanın kaydının olması gerektiği ve işbu ödeme ile ilgili kaydın davacı şirketin 2017 yılı yevmiye defterinin 09/5/2017 tarih ve … nolu yevmiye maddesinde kayıtlı “… nolu muhasebe fişi”ne dayanak talimat ödeme raporunda yer aldığının görüldüğü, Dava dışı şirketin davacı şirket adına tanzim ettiği 11/04/2017 tarih ve … nolu 49.950,00 TL tutarlı fatura, e-fatura (ticari fatura) niteliğinde tanzim edilmiş olup (yani elektronik ortamda tanzim edilip yine elektronik ortamda davacı şirkete tebliğ edilmiş olup), davadışı şirketin de kendi lehine tanzim ettiği işbu faturaya itiraz edemeyeceği göz önüne alındığında, söz konusu faturanın davadışı şirketin ticari defterlerinde de kayıtlı olduğu/olması gerektiği, Davalı şirket tarafından dosyaya sunulmuş herhangi bir cevap dilekçesi bulunmamakla birlikte, icra dosyasına sundukları itiraz dilekçesinde söz konusu katkı payını tahsil etmedikleri yönünde herhangi bir itirazları bulunmadıkları; icra dosyasına sunulan itiraz dilekçesinde sadece “…takibin haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğu, böyle bir borç ya da kayıtlı borcun da mevcut olmadığı,” belirtildiği; ancak takibe konu borcun, taraflar arasında akdedilen sözleşmenin feshinden kaynaklı alacak olması nedeniyle bu borç/alacak tutarının zaten tarafların ticari defterlerinde kayıtlı olamayacağı/olmaması gerektiği, Sayın Mahkemenizce taraflar arasındaki sözleşmenin davacı tarafından haklı olarak feshedildiğinin kabulü halinde (ki davalının sözleşmenin haksız feshedildiği yönünde herhangi bir itirazı bulunmamaktadır); davacının sözleşmede yazılı cezai şart ile davalıya ödenmiş olan katkı payını sözleşmenin 19. maddesine göre talep edebileceği, yine davalının sözleşmenin feshine sebebiyet vermesinden dolayı,davacının sözleşmenin feshi ile ilgili yapmış olduğu delil tespit masraflarını ve ihtar masrafını da talep edebileceği, Taraflar arasında akdedilen sözleşmenin 19. maddesinde “davalının ŞİRKET veya bayi veya distribütörden almış olduğu nakit veya nakit bazlı mali katkılar ile kredi ve diğer her türlü sabit yatırım harcamalarının tümü ile kendisine uygulanan iskonto tutarlarını verildiği tarihten itibaren işlemiş ticari faizi de dahil olmak üzere TCMB tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faizi oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte ŞİRKET ve/veya bayi veya distribütöre nakden ve defaten itirazsız geri ödemeyi ve ayrıca ŞİRKET’e 55.500 TL cezai şart ile birlikte ŞİRKET ve/veya bayi veya distribütörün kar kaybı da dahil olmak üzere uğradığı her türlü zararını itiraz etmeksizin nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği” düzenlenmiş olmakla birlikte, davacının davalıya gönderdiği ihtarname ile 55.500,00.-TL yatırım tutarı/katkı payı ve 55.500,00.-TL cezai şart bedeli ihtarnamenin tebliğinden itibaren 3 gün içinde talep edildiğinden, (sözleşmede belirlenen faiz başlangıç tarihi işbu ihtarname ile davacı/alacaklı tarafından davalı/borçlu lehine değiştirildiğinden) faiz başlangıç tarihinin söz konusu ihtarnamenin tebliğine göre tespit edildiği; yapılan inceleme ve tespitler neticesinde Davacının takip tarihi itibariyle talep edebileceği alacak tutarının; 115.924,76 TL olarak hesaplandığı görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mali Müşavir bilirkişinin 30/11/2022 tarihli ek raporunda özetle; 55.500,00.-TL yatırım tutarı/katkı payı (asıl alacak) bedeli ile ilgili olarak; 12/04/2017 ödeme tarihinden 26/03/2019 takip tarihine kadar işlemiş avans faizinin 14.412,63TL olduğu, hesaplanmaktadır, davacı şirketin, davalı şirketten talep edebileceği 55.000TL cezai şart bedeli, 1.897,64TL işlemiş faizi ile birlikte toplam 56.897,64TL’dir, dolayısıyla söz konusu cezai şart bedeli, davalı şirketin 31.12.2020 tarihli özvarlığının 3,64 katına (207.056,01:56.897,64=3,64) eşittir, takip tarihi itibariyle hesaplanan cezai şart bedelinin (56.897,64) davalı şirketin 31.12.2020 tarihi itibariyle mevcut olan özvarlığından (207.056,01TL) ödenmesi halinde, davalı şirketin ticari faaliyetini yine devam ettirebileceği; 10.000,00TL tutarındaki ödenmiş sermayesinin korunduğu, dolayısıyla söz konusu cezai şartın ödenmesinin davalı şirketin ekonomik yönden mahvına sebebiyet verici boyutta olmadığı görülmektedir sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi uyarınca katkı bedeli, cezai şart, ihtarname ve tespit masrafı alacağına ilişkin yapılan icra takibine davalının itirazı sonucu takibin durması ve mahkememize açılan itirazın iptali istemine ilişkindir.
Taraflar arasında 01/03/2017-01/03/2019 yılları arasında geçerli olmak ve distirübütör aracılığıyla dağıtımı yapılan davacı ürünlerini satmak üzere bayilik sözleşmesi imza edilmiştir.
Sözleşme’nin 2. maddesi gereği davalı, sözleşme süresince sözleşme adresinde yazılı işyerinde davacı şirketin pazarlama, dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerini düzenlilik ve süreklilik arz edecek şekilde satmayı ve bulundurmayı taahhüt etmiştir. Yine sözleşmenin 9/b maddesi gereği davalı bira satışına ilişkin faaliyetlerini kısmamayı ve bira satışını azaltacak davranış ve eylem içerisinde girmemeyi, 9-g maddesine göre gece ürünleri ışıklandırmayı, 9-i maddesine göre kullanım ödüncü olarak verilen soğutucuları usulüne uygun kullanmayı taahhüt etmiştir.
Sözleşme’nin 11. maddesine göre davalıya iş yeri açılmasına ve işletilmesine katkıda bulunmak, ticari faaliyetlerini artırmak amacıyla nakit 55.500,00 TL ödeme yapılacağı belirlenmiş ve bu bedel davalı yanca fatura edilmiştir.
Sözleşmenin 18. maddesinde akde aykırılık halinde tek taraflı fesih hakkı düzenlenmiştir.
Sözleşme’nin 19. maddesine göre davalının sözleşme süresi içinde işletmesini kısmen veya tamamen çalıştırmaması, ürünlerin bulunurluğunu etkin ve süreklilik arz edecek şekilde yapmaz ise veya sözleşme hükümlerinden birini ihlal etmesi halinde aldığı katkı payını ödemenin yapıldığı tarihten itibaren T.C.Merkez Bankası tarafından uygulanan avans işlemlerindeki güncel faiz oranı üzerinden hesaplanacak faiz ile birlikte geri ödeyeceği ve ayrıca 55.500,00.-TL(ellibeşbinbeşyüz Türk Lirası) cezai şart ödeyeceği belirlenmiştir.
Davacı yanca dava tarihinden önce sözleşmenin devam ettiği süreçte … Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/ … D.İş sayılı dosyası üzerinden davalı işletmesinin faal olup olmadığına dair delil tespiti yapılmış, işletmenin kalıcı olarak kapalı olduğu, ürünlerin görülmediği, satışa sunulu vaziyette olmadığı Mahkeme aracılığıyla tespit edilmiştir.
Taraflar arasında ticari ilişki bulunduğu, imzalanan sözleşme uyarınca davalının yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle davacının katkı bedeli, cezai şart, ihtarname ve tespit masrafı alacağının tahsili istemiyle icra dosyasında takip yaptığı, davalının yasal süresi içerisinde yaptığı itiraz üzerine takibin durmasına karar verildiği, işbu nedenle itirazın iptali istemli işbu davanın açıldığı görülmüştür. Mahkememizce tüm delillerin toplandığı, davalı tarafça davaya süresinde cevap verilmediği, mahkememizce ön inceleme duruşmasında taraf defterlerinin incelenmesine karar verilerek dosyanın bilirkişiye tevdi edildiği, taraflara usulüne uygun ihtaratların yapıldığı, incelemenin davacı taraf ticari defter ve kayıtları üzerinde yapıldığı, davalı tarafça ticari defter ve kayıtların mazeretsiz sunulmadığı, mahkememizce davalı tarafın vergi kayıtlarının celp edildiği, mahkememizce aldırılan ve hükme esas olan bilirkişi kök ve ek raporu ile, davacı şirketin ticari defterlerine göre alacaklı konumunda olduğu, destek bedelinin davalıya ödendiği, davalının sözleşme süresi içerisinde iş yerini faal tutmamakla, davacı ürünlerini usulüne uygun satışa sunmama ve satmamakla akde aykırı davrandığı, davacının gönderdiği … Noterliğinin 06/01/2019 tarihli ihtarname içeriğine yönelik fesih şartlarının davacı lehine ve sözleşmenin 18. maddesine ve yukarıda bahsedilen sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine geldiği, davacının haklı nedenle feshinin ve ödediği katkı bedeli ile cezai şart talebinin yerinde olduğu, davalının hasılasını gösterir vergi kayıtlarına göre tahsili istenen cezai şart tutarının ticari mahvına sebep olmayacağı, bu yönden aksine bir savunmanın da bulunmadığı anlaşılmakla 55.500,00’er TL’lik asıl alacaklar yönünden davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Davacının, ödediği katkı bedelini haklı fesih halinde ödeme tarihinde itibaren faiziyle tahsil edeceği, bu yönden temerrüdün ödeme tarihi itibariyle doğacağı sözleşme 19. hükmü gereğidir. Bu yön gözetilerek 12/04/2017 ödeme tarihinden 26/03/2019 takip tarihine kadar değişen oranlarda avans faizi işletilerek (445 gün için %9,75; 268 gün için %19,50 oran üzerinden) 14.543,66 TL işlemiş faiz talebi yerindedir. Bu yönden bilirkişi raporu hatalı ise de resen hesap yapılmıştır. Ancak cezai şart için doğrudan belirli bir vade bulunmadığı, feri nitelikli bu alacağın sonradan gündeme geleceği, ayrıca temerrüt gerektirdiği görülmekle davacının çıkardığı ihtarnamede davalıya verilen 3 günlük süreye, 18/01/2019 tebliğ tarihine göre temerrüt tarihi 22/01/2019 tarihidir. Bu tarihten takip tarihine kadar 55.500,00 TL için raporda hesaplanan 1.897,64 TL itibariyle işlemiş faizin kısmen kabulü gerekmiştir.
Davacının yasal zorunluluk nedeniyle çıkardığı makbuza bağlı ihtarat masrafı ile delil tespiti masrafı da yerinde görülmüş, davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Yargılama Gideri ve Vekalet Ücreti yönünden; 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunun 18/A-11 maddesi uyarınca, taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmez. Aynı yasanın arabuluculuk ücreti 18/A-12 fıkrası uyarınca anlaşmaya varılamaması hâlinde ise ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Somut olayda davalının arabuluculuk toplantısına mazeretsiz katılmadığı arabuluculuk son tutanağı ile sabit olmakla lehine vekalet ücretini hükmedilmeyerek yargılama giderlerinin tamamından sorumlu tutulmuştur.
İcra İnkar Tazminatı yönünden; dava konusu edilen asıl alacağın önceden belirlenebilirlik, bilinebilirlik, hesap edilebilirlik vasfı ve dolayısıyla likit alacak niteliği taşıdığı, bu haliyle İİK’nın 67. maddesindeki koşullar gerçekleştiği görülmekle, davacının icra inkar tazminatı kabulü ile, alacağın % 20’si oranında icra inkar tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tahsis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere;
1-Davanın Kısmen Kabulü ile davacı tarafından davalı aleyhine başlatılan … İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı takip dosyasına davalı tarafından yöneltilen itirazının kısmen iptaline, takibin 55.500,00 TL cezai şart ve bu miktarın 1.897,64 TL işlemiş faizi, 55.500,00 TL katkı bedeli ve bu miktarın işlemiş faizi 14.543,66 TL, 913,50TL, delil tespiti masrafı, 215,98 TL ihtarat masrafı olmak üzere toplam 128.570,78-TL alacak üzerinden devamına, 111.000,00-TL’lik asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi, 913,50 TL’ye ise yasal faiz işletilmesine, fazlaya dair istemin Reddine,
2-Asıl alacak niteliği itibari ile likit ve belirlenebilir olduğundan %20 oranında hesaplanan icra inkar tazminatı 22.200,00-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
3-Karar tarihi itibari ile alınması gereken 8.782,67-TL karar ve ilam harcından 1.705,55-TL peşin harcın düşümü ile eksik kalan 7.077,12-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan 59,30-TL başvuru harcı, 1.705,55-TL peşin harç olmak üzere toplam 1.764,85 TL harç bedelinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Kabul-red oranına göre davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan 20.285,62-TL (kabul miktarı nazara alınarak) vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan tebligat, müzekkere, bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 1.328,75-TL yargılama giderinin davalıdan tahsiliyle davacıya verilmesine,
7-6325 sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca Hazine tarafından karşılanan zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320,00-TL’nin davalıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydına,
8-Davacı tarafça yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde resen ilgilisine iadesine,
9-…. İcra Müdürlüğünün 2019/… Esas sayılı takip dosyasının karar kesinleştiğinde iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.30/01/2023

Katip … Hakim …
e-imza e-imza