Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/682 Esas
KARAR NO :2022/316

DAVA:Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:27/10/2021
KARAR TARİHİ:19/04/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket … telekominikasyon ve bilgisayar teknolojileri işiyle iştigal olduğunu, davalı … ise yurt içinde ve dışında büyük projeler ve ihaleler kapsamında inşaat faaliyetleri yürüttüğünü, davalı yanın ve müvekkili şirketin faaliyetleri kapsamında taraflar …’da 17-27 Eylül 2017 tarihleri arasında düzenlenen … Kapalı Salon Oyunları organizasyonunda kullanılacak … Kompleksi Projesi (”Proje”) dahilindeki yayıncılık sistemlerinin ve bilişim teknolojileri altyapılarının ürün temini, kurulumu ve devreye alma hizmetleri kapsamında birlikte çalıştığını, taraflar aralarında Proje kapsamında sözleşmeler akdedildiğini, Ülke genelinde olağanüstü bir sürecin yaşandığı dönemde … yetkilileri kayyum olarak tayin edildiğini, ancak tüzel kişiliğin sonlandırıldığını, tüzel kişiliğin yönetimi hususunda … yetkililerinin görevlendirildiğini, davalı yan tarafından … 17.Noterliği 08.09.2016 tarih … yevmiye numarası ile gönderilen ihtarname ile müvekkili şirket tarafından sözleşmeler uyarınca verilen teminat mektuplarının… Bankası’ndan alındığı, …Bankası’nın faaliyet izninin BDDK’nın 22.07.2016 tarihli kararı ile kaldırıldığı, bu kapsamda geçerli bir teminat mektubu bulunmadığı ve müvekkili şirketin bağlı bulunduğu … A.Ş.’ye karşı adli makamlarca hukuki ve cezai takipler yapıldığı gerekçesi ile haksız bir biçimde feshedildiğini, müvekkili şirketin işleri programı aksatmadan yönettiği süreçte davalı yan iş programının sarktığına ilişkin hiçbir somut belge/delil sunmayan davalı yan Proje kapsamında imzalanan sözleşmelerin feshine ilişkin davalı yanca sunulan gerekçe haklı nedene dayanmayıp hukuka da aykırı olduğunu, …Bankası’nın faaliyet iznin kaldırılmasında müvekkili şirketin kusuru olmadığı gibi bu durum müvekkili şirketin sorumluluğunda da olmadığını, bu nedenle davalı yan tarafından yapılan feshin haksız olduğunu, öte yandan… Bankası’nın faaliyet iznin kaldırılması, gerek müvekkili şirkete, gerekse müvekkili şirketin bağlı bulunduğu …’e ve tüm grup şirketlerine Sulh Ceza Hakimliği kararı ile kayyum atanmış olmasının mücbir sebep olarak nitelendirilmesi halinde de taraflar arasındaki sözleşme uyarınca taraflardan birinin sözleşmeyi feshetmesi için mücbir sebep halinin 12 ay sürmesi gerektiğini, davacı yan ise sözleşmeyi feshettiğini bildirir ihtarnameyi mücbir sebep olabilecek halin ortaya çıkmasından yaklaşık 45 gün sonra göndermiş olup, davacı yanca yapılan fesih bu nedenle de haksız olduğunu, davalı yan işbu haksız ve hukuka aykırı eylemi ile müvekkili şirketin Proje kapsamında zarara ve kar kaybına uğramasına neden olduğunu, davalı yan taraflar arasındaki sözleşmeleri haksız surette feshettiği için müvekkili şirketin kar kaybı dahil her türlü zararını tazmin ile yükümlü olduğunu, dosya kapsamında yapılacak incelemeler ile de tespit olunacağı üzere müvekkili şirket iş programına uygun olarak Proje kapsamındaki çalışmaları yürüttüğünü, ancak davalı yanın haksız feshi nedeniyle Sözleşmelerin ifası ile elde edeceği kardan mahrum kaldığını, taraflar arasında akdedilen sözleşmeler esas alındığında müvekkili şirketin haksız fesihden kaynaklanan alacağı 12.022.450,21 $ olarak hesaplandığını, ancak dosyaya ibraz edilecek taraf delillerinin bilirkişi marifeti ile incelenmesi ve sair hesaplamaların uzman bilirkişilerce yapılması neticesinde net tutarın açıkça ortaya konulması mümkün olacağını, bu nedenlerle müvekkili şirketin fazlaya dair her türlü talep, dava ve sair yasal hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkili şirket alacağının şimdilik 10.000 USD’si talep ve dava olunduğunu, müvekkili şirketin konu ile ilgili her türlü talep ve fazlaya ilişkin yasal hakkı saklı kalmak kaydıyla; davalarının kabulü ile şimdilik 10.000- USD ilk hesap mutabakatı döneminden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek müvekkili şirkete ödenmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının …’daki bir inşaat projesi kapsamında davalı ile aralarında imzalanmış çeşitli sözleşmelerin davalı tarafça haksız olarak feshedilmiş olduğunu iddia ederek bu sözleşmeler kapsamında mahrum kaldığı karın davalı tarafça tazminini talep ettiğini, dava konusu sözleşmelerin davalı tarafça haklı olarak feshedilmiş olduğu kesinleşmiş mahkeme kararı (kesin hüküm) ile tespit edildiğini, bu mahkeme kararı, sözleşmelerin haklı olarak feshedilmiş olduğuna dair bir kesin delil olduğunu, mahkemenin kesin delil hakkında takdir yetkisi olmadığını, bağlayıcı olduğunu, sözleşmelerin haklı nedenle feshine neden olan davacının, bu sözleşmeler kapsamında mahrum kaldığı karını talep edemeyeceğini, dava konusu sözleşmelerin davalı tarafça haklı nedenle ve hukuka uygun olarak feshedilmiş olduğu…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin E. … – K. … sayılı dosyasında verilen kesin hükümle tespit edilmiş olduğundan ve söz konusu kesin hüküm huzurdaki davada bir kesin delil teşkil ettiğinden, haksız olan huzurdaki davanın başkaca bir araştırma yapılmadan esastan reddini, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin E. … – K. … sayılı dosyasında verilen kesin hükme itibar edilmese dahi, dava konusu sözleşmeler haklı nedenle feshedilmiş olduğundan davanın esastan reddini, dava konusu sözleşmelerin haksız olarak feshedildiği neticesine varılıp davacı lehine tazminat verilmesine karar verilecek olursa, konu hakkında kanun yollarına başvurma hakları saklı kalmak kaydıyla, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin E. … – K. … sayılı dosyasında verilen kesin hükümle tespit edilmiş olan 24.178.863,65 USD tutarındaki müvekkili alacağının davacının tazminat alacağı ile TBK 143 uyarınca takas edilmesini ve neticesinde davanın esastan reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava; Taraflar arasındaki ticari ilişkiden kaynaklı alacak davasıdır.
Davacı vekili davada;….Sulh Ceza Hakimliği … D.İş sayılı kararı, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası, taraflar arasındaki arabuluculuk sürecinin anlaşamama olarak sonlandığını gösterir e- imzalı son tutanak aslı, taraflar arasında akdedilen sözleşmeler, e mail kayıtları, yazışmalar, taraf ticari defter, kayıt ve belge örnekleri, alacağa konu belge, fatura ve irsaliye örnekleri, genel iş durum raporları, hakediş raporları, RFI yazışmaları, bilirkişi incelemesi, tanık beyanları, banka ve hesap kayıtları, gerekirse keşif, yemin, kanuni ve takdiri her türlü delile dayanmıştır.
Davalı vekili davada;…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin E. … – K. … sayılı dosyası, …. İcra Dairesi’nin … sayılı dosyası, taraflar arasındaki sözleşmeler, tarafların ticari defter ve kayıtları, bilirkişi incelemesi, tanık, yemin ve sair yasal delillere dayanmıştır.
Mahkememiz tarafından …. Sulh Ceza Hâkimliği’ne müzekkere yazılarak … D.İş sayılı dosyasının incelenmek üzere taranmış suretinin Uyap üzerinden mahkememize gönderilmesi istenilmiş olup …. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından cevaben dosyada gizlilik kararı bulunduğu, soruşturma dosyasına dair herhangi bir bilginin görüntülenememesi nedeniyle İstanbul Anadolu C. Başsavcılığından sorulması gerektiği bildirilmiştir.
Mahkememiz tarafından…. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne müzekkere yazılarak … Esas sayılı dosyasının incelenmek üzere mahkememize gönderilmesi istenilmiş olup…. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından cevaben … Esas sayılı dosyanın Mahkememize gönderildiği bildirilmiştir.
Mahkememiz tarafından …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının incelenmesi neticesinde; dosyamız davalısı … İnşaat Taah. San. Ve Tic. A.Ş. Tarafından dosyamız davacısı … Ses Ve Görüntü Sistemleri Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi aleyhine taraflar arasında akdedilen 15.08.2016 tarihli ve ……. nolu, 18.02.2016 tarihli ve … nolu, 08.04.2016 tarihli ve …… nolu, 11 06.2016 tarihli ve ….0005 nolu ve 29.06.2016 tarihli ….0002 nolu sözleşmelerin haklı nedenlerle feshedilmesine, henüz yapılmayan işler ve ödenmemiş çekler için davalı yana herhangi bir borçlarının bulunmadığının tespiti istemli açılan davada davacı vekili…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasına sunduğu 27/04/2017 tarihli HMK.’nın 141. maddesi gereğince iddialarını ve taleplerini değiştirilmesi/genişletilmesine yönelik dilekçesi ile, dava dilekçesi ile borçlu olmadığının tespitine yönelik dava açıldığını, ancak dava konusu çeklerin tahsil edilmesi nedeniyle davanın menfi tespit davası olarak yürütülmesinde müvekkilinin hukuki bir menfaatinin kalmadığını, bu nedenle HMK.nın 141. maddesi gereğince iddia ve taleplerini değiştirdiklerini, buna göre, Obvan Sözleşmesinde; işe başlama tarihinin 20/05/2016, iş bitirme tarihinin 31/03/2017 olduğunu, sözleşme bedelinin 23.500.000 USD olduğunu, bu bedelin %61’i yani 14.400.000 USD ‘nin davalıya vadeli çekler verilmek suretiyle avans olarak ödendiğini, davalının bu sözleşme kapsamında hiç iş yapmadığını, müvekkiline herhangi bir fatura ve hakediş raporu sunmadığını, bu nedenle bu sözleşme gereğince davalıya yapılan avans ödemesinin müvekkiline iadesi gerektiğini, … Sistemleri Sözleşmesinin işe başlayış tarihi 01/02/2016, işi bitirme tarihinin 25/03/2017, sözleşme bedelinin 25.500.000 USD olduğunu, davalıya yaklaşık olarak 16.000.000 USD vadeli çekler verilmek suretiyle avans ödemesi yapıldığını, ayrıca ilave ödemelerin de yapıldığını, buna göre toplam ödenen miktarın 19.744.359,38 USD olduğunu, fesih tarihi itibariyle davalının bu sözleşme kapsamında toplam 10.955.977,74 USD tutarında iş gerçekleştirdiğini, geri kalan işlerin müvekkili tarafından 3. şahıslara yaptırıldığını, bu sözleşmeden dolayı davacıya fazla yapılan ödeme tutarı 8.788.3814,64 USD’nin iadesi gerektiğini, Network Aktif ve Pasif Ekipmanları Sözleşmesinin işe başlama tarihi 21/01/2016, işi bitirme tarihi 15/06/2016 olduğunu, bitiş tarihinden yaklaşık 3 ay geçmesine rağmen sözleşmeye konu işlerin tamamlanmadığını, sözleşme bedelinin 4.500.000 USD olduğunu, yaklaşık olarak 2.500.000 USD’nin vadeli çekler verilmek suretiyle davalıya ödendiğini, ayrıca ilave ödemelerin yapıldığını, bu sözleşme kapsamında davalıya toplam 3.532.814,50 USD ödeme yapıldığını, ödemelerin tümünün çekler ile yapıldığını, fesih tarihine kadar davalının bu sözleşme kapsamında 1.787.534,05 USD iş gerçekleştirdiğini, buna göre müvekkilinin bu sözleşme nedeniyle davalıya yaptığı fazla ödeme tutarının 1.745.360,45 USD olduğunu belirterek, müvekkilinin 29/06/2016 tarihli ….0002 Nolu Obvan Sözleşmesi nedeniyle davalıya fazla ödemiş olduğu 14.400.000 USD ‘nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunun 4/a. hükmüne göre işlemiş faizi ile birlikte davalıdan istirdat edilerek müvekkiline ödenmesine, bu taleplerinin kabul görmez ise müvekkilinin sözleşme kapsamında uğramış olduğu maddi zarara karşılık 14.400.000 USD’nin davalıdan faizi ile tahsiline, 08/04/2016 tarihli …… Nolu … Sistemleri sözleşmesi nedeniyle davalıya fazla ödenmiş olan 8.788.381,64 USD’den şimdilik 160.887.000 USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunun 4/a. hükmüne göre işlemiş faizi ile birlikte davalıdan istirdat edilerek müvekkiline ödenmesine, bu taleplerinin kabul görmez ise müvekkilinin sözleşme kapsamında uğramış olduğu maddi zarara karşılık 160.887.000 USD’nin davalıdan faizi ile tahsiline, 18/02/2016 tarihli … Nolu Network Aktif ve Pasif Ekipmanlar Sözleşmesi nedeniyle davalıya fazla ödenmiş olan 1.745.360,45 USD’den şimdilik 160.887.000 USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunun 4/a. hükmüne göre işlemiş faizi ile birlikte davalıdan istirdat edilerek müvekkiline ödenmesine, bu taleplerinin kabul görmez ise müvekkilinin sözleşme kapsamında uğramış olduğu maddi zarara karşılık 160.887.000 USD’nin davalıdan faizi ile tahsiline karar verilmesini talep ettiği, mahkeme tarafından bilirkişi heyetinden alınan 25/01/2018 tarihli raporlarda;” Dosya kapsamının incelenmesinden davacı işveren şirket ile davalı alt yüklenici Şirket arasında …’da 17-27 Eylül 2017 tarihleri arasında düzenlenecek … Salon Oyunları Organizasyonunda kullanılacak … Kompleksi Projesi kapsamındaki yayıncılık sistemlerinin ve bileşim teknolojileri altyapıları ile ilgili gerekli ürünlerin temini, kurulumu ve devreye alma hizmetlerini içeren aşağıdaki sözleşmelerin akdedildiği,
Davacının 08.09.2016 tarih ve 17773 yevmiye sayılı ihtarnameyi keşide ederek, ihtarnamedeki hususları gerekçe gösterip sözleşmeleri feshettiği ve gerekçe olarak da;
1.Sözleşmeler gereğince davalı tarafından verilmesi gereken teminat mektuplarının en… Bankasından alınmış olması ve bu bankanın faaliyet izninin BDDK’nın 22.07.2016 tarihli kararı ile kaldırılması sonucu, davalı tarafından verilen teminat mektuplarının hukuken geçerliliği yitirmesi,
2.Şirketinizin bünyesinde bulunduğu … yöneticilerinin … operasyonu olarak bilinen soruşturma kapsamında yazılı ve görsel basında çıkan haberlere göre tutuklanmış olması ve şahsi varlıklarına el konulması ve şirketlerinden sözleşmeler gereği alman bedellerin Terörizmin Finansmanının önlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki fiillerde kullanıldığına dair kendilerinde haklı ve kuvvetli şüpheler uyandırması,
3.Şu anda davalı şirkette hiçbir muhatap bulamamaları ve sözleşmelerdeki edimlerin yerine getirilmesinin imkansız hale gelmesini ( sözleşmeye konu … Kompleksi işlerinin, … kapalı salon oyunlarının yapılacağı 17-27 Eylül 2017 tarihinden önce sözleşmede yazılı tarihte bitirilemeyeceğin ortaya çıkması) gösterildiği görülmüştür.
İşbu raporun inceleme bölümünün II.2. maddesinde özetlenen ve davacı yanın dava dilekçe ekinde Ek-2 olarak sunduğu yazılı basın haberleri, … İştirakler ve Gayrimenkuller Daire Başkanlığı tarafından talep üzerine gönderilen ve davalı şirkete Kayyım atanması ile ilgili 22.12.2016 tarihli ve …-100-E.20033 sayılı yazı içeriği ile Kayyım atanması ile ilgili işbu raporun inceleme bölümünün 11.9.1, maddesinde söz konusu olan …. Sulh Ceza Hakimliği’nin 26.10.2016 tarih ve 2016/440 D.İş kararı içeriği dikkate alındığında, davalı şirketin sözleşme edimlerim zamanında yerine getirebilmesinin imkansız hale geldiği, bu nedenle … Kapalı Salon Oyunlarının yapılacağı … Kompleksindeki sözleşmeler konusu işlerin oyunlann yapılacağı tarihe kadar yetiştirilemeyeceği öngörüldüğünden sonuç olarak;
Taraflar arasında akdedilen yukarıdaki sözleşmelerin davacı tarafından haklı sebeplerle Feshedildiğinin ” tespit edildiği,
İtiraz üzerine aynı bilirkişiler tarafından hazırlanan 22/01/2019 tarihli bilirkişi EK raporunda; Kök raporda yapılan tespitlerde bir değişiklik olmadığını, davacının delil olarak sunduğu belgelere göre, Mahkemenin davaya konu 3 adet sözleşmenin haklı nedenlerle feshedildiği yönünde bir karar vermesi durumunda tamamlanmayan işler sebebiyle yapılan fazladan ödemelerden dolayı 04.10.2016 dava tarihi itibariyle davacının davalı yandan talep edebileceği asıl alacak miktarı 24.933.742,09 USD olarak hesaplandığını, ancak davacı taraf huzurdaki davada fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 14.721.774,00 USD talep ettiğinin belirtildiği,
Mahkeme tarafından yeni bir heyet oluşturularak yeni heyetten alınan 16/10/2019 tarihli raporda; ” Taraflar arasında akdedilen ve dava dilekçesi ekinde sunulan sözleşmelerden, davacı vekilinin 27.04.2017 tarihli dilekçe ile dava konusu yaptığı üç adet sözleşme aşağıda yer almaktadır.
1) 29.06.2016 tarihli ve ….00Ü2 nolu “… Kompleksi projesi 2 Set Obvan Malzeme Temini, Montaj ve Sistem Entegrasyonu İşleri Tedarikçi Sözleşmesi”
Sözleşmenin özel şartlar Tedarikçinin (davalı) hakları ve Yükümlülükleri başlıklı 10. Maddesinde;
10.2.2.Tedarikçi garanti sona kadar %10 kesin teminat mektubu verecektir.
10.2.3.Tedarikçi işverene sözleşmenin imzalanmasına müteakip avans ödemesi tutarında avans teminat mektubunu teslim edecektir,
Sözleşmenin özel şartlar.sözleşme bedeli ve ödeme planı başlıklı 22. Maddesinde: 22.1 Sözleşme bedeli 23,500.000,00 USD dır.
Anılan sözleşmenin sözleşme genel şartları fesih başlıklı 24. Maddesinde;
24.2. İşveren, her halde Tedarikçiye 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunarak bu .sözleşmeyi her zaman herhangi bir tazminat ödeme yükümlülüğü olmaksızın, kazanılan hakkediş veya malzeme bedelini tedarikçiye ödemek kaydıyla tamamen yada kısmen feshedebilir.
24.4. Madde 24.2’ve göre yapılan fesih sonrasında işveren hizmeti kendi imkanları ile yada tedarikçi nam ve hesabına 3.bir kişiye taşore ederek yaptırabilir.
24.6. Sözleşme madde 27.4 gereği feshedildiği takdirde Madde 21,6’da belinilen kesin hesap raporu prosedürü gerçekleştirilir. Taraflar karşılıklı olarak zarar ziyan ve kar mahrumiyeti talebinde buIunamazlar,
Mücbir sebep başlıklı 27. Maddesinde de;
27,1. Savaş, çarpışma, işgal, yabancı düşman hareketleri, seferberlik, ayaklanma, terörist hareketler, devrim, askeri darbe iş savaş, arbede, deprem, tayfun, volkanik patlamalar gibi doğal aletler, patlayıcı maddeler, radyasyon yayımı gibi resmi mercilerce onaylanıp ilan edilen, idarenin mücbir sebep olarak tanıdığı, tarafların kontrolü dışında, makul bir şekilde tahmin ediicmeycrck yada engellenemeyecek olan ve ilgili tarafın işbu sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini engelleyici istisnai olaylar, hizmetin süresini etkileyecek şekilde olabilecek grevler, işbu sözleşme kapsamında mücbir sebep olarak tanımlanır. 27,4. Mücbir sebepler nedeniyle hizmetin yürütülememesi 12 aydan fazla sürerse, taraflardan herhangi biri işbu sözleşmeyi feshedebilir. Bu durumda, taraflar karşılıklı olarak zarar ziyan ve kar mahrumiyeti talebinde bulunamazlar.
Şeklindeki hükümleri ihtiva ettiği görülmektedir.
2) 118-04.2016 tarihli ve ….0004 nolu “… Kompleksi Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) Projesi IBC Broadeast Sistemlerinin Temin edilmesi, Kurulumu, Montaj ve Devreye Alınması İşleri Taşeron Sözleşmesi”
İşbu sözleşmenin sözleşme bedeli 25.500.000.00 USD olup. özel şartlar 2. Maddeye göre konusu: işbu sözleşme. …’ın Aşkabat şehrinde ifa edilmekle olan işverenin taahhüdü altındaki …-02 … Kompleksi Bilgi İletişim Teknolojileri {İCD Projesi kapsamındaki 125-44 numaralı basın yayın merkez binasına (IBC Binası) ait yayın ekipmanlarının malzeme ve ekipman temini, montajı, test edilip devreye alınmasını, keşif özetindeki birim fiyatlarla uluslararası standartlarda, teknik şartnameye göre yapılma işlerini kapsadığı ve işin detaylandırılma konusu ve kapsamına bu madde içerinde yer verildiği,
Sözleşmenin özel şartlar işe başlama, gecikme başlıklı 14. Maddesinde; I
14.1 ve 14,2 maddelerinde işin haşlama tarihi 01,02,2016. işin bitirilme tarihi 25.03.2017 olarak belirtildiği,
14.5.Alt yükleniciden kaynaklanan nedenlerle işin zamanında bitirilememe durumunda günlük geciken ilgili cihaz veya sistem bedelinin %3 ü oranında geçikme cezası kesileceği ve bu cezanın cihaz ve sistem bedelinin %9’unu geçemeyeceği, iş programında gösterilen tarihinden 15 gün sonra da iş bitirilememiş olması halinde, iş alt yüklenicinin nam ve hesabına başkasına verilmek suretiyle yaptırılabileceği gibi fesih yoluna da gidilebileceği, Sözleşmenin özel şartlar garanti başlıklı 17. Maddesinde de işin garanti süresinin 2017 AlMAG oyunları sonuna kadar şeklinde belirlendiği, j-
Sözleşmenin özel şartlar sözleşmenin bedeli ve ödeme planı başlıklı 21. Maddesinde:21.1. Sözleşme bedeli 25,500.000,00 USD dır.
Sözleşmenin özel şanlar işin Tasfiyesi başlıklı 22, Maddesinde;
22.1.Sözleşme genel şariları madde 22.1 ‘in aşağıdaki şekilde değiştiği ve değişen bu maddeye göre de işveren 20 güıı önceden tebliğ etmek suretiyle Altyüklenicinin yaptığı işlerin ve kendisine teslimi yapılan malzemelerin, detay iş programına göre siparişi verilen malzemelerin alt yüklenicinin o güne kadar yaptığı tüm masrafların bedelini ödemek kaydıyla Genel şartlarda belirtilen durum ve şartlarda işbu sözleşmeyi başka hüküm ve karara gerek kalmadan tasfiye edebilir.
Anılan sözleşmenin sözleşme genel şanları fesih başlıklı 23. Maddesinde;
23.2.İşveren, herhalde tedarikliye 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunarak bu sözleşmeyi her zaman herhangi bir tazminat ödeme yükümlülüğü olmaksızın, kazanılan hakkediş veya malzeme bedelini Tedarikçiye ödemek kaydıyla tamamen yada kısmen feshedebilir.
23.4. madde 23.2’ye göre yapılan fesih sonrasında işveren hizmeti kendi imkanları ile yada tedarikçi nam ve hesabına 3. bir kişiye taşere ederek yaptırabilir.
23.6.Sözleşme madde 23.4 gereği feshedildiği takdirde madde 21.6 da belirtilen kesin hesap raporu prosedürü gerçekleştirilir. Taraflar karşılıklı olarak zarar ziyan ve kar mahrumiyeti talebinde bulunamazlar.
Mücbir sebep başlıklı 26. maddesinde de:
26.1. Savaş, çarpışma, işgal, yabancı düşman hareketleri, seferberlik, ayaklanma, terörist hareketler, devrim, askeri darbe iş savaş, arbede, deprem, tayfun, volkanik patlamalar gibi doğal afetler, patlayıcı maddeler, radyasyon yayımı gibi resmi mercilerce onaylanıp ilan edilen, idarenin mücbir sebep olarak tanıdığı, tarafların kontrolü dışında, makul bir şekilde tahmin edilemeyerek yada engellenemeyecek olan ve ilgili tarafın işbu sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini engelleyici istisnai olaylar, hizmetin süresini etkileyecek şekilde olabilecek grevler, işbu sözleşme kapsanmıda mücbir sebep olarak tanımlanır. 26,4, Mücbir sebepler nedeniyle hizmetin yürütülmemesi 12 aydan fazla sürerse, taraflardan herhangi biri işbu sözleşmeyi feshedebilir. Bu durumda, taraflar karşılıklı olarak zarar ziyan ve kar mahrumiyeti talebinde bulunamazlar. şeklindeki bükümleri ihtiva ettiği görülmektedir.
18.02.2016 tarihli ve … nolu “… Kompleksi Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) Projesi Network Aktif ve Pasif Ekipmanlarının tedarik, Kısmi Montaj ve kurulumu ile Test vc Devreye Alma İşleri Taşeron Sözleşmesi”
İşbu sözleşmenin sözleşme bedeli 4,500.000 USD olup. davalı şirket tarafından verilen 14.11.2016 tarihli teklifte, yapısal kablolama sistemi karşılığı 1.725.194.00 USD, data ve network sistem karşılığı ise 2.774.806.00 USD olarak gösterilmiştir. Söz konusu teklif ekinde yapısal kablolama sitemi ve data network sistemine ait malzeme ve ekipmanların cins ve özellikleri, miktarları, birim fiyat ve tutarlarının listeler halinde belirtildiği görülmekledir.
Sözleşme özel şartlarının işe başlama, gecikme başlıklı 14. maddesinde:
14.1 vc 14.2 maddelerinde işin başlama tarihi 21.01.2016 işin bitirilme tarihi 15.06.2016 olarak belirtildiği,
Sözleşmenin özel şartlarının geçici kabul başlıklı 16. Maddesinde;
16.1.İş kapsamındaki malzemelerin geçici kabule kadar koruması ve bundan doğacak kayıplardan işverenin sorumlu olacağı,
Sözleşmenin özel şartlar sözleşmenin bedeli ve ödeme planı başlıklı 21. Maddesinde: 21.1 sözleşme bedeli 4.500.000.00 USD.dır.
21.2.Avans ödemesi 2.499.996,62 USD olacağı, 21.3,1. Malzeme bedeli 4.279.350.60 USD olduğu,
Amlan sözleşmenin sözleşme genel şartları fesih başlıklı 23, Maddesinde;
23.2. İşveren, her halde Tedarikçiye 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunarak bu sözleşmey her zaman herhangi bir tazminat ödemede yükümlülüğü olmaksızın, kazanılan hakkediş veya malzeme bedelini tedarikçiye ödemek kaydıyla tamamen yada kısmen feshedebilir.
23.4. Madde 23.2’ye göre yapılan fesih sonrasında işveren hizmeti kendi imkanları ile yada tedarikçi nam ve hesabına 3. bir kişiye taşere ederek yaptırabilir.
23.6. Sözleşme madde 23.4 geregi feshedildiği takdirde Madde 21.6’da belirtilen kesin hesap raporu prosedürü gerçekleştirilir. Taraflar karşılıklı olarak zarar ziyan ve kar mahrumiyeti talebinde bulunamazlar.
Mücbir sebep başlıklı 26. Maddesinde de;
26.1. Savaş, çarpışma, işgal, yabancı düşman hareketleri, seferberlik, ayaklanma, terörist hareketler, devrim, askeri darbe iş savaş, arbede, deprem, tayfun, volkanik patlamalar gibi doğal afetler, patlayıcı maddeler, radyasyon yayımı gibi resmi mercilerce onaylanıp ilan edilen, idarenin mücbir sebep olarak tanıdığı, tarafların kontrolü dışında, makul bir şekilde tahmin edilemeyerek yada engellenemeyecek olan ve ilgili tarafın işbu sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini engelleyici istisnai olaylar, hizmetin süresini etkileyecek şekilde olabilecek grevler, işbu sözleşme kapsamında mücbir sebep olarak tanımlanır. 26.4. Mücbir sebepler nedeniyle hizmetin yürütülememesi 12 aydan fazla sürerse, taraflardan herhangi biri işbu sözleşmeyi feshedebilir. Bu durumda, taraflar karşılıklı olarak zarar ziyan ve kar mahrumiyeti talebinde bulunamazlar. şeklindeki hükümleri ihtiva ettiği görülmektedir. 
Her üç sözleşmeye bakıldığında, sözleşmede davalının borçlarının tedariki, montajı ve kurulumu içerdiği, bu yönü ile hem eser hem de tedarik sözleşmesinin unsurlarını ihtiva eden birleşik sözleşme niteliği taşıdığı görülmektedir.
Sözleşmelerin 17-27 Eylül 2017 tarihinde …’da yapılacak … Oyunlarına hazırlık amacı ile akdedildığı anlaşılmıştır. Dolayısı ile somut olayda İfa Zamanı bakımından kesin vade bulunmaktadır.
Davacının sözleşmeyi bir Anonim Şirket ile akdetmiş olduğu görülmektedir. Anonim Şirket tüzelkişiliğe haiz bir Ticaret Hukuku tüzel kişisidir. Anonim Şirketin ortaklarından ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. TTK. m. 355/ l’e göre “Şirket ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır”.Dolayısı ile şirket ortakları hakkında soruşturma açılmış olması şirket tüzelkişiliğinin dışında meydana gelen bir durumdur.
Şirkete yönetim kayyımı atanmış olması da şirketin faaliyetini devam ettiğini göstermektedir,Dava dosyası içinde bulunan Tasarruf Mevduatı Sigorta Tonu, iştirakler ve Gayrimenkuller Daire Raşkanlığı’nın 22.12.2016 tarihli yazısında da bu husus vurgulanmaktadır.
BDDK 22.07.2016 tarihinde… Bankasının faaliyet iznini kaldırmıştır. Bu nedenle davalının davacıya sözleşmeler kapsamında vermiş olduğu teminat mektupları geçersiz hale gelmiştir. Satın Alma Sözleşmesi Genel Şartlar 24.1 gereğince. ” ‘tedarikçinin işbu Sözleşmede öngörülen herhangi bir yükümlülüğünü yerine getirmemesi veya sözleşmenin herhangi bir yükümlülüğünü ihlal etmesi durumunda, İşveren Tedarikçi’ye ihlallerini gidermesi ve iyileştirmesi için 7 (yedi) gün süre tanıyan ve nedenleri açıkça belirtileri Noter yolu ile bir ihtar gönderebilir.”
Davacının teminat mektuplarının geçersiz hale gelmesi nedeni ile sözleşmeyi feshetmesi kanaatimizce haklı bir sebep oluşturmamaktadır. Sözleşmedeki bu hüküm gereğince mehil vererek, sözleşmede bir hüküm bultınmasaydı dahi uygun mehil vermek sureti ile yeniden teminat mektubu temini talep edilebilirdi. Bu husustaki nihai takdir Sayın Mahkemenindir.
Sözleşmenin genel şartları fesih başlıklı 23. maddesinde: Satın Alma Sözleşmesi 24.2 maddesinde; “23.2. İşveren, her halde tedarikçiye 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunarak bu sözleşmeyi her Zaman herhangi bir tazminat ödeme yükümlülüğü olmaksızın, kazanılan hak ediş veya malzeme bedelini Tedarikçiye ödemek kaydı ile tamamen yada kısmen feshedebilir “Taraflardan birine tek taraflı olarak sözleşmeyi fesih hakkı veren hükümler genel işlem şartı olarak değerlendirip, içerik denetimine takılmakta ve geçersiz sayılmaktadır.
Somut olayda kesin vadenin olduğu sabittir. Somut olayın TBK m. 473 şartlarının taşıması halinde davacının sözleşmeden dönebileceği kabul edilebilir. Ancak davalının işi geciktirdiğine ilişkin bir bilgi ya da belge dosya kapsamında tespit edilememiştir. Davacı, fesih nedeni olarak özellikle … kapsamında yapılan soruşturmaları ve teminat mektuplarının geçersiz hale gelmesini göstermiştir.
Davalının uğramış olduğu zararın tespitine ilişkin herhangi bir bilgi veya belge dosya kapsamında tespit edilememiştir. Bir olayın mücbir sebep olarak nitelendirilebilmesi için o olayın önceden sezilemez, karşı konulamaz olması ve harici bir etkenden ilen gelmiş olması gerekir. Bu haliyle mücbir sebep ile umulmayan beklenmeyen hal farklıdır. Yukarıdaki unsurları içermeyen bir olay beklenmeyen bir hal niteliği taşısa dahi mücbir sebep olarak kabul edilemez Mücbir sebepler, deprem, kasırga, sel. tsunami gibi doğal afetler ya da savaş, genel grev gibi insan eylemleri olabilir. Davalı şirketin ortaklarının soruşturma geçirmiş olması ve yaşanan olaylar kanaatimizce mücbir sebep olarak değerlendirilemez, Beklenmeyen hal olarak ele alınabilir. Ancak bu durumda da sözleşmenin ifa yeri olan … bakımından durumun geçerliliği bulunmamaktadır.
Somut olayın meydana geldiği zaman, endişenin yüksek olduğu bir dönemdir. Sayın Mahkemenin o dönemin özel boyutunu göz önünde bulundurması sonucunda, taraflar arasındaki güven ilişkisinin ortadan kalkmış olabileceği bu nedenle sözleşmeye devam edilmesinin taraflarca beklenemeyeceğinin değerlendirilmesi halinde davacının sözleşmeyi haklı sebeple feshettiği kabul edilebilir, Bu konuda takdir Savın Mahkemenindir.
Sonuç itibariyle; Davacının sözleşmeyi bir Anonim Şirket ile akdelmiş olduğıu Davalı şirketin ortaklarından ayrı bir kişiliği olduğu, davalı şirkete yönetim kayyımı atanmış olmasının şirketin faaliyetinin devam ettiğini gösterdiği,
BDDK’nın 22.U7.2016 tarihinde… Bankasının faaliyet iznini kaldırdığı, bu nedenle davalının davacıya sözleşmeler kapsamında vermiş olduğu teminat mektuplarının geçersiz hale geldiği, davacının uygun mehil vermek sureti ile davalıdan yeniden teminat mektubu talep etmesi gerektiği,
Sözleşmenin genel şartları fesih başlıklı 23. maddesi; Satın Alma Sözleşmesi 24.2 maddesi: “23.2. İşveren her halde tedarikçiye 30 gün önceden yazılı bildirimde bulunarak bu sözleşmeyi her zaman herhangi bir tazminat ödeme yükümlülüğü olmaksızın kazanılan hakkediş veya malzeme bedelini Tedarikçiye ödemek kaydıyla tamamen yada kısmen feshedebilir” hükmünün taraflardan birine tek taraflı olarak sözleşmeyi fesih hakkı veren hüküm niteliğinde olup genel işlem şartı olduğu, içerik denetimi yapıldığı takdirde geçersiz sayılabileceği,
TBK. m. 473 hükmü şartlarının varlığının Sayın Mahkeme tarafından tespit edilmesi halinde taşıması halinde davacının sözleşmeden dönebileceğinin kabul edilebileceği, Ancak davalının işi geciktirdiğine ilişkin bir bilgi ya da belge dosya kapsamında tespit edilemediği,
Davalının uğramış olduğu zararın tespitine ilişkin herhangi bir bilginin veya belgenin dosya, kapsamında tespit edilemediği,
Davalı şirketin ortaklarının soruşturma geçirmiş olmasının ve yaşanan olayların kanaatimizce mücbir sebep olarak değerlendirilemeyeceği, beklenmeyen hal olarak ele alınabileceği, ancak bu durumda da sözleşmenin ifa yeri olan … bakımından durumun geçerliliği bulunmadığı,
Mahkemenin o dönemin özel boyutunu göz önünde bulundurarak taraflar arasındaki güven ilişkisinin ortadan kalkmış olabileceği bu nedenle sözleşmeye devam edilmesinin taraflarca beklenemeyeceğinin değerlendirilmesi halinde davacının sözleşmeyi haklı sebeple feshettiğinin kabul edilebileceği,
Davacının yerinde yapılan incelemeler sonucu sunduğu belgelere göre mahkemenin davaya konu üç adet sözleşmenin haklı nedenlerle feshedildiği yönünde bir karar vermesi durumunda tamamlanmayan işler sebebiyle yapılan fazladan ödemelerden dolayı 04.10.2016 dava tarihi itibariyle davacının davalıdan talep edebileceği asıl alacak miktarının 24.933.742,09 USD olarak hesaplandığı, ancak davacı tarafın huzurdaki davada şimdilik 14.721.774.00 USD talep etmekte olduğunun” tespit edildiği, itirazlar üzerine hazırlanan 10/02/2020 tarihli ek raporda; kök raporla aynı görüşlerini bildirdikleri ve …. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafında da davanın kabulü ile, 14.721.774 USD nin dava tarihinden itibaren hesaplanacak 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca devlet bankalarınca bir yıl vadeli USD mevduat hesabına uyguladıkları en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verildiği, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 15/10/2020 tarihli … Esas ve … Karar sayılı kararına karşı davalı tarafından istinaf kanun yoluna başvuruda bulunulduğu ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 15.hukuk Dairesi 2021/1146 Es. ve 2021/992 K. Sayılı ilamı ile…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 05/03/2021 tarih ve … Esas, … Karar sayılı ek kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmamasına göre, davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verildiği, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi tarafından 2021/4967 Es. Ve 2021/508 K. Sayılı ilamı ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 15.hukuk Dairesi 2021/1146 Es. ve 2021/992 K. Sayılı kararının onanmasına karar verildiği tespit edilmiştir.
Toplanan tüm delillere ve dosya kapsamına göre; davacı tarafından davalı ile arasında akdedilen sözleşmelerin davalı tarafından haksız feshedilmesinden dolayı davalı ile arasındaki ticari ilişkiden kaynaklı davalı aleyhine Mahkememizde açılan alacak davasında…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas ve … Karar sayılı dosyasında alınan yukarıda açıklanan her iki bilirkişi heyet raporunda da sözleşmelerin davalı tarafından haklı nedenle feshedildiğinin tespit edildiği, davalı tarafından davacı ile arasında akdedilen sözleşmelerin haklı nedenle feshedilmesinden dolayı davacının davalıdan taleplerinin yerinde olmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar vermek yerinde görülmüştür.
Bu itibarla;
HÜKÜM:
1-)Davanın REDDİNE,
2-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli maktu 80,70-TL red karar ve ilam harcından başlangıçta peşin alınan 59,30-TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40-TL harcın ve Zorunlu Arabulucuk sürecinde Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00-TL arabulucuk ücretinin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-)Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-)Davalı duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/2 maddesi uyarınca 10,00-TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-)Davacının gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde re’sen davacıya/vekiline iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzünde; tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK 341. madde uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yoluna başvurma hakları hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 19/04/2022

Katip …
(E-İmzalı)

Hakim …
(E-İmzalı)