Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2015/1126
KARAR NO : 2018/134
DAVA : Sözleşmenin Feshinden Kaynaklanan Cezai Şart
DAVA TARİHİ: 17/11/2015
KARAR TARİHİ: 01/02/2018
Mahkememizde görülen Cezai Şart davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:
Davacı vekili, müvekkili şirket ile davalı şirket arasında… Parsel üzerinde bulunan petrol istasyonunun işletilmesi amacıyla bayilik sözleşmesi yapıldığını, aralarındaki ticari ilişki devam ederken davalının 16/07/2015 tarihinde peşin akaryakıt isteğinin karşılanmamasından dolayı ticari faaliyetlerin aksamasına bağlı olarak müşteri kaybı yaşadığından bahisle tek taraflı olarak Kadıköy 30. Noterliği 20/07/2015 günlü… Yevmiye sayılı ihtarname ile sözleşmeyi feshettiğini, davalının sözleşmeyi haklı nedenle fesh etmediğini zira ödeme yapılmadığı için mal teslimi gerçekleşmediğini, sözleşme hükümleri uyarınca haksız fesih nedeniyle davalının cezai şarta müstehak olduğunu belirterek 1.500.000 USD cezai şart alacağının ihbarnamesinin tebliğ tarihi 29/07/2015 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı vekili, sözleşmenin 8. maddesi kapsamında portal üzerinden16.07.2015 tarihinde Ürün Mal Talepnamesi ile mal talebinde bulunulduğunu, aracın dolum tesislerinde beklemesine rağmen araca dolum yapılmadığını, yapılmama nedenine ilişkin bilgi dahi verilmediğini, ramazan arifesi olması nedeniyle en fazla mal satılacağı dönemde malı kısıtlı vererek müşteri kaybı, müşteri memnuniyetsizliği yaşadığını, davacının davranışının bayilik sözleşmesine aykırı olduğundan 20/07/2015 tarihli ihtarname ile sözleşmeyi fesh ettiklerini, bunun üzerine davacının cevabı ihtarnameyle bir takım alacakların ödenmesini talep ettiğini, davacı şirketin ürün alım talebini kabul edildiğini belirtmiş ise de ödeme yapılmadığından dolayı mal yüklenmediğini savunduğunu, halbuki davacı şirketin kendilerine ürün talebinde bulunduklarında hiçbir şekilde dönmediğini, ödeme yapılması halinde malın yükleneceğinin söylenmediğini, ürün mal alımının ödeme şeklinin peşin olduğu belirtilerek fatura düzenlenmediğinden ve mal dolumu yapılmadığından müvekkilinin ne kadar ödeyeceği belli olmayacağını, davacının bu savunmasının dürüstlükten uzak olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Dava hukuksal niteliği itibariyle, taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinin davalı tarafından haksız olarak feshedildiği iddiasıyla protokolün 5.maddesi uyarınca 1.500.000,00 USD cezai şartın tahsiline ilişkindir.
Sunulu deliller, sözleşme,sözleşme fesih beyanları, protokol ve taraf taahhütleri ve davalının Erzincan’daki ilişki dönemine ilişkin 2014-2015 yılı ticari defter kayıt ve belgeleri, taraflar arasındaki sözleşmenin fesih koşulları ile haksız fesih iddiaları çerçevesinde taraf ticari ilişkisinde davalı tarafından talep edilen ancak davacıya bedeli ödenmeyen, taahhüt edilip alınmayan ürün olup olmadığı hususu cezai şart talebinin değerlendirimesi için Erzincan 2. AHM’ ye talimat ile gönderilen dosya bilirkişi Mali Müşavir Zeki Polat’ a tevdi edilmiş, bilirkişinin 20/09/2016 tarihli raporunda sonuç olarak; “Davacı firmanın sözleşmenin 5. maddesindeki hükümlere göre malın parasının ödenmemesini gerekçe göstererek mal teslimi yapmadığını belirtmesine karşın, davalının ticari defterlerinde peşin alınan yani mal teslimi yapılmadan bedeli ödenmiş bir alışverişe rastlanmadığı, ilgili tarihe kadar ticaretin piyasanın olağan şartları içinde yürüdüğü tespit edilmiştir. Buna karşın sözleşme hükümlerinin de davacı lehine şartlar oluşturduğu bir gerçektir. Sonuç olarak davalının dava tarihine kadar davalının kayıtlarına göre davacı ya ödenmeyen bir borcu olmadığı ve taahhüt edilip alınmayan bir mal bedelinin de olmadığı kanaatine varılmıştır.” bildirmiştir.
Sunulu deliller, davacının İstanbul daki ilişki dönemine dair 2014-2015 yılı ticari defter kayıt ve belgeleri incelenerek davacının talimatla ticari defter incelemesi için alınan talimat bilirkişi raporu kapsamında davacı ticari defter kayıtları ile karşılaştırılarak davacının davalıdan taraflar arasındaki sözleşmenin fesih koşulları ile haksız fesih iddiaları çerçevesinde cezai şart alacağı olup olmadığı, cezai şart bedelinin davalının iktisaden mahvına yol açıp açmayacağının tespiti için mali müşavir bilirkişi Türkan Özdemir ile sektör bilirkişisi Adem Ünal’ a tevdi edilmiş, bilirkişilerin 04/08/2017 tarihli raporunda sonuç olarak: “Davalının bildirdiği davacı tarafından mal teslimi yapılmadığı bu sebeple sözleşmenin fesih edildiği savunmasına ilişkin 16.07.2015 tarihinde davalının davacı şirkete cari hesap ve karşılıksız çek hesabından toplam 456.150,90 TL borç bakiyesi kayıtlarda belirlenmiş olup, davalının sözleşmenin 5. maddesi hükmüne göre yine aynı tarihte davalı tarafından davacıya gönderilmiş bir havale ödeme kaydı mevcut olmadığı, sözleşmenin davalı tarafından feshinin haksız kabul edildiği durumda talep edilen 1.500.000 USD cezai şart miktarının davalının iktisaden mahvına sebep olacağı, tenkisinde ve diğer hususlarda nihai takdirin sayın mahkemeye ait olduğunu” bildirmiştir.
Taraflar arasındaki münakit 15/03/2013 tarihli protokolün 5.maddesinde “Bayinin işbu protokoldeki maddelerden herhangi birine uymaması ya da yükümlülüklerinden herhangi birini yerine getirememesi durumunda, … Protokolü tek taraflı olarak fesih hakkına sahiptir. Böyle bir durumda bayii …’in işbu protokole istinaden tüm ödemeleri (prim ve yatırım bedelleri dahil) faizleriyle birlikte geri ödemeyi ve …in verdiği tüm ariyet malzemelerinin normal kullanımdan doğan yıpranma hariç kullanılabilir ve bakımlı bir halde …e iade etmeyi kabul ayrıca …e 1.500.000-USD cezai şart ödemeyi ve …in nezdindeki tüm teminatları nakde çevirmesini kabul ve taahhüt eder. ” hükmü düzenlenmiştir.
İşbu sözleşme hükmünden de anlaşılacağı üzere sözleşmenin ancak davacı … tarafından davalı bayinin yükümlülüklerine uymaması durumunda feshedilmesi halinde …in davaya konu cezai şart bedelinin tahsilini isteyebileceği düzenlenmiştir. Buna göre, sözleşmenin … tarafından belirtilen şartlarda ve haklı nedenle feshi halinde cezai şart talebi mümkündür.
Ancak somut olayda, sözleşmeyi davalı bayi feshetmiş olup, bayinin haklı ya da haksız nedenle feshi halinde uygulanması gereken yaptırım açıkça sözleşmede düzenlenmemiştir. Protokolün 5.maddesinin kıyasen davalı bayi tarafından fesih halinde de uygulanabilirliğinden söz etmek mümkün değildir. Sözleşme hükümleri kıyas yoluyla davalı aleyhine genişletilemez. Bir başka söyleyişle, sözleşmenin davalı tarafından feshi halinde açıkça cezai şart öngörülmediğinden davacı şirket davalıdan bu protokole göre cezai şart talebinde bulunamaz. Yargıtay 19.Hukuk Dairesinin 25/05/2016 tarih, 2015/14329 esas ve 2016/9349 karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, protokol hükmü uyarınca cezai şart talep edilmesi sözleşmenin davacı tarafından feshedilmesi ön koşuluna bağlanmış olmasına ve somut durumda feshin davalı tarafça yapılmasına göre, davanın reddine karar verilerek aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi ve ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken maktu 35,90. TL harcın, peşin alınan 73.710,76 TL harçtan mahsubu ile bakiye 73.674,86 TL harcın 492 sayılı Yasanın 31.maddesi gereğince, karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-Davalı, kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 108.362,50 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Taraflarca yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının 6100 sayılı Yasanın 333.maddesi ile Yönetmeliğin 207.maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra hesap numarası bildirilmiş ise elektronik ortamda hesaba aktarmak suretiyle; hesap numarası bildirilmemiş ise masrafı kalan paradan karşılanmak suretiyle PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak yazı işleri müdürü tarafından iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu kabil olmak üzere OY ÇOKLUĞU ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/02/2018

Başkan …
E-imzalıdır
Üye …
E-imzalıdır
Üye …
E-imzalıdır
Katip …
E-imzalıdır
(M)

MUHALEFET ŞERHİ

Dava, taraflar arasında imzalanan 01/09/2014 tarihli bayilik sözleşmesinin 5 maddesi ve sözleşmeyle birlikte yürürlükte olan 15/03/2013 tarihli protokolün 5 maddesi uyarınca ön görülen cezai şartın istemine ilişkindir.
Davalı tarafça 16/07/2015 tarihinde davacının sözleşme uyarınca mal teslimi yapmaması nedeniyle sözleşme Kadıköy 30 Noterliğinin 20/07/2015 tarih ve… yevmiye nolu ihtarnamesi ile tek taraflı olarak feshedilmiştir.
Davacı Mahkememizden sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle yukarıda belirtilen maddeler uyarınca cezai şart isteminde bulunmuş, alınan bilirkişi raporlarında 16/07/2015 tarihi itibariyle davalının 4 adet çekinin iade edildiği, hesapta 210.098,76 TL borç bakiyesi olduğu, yine 16/07/2015 tarihinde karşılıksız çek portföyü hesabında 3 adet karşılıksız çeke ilişkin bakiye 246.052,14 TL borç tutarı ile birlikte toplam 456.150,90 TL borç tutarı olduğu tespit olunmuştur.
Taraflar arasında imzalanan 01/09/2014 tarihli bayilik sözleşmesinin 5 maddesinde “Bayi satın aldığı malların bedelini şirketin tercihine göre teslim aldığı yerdeki yetkilisine naklen ve defaten veya günlüğü çek ile ödeyecektir. Bu çekin blokeli istenmesi her zaman için mümkün olacaktır. Şirketin ödeme şartlarını zaman zaman değiştirmekte serbest olduğunu bayi peşinen kabul etmiştir.
Bayinin verdiği çeklerden birinin karşılığı çıkması halinde şirket çek bedeli ile birlikte faiz ve tazminatlarının nakden ödenmesine kadar bayiye mal teslimatı kesip kesmemekte serbesttir. Bu ahvalde şirket ayrıca ödeme şeklini değiştirebileceği veya ilave teminatlar talep edebileceği gibi bu sözleşmeyi derhal ve tek taraflı olarak feshedebilir ve nezdinde mevcut tüm teminatları nakde çevirebilir. Şirketin bu maddedeki haklarının bir veya birden çok kez kullanmaması, bu haklarından vazgeçtiği anlamına gelmez” hükmü düzenlenmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 15/03/2013 tarihli protokolün 5.maddesinde “Bayinin işbu protokoldeki maddelerden herhangi birine uymaması ya da yükümlülüklerinden herhangi birini yerine getirememesi durumunda, … Protokolü tek taraflı olarak fesih hakkına sahiptir. Böyle bir durumda bayii …’in işbu protokole istinaden tüm ödemeleri (prim ve yatırım bedelleri dahil) faizleriyle birlikte geri ödemeyi ve …in verdiği tüm ariyet malzemelerinin normal kullanımdan doğan yıpranma hariç kullanılabilir ve bakımlı bir halde …’e iade etmeyi kabul ayrıca …e 1.500.000-USD cezai şart ödemeyi ve …in nezdindeki tüm teminatları nakde çevirmesini kabul ve taahhüt eder.” hükmü düzenlenmiştir.
Dosya kapsamı ve alınan bilirkişi raporu ile davalı tarafın sözleşmeyi fesih nedeni olarak gösterdiği mal verilmemesinin yukarıda belirtilen protokol ve bayilik sözleşme hükümleri uyarınca hüküm geçersiz olduğu ve sözleşmenin haksız olarak feshedildiği, davalının ödeme konusunda sözleşme hükümlerine uymaması ve sözleşmeyi ihlal etmesi nedeniyle davacının protokolün 5 maddesi uyarınca cezai şart talep edebileceği, ancak talep edilen cezai şartın davalının mahvına sebep olacağı dosya kapsamıyla tespit olunduğundan takdiri indirim yapılmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmek gerekirken, davanın reddine ilişkin çoğunluk görüşüne katılmamaktayım.

Başkan …
E-imzalıdır