Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/236 Esas
KARAR NO :2022/658

DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı))
DAVA TARİHİ:06/04/2021
KARAR TARİHİ:30/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Faktoring Şirketi olan müvekkil, faktöring müşterilerinin vadeli alacaklarının temlik alındığını, müvekkilinin … Şubesinden Genel Müdürlüğü gönderilmesi için müşterilerinden alınan
ve Kargo Şirketine 12.11.2019 tarihinde teslim edilen 22 adet çek ve 4 adet bono Kargo çalışanı …’ın çantasının çalınması ile kaybolduğunu, … Şubesi Müdür … tarafından Kargo Çalışanı hakkında şikayette
bulunduğunu ve İstanbul C. Başsavcılığı … Soruşturma numaralı dosyası ile soruşturma başlatıldığını, … ATM … E Sayılı dosyasından ödemeden men kararı verildiğini ve dava konusu çekin dava devam ederken davalı tarafından çekin … Bankasına ibraz edildiğinin 08.03.2021 tarihli yazısı ile anlaşıldığını, dava dışı çek çek dışında da müvekkil şirketten çalınan 22 çekin 3 tanesi davalı şirket tarafından icra takibine konu edildiğini, icra takipleri tedbiren durdurulduğu, davalı aleyhine çek istirdat davaları ikame edildiğini, dava konusu çek TC … Bankası … …/İstanbul Şubesine ait 11.10.2020 keşide tarihli 10.000 TL bedelli … seri nolu müvekkil şirket müşterisi …
… ile yapılan Faktöring Sözleşmesi kapsamında ödeme araçları tevdii bordrosu ve alacak bildirim formu düzenlenmek suretiyle temlik alındığı, ve 12.11.2019 tarihinde … Şubesinden Genel Müdürlüğüne gönderilmek üzere kargoya verildiği ve kargodan çalındığı/kaybolduğu, çekte müşteriden sonra gelmek üzere müvekkilinin kaşesi olduğunu, ciro silsilesinde kopukluk olmadığını izlenimi yaratmak için müvekkil kaşesi üzerine iptal kaşesi basıldığını, dava konusu 11.10.2020 keşide tarihli 10.000 TL bedelli çekte müvekkilin kaşesi bulunduğu gerçeği karşısında …792 md. Kapsamında çekin müvekkilinin rızası hilafına elinden çıktığı davacı müvekkilin meşru hamil olduğunun tartışmasız olduğunu, dava konusu çekin davalı şirketçe kötü niyetli olarak iktisap edildiğini, çekteki müvekkil kaşesi üzerine iptal kaşesinden sonra … Ürünleri Ltd Şti., … … Kimya İth İhr San Tic Ltd Şti, ve Davalı tarafça … … … /İst Şubesi aracılığı ile takasa sokulduğunu ve ödemeden men kararı olduğundan işlem yapılamadığını, müvekkili şirketin kaşesinin iptal edilmiş olduğu açıkça anlaşılmakta, bu durum davalının kötü niyetinin göstergesi olduğunu, davalı tarafından kötü niyetli olarak iktisap edilen çeklerle ilgili başlatılan çekler ve dava konusu çek üzerinde bulunan müvekkil şirket kaşesinin aynı iptal kaşesinin basılarak iptal işlemi yapıldığını yani tek elden işlemler geçekleştirildiğini, müvekkilinin rızası hilafına elinden çıkan çekleri farklı firmalar eline geçirmiş olmasına karşılık işbu firmaların aynı avukatları vekil olarak tayin etmiş olmaları hayatın olağan akışına aykırı olup, tesadüf olarak nitelendirilemeyeceğini, davalı şirketin dava konusu çekin iktisabında kötü niyetli olduğunu, davalı tarafça icra takibi başlatılması ve icra takibi nedeniyle icra dosyasına ödeme yapılması halinde müvekkil şirketin borçluları borcundan kurtulacağından ve müvekkili hakkını elde etmede önemli ölçüde zorlaşacağından ihtiyati tedbir kararı verilmesine, arz ve izah edilen sebeplerle fazlaya ilişkin haklar saklı kalması kaydıyla davanın kabulüne, davalı tarafın elinde bulundurduğu … Bankası … … /İstanbul Şubesine ait
11.10.2020 keşide tarihli 10.000 TL bedelli … seri nolu çekin gerçek yetkili hamili müvekkile ait olduğunun tespitine ve iadesine, dava konusu çekin icra takibine konu edilmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesi talep edilmiştir.
CEVAP:
Dava dilekçesi davalılara usulüne uygun tebliğ edildiği ancak davaya karşı cevap dilekçesi sunmadıkları anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davanın kıymetli evrak iptaline dayalı olarak açılan çek istirdatı davasından ibaret olduğu anlaşılmıştır.
Davacı vekili delil ve belgelerini ibraz etmişler, ifade tutanakları, …. Asliye Ticaret Mahkemesi kararı, İstanbul Cbs soruşturma dosyası, araç tebliğ bordrosu, tanık, bilirkişi isticvap ve sair her türlü delil
Davalı şirketin taraf olduğu dosyaların bildirilmesi için; Uyap sisteminden davalı şirketin birden çok mahkemelerde menfi tespit ve istirdat istemine ilişkin dava olduğu anlaşılmıştır. Davacı vekilince ayrıca BAM 44. HD nin ilgili kararı ve davalı şirket hakkında taraf olduğu dosyaların sunulduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce davalı ile dava dışı … … Ltd Şti’nin usulüne uygun olarak defter inceleme gün ve saatinin tebliğ edilmesine rağmen mahkememize ticari defter ve belgelerin ibraz edilmediği anlaşılmıştır.
Tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda dosyanın bilirkişisine tevdi edildiği 01/03/2022 tarihli bilirkişi raporu özetle: davalıdan önceki tüm cirantalara ilişkin ciroların sahte olması,
davalı şirketin ticari ilişki sonucunda çeki devraldığına ilişkin herhangi bir somut delil sunmaması,
ticari defterlerini de sunmaması, ticari defterlerin sunulmamasının TTK. m. 222/5 hükmü uyarınca
aleyhe delil oluşturması,
dava konusu çek ile ilgili şikayet ve savcılık soruşturması açıldığı ve söz konusu çekin kargo şirketi uhdesinde iken çalınma yoluyla davacı uhdesinde ikin çalındığına ilişkin soruşturma ve şikayet
olması,
davalının dava konusu çeki iktisap ederken ağır kusurlu olduğu ve söz konusu çekin davacıya
iadesinin gerektiği kanaatine varıldığı tespit ve rapor edilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde ve değerlendirildiğinde; Davanın çek iptali nedeniyle borçlu olmadığının tespiti olduğu,
Dava konusu çekin incelenmesinde: … Bankası …/…/… şubesi 11/10/2020 tarih … çek nosu 10.000,00-TL bedelli çekin keşidecisinin … … Ticaret Ltd. Şti., birinci cirantanın …, ikinci cirantanın … A.Ş(kaşe ve imza üstüne iptal kaşesinin basıldığı) cirantanın … Endüstriyel Ltd Şti., dördüncü cirantanın … Petrol kimya Ltd Şti, son hamilin … Tekstil Ürünleri olduğu, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin 26/11/2019 tarihinde … karar nolu ödeme yasağı konulduğu,
İstanbul CBS … soruşturma dosyası incelendiğinde; Şikayetçi … (Davacı şirketin … Şubesi Müdürü) tarafından …
Merkezine yapılan açıktan hırsızlık olayı ile ilgili olarak şüpheli yada şüphelilerin zamanaşımı tarihine
kadar aranmasına, bulundukları takdirde isnat edilen suçla ilgili savunmalarının alınmasına,
bulunmadıkları takdirde araştırma sonucunun bir yıllık döndemlerde bildirilmesine zamanaşımı
dolduğunda Başsavcılığa gönderilmesine… şeklindeki (Zamanaşımı süresinin 8 yıl olarak belirlendiği)
düzenlenen 10.02.2021 tarihli yazı … Sultan Polis Merkezi Amirliğine şeklinde
düzenlendiği,
Davacı ile dava dışı Faktoring borçlusu … Döküm/… … arasında imzalanan
Faktoring Sözleşmesine istinaden, dava dışı … Döküm/… …’ın ticari ilişkisinden
kaynaklı fatura alacaklarının Faktoring işlemine konu edildiği ve 30.09.2019 tarih 41648 seri nolu 178.475 TL bedelli fatura alacağının 10.000 TL’lık kısmının davacıya temlik edildiği, temlik alınan fatura alacağının 10.000 TL’lık kısmının ödeme vasıtası olarak Fatura borçlusu … Elektrik Mot. Ltd Şti
tarafından keşide edilen 11.10.2020 tarihli 100.000 TL bedelli çek davacıya ciro edilerek teslim edildiği,
davacı şirket ticari defterlerinden tespit edildiği,
dava konusu çekin, davacı şirket kayıtlarında iskonto edilerek karşılığında 6.400 TL ödemenin
dava dışı Faktoring müşterisine ödendiği, iş bu çek girişi ve iskonto işlemine ilişkin kayıtları 11.10.2019 tarihi itibariyle davacı kayıtlarında kayıtlı olduğu, faktoring İşleminden dolayı ödemenin dava dışı
şirketin … Bankası nezdindeki hesabına havale edildiği, davalı yönünden de ticari defter incelemesi kararı
verilmiş olmakla, İnceleme gün ve saatinde, davalı şirket bilirkişi incelemesine her hangi bir defter kayıt
ve belge ibraz edilmediğinden bu yönde her hangi bir inceleme, tespit ve değerlendirme yapılamadığı, davalı şirket ticari defter kayıt ve belge ibrazında bulunmadığından, çekin arka yüzündeki çekte
son hamil olan davalıdan önceki ciranta olan … … Kimya Ltd Şti ile davalı arasındaki varsa
bir ticari ilişkin varlığına ilişkin tespit yapılamadığı, çekte son hamil durumunda olan davalının söz
konusu çekin elde edilmesinde, kendinden önceki ciranta … … Kimya Ltd Şti ile arasındaki
Ticari ilişkinin varlığının ispata muhtaç olduğu,
davalı yanın, çekin iktisabı ile ilgili olarak gerek ticari defter ve kayıtlarını bilirkişi
incelemesine ibraz etmemesi gerekse, söz konusu çekin elde edilmesinde somut her hangi bir bilgi
ve belge ibraz edilmemesi karşısında, davacı şirket ticari defter kayıtları üzerinde yapılan
incelmede söz konusu çekin Faktoring İşlemi çerçevesinde dava dışı … Döküm/…
… ticari işletmesinden ciro yoluyla teslim alındığı ve işbu işlemlere ilişkin kayıtların
davacı şirket ticari defterlerinde tespitinin yapılması, birlikte değerlendirildiğinde, davalının iyi
niyetli 3. Kişi olduğuna dair kanıt oluşmadığı,
TTK’nun 792. maddesinde,”Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” düzenlemesi mevcuttur. Açıklanan kanun hükmü uyarınca davacının, kendisinin yetkili hamili olduğunu kanıtlaması yanında, yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu da kanıtlaması gerekip, çeki elinde bulunduran davalı yeni hamil, çeki edinme nedenini kanıtlamakla yükümlü değildir.
6102 sayılı yasanın 792. maddesi ve 687. maddesi uyarınca; davacı tarafından, çekin hamili olan davalının bu çeki ciro yoluyla iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olduğunun, başka bir deyişle kötü niyetli ve iktisapta ağır kusurlu olduğunun kanıtlanması gerekir.
“Dosya kapsamı incelendiğinde davacının taraf olduğu ve dava konusu edilmeyen farklı çeklerin de benzer ciro silsileleriyle davalıya geçtiği ve davalı tarafından bankaya ibraz edildiği görülmüş, bunun üzerine UYAP’nda yapılan tespitler itibariyle, davalı taraf hakkında farklı hırsızlık suçlarına konu çok sayıda çeki elinde bulundurması nedeniyle başlatılan ceza soruşturmalarının ve ceza davasının henüz sonuçlanmadığı görülmüş ise de, davalının farklı çok sayıda olayda, hırsızlık yoluyla elden çıkan çekleri benzer cirantalardan ciro yoluyla devralıp, bir çoğunu son hamil olarak farklı kişiler/firmalar aleyhine icra takiplerine konu ettiği sabittir. Bu durumda bir tacir olarak basiretli davranması gereken davalının, keşidecileri ve lehdar-cirantaları farklı olan çok sayıda hırsızlık iddiasına konu çeki yeterli araştırmayı yapmadan iktisabında ağır kusurlu olduğunun kabulü gerekmiştir. O halde ilk derece mahkemesince ağır kusurlu olarak iktisap edilen çekin davalıdan istirdatına karar verilmesi gerekirken…” İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi’nin Esas No: 2018/1227, Karar No: 2020/321
“Dosya kapsamı ve dosyaya yansıyan deliller üzerine UYAP’nda yapılan tespitler neticesinde davalı …..A.Ş’nin hırsızlık sonucu elinden çıktığını iddia ettiği 2 ayrı senedi yine aynı ciro silsilesindeki şirketler ile davalı …Ltd.Şti’nin hamil olarak … 8.İcra Dairesinde … ve … eses sayılı dosyalar ile takip başlattığı ve davalı …Ltd.Şti hakkında hırsızlık suçlarına konu çok sayıda çeki elinde bulundurması nedeniyle başlatılan ceza soruşturmalarının bulunduğu ve birçok olayda, hırsızlık yoluyla elden çıkan çekleri benzer ve farklı cirantalardan ciro yoluyla devralıp, son hamil olarak farklı kişi veya şirketler aleyhine icra takiplerine konu edildiği sabittir. Bu durumda davalının, keşidecileri ve lehdar-cirantaları farklı olan çok sayıda hırsızlık iddiasına konu çeki yeterli araştırmayı yapmadan iktisabında ağır kusurlu olduğunun kabulü gerekir. İlk derece mahkemesince ağır kusurlu olarak iktisap edilen çekin nedeniyle davacının borçlu olmadığı kabul edilerek çek nedeniyle icra dosyasına yapılan ödemenin istirdatına karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmış olup, açıklanan nedenlerle davalı vekilinin istinaf başvusunun esastan reddine karar verilmiştir.” İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi’nin Esas No: 2018/1547, Karar No: 2020/471
Dosya ve tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; TTK’nın 792. maddesine göre çekin istirdatına karar verilebilmesi için davacının, çeki elinde bulunduran yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Davalı hamil … Tekstil Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. şirket bakımından ise UYAP sistemi üzerinden yapılan sorgulamada davalılar hakkında menfi tespit ve istirdat istemli olarak bir çok davanın açıldığı, davacı tarafından davalı aleyhine; İstanbul Asliye Ticaret Mahkemelerinde dosyaları ile menfi tespit ve istirdat istemli olarak davaların açıldığı, davalara konu çeklerin aynı ya da benzer nitelikte ciro silsileleri ile davalıya geçtiği tespit edilmiştir. Yine UYAP sistemi üzerinden yapılan sorgulamada davalılar aleyhine farklı davacılar tarafından farklı hırsızlık olaylarına dayanılarak menfi tespit ve istirdat davası açıldığı görülmüştür. İstanbul BAM Hukuk Dairesi’nin yukarıda alıntılanılan kararlarında da belirtildiği üzere huzurda görülen davanın davalılarının, farklı hırsızlık olayları yoluyla elden çıkan çekleri benzer cirantalardan ciro yoluyla devralarak son hamil olarak farklı kişiler/firmalar aleyhine icra takiplerine konu ettiği; bu durumda bir tacir olarak basiretli davranması gereken davalının, keşidecileri ve lehdar-cirantaları farklı olan çok sayıda hırsızlık iddiasına konu çeki yeterli araştırmayı yapmadan iktisabında ağır kusurlu olduğu; ayrıca davacının dava konusu çekin yetkili hamili olduğu ve hırsızlık sonucu rızası hilafına çekin elinden çıktığı, ayrıca mahkememizce aldırılan bilirkişi raporunda da davalıdan önceki tüm cirantalara ilişkin ciroların sahte olması, davalı şirketin ticari ilişki sonucunda çeki devraldığına ilişkin herhangi bir somut delil sunmaması,
ticari defterlerini de sunmaması, ticari defterlerin sunulmamasının TTK. m. 222/5 hükmü uyarınca
aleyhe delil oluşturması,
dava konusu çek ile ilgili şikayet ve savcılık soruşturması açıldığı ve söz konusu çekin kargo şirketi uhdesinde iken çalınma yoluyla davacı uhdesinde ikin çalındığına ilişkin soruşturma ve şikayet
olması,
davalının dava konusu çeki iktisap ederken ağır kusurlu olduğu ve söz konusu çekin davacıya
iadesinin gerektiği hususunun tespit ve rapor edildiği anlaşılmakla, denetlemeye ve hükme dayanak etmeye elverişli bilirkişi raporuna göre davanın davanın kabulü ile karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;

Davacının davasının KABULÜ İLE;
… Bankası … …/İSTANBUL Şubesine ait 11/10/2020 keşide tarihli … çek numarası 10.000,00 TL bedelli çekten dolayı davacının davalıya borçlu olunmadığının tespitine, çekin karar kesinleştiğinde davacıya iadesine
2-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli 683,10-TL harçtan peşin alınan 170,78-TL harcın mahsubu ile bakiye 512,32-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 59,30-TL başvurma harcı, 170,78-TL peşin harç, 8,50-TL vekalet harcı, 1.000,00-TL bilirkişi ücreti, 240,60-TL davetiye ve teskere gideri olmak üzere toplam 1.479,18‬-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 9.200,00-TL maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-)Karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacının / davalının gider / delil avanslarından artan bakiyelerinin davacı / davalı / vekillerine iadesine,

Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı,, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Mahkememize verilecek bir dilekçe ile veya başka bir yer Mahkemesi aracılığı ile gönderilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 30/09/2022

Katip …
e-imza

Hakim …
e-imza