Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/627 Esas
KARAR NO:2023/540

DAVA:İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:18/11/2020
KARAR TARİHİ:23/06/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/
İDDİA:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalılar arasında …. Noterliğince tasdikli 29.07.1997 tarihli … yevmiye numaralı acentelik sözleşmesi, …. Noterliğince tasdikli 02.02.1998 tarihli … yevmiye numaralı Acentelik sözleşmesi 03.11.2009 tarihli acentelik sözleşmesi ve 04.02.2015 tarihli acentelik sözleşmesi ve protokolleri akdedildiğini, sözleşmelerdeki hükümler uyarınca davalılar müşterilerden tahsil ettiği primleri davacı şirkete intikal ettirme yükümlülüğü altında olduğunu, ancak bu yükümlülüğüne rağmen sözleşmelerin gereğini yerine getirmediğini, davalı borçlulara ödemede temerrüde düştüğü 3 ağustos 2017 tarihinde … 26. Nıterliğinden gönderilen … yevmiye numaralı ihtarname ile bildirildiğini ve temerrüde düştüğü ödemeleri talep edildiğini, davalının temerrüde düştüğü toplam 706.463,28TL’nin ödenmesi için kendisine süre verildiğini, söz konusu meblağın uyarılara rağmen tamamı tahsil edilemediğini, davalıların bu borcu ödememesi üzerine 11/09/2017 tarihinde İstanbul İli … İlçesi … Mahallesi 3108 Parsel 7-8 Pafta Numaralı C-23 Bağımsız Bölüm Numaralı 820.000,00TL bedelli ipotekli taşınmazın satılarak paraya çevrilmesi amacıyla …. İcra Müdürlüğü’nden 2017/… Esas Numaralı dosya açıldığını, dosyadaki icra emri İstanbul 9. İcra Hukuk Mahkemesi tarafından iptal edilince 02/05/2018 tarihinde dosyadan tekrar bir ödeme emri gönderildiğini, davalılar bu ödeme emrine hukuka aykırı olarak itiraz ettiğini, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesi uyarınca davalı şirketçe müşterilerden tahsil edilmesine karşın davacıya intikal ettirilmeyen 413.504,72 TL alacağın fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla sözleşmenin fesih tarihi olan 11/09/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi, yargılama gideri ve vekalet ücreti ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini, davalı şirketin …. İcra Müdürlüğü’nün 2017/ … Esas sayılı dosyası yapmış olduğu itirazın iptaline ve icra takibinin devamını, alacağın %20’sinden az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı şirkete yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA:
Davalılar vekilinin cevap dilekçesinde özetle; sigortacılık faaliyetlerinde kullanılmak üzere, davalı firma tarafından … bilişim ve işlem sistemi sağlandığını ve bu sistem üzerinden de davalı acente sigorta ve sair işlemleri yaptığını ve takip ettiğini, ancak sebebi hala anlaşılamayan ve soru işareti olarak kalan nedenlerle, davalı tarafından defalarca bilgi istenip sorulmasına rağmen cevap dahi verilmeden, sistem ekranı davalının işlem yapmasını engelleyecek şekilde ısrarla kullanımına kapatıldığını, bu kapatmalardan dolayı davalı alacak-borç takibi, yeni poliçe tanzimi ve işlemlerini yerine getirememekle birlikte, tahsilatları da takip etme olanağından mahrum edildiğini, davalı acente davalı firma yetkililerine sayısız kez telefon edildiğini, e-mailler gönderildiğini, görüşmeler talep edildiğini, fakat bir gerekçe gösterilmeksizin ortak sistem ekranı kapatılmaya devam edildiğini, diğer taraftan ise gerçek dışı iddialar ile acente olarak borçlarını davalı firmaya karşı ifa etmediği gerekçesi ile ihtarname tebliğ edildiğini, haksız yere acentelik sözleşmesinin feshi ihbarı yapıldığını ve akabinde acente sıfatıyla teminat olarak tesis ettirmiş olduğu ipoteğinin paraya çevrilmesi için …. İcra Müdürlüğünün 2017/… Esas sayılı dosyası ile icra takibi yapıldığını, bunun üzerine tarafımızca …. İcra Hukuk Mahkemesinde 2017/… Esas sayılı dosya ile dava açıldığını ve lehine sonuçlandığını, sunulan ve resen nazara alınacak nedenlerle ve fazlaya ilişkin talep hakkı saklı kalmak kaydıyla, huzurdaki davanın reddini, %20 icra inkar tazminatını, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER
1-…. İcra Dairesinin 2017/… Esas sayılı icra dosyası
2-Acentelik sözleşmesi sureti
3-Tapu kaydı
4-İpotek belgesi
5-Bilirkişi raporları
Bilirkişi tarafından düzenlenen 11.04.2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacı … … davalı … Sİgorta ve … …’dan 31.12.2020 tarihi itibariyle … hesabındaki 401.734,15+ 11.770,56-TL takibe devrettiğini, … hesabın çalışma sistemi ile hesap içinde takip edilen kıymetlerin vadeli olarak alınan çeklerden meydana geldiğini, bu hesabın çalıştığı sürede vadesinde tahsil edilmeyen dolayısıyla yasal takibe aktarılan bu çeklerin envanteri veya listesi tespit edilemediğini, bu kıymetlerden ödenmeyen çeklerin yasal takibe devredilen 31.12.2017 dönemindeki 304.84,34-TL tutarındaki çeklerden ve daha sonraki 401.734,15’e yükselen alacak rakamının detayları için dava tarihine kadar akıbetleri hakkında davalı … Sigortaya veya borçlusuna herhangi bir müracaatları ile tahsil talebinde bulunup bulunmadığı konusunda bir kayda rastlanmadığını, bu konuda davacı … Sigortanın gereken envanter listesi sunması yasal hesaba devir ile 31.12.2020 tarihine kadar bu çekler konusunda ne yaptığını davacıya veya borçlusuna ödenmesi için herhangi bir müracaat yapıp yağmadığını bildirmesi bunun sonucunda kalan varsa gerçek alacağının tespitinin yapılabileceği hususundaki, davalının … Sigorta ve … …’ın ticari hesaplarını incelenmesinde Kasım 2017 tarihi itibariyle 37.199,83-TL alacaklı olduğu görüldüğünü, bu bakiyelere ulaşılırken tarafların açıklanan tablolarda hesaplarının karşılıklı genel olarak mutabık olduğu tespit edildiğini, dolayısıyla taraflar arasında meydana gelen fark konusunda özellikle alacaklı davacı … Sİgortanın alacağının detayını, envanterini, ortaya koyması gerektiği hususundaki, davalı … … ve … Sigorta acenteliğinin 32 yıldan beri sadece davalı … Sigortayı tanıtarak, kazandırmış olduğu müşteri potansiyeli dikkate alınarak davacı … Sigortanın açıkladığı sadece 21 yıllık prim üretiminin 39.772,560,-TL gibi bir miktara ulaştığı göz önüne alındığında acentenin 413.734,-TL borcu olduğu gerekçesi ile daha önce ret edilen denkleştirme tazminatının acentenin yaratmış olduğu portföyün karşılığı bir anlamda kıdem tazminatı gibi kabul edilen denkleştirme tazminatı için yapılan hesaplama sonucu hakkaniyete uygun 447.798,04-TL denkleştirme tazminatı talep edilebileceği hususundaki, davacı … sigortanın taraflarına ibraz ettiği, dalı … Sİgorta’nın acenteliğinin feshinden sonra, … Sigortaya kazandırdığı ve … sigortanın diğer acentelerinden bir yıl süre ile tanzim edilen 867.282,30-TL tutarındaki poliçeler için tahakkuk eden 120.480,51-TL gelir kaybı tazminatı talep edebileceği, diğer taraftan acentenin feshinde yürürlükte olan ve rakamlarının davacı tarafından bildirilen vadelerinin bitiminde … Sigorta da devam edebileceği tahmin edilen 1.430.053,80-TL civarında poliçe üretimi olabileceği hususundaki, bu konuda davalı … Sigortanın branş branş vadeleri ve primleri de belirtilmek suretiyle CD içinde acentenin feshinden sonra 2017-2020 yıllarında yaratmış olduğu ve … sigortanın diğer acentelerinden tanzim edileceği tahmin edilen 2.322.417,47-TL tutarındaki poliçeler için ortalama % 14 komisyon tahakkukuyla 325.138,00-TL gelir kaybı tazminatı olabileceği hususundaki, tarafların talep etmiş olduğu icra inkar tazminatı konusunda mahkemenin yetkisinde olduğu hususundaki nihai takdirin mahkemeye ait olduğunu bildirmiştir.
Bilirkişi tarafından düzenlenen 22.08.2022 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; davacı … Sigorta Şti. Ve Davalı … …Hizm. Ltd. İle … …’ın kök bilirkişi raporu üzerindeki itirazları tekrar incelendiğini, bilirkişi kök raporunda yapılan açıklamalara ilaveten işbu ek raporda özellikle davacı … Sigortanın itirazlarına gereken cevaplar açık olarak verildiğini, davalının kök rapora herhangi bir itirazı olmadığını, yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucu; davacı … Sigortanın incelenen muhasebe kayıtları sonucu, … hesaptan, yasal takibe aktarılan nihai alacağı olarak gözüken 401.734,16-TL+11.770,56=413.504,72 TL’nin detayları olan kayıtların detaylandırılarak bu alacağın kaynağının liste olarak açıklanması bunun için muhasebe kayıtlarında bu rakamın envanterinin talep edilmesi hususunda, bu alacağın detaylandırılması, ibrazı ve olup olmadığının ispatı ile ilgili sorumluluğun davacı … Sigortanın yetkisinde olduğu hususunda, bunun dışında bilirkişi kök raporunda yer alan tüm konularak ilave edecek herhangi bir konu ve kararı olmadığı hususunda nihai takdirin mahkemeye ait olduğunu bildirmiştir.
Bilirkişi tarafından düzenlenen 15.05.2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacının incelenen 2016-2017-2018-2019-2020 yılları ticari defterlerinde yer alan kayıtların bilgisayarda gerçek doğru güvenilir bilgilere havi belgelere dayalı olarak genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ışığında ilgili yasa hükümlerine uygun olarak tutulmuş olduğu ve birbirini teyit eden kayıtlardan oluştuğunu, açılış ve kapanış kayıtlarının zamanında yapıldığı bu nedenle TTK.Md./82 hükmü davacı tarafın kendi lehine kanıt teşkil edeceğini, davalı tarafça ticari defterleri sunulmamış olup, raporun hazırlanıp sunulduğu 15.05.2023 tarihine kadar, mahkeme kaleminde yapılan ilk inceleme esnasında ve şirket merkezinde yapılan incelemeye katılmadığını, ayrıca dosyaya ve tarafına hiçbir belge ve bilgi sunmadığını, herhangi bir biçimde iletişim de sağlamamış olması nedeniyle ticari defterlerinin aleyhine kanıt teşkil edeceğini, acentelik sözleşmesinin Md./22 de yer alan taraflar arasındaki ihtilaflarda şirket defter ve kayıtları esas olduğunu, taraflar aralarındaki borç ve alacak ilişkilerinin tayininde HUMK. Md./287 hükmüne göre şirket defter ve kayıtlarından başka delil kabul olunmayacağını kabul ederler hükmü uyarınca davalı taraf ticari defterinin taraflar arasındaki uyuşmazlıkta delil kabul edilemeyeceğini, acentelik sözleşmesinin Md./26 da yer alan acentenin hesap ve kayıt düzeni, şirket ile ilgili hesaplarda üçer aylık dönemler itibarıyla mutabakat sağlayacak şekilde oluşturması ve üçer aylık dönemler itibarıyla hesap mutabakatını sağlaması gerektiğini, acente aylık dönemler itibarıyla kendisine sistem üzerinden veya yazılı olarak ulaştırılan mutabakat mektupları üzerinden mutabakat sağlamak ve üçer aylık dönemlere ait mutabakatını 10 günlük süre içinde şirkete yazılı olarak bildirmek zorunda olduğunu, belirtilen süre içinde mutabakatın bildirilmediği durumlarda; şirket kayıtları doğru kabul edilir ve doğabilecek zararlardan acente sorumlu olduğunu, acentenin bu madde belirtilen hususlara uymaması acenteliğin şirket tarafından resen feshi için haklı bir sebep teşkil eder hükmüne göre davacının acentelik sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, ancak dava konusu somut olayda davalının acentelik sözleşmesinin haklı nedenlerle feshedilmesi nedeniyle maddi tazminata hak kazanmamış olduğu ve TTK. Md. 122 hükmünde yer alan portföy-denkleştirme tazminatı talep edemeyeceği ve sözleşme ilişkisinin sonra ermesi nedeniyle sigorta ettirenlerle yaptığı veya kısa bir süre içinde yapacağı işlerle ilgili komisyona da hak kazanamayacağını, bununla birlikte davalı tarafın davacı tarafından talep edilen borcunu ödemesiyle iyi niyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde çeyrek asrın üstünde birlikte çalışmanın değerlendirilmesi portföy- denkleştirme tazminatı ödeme hususu sayın mahkemeninde takdiriyle davacı … Sigorta Şirketinin insiyatif ve iradesinde olacağını, davalı tarafından talep edilen manevi tazminatın koşullarının oluşup oluşmadığının tespitinin dosya kapsamından anlaşılmasının mümkün olmadığı ve taraflar arasında özel hayatın etkilerinin belirlenmesinin özel uzmanlık gerektireceği ve bilirkişinin görev sınırları içinde olamayacağını, yapılan inceleme ve hesaplamalar sonucu davacı … Şirketinin Davacı … … Ltd. şirketinden Süspan Hesaptan, 2017 yılı sonu itibarıyla 446.774,33-TL alacaklı olduğunu, 2018 yılı sonu itibarıyla 15.781,00-TL borçlu olduğunu, 2019 yılı itibarıyla 17.490,47-TL borçlu olduğunu, toplamda 2019 yılı itibarıyla 413.502,86-TL alacaklı olduğu tespit edildiğini, davacı vekilinin bu alacağı talep etmesi nedeniyle bu talebiyle bağlı olacağını, tespit edilen 413.502,86-TL tutarındaki bu alacağa faiz hesaplanmasının sayın mahkemenin yetkisinde olacağını, takdirin tümüyle yüce mahkemeye ait olduğunu bildirmiştir.
…. İcra Müdürlüğünün 2017/… Esaslı dosyası dosyası dosyamız içerisine getirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinde 706.463,28- TL asıl alacak için takip yapıldığı, ödeme emrinin tebliğ edildiği, borçlunun da 04.05.2018 tarihinde borca itiraz ettiği anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Mahkememize açılan iş bu dava İcra ve İflas Kanununun 67. maddesine dayalı ipotekli takibe yönelik yapılan itirazın iptali davasıdır.
Uyuşmazlığın taraflar arasında kurulan acentelik sözleşmesi nedeni ile davalı sigorta acentesi şirketin düzenlemiş olduğu poliçelerden kaynaklı olarak poliçe primlerin davacı sigorta şirketine ödeyip ödemediği ve davacı sigorta şirketinin davalı acentesinden alacaklı olup olmadığı noktalarında toplandığı görülmüştür.
Somut olayda; Acentelik sözleşmesinin, tarafların karşılıklı keşide ettikleri ihtarnamelerin, ipotek belgelerinin, çek tahsilatları ve karşılıksız çek listeleri ile borcun kaynağı hesap hareketlerine ilişkin dökümlerin dosyaya sunulduğu ve İcra Dosyası ile davalı … sigorta hakkında takipsizlikle sonuçlanan … CBS’nin 2018/… sayılı soruşturma dosyası mahkeme dosyasına celp edilmiştir.
Taraflar arısındaki acentelik sözleşmesi gereğince davalı acente şirketinin düzenlemiş olduğu poliçe satış bedelleri nedeni ile açık hesap hareketinden kaynaklı olarak davacı sigorta şirketinin alacağının bulunup bulunmadığının tespiti ve tespit edilen rakamlarla takip tutarındaki rakamların örtüşüp örtüşmediğinin tespiti için dosya sigorta muhasebesi konusunda uzman Bilirkişisine tevdi edilerek bilirkişiden rapor alınmış alınan 15/05/2023 tarihli raporun denetime elverişli olduğu ve hükme esas alınabileceği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı ve yukarıdaki açıklamalar ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda somut olay incelendiğinde; taraflar arsında acentelik sözleşmesi bulunduğu uyuşmazlık dışı olup tarafların uyuşmazlık noktasının davalı acente şirketin davacı adına düzenlediği sigorta poliçesinden kaynaklı olarak davacının payına düşen ödemeleri davacıya yapıp yapmadığında düğümlendiği ve uyuşmazlığın esasını oluşturduğu görülmüştür. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda da tespit edildiği üzere davalı taraf kendi defter ve belgelerini incelemeye sunmamış, davacı sigorta şirketinin defter ve belgelerinin birbirini tutuğu görülmüş, taraflar arasındaki sözleşmeden kaynaklı mutabakat zabıtlarının bulunduğu davalı şirketin bu zabıtlarda dönemleri itibari ile borçlu gözüktüğü analaşılmıştır. Takip tarihi itibari ile davalı acente şirketinin davacı şirkete 413.502.86-TL borçlu olduğu anlaşıldığından davanın kısman kabulü ile davalıların ipotekli takibe yönelik itirazlarının kısmen iptaline, takibin 413.502,86 TL Asıl alacak üzerinden takip tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte devamına, fazlaya ilişkin 1,86-TL’lik talebin reddi yönünde alacak likit olduğundan %20 oranında hesaplanan icra inkar tazminatının davalılardan alınarak davacı tarafa denmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere;
1-Asıl Davanın kısmen KABULÜ İle,
Davacının davalı aleyhine başlattığı …. İcra Müdürlüğünün 2017/… Esas sayılı takip dosyasına davalı tarafından yöneltilen itirazının kısmen iptaline, takibin 413.502,86 TL Asıl alacak üzerinden takip tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte devamına, fazlaya ilişkin 1,86-TL’lik talebin reddine
2-Asıl alacak niteliği itibari ile likit ve belirlenebilir olduğundan %20 oranında hesaplanan icra inkar tazminatı olan 82.700,57 TL’nin davalılardan alınarak davacıya ödenmesine,
3-Şartlar oluşmadığından kötü niyet tazminat talebinin reddine,
4-Karar ve ilam harcı 28.246,38-TL nin peşin alınan 7.061,63-TL den düşümü ile kalan 21.184,75-TL bakiye ilam harcının davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
5-Tarafların zorunlu arabuluculuk sürecinde anlaşmamaları nedeniyle 6325 sayılı Kanunun 18/A-10 3maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.360,00.-TL’nin davalıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydına,
6-Davacı tarafından yatırılan 7.116,03-TL peşin ve başvuru harcının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 4.568,00-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davacı taraf kendisini dava ve duruşmalarda vekili ile temsil ettirdiği anlaşılmakla AAÜT gereğince 60.890,40-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davacının gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı davalı vekilinin yokluğunda verilen kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf Kanun Yolu açık olmak üzere karar verildi.23/06/2023

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır