Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/441 Esas
KARAR NO : 2022/630
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 28/08/2020
KARAR TARİHİ : 07/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin Mahkememize tevzi edilen dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketlerin tüm mali kayıtları ve sair şirket verilerinin “… Mah. … Blok …/İstanbul” adresinde kain … seri numaralı …’da muhafaza edilmekte olduğunu, 27.05.2020 tarihinden itibaren müvekkil şirketlerin …’da kayıtlı mali ve sair verilerine erişim sağlanamadığını, müvekkil şirketin teknik çalışanları tarafından yapılan ilk incelemede …’da ”…” ve ”…” tipinde bir virüsün mevcut olduğu ve verilerin şifrelendiği bu nedenle de …’da erişim sağlanamadığının tespit edildiğini, konuya ilişkin bir veri kurtarma merkezi ile de iletişime geçildiğini, veri kurtarma merkezi tarafından 08.06.2020 tarihinde … üzerinde inceleme başlatıldığını, inceleme neticesinde 28.08.2020 tarihli rapor ile siber saldırı nedeni ile verilen kurtarılmadığının ve teknik olarak kurtarılmasının mümkün olmadığının kayıt altına alınmış olduğunun, müvekkil şirketlerin …’da kayıtlı mali verilerine ulaşamadıkları için 2019 yılına ait ticari defterlerin dökümüne ve içerisine erişememekte olduğunu belirterek müvekkili şirketlerin 2019 yılının tamamı ve 2020 yılının 27.05.2020 tarihinden önceki dönemlere ait elektronik ortamda tutulan tüm defter ve mali kayıtlarının zayi olduğunun tespiti ile bu hususta zayi belgesi düzenlenmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizce SGK kayıtları ile vergi kayıtları celp edilerek dosyamızın kapsamına alındığı anlaşılmıştır.
Bilgisayar Mühendisi bilirkişinin 04/03/2022 tarihli raporunda özetle; Davacı şirketlerin “… Mahallesi … Caddesi … /İstanbul adresine dava dilekçesinde belirtilen 2019 yılı ve 27.05.2020 yılından önceki döneme ait kayıtların tutulduğu … seri numaralı … incelemesi için gidilmiş olup aşağıdaki tespitler yapılmıştır.
1-Yevmiye/kebir dosyalarının, yevmiye/kebir beratlarının ve GİB onaylı yevmiye/kebir beratlarının içinde tutulduğu dizin yapısının ekran alıntıları (Dizin yapısı standart ağaç yapısında olduğu, ilgili ayın paketleri bir klasörde, tüm ayların toplamı yıl klasöründe ve yılların hepsi de aynı klasörde olacak şekilde bilgisayarın yerel depolamasında saklandığı XML dosyalarını mükellefin/denetim elemanının düzgün görüntüleyebilmesi için XSLT dosyaları da ilgili ay dizinlerine konulduğu. Dizin yapısı … /VKN/YIL/AY/ altında Y-K dosyaları [defterler], YB-KB dosyaları [defter beratları], GIB-YB ile GIB-KB dosyaları [GIB onaylı defter beratları] ve XSLT dosyası şeklinde düzenlendiği” bilgisi alınmıştır.
2-Davacı şirket tarafından ilgili kayıtların dava dilekçesinde belirtilen … seri numaralı … üzerinde değil, … numaralı … üzerinde tutulduğu bilgisi alınmıştır.
3-Bu kapsamda … numaralı … üzerinde teknik inceleme yapılmak için … donanım kurulumları yapılmış olup, … üzerinde … Standart yazılımının kurulu olduğu görülmüştür. İlgili … açılmak istendiğinde “Administrator” ve “Samet” isimli kullanıcı hesapları’nın … üzerinde aktif olduğu ve ilgili kullanıcı adları üzerinden …’a erişim sağlanmak istediğinde hesapların şifre girişi istemiş olduğu görülmüştür.
4-Davacı şirket yetkilileri tarafından söylenilen şifre’ler ile … içerisine giriş denemesi yapılmış olup, şifrelerin yanlış olmasından dolayı … içerisine erişim sağlanamamıştır. Şifre sıfırlama/kurtarma işlemi için lisanslı Windows … 2008 R2 yazılımının kurulu olduğu CD-ROM ya da flash bellek’in şirket lokasyonunda bulunmamasından dolayı şifre sıfırlama işlemi yapılması teknik yönden mümkün olamamaktadır.
5-Bu kapsamda davacı şirket tarafından dava dilekçesinde belirtilen 2019 Yılı tamamı 2020 yılının 27.05.2020 tarihinden önceki döneme ait kayıt bilgilerinin tutulduğu … seri numaralı … üzerinde teknik inceleme için davacı şirket …’ın bulunduğu adrese gidilmiş olup, davacı şirket yetkilileri tarafından kayıtların … seri numaralı … üzerinde değil … seri numaralı … üzerinde tutulduğu bilgisi alınmış olup, … seri numaralı … içerisine erişim sağlanmak için donanım kurulumları yapılmış olup, … açılmak istendiğinde …’a giriş için sistemde kayıtlı ”Administrator” veya ”…” kullanıcı hesaplarının şifresi istenmiş olup, davacı şirket yetkilileri tarafından ilgili şifre paylaşımı yapılamadığı için …’a giriş yapılamamıştır. İlgili şifrenin paylaşılması durumunda … üzerinde teknik inceleme yapılabilmesi teknik yönden mümkün olacağı bildirilmiştir.
Bilgisayar Mühendisi bilirkişinin 20/09/2022 tarihli ek raporunda özetle; Davacı şirketlerin “… Caddesi No: … lâylle Hotel Sirkeci/İstanbul” adresine gidilmiş olup kök raporda belirtilen … seri numaralı … incelemesi yapılmıştır.
Kök Rapor: Davacı şirket tarafından ilgili kayıtların dava dilekçesinde belirtilen … seri numaralı … üzerinde değil, … numaralı … üzerinde tutulduğu bilgisi alınmıştır.
İnceleme yapılacak … numaralı … üzerinde ek donanım kurulumları tekrar yapılmış olup, … üzerinde … Standart yazılımının kurulu olduğu görülmüştür. İlgili … açılmak istendiğinde “Administrator” ve “Samet” isimli kullanıcı hesapları”nın … üzerinde aktif olduğu ve ilgili kullanıcı adları üzerinden …’a şifre girişi yapılmadan erişim sağlanmıştır.
Davacı şirket tarafından dava dilekçesinde belirtilen 2019 Yılı tamamı ve 2020 yılı (27.05.2020 tarihinden önceki) dönemleri e-defter dosyalarının tutulduğu belirtilen … seri numaralı … üzerinde yapılan incelemede, … içerisindeki depolama alanının 2’si lokal biri sanal sunucuya ayrılmak üzere “…” aynı adlı 3 farklı bölümde ayrıldığı görülmüş olup, lokal diskte bulunan depolama alanına 250 GB(C dizini), lokal diskte bulunan diğer depolama alanına 1.76 TB(D dizini), sanal sunucunun kullanması için ayrılan bölüme ise 549 GB(WMare dizini) büyüklüğünde depolama alanı ayrılmış olduğu görülmüştür.
250 GB yer ayrılan (C dizininde yer alan) lokal disk üzerinde toplam 68.0 GB büyüklüğünde kayıt bulunduğu, 1.76 TB yer ayrılan(D dizini olarak isimlendirilen) lokal disk üzerinde 1.95 GB büyüklüğünde kayıt tutulduğu, diğer disk içerisinde ise herhangi bir kayıt bulunmadığı görülmüştür.
Yevmiye/kebir dosyalarının, yevmiye/kebir beratlarının ve GİB onaylı yevmiye/kebir beratlarının içinde tutulduğu dizin yapısının ekran alıntıları (Dizin yapısı standart ağaç yapısında olmalıdır ilgili ayın paketleri bir klasörde, tüm ayların toplamı yıl klasöründe ve yılların hepsi de aynı klasörde olacak şekilde bilgisayarın yerel depolamasında saklanmalı. XML dosyalarını mükellefin/denetim elemanının düzgün görüntüleyebilmesi için XSLT dosyaları da ilgili ay dizinlerine konulmalı. Dizin yapısı …/VKN/YIL/AY/ altında Y-K dosyaları (defterler), YB-KB dosyaları (defter beratları), GIB-YB ile GIB-KB dosyaları (GIB onaylı defter beratları) ve XSLT dosyası şeklinde olmalıdır ”
Davacı şirket tarafından dava dilekçesinde belirtilen 2019 yılı tamamı, 2020 yılı (27.05.2020 tarihinden önceki dönem) e-defter dosyalarının tutulduğu belirtilen … seri numaraları … üzerinde yapılan teknik incelemede, … hardiski içerisinde bulunan toplam 69.95 GB büyüklüğünde tüm veri/kayıt/dosyalar incelenmiş olup, ilgili dönemlere ilişkin e-defter kayıtlarına ulaşılamadığı bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava; TTK’nın 82/7. maddesine dayalı zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” hükmü düzenlenmiştir.
Kanun’da “isteyebilirler” denmiş ise de bu bir zorunluluk niteliğindedir. Zayi belgesi için açılan dava, çekişmesiz yargı işidir (TTK m.82/7).
Davacının söz konusu düzenlemeden yararlanabilmesi için bir taraftan defterlerin ve belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziya uğramanın onun iradesi dışında elinde olmayan bir neden ile meydana gelmiş olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması, başka bir deyişle davacının irade dışında defter ve vesikaların tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması gerekmektedir. Davacılar şirket defter ve kayıtlarının siber saldırı sonucunda zayii olduğunu iddia etmektedir.
Davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan 19/10/2019 tarih 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 3 Sıra No’lu Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğle; elektronik ortamda tutulan defterlerin, vergi güvenliğini sağlamak ve virüs, siber saldırısı vb. diğer teknolojik ataklara karşı tedbir almak amacıyla ikincil kopyalarının gizliliği ve güvenliği sağlanmış şekilde Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde ya da Başkanlıktan izin alabilen güvenli saklamacı kuruluşlar bünyesinde 01/01/2020 tarihinden itibaren saklanması zorunluluğu getirilmiştir (Bkz. Tebliğ m.4.4.1-e).
Öte yandan, aynı tebliğin 7.1. Maddesininde, e-defter tutanların, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemeye başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini isteyebilecekleri; Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun Başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve Başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi halinde, mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığı ile Başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için Başkanlık tarafından yazılı izin verileceği düzenlenmiştir.
Anılan Tebliğin 4.4.1-e maddesinde 01/01/2020 tarihinden itibaren ikincil kopyaların Gelir İdaresi Başkanlığı ya da anlaşılmalı özel entegratör kuruluşlar nezdinde saklanmasına ilişkin yükümlülük öngörülmüş ise de e-Defter ve beratların teknik yeterliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta saklama izni verilen özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde muhafaza usulü ile muhafaza edilmesi sürecinde e-Defter uygulamasına dâhil olan mükellefler ve özel entegratörler tarafından uyulması gereken genel, gizlilik ve güvenliğe ilişkin usul ve esasların, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak “edefter.gov.tr” adresinde yayımlanan “e-Defter Saklama Kılavuzu”nda açıklanacağı belirtilmiştir.
Bunun dışında Tebliğin 4.3.4 maddesinde defter ve berat dosyalarını oluşturma, NES veya Mali Mühürle imzalama/onaylama ve Başkanlık onaylı berat dosyalarını alma süreleri gösterilmiş, 2020 yılı Temmuz ayına ilişkin Ekim, Ağustos ayına ilişkin Kasım, Eylül ayına ilişkin Aralık ayına kadar imkan tanınmıştır. Bununla birlikte GİB tarafından yayımlanan 09/10/2020 tarihinde yayımlanan “E-Defter Saklama Kullanıcı Kılavuzu”nda Temmuz, Ağustos, Eylül 2020 defter ve beratlarının Maliye sistemine yüklenebilmesi için en son süre 15/03/2021 tarihi olarak belirlenmiştir. Fakat bahsi geçen Kılavuzda belirtilen süre azami süre niteliğinde olup davacının e-defter kayıtlarının ikincil kopyalarını uygun şekilde alıp saklamasına engel değildir.
Somut olayda, zayii belgesi verilmesini talep eden 4 şirketin de iddia edildiği üzere e-defter kayıtlarının sadece tek bir bilgisayarda tutulduğu, e-defter kayıtlarının başka bir bilgisayarda veya harici bir depolama alanında yedeklenmediği, kopyalanmadığı, ilgili mevzuat düzenlemelerinin dikkate alınmadığı, entegratör bir kuruluştan destek alınmadığı, kayıtların özenle korunması ve saklanması gerekmesine rağmen davacıların basiretli tacirden beklenen özeni göstermediği (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi 2022/594 Esas 2022/993 Karar sayılı 30/06/2022 tarihli ilamı, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi 2022/860 Esas 2022/869 Karar sayılı 27/06/2022 tarihli ilamı, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2022/1496 Esas 2022/1423 Karar sayılı 23/06/2022 tarihli ilamı) dolayısıyla zayi belgesi verilme koşullarının oluşmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70-TL harcın, peşin alınan 54,40-TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 26,30-TL harcın davacılardan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde resen iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde … Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu kabil olmak üzere verilen karar alenen okunup usulen anlatıldı.07/11/2022

Katip … Hakim …
¸ ¸