Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2014/369 Esas
KARAR NO: 2019/701 Karar
DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
ESAS DAVA TARİHİ : 11/02/2013
BİRLEŞEN DAVA TARİHİ : 04/04/2013
KARAR TARİHİ: 05/07/2019
BİRLEŞEN DAVA : İSTANBUL 17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
2013/99 E. 2013/196 K.
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından verilen 11.02.2013 tarihli dava dilekçesinde özetle;.”Davalı şirketin …’de bulunan istasyonu ile ilgili olarak taraflar arasında 22.09.2010 tarihli bayilik sözleşmesi akdedildiğini, bu sözleşmenin hitam tarihi 22 09.2015 olduğunu, yine davalı şirketin … da bulunan istasyonu ile ilgili olarak taraflar arasında 18.06.2010 tarihli bayilik sözleşmesi akdedildiğini, bu sözleşmenin hitam tarihi 18.06.2015 olduğunu, davalı şirket her iki istasyonuna ait sözleşmeleri … Noterliğinin 07.12.2012 tarih vc …yevmiye sayılı, ihtarnamesi ile hitam tarihlerinden evvel ve haksız olarak fesih edildiğini, davalı şirkete müvekkili şirket tarafından… Noterliğinin 19.12.2012 tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesi ile feshin haksız olduğu, her iki sözleşmede belirlenen cezai şart tazminatlarını, erken fesih sebebi ile müvekkili şirketin sözleşme sonuna kadar mahrum kalacağı karı, davalıya emanet olarak verilen malzemenin iadesini aksi takdirde iadede gecikilen her gün için sözleşmede belirlenen 500 USD cezai şart tazminatlarının ödenmesinin ihtar edildiğini, davalı şirketin faaliyet gösterdiği istasyonlarda başka şirketler kurularak sair bir dağıtım şirketi … A.Ş. ünvanlı dağıtıcı firmadan LPG tedarikine başlandığını, sözleşmenin feshindeki esas amacın bu olduğunu, davalı yanca müvekkiline gönderilen fesih ihtarnamesi müvekkili şirkete 17/12/2012 tarihinde tebliğ edildiğini, 18.02.2012 tarihinde ise EPDK nn 2055 sayılı karan ile davalının EPDK daki lisansının iptal edildiğini, aynı gün (18.12.2012) de …Şti. unvanlı şirket adına yeni lisans alındığını, yine aynı gün (18.12.2012) dc …’deki istasyon içinde … Şti. ünvanlı şirket adına yeni lisans alındığını, …daki istasyonunun adresinin taraflar arasındaki sözleşmedeki istasyon adresi ile aynı olduğu EPDK kayıtlarından görüldüğünü, davalı şirketin ortak ve müdürleri vasıtası ile davaya konu istasyonları başka şirketler kurmak sureli ile başka dağıtım şirketlerinden bayilik almak için davaya konu sözleşmeyi fesih ettikleri feshin haksız olduğunu, …Aydındaki istasyonda müvekkili şirket tarafından 09.01.2012 tarihinde Nazilli … Asliye Hukuk Mahkemesince tespit yapılmış ve istasyonda müvekkili şirket malzemelerinin kullanıldığının tespit edildiğini beyan etmiş, sonuç olarak; fazlaya ilişkin talep ve dava haklarımız saklı kalmak kaydı ile şimdilik 15.000,00-TL kar mahrumiyeti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 15.000,00-TL cezai şart tazminatı taleplerinin ve davalıya emanet verilen emtianın iadesinin gecikmesinden dolayı 1.000,00 -TL kullanım bedeli alacağımız olmak üzere toplam 31.000,00-TL nin, dava tarihinden itibaren ticari reeskont avans faiziyle birlikte hüküm altına alınmasına, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı karşı davacı vekili, dava dosyasına 18.03.2013 tarihli cevap dilekçesinde özetle; “Davalı müvekkilinin şirket ile davacı şirket atasında bayilik sözleşmesi yapıldığının doğru olduğunu, ancak, sözleşmenin davalı müvekkili tarafından haksız fesih edildiği iddiasının haksız olduğunu, müvekkili şirket ile davacı şirket arasında yapılan sözleşmeye konu iki adet benzin istasyonu bulunduğunu, bunlardan bir tanesi … İçesinde bulunan istayon diğeri ise … ilçesinde bulunan istasyon olduğunu, taraflar arasındaki sözleşme gereği, davacı şirketin EPDK ve davalı müvekkiline bildirdiği satış fiyatı arasında oluşacak olan karın …için %88 ‘i davalı müvekkilinin, % 12 ‘si ise davacı şirketin karı olacağını, … için ise % 86’sı davalı müvekkilinin, % 14 ü ise davacı şirketin karı olacağını, davacı şirket hiçbir zaman, davalı müvekkili şirkete Aliağa alış miktarı ile ilgili olarak bilgi vermemiş ve tamamen keyfi olarak kendi alması gereken % 12 ve % 14 kar yerine yaklaşık 3 yıla yakın bir süre devam eden bayilik süresinde % 43.56‘lara varan miktarlarda kardan haksız olarak pay alındığını, davalı müvekkilinden davacının sürekli olarak gizlediği bu bilgiye davalı müvekkilinin ulaşmaları üzerine yapılan hesaplamada, davacı şirketin yaklaşık olarak 300.000,00-TL haksız kazanç elde etliğinin ortaya çıktığını, davacı şirket tamamen kötü niyetli olmak hareket elmiş, hakkında fazla kar elde etmiş ve davalı müvekkili şirketi zarara uğrattığını, tüm bunların ortaya çıkması üzerine davalı müvekkilinin özellikle gönderdikleri fesih ihtarında davacı şirketin kötü niyetli olarak hareket ettiğini ve sözleşmeye uygun davranmamış olması nedeni ile sözleşmeyi fesih ettiklerini açıkça yazdıklarını, kar mahrumiyeti isteyen davacı haddinden ve hakkından fazla zaten kar elde ettiğini beyan etmiş, sonuç olarak davanın reddine karar verilmesini, yarılama gideri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememiz dosyası ile birleşen İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında davacı vekilinin vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı şirket arasında Aydın ili …ilçesinde bulunan petrol istasyonu ve Denizli ili … ilçesinde bulunan benzin istasyonu için iki ayrı bayilik sözleşmesi akdediğini, bayilik sözleşmelerine göre davalının alması gereken %12 ve %14 oranlarından fazla haksız olarak elde ettiği kazançlar nedeni ile bayilik sözleşmelerinin … Noterliğinin … yevmiye numaralı 07/12/2012 tarihli ihtarnamesi ile feshedildiğini, fesih ihtarının davalıya 17/12/2012 tarihinde tebliğ edildiğini, davalı şirketin yaptığı haksızlığı kabul etmek yerine İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasından mahrum kalınan kar ve cezai şartlar ile ilgili dava açtığını bu nedenlerle müvekkilinin sözleşmeleri imzalandığı günden fesih tarihine kadar uğradığı toplam zarar miktarının hesaplanması sonrası ıslah etmesi kaydı ile şimdilik 10.000-TL maddi zararın, davalının zarar verdiği tarihler itibari ile hesaplanacak olan ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememiz dosyası ile birleşen İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasında davalı vekilinin vermiş olduğu davaya cevap dilekçesinde özetle; davalı şirkete ait iki istasyon için taraflar arasında iki bayilik sözleşmesi akdedildiğini ve sözleşmelerde belirtilen kar marjlarının taraflarca ticari ilişki süresince buna göre paylaşıldığını, davacı tarafın sözleşmesinin güçlü tarafı olarak müvekili şirketi gösterdiğini ancak kar marjının dağılımına bakıldığında tüm yatırımları yapan müvekkili şirket olmasına rağmen kar paylaşımında %12 ile %14 payı olduğunu, bayilik sözleşmelerinin haksız ve süresinden evvel fesih edilmesinden dolayı İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile dava açtıklarını, iş bu dosyanın o dosya ile birleştirilmesini, ve davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası 15.11.2013 tarihinde Mahkememizle birleşen İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilerek gönderildiği. Daha sonra İstanbul… Asliye Ticaret Mahkemesinin mahkememizle birleşmesi sonucu… Esas sayılı dosyası mahkemezinin 2014/369 E sayılı dosyası haline geldiği görüldü.
Mahkememizce davalı şirketin … Denizlide olması nedeniyle defterlerinin incelenmesi için Denizli Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak davalı defterleri incelettirilmiştir.
Denizli …Asliye Ticaret Mahkemesinin atadığı bilirkişinin düzenlediği 01.04.2014 tarihli 11 sayfadan ibaret raporunda özetle; “her ne kadar davalı …Şirketine ait ticari defter ve kayıtlar üzerinde inceleme yapılmış kar oranları tespit edilmiş ise de; taraflar arasındaki bayilik sözleşmesine göre kar oranları dağılımının tam olarak tespiti için davacı …şirketinin satışını yaptığı LPG ile ilgili olarak alış fiyatlarının dava dosyasında bulunmaması nedeni ile kar dağılımı yönünden hesaplama yapılmamıştır” görüşü ile talimat mahkemesine raporunu sunmuştur.
Yanların tüm delilleri toplandıktan sonra dosya iddia, savunma ve yanların tüm delilleri ile ticari defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak temerrüt tarihi itibarıyla davacının davalıdan alacağı varsa saptanması için bilirkişiye verilmiştir.
Bilirkişinin düzenlediği 01.01.2017 tarihli 7 sayfadan ibaret raporunda özetle; “İncelenen davacı kaışı davalı yan 2010 – 2011 – 2012 yılı ticari defterlerinin açılış tasdikleri ile yıl sonu kapanış tasdiklerinin yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu, taraflar arasındaki sözleşmelerin 3. maddesinin sun fıkrası uyarınca hesaplanan Kullanım bedeli tazminatının 25.000.00 USD olduğu, Taraflar arasındaki sözleşmelerin 13,4. maddesi uyarınca hesaplanan kar mahrumiyeti tutarlarının Aydın/…istasyonu için 5.718.57-TL, Denizli/… istasyonu için 9.667,76- TL olduğu, Taraflar arasındaki sözleşmelerin 13.4 maddesi uyarınca hesaplanan cezai şart tutarlarının Aydın/…istasyonu için 100.000.00 USD. Denizli/… istasyonu için 100.000,00 USD olduğu, Davalı karşı davacı bayi ile davacı karşı davalı dağıtım şirketi için sözleşmede belirlenen kar payı oranlarının doğru uygulandığı.” yönündeki tespit ve değerlendirmelerini sunmuştur.
Bu rapora yapılan itirazların değerlendirilmesi için dosya yeniden bilirkişi kuruluna verilerek ek rapor düzenlemeleri talep edilmiştir.
Bilirkişinin düzenlediği 09.03.2015 tarihli 6 sayfadan ibaret ek raporunda özetle; “ Davacı şirketin, incelemeye ibraz ettiği hesaplama icmalinde, … alış fiyatlan üzerine ton başı işletme gideri dahil ettiği, alış maliyetine eklenen İşletme giderlerinin istasyona yapılan oto gaz ikmali için nakliye bedeli (güncel mazot bedeli x gidiş geliş km), nakliye araçlarının sigorta giderleri payı, … boru hattı katılım payı ve EPDK katılım payından oluştuğu, dolay ısı ile bu hesaplama sistemi açısından her iki istasyona ait kar dağıtım marjı dikkate alınarak yapılan hesaplamalarda kar marjlarının doğru uygulandığı. İtiraza konu işletme gider paylarının, sektör ortalamalarında olmadığının kabul görmesi halinde, sözleşmedeki kar dağılım marjlarının işletme giderlerinin düşülmesinden sonra uygulanması durumunun, karşı dava yönünden davacı şirketi (davalı karşı davacı) alacaklı duruma getireceği, davacı şirketten alınan icmaldeki (EK-1) bilgiler ışığında 2010 – 2011 ve 2012 yılı tüm faturalara yansıtılan işletme gider paylarından kaynaklanan davalı karşı davacı şirket alacağının, …istasyonu için 44.485,95-TL ve … istasyonu için 35.121,69- TL olmak üzere toplam 79.607,64 TL olacağı, itiraza konu işletme gider paylarının sektör ortalamalarında olduğunun kabul görmesi halinde ise, davacı kar dağıtım marjı uygulamalarının sözleşmeye uygun olduğu ve davalı şirketin karşı davasının karşılıksız kalacağı, bu itibarla kök rapordaki tespitlerimizde bir değişiklik olmayacağı” Sonuç ve kanaati ile ek raporunu sunmuştur.
Bu rapor ve ek raporunun mahkeme hakimince karar kurmaya yeterli bulunmaması üzerine yeni oluşturulan bilirkişi kurulundan rapor alınmasına karar verilmiştir.
Yeni bilirkişi kurulunun düzenlediği 03.02.2016 davacıya tebliğ tarihli 19 sayfadan ibaret raporunda özetle; “Kalan süreye ilişkin talep edilen kar mahrumiyeti sektör bilirkişimizin değerlendirmeleri kapsamında 3 aylık 2.162,66 TL olarak hesaplandığı, Davacı tarafından talep edilen cezai şart sözleşmenin 13.4 maddesi içeriğinde hakrsız fesih halinde 100.000 USD bayi için cezai şart ödemesi kararlaştırıldığı, Davacının şimdilik 15.000-TL tutarda cezai şart talebinde bulunduğu, Kararlaştırılan cezai şartın davalının ekonomik mahvına sebebiyet verip vermeyeceği hususunda alınan talimat raporunda mali durum tespiti yapıldığı husus görülemediği, davalının mali durumuna göre takdir Mahkemeye ait olacağı, Emanet verilen emtianın iadesinin gecikmesinden Dolayı Kullanım Bedeli olarak 20.12.2012 tarihinden dava tarihine kadar 40.500 USD hesaplandığı, itiraza konu hususlardaki inceleme ve değerlendirmeler rapordaki şekilde olup, Davacı ve davalı arasındaki yapılan sözleşmelerin 7. ve 8 maddelerinin uygulanmasına yönelik itirazlar kapsamında dağıtım firmasının Tüpraştan alınan ürünün bayiye ulaştırılmasında yüklendiği giderlerin düşülmesinden sonraki kısmın paylaşılmasının sözleşme, sözleşmenin atıf yaptığı düzenleme kapsamında olduğu, bayinin düşülmemesi yönündeki itirazının dayanağı bulunmadığı hesaben ve düzenlemeler kapsamında raporda ayrıntıları ile değerlendirilmiş olup, birleşen davaya ilişkin hesaplamalar, mahkemece itirazlara ilişkin değerlendirmemizin aksi yönünde kanaat oluşması halinde ise, dağıtıcı firmanın nakliye ve diğer giderlerine ilişkin tutarları toplamı tablo 3 ve tablo 4’te hesaplanmış, sözleşmeyle belirlenen oran üzerinden bayi payına ilave edilmesi gereken tutarlar da hesaplanmıştır.” kanaati ile yeni bilirkişi kurulu raporunu sunmuşlardır.
Bu yeni bilirkişi kurulunun düzenlediği rapora yapılan itirazların değerlendirilmesi için dosya yeniden bilirkişi kuruluna verilerek ek rapor düzenlemeleri talep edilmiştir.
Yeni bilirkişi kurulunun düzenlediği 19.12.2017 davacıya tebliğ tarihli 33 sayfadan ibaret ek raporunda özetle; “Mahkemenin vermiş olduğu görevlendirme kapsamında itirazlar ile ilgili daha önce kök raporda yapmış olduğumuz tespitlere ilave yapılan değerlendirmelerimizi takdiri Mahkemeye ait olmak üzere sunarız.” görüşü ile ek raporlarını sunmuşlardır.
Bu yeni bilirkişi kurulunun düzenlediği rapora yapılan itirazların değerlendirilmesi için dosya yeniden bilirkişi kuruluna verilerek 2. ek rapor düzenlemeleri talep edilmiştir.
Yeni bilirkişi kurulunun düzenlediği 12.03.2018 uyapa taranma tarihli 5 sayfadan ibaret ek raporunda özetle; “Kök raporda asıl dava ile ilgili tespit edilen hesaplamalarımız geçerli olup, yine kök raporda birleşen davaya ilişkin ise sözleşmenin ilk yılında uygulandığı belirlenen işletme gideri “adi altındaki sabit oran tespit edildiğinde, kök rapordaki sonuç ve değerlendirmeler yapılmış isil de itirazlar sonrası ve dosyada ilaveten fatura bazında sözleşme sonrasındaki yıllara ilişkin kısmın ek raporda yıllar itibariyle karşılaştırılması neticesinde, …’de kademeli olarak 2011 yılından sonra % 6 puan, D… İçin % 5 puan artışı olduğu rapor içersinde hesaplandığı gibi fark artışa tekabül eden 45.670,82-TL birleşen davaya konu tutar hesaplanmıştır. Ek raporda sözleşme yılından sonraki kısım da karşılaştırılmak suretiyle hesaplama yapılmış olduğundan kök raporda sözleşme başlangıcındaki kısımdan hareketle değerlendirme yapılmış olduğundan ek rapor sonucu birleşen davaya ilişkin değişiklik gerektirmiştir. Davalı tarafından sözleşmede kararlaştırılan kar payının üzerinde işletme – nakliye gideri kısmına ilişkin ilk yıl uygulanan oranın üzerine daha sonraki yıllarda arz edilen oranlarda artışın dayanakları sunulmadığı durumda davalının bildirdiği hususların birleşen davaya konu haklılığı değerlendirilebilecek olup, nihai hukuki tavsif mahkemeye aittir” görüşü ile 2. ek raporunu sunmuştur.
Bu rapor ve ek raporu, yeni heyet ilk ve ek raporunun mahkeme hakimince karar kurmaya yeterli bulunmaması üzerine yeniden tek kişilik bilirkişi rapor alınmasına karar verilmiştir.
Tek kişilik bilirkişinin düzenlediği 01.01.2017 tarihli 7 sayfadan ibaret raporunda özetle; “Davacı karşı davalı … A.Ş.’nin sözleşmenin vadesinden önce feshi nedeniyle kar mahrumiyeti hesaplanması kanaatine varılması durumunda, sektör bilirkişisinin görüşleri çerçevesinde bilirkişi kurulu (…-…) raporlarında yapılan kar mahrumiyeti hesabı esas alınarak, 3 aylık kar mahrumiyetinin Nazilli/Aydın İstasyonu için 1.307,95 TL ve… istasyonu için 854,71 TL olmak üzere hesaplanan toplam 3 aylık kar mahrumiyeti tutarının (1.307,95 TL + 854,71 TL) 2.162,66 TL olarak hesaplandığı, Mahkeme tarafından Davalı karşı davacı …Şti.’nin sözleşmeleri haksız olarak feshettiği kanaatine varılması durumunda, sözleşmeye göre her istasyon için sözleşmenin 13.4 maddesinde 100.000 USD cezai şart öngörülmesine karşın Davacı karşı davalı …A.Ş.’nin her bir istasyon için şimdilik 15.000 TL cezai şart talebinde bulunduğu, taleple bağlılık ilkesi de dikkate alınarak, konunun takdirinin Mahkemeye ait olduğu, … Şti.’nin 31.12.2012 tarihli bilançoya göre şirketin mali durumunun 413.460,71-TL borca batık olduğunun tespit edildiği ve şirketin bilanço ve gelir tablolarından 2011 yılında 466.363,16 TL 2012 yılında 2.554.674,34-TL ve 2013 yılında 573.389,75-TL zarar ettiği dikkate alındığında, kayıtlı değerler üzerinden, Davalı karşı davacı … Şti.’nin borca batık olduğunun görüldüğü, Davacı karşı davalı …A.Ş.’nin 73.448,50 -TL tutarındaki tazminat talebinin Mahkeme tarafından yerinde bulunması durumunda Davalı …Şti.’nin ekonomik mahvına sebep olup olmayacağının değerlendirilmesinin ancak aktiflerin muhtemel satış fiyatı üzerinden değerlenmesi durumunda mümkün olacağı;
Birleşen Dava ile ilgili olarak; öte yandan, 15.08.2018 tarihli talimat bilirkişi ek raporu ile Davalı karşı davacı … fatura tutarına …paylan (Nazilli/Aydın için %12 ve… için %14 kar payı) eklenerek bayiye kesilmesi gereken fatura tutarı bulunmuş ve …tarafından fatura edilen tutarlar arasındaki farklar işletme gideri olarak dikkate alınmış olup, bayiye bu işletme giderleri Davacı karşı davalı … A.Ş. tarafından yansıtılmadığı durumda Davalı karşı davacı …Şti.’nin … istasyonu için 132.791,04-TL ve … İstasyonu için 97.558,61-TL olmak üzere toplam 230.349,64 -TL alacaklı olacağı, öte yandan, sektör bilirkişisinin görüşü çerçevesinde, işletme giderlerinin bayinin alış faturasına yansıtılması durumunda, bayinin ilk alış faturasında bayi alış maliyeti ile pompa satış fiyatı arasındaki farkın dağıtım oranının sözleşmeye uygun olarak uygulandığı; ancak dağıtım firması Davacı karşı davalı …A.Ş.’nin anlaşma ve başlangıçtaki uygulamayı değiştirir nitelikte bayi Davalı karşı davacı …Şti.’ye fazla yansıttığı işletme giderlerinin …İstasyonu için 4.471,87 TL ve … için 4.532,45 TL olmak üzere toplam 9.004.32 TL olarak hesaplandığı” tespit ve kanaatleri ile raporlarını sunmuştur.
Dosyaya getirtilen yanlara ait tüm deliller, getirtilen icra dosyası, davacı şirketin ticari defter ve belgeleri üzerinde yapılan bilirkişi heyetinin incelemesi sonucunda düzenlenen rapor, ek rapor Yeni bilirkişi heyet rapor, ek rapor ile 2. ek rapor alınmış son olarakta tek kişilik bilirkişiden son rapor ve tüm dosya kapsamından anlaşıldığı üzere;
Huzurdaki davada davalı şirketin … – Denizli’de bulunan istasyonu ile ilgili olarak taraflar arasında 22.09.2010 tarihli bayilik sözleşmesi akdedildiği anlaşılmaktadır. Bu sözleşme 5 yıllık olup bitim tarihi 22 09.2015 olduğu sabittir. Yine davalı şirketin Nazilli / Aydın da bulunan istasyonu ile ilgili olarak taraflar arasında 18.06.2010 tarihli bayilik sözleşmesi akdedildiğini, bu sözleşmeninde 5 yıllık olup bitim tarihi 18.06.2015 olduğu sabittir.
Ancak davalı şirket her iki istasyonuna ait sözleşmeleri … Noterliğinin 07.12.2012 tarih ve… yevmiye sayılı, ihtarnamesi ile bitim tarihlerinden evvel fesh etmiştir. Bu fesih ihtarına karşı davacı şirketin davalı şirkete davacı şirket tarafından … Noterliğinin 19.12.2012 tarih ve …yevmiye sayılı ihtarnamesi ile feshin haksız olduğu, her iki sözleşmede belirlenen cezai şart tazminatlarını, erken fesih sebebi ile davacı şirketin sözleşme sonuna kadar mahrum kalacağı karı, davalıya emanet olarak verilen malzemenin iadesini aksi takdirde iadede gecikilen her gün için sözleşmede belirlenen 500 USD cezai şart tazminatlarının ödenmesinin ihtar ettiği anlaşılmaktadır.
Bu fesihten sonra davalı şirketin faaliyet gösterdiği istasyonlarda başka şirketler kurularak sair bir dağıtım şirketi … A.Ş. ünvanlı dağıtıcı firmadan LPG tedarikine başlandığı, sözleşmenin feshindeki esas amacın bu olduğunu, davalı yanca davacıya gönderilen fesih ihtarnamesi davacı şirkete 17.12.2012 tarihinde tebliğ edildiğini, 18.02.2012 tarihinde ise EPDK nn 2055 sayılı karan ile davalının EPDK daki lisansının iptal edildiği, aynı gün (18.12.2012) de …Aydındaki istasyon için …Şti. unvanlı şirket adına yeni lisans alındığı, yine aynı gün (18.12.2012) dc … Denizli’deki istasyon içinde … Şti. ünvanlı şirket adına yeni lisans alındığı, Nazilli-Aydındaki istasyonunun adresinin taraflar arasındaki sözleşmedeki istasyon adresi ile aynı olduğu EPDK kayıtlarından görüldüğü, davalı şirketin ortak ve müdürleri vasıtası ile davaya konu istasyonları başka şirketler kurmak sureli ile başka dağıtım şirketlerinden bayilik almak için davaya konu sözleşmeyi fesih ettikleri feshin haksızdır.
…Aydındaki istasyonda davacı şirket tarafından 09.01.2012 tarihinde Nazilli … Asliye Hukuk Mahkemesince tespit yapılmış ve istasyonda davacı şirket malzemelerinin kullanıldığı saptandığı görüldü.
İncelenen davacı karşı davalı yanın 2010-2011-2012 yılı ticari defterlerinin açılış tasdikleri ile yılsonu kapanıp tasdiklerinin yasal süresi içerisinde yaptırılmış olduğu görülmüştür.
Davacı karsı davalı ticari defterlerinde tespit edilenler; Davacı karşı davalı yana ait 2010-2011-2012 yıllan ticari defterleri üzerinde yapılan incelemelerde, davalı karşı davacı şirketin Aydın Nazillideki istasyonuna ait ticari ilişkiyi 120.009.351.0911 numaralı, Denizli Bozkurttaki İstasyonuna ait ticari ilişkiyi 120.020.351.0913 numaralı “alıcılar” hesaplarında takip ettiği, 12.12.2012 tarihi itibarıyla davacı karşı davalı şirketin her iki istasyon için toplamda davalı karşı davacı şirketten 1.664.77 -TL alacaklı olduğu görülmüştür.
Mahkememiz ile 2013/34 numaralı birleşme dosyasındaki hukuki ihtilaf, davacı tarafın, yapılacak bilirkişi incelemesinde cezai şart tazminatı ile kar mahrumiyeti tazminatına ilişkin talep edebilecekleri toplam tutarların hesaplanarak, taraflarınca hesap edilecek miktarlar üzerinden ıslah edilmek üzere, Fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile 15.000.00-TL kar mahrumiyeti ile fazlaya ilişkin haklan saklı kalmak kaydı İle 15.000,00-TL cezai şart tazminatı ve davalıya emanet verildiğini iddia ettikleri emtianın iadesinin gecikmesinden dolayı 1.000.00-TL kullanım bedeli olmak üzere toplam 31.000,00-TL nin, dava tarihinden itibaren ticari reeskont avans faiziyle birlikle hüküm altına alınmasına. Muhakeme masrafları ve avukatlık ücretinin davalı şirkete yükletilmesine karar verilmesini istemesi üzenne çıkmıştır.
Dava dosyasında, taraflar arasında kaşeleri üzerine tatbik edilen imzalarının bulunduğu, Bayinin Müşterek Müteselsil Borçlusu bölümünün … imzalı olduğu, 18.06.2010 tarihli “…A.Ş LPG Oto gaz İstasyonu ve Bayilik Sözleşmesi’’ nin sunulu olduğu görülmüştür, söz konusu sözleşmenin eki olarak tarafların kaşeleri üzerine tatbik edilen imzalarının bulunduğu 18.06.2010 tarihli “Protokol” ün sunulu olduğu görülmüştür
Kullanım bedeli tazminatı, Taraflar arasındaki sözleşmelerin 3,madde son fıkrasında yer alan “Anlaşmanın herhangi bir nedenle som ermesi halinde bayiye emanet olarak teslim edilen ve mülkiyeti satıcıya ait olan malzemelerin bayi tarafından anlaşmanın sona ermesinden itibaren 3 İş günü içerisinde iade etmemesi halinde bayi her gün için 500 ABD Dolan kullanma bedelini satıcıya ödemeyi peşinen kabul ve taahhüt etmiştir. Hükmü çerçevesinde kullanım bedeli tutarı, davalı şirketin sözleşmelerin feshine ilişkin göndermiş olduğu ihtarnamenin davacı şirkete tebliğ edildiği 17.12.2012 tarihine, sözleşmede yer aldığı şekli ile 3 günlük sürenin eklenmesi sonrasında 20.12.2012 ile 08.02.2013 dava tarihi arasında geçen 50 gün için 500,00 USD x 50 = 25.000.00 USD olarak hesaplanmıştır,
Kar mahrumiyeti; Taraflar arasındaki sözleşmelerin 13.4, maddesinde “İş bu sözleşmenin süresinin bitmesinden önce Bayi tarafından tek larallı olarak feshedilmesi halinde Bayi Satıcı ya 100.000.-USD (Yüzbin) ABD Dolan cezai şartı ve ayrıca sözleşmenin sonuna kadar Satıcının mahrum kalacağı kan ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt etmiştir. Hükmü çerçevesinde hesaplanan kar mahrumiyeti tutarı incelenmiştir. Buna göre Aydın …istasyonu için: Sözleşme süresi 5 yıl olup 365 x 5 = 1.825 güne tekabül etmektedir. Sözleşmenin yürürlükte kaldığı süre 18.06.2010 – 07.12.2012 tarihleri arasındaki 903 gün olduğundan bakiye süre 1.825 – 903 = 922 gün olarak hesaplanmıştır. Davacının sunmuş olduğu alım miktar tablosuna göre davalı şirketin 903 günlük süre zarfında toplam 414.26 ton oto gaz alımı yaptığı, günlük ortalama alımın 414,26 / 903 = 0.45876 ton olduğu bu durumda 922 günlük faydalanılmayan sözleşme süresi dikkate alındığında karından mahrum kalınan satış hacminin 0.45876 x 922 – 422.97672 ton olduğu belirlendirilmiştir.
Yine sunulan tablolarda davacı yanın en son düzenlemiş olduğu 12.12.2012 tarihli faturada davacı şirket kar payının 47,75 TL/ton olduğu anlaşıldığından, mahrum kalınan brüt kar tutarı 422.97672 x 47,75 = 20.197,14 TL olarak hesaplanmıştır. Davacı şirketin 2011 -2012-2013 yıllarına ait gelir tablolarına göre faaliyet karı, brüt kar oranları yıllar İtibarıyla 31.78 – 25,00 ve 25,12 olup ortalaması 27,30 olduğundan, mahrum kalman kar tutarı 20.197.14 x 0.2730 = 5.718,57 TL olduğu saptanmıştır.
Denizli … istasyonu için: Sözleşme süresi 5 yıl olup 365 x 5 = 1.825 güne tekabül etmektedir. Sözleşmenin yürürlükte kaldığı süre 22.09.2010 ile 07.12.2012 tarihleri arasındaki 903 gün olduğundan bakiye süre 1.825 – 807 = 1.018 gün olarak hesaplanmıştır.
Davacının sunmuş olduğu alım miktar tablosuna göre davalı şirketin 807 günlük süre zarfında toplam 528.68 ton oto gaz alımı yaptığı, günlük ortalama alımın 528,68 / 807 = 0.65512 ton olduğu bu durumda 1.018 günlük faydalanılmayan sözleşme süresi dikkate alındığında karından mahrum kalman satış hacminin 0.65512 x 1.018 ~ 666.91216 ton olduğu değerlendirilmiştir. Yine sunulan tablolarda davacı yanın en son düzenlemiş olduğu 07.12.2012 tarihli faturada davacı şirket kar payının 53.10 Tl ton olduğu anlaşıldığından, mahrum kalınan brüt kar tutarı 666,91216 x 53,10 = 35,413,04 TL olarak hesaplanmıştır. Davacı şirketin 2011- 2012-2013 yıllarına ait gelir tablolarına göre faaliyet kan brüt kar oranları yıllar İtibarıyla 31,78 – 25,00 ve 25.12 olup ortalaması 27,30 olduğundan, mahrum kalınan kar tutarı 35.413,04 x 0.2730 = 9.667,76 TL olarak hesaplanmıştır.
Söyleşmeden kaynaklanan cezai şart, Taraflar arasındaki sözleşmelerin 13.4, maddesinde iş bu sözleşmenin süresinin bitmesinden önce bayi tarafından tek taraflı olarak feshedilmesi halinde bayi satıcı ‘ya 100.000.-USD (Yüzbin) ABD Doları cezai şartı ve ayrıca sözleşmenin sonuna kadar SATICI ‘mn mahrum kalacağı karı ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt etmiştir.” Hükmü çerçevesinde sözleşmeden kaynaklanan cezai şart tutarı: Aydın …istasyonu için: 100,000.00 USD. Denizli … istasyona icin: 100,000.00 USD olarak hesaplanmıştır.
Birleşen dosyada davacı yan iddialarının değerlendirilmesi; Taraflar arasındaki sözleşmelerin 8.1 maddesinde Oto gaz konusunda yürürlükle olan kanun yönetmelik tebliğ veya Bakanlar Kurulu Kararlarında bayi ve dağıtım şirketi için belirlenen dağılım payının bayi kar oranı (Denizli …) % 86 ya, satıcı kar oranı % 14 e , (Aydın Nazilli) % 88 ya, satıcı kar oranı %12 ye tekabül etmektedir“ hükmü çerçevesinde bilirkişi inceleme yapmıştır.
İşlemlerinde kesafet oranının 0,56 olarak alındığı, bu değişim oranı üzerinden yapılan hesaplamalara göre Denizli … istasyonu için bayi kar payının % 86 Aydın …istasyonu için bayi kar payının ise % 88 olduğu müşahede edilmiştir.
Davalı karşı davacı yanın birleşen dosyadaki dava dilekçesi ekinde yer alan ve iddialarına dayanak olarak sunduğu icmaldeki hesaplama kalemlerinin, davacı karşı davalı dağıtım şirketinin yapmış olduğu hesaplama kalemleri ile aynı olduğu, hesaplamalarda davalı karşı davacı şirketin, davacı karşı davalı şirketin 1 ton oto gaz için … alış fiyatını baz aldığı, halbuki sözleşmelerin 7, maddesinde fiyatlardaki artışların ve nakliye maliyetlerindeki artışların da fiyata yansıtılacağı, bir başka ifade ile nakliye maliyetlerinin bayi alış fiyatına ekleneceği hususunun belirtildiği dikkate alındığında, hesaplama farkının doğmadığı değerlendirilmiştir. Bu durumda bayi ile dağılım şirketi için sözleşmede belirlenen kar payı oranlarının doğru uygulandığı kanaatine varılmıştır.
Davacı vekili davasını ıslah ederek davalıya tebliğ ettirmiştir.
Dosyamız ile birleşen İstanbul … ATM’ nin … Esas sayılı dosyasında ki tabeli bu dosya davacısının davasının 10.000.-Tl den 230.349,64 Tl ye ıslah ederek o dosya davalısı dosyamız davacısına tebliğ ettirmiştir.
Tüm bu açıklamalardan belirlendiği üzere Asıl ve ıslahla açılan davanın kabulü ile 2.162,66 -TL Kar mahruniyeti tazminatı ile 15.000.-Tl cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılardan alınıp davacıya verilmesine, fazla istemin reddine, ayrıca Emtiaların iadesinin gecikmesi nedeniyle 43.448,50 Tl nin talep gibi 1.000.-Tl sinin dava tarihinden. 42.448,50 Tl sinin ise ıslah tarihi olan 23.03.2018 ıslah tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılardan alınıp davacıya verilmesine,
Mahkememiz dosyası ile birleşen İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile açılan davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Bu nedenle aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Asıl ve ıslahla açılan davanın kabulü ile 2.162,66-TL Kar mahruniyeti tazminatı ile 15.000.-TL cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılardan alınıp davacıya verilmesine, fazla istemin reddine, ayrıca Emtiaların iadesinin gecikmesi nedeniyle 43.448,50 TL nin talep gibi 1.000.-Tl sinin dava tarihinden. 42.448,50 TL sinin ise ıslah tarihi olan 23.03.2018 ıslah tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılardan alınıp davacıya verilmesine,
Mahkememiz dosyası ile birleşen İstanbul…Asliye Ticaret Mahkemesin … Esas sayılı dosyası ile açılan davanın Reddine,
2-Esas Davada; Karar ve ilam harcı 4.140,34-TL nin peşin ve ıslahla alınan 1.254,35-TL den düşümü ile kalan 2.885,99-TL bakiye ilam harcının davalılardan alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Esas Davada;Davacı tarafından yatırılan 1.282,40-TL peşin, başvuru ve ıslah harcının davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
4-Esas Davada;Davacı tarafından yapılan 3.728,00-TL yargılama giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
5-Esas Davada; Davacı taraf kendisini dava ve duruşmalarda vekili ile temsil ettirdiği anlaşılmakla AAÜT gereğince 7.017,23-TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
6-Birleşen Davada; 44,40-TL karar harcının peşin ve ıslahla alınan 3.934,78-TL den düşümü ile kalan 3.890,38-TL nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
7- Birleşen Davada, Davalı kendisini dava ve duruşmalarda vekili ile temsil ettirdiği anlaşılmakla AAÜT gereğince takdiren 19.770,98-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Birleşen Davada, davacı tarafından yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
9-Tarafların gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
Dair davacı ve davalı vekilinin yüzünde ilamın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Mahkememize verilecek bir dilekçe ile veya başka bir yer Mahkemesi aracılığı ile gönderilecek bir dilekçe ile İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
Katip …
Hakim …