Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO: 2019/331 Esas
KARAR NO: 2020/227

DAVA:İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:25/12/2018
KARAR TARİHİ:07/07/2020

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili davacının, müşterisi … Tic.A.Ş.’den almış olduğu … Bankası … Şubesi 07.07.2017 tarihli 4.500.-TL’lik ve Dava dışı …TİcA.Ş.’den almış olduğu … Bankası … Şubesi, 28.07.2017 tarih, … seri no.lu 15.222.-TL’lik çekin bilgileri dışında kaybolduğunu, çeklerin rızaları dışında elden çıkması sebebi ile ….ATM … E. sayılı dosya ile 24.07.2018 tarihimle çek iptal davası açtıklarını Mahkemenin vermiş | olduğu ödeme yasağı karannın bankalara bildirildiğini, mahkemenin … müdürlüğüne yazmış olduğu yazı ile kaybolmuş olan çeklerin yasal hamili olan davacı dışında çekleri bulan veya üzerinde hak iddia edenlerin 3 ay içinde mahkemeye başvurmasını aksi hale TTK 757-764 maddeleri gereği çeklerin iptal olunacağına ilişkin ilanın …’de 3 kez yayınlanması yönünde talimat vermiş olduğunu, davalı şirketin iyi niyetli 3.şahıs konumundan yararlanmak adına YKB … Şb.07.07.2017 tarihli 4.500.-TL’lik çeke ilişkin olarak ….İcra Müdürlüğü … no.lu dosyası ile, … … şubesi 28.07.2017 tarih, 15.222,-TL’lik çek için de, ….İcra Müdürlüğünden açılmış bulunan 2018/32064 sayılı dosyaları ile icra takibinde bulunulduğunu, çekte cirosu bulunan … Ticaret A.Ş. ve … arasında ticari ilişki bulunduğunu, davalı ve çekte imzası bulunan cirantalar ile müvekkili davacının hiçbir bağlantısı bulunmadığından ….İcra Müdürlüğünden açılmış bulunan … ve … no.lu takiplere itiraz edildiğini, dava konusu her iki çekin davalı tarafa, davacı müvekkili şirket ile hiçbir ticari ilişkisi olmayan diğer bir ciranta olan …Ltd.Şti. tarafından verilmiş olduğunu, çeklerin … Tic.Ltd.Şti nasıl geçtiğinin belli olmadığını, davalı … Şirketinin çekler ile ilgili gerekli araştırmaları yapmadan iptali için dava açılmış olan çekler üzerinde tedbir var iken davalının çekleri teslim etmemesinin iyi niyetli bir davranış olarak kabul edilemeyeceğini, davacı tarafın rızası hilafına elinden çıkan … Bankasından verilme 07.07.2017 tarihli 4.500.-TL’lik ve … … şb.den verilme 28.07.2017 tarihli 15.222.-TL’lik 2 çekin, çekleri haksız olarak elinde bulunduran davalıdan davacıya iadesine karar verilmesini, dava süresince çekler ile ilgili ödeme yasağı kararı verilmesini, davalı tarafın ….İcra Müdürlüğünün 2018/32064 ve … sayılı dosyalarının ihtiyati tedbir yolu ile durdurulmasını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacının dava dilekçesi ekinde yer aldığını bahsettiği delillerin kendilerine gelmediğini, davacının davayı takibi yapan İcra Dairesinin bulunduğu yerleşim yeri ya da davalının yerleşim yeri mahkemesi olan … Asliye Ticaret Mahkemesinde açması gerekir iken kendi ikametgahında açmış olması sebebi ile davanın yetki yönünden reddini talep ettiğini, davacı … … Firmasının açmış olduğu istirdat davasına konu çekin kendilerine … Taahhüt Yapı İnşaat San. Ve Tîc. tarafından teslim edildiğini, dava konusu 4.500.-TL’lik ve 15.222.-TL’lik çeklerin … Taahhüt Yapı İnş.San.Tic.Ltd. Şti. tarafından aralarında yaptıkları sözleşmeye istinaden 04.04.2018 tarih, … no.lu faturanın temliki neticesi verilmiş olan kredinin tahsili için 22.05.2018 tarihli Alacak Bildirim Formu ve Çek Çıkış Bordrosu ekinde teslim alınmış olduğunu, çeklerin teslim alınır iken çek hakkında gerekli araştırmanın yapıldığını, çeki kabule engel her hangi bir bilgiye ulaşılamadığını, davalı tarafın, davalı çeklere karşılık Faktoring Müşterisi olan … Taahhüt Yapı İnş.Ltd.Şti.nin bildirdiği YKB. nda bulunan hesabına gönderdiklerini, çekleri iyi niyetli olarak 15.08.2018 tarihinde takas bank aracılığı ile ibraz ettiklerinde ….ATM … E.sayılı kararı ile ihtiyati tedbir kararı olduğundan çek üzerinde işlem yapılamadığını, davacı tarafın çek iptali için yapmış olduğu 24.07.2018 tarihinden yaklaşık 2 ay önce çekin faktoring müşterisinden alınması sebebi ile davalının çekin kaybolduğunu bilmesine imkan olmadığını, davalının iyi niyetli olması sebebi ile davacı tarafından haksız ve mesnetsiz, kötü niyetli açılmış davanın reddini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava; çek istirdatı talebinden ibaretir.
…. Asliye Ticaret Mahkemesinin …-… E.K. sayılı 11/04/2019 tarihli kararı ile yetkisizlik kararı verilmiş olup iş bu dava mahkememize tevzi edilmiştir.
Davacı vekili delil ve belgelerini ibraz etmiş davada; banka kayıtlarına, …. İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı dosyasına, …. İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı dosyasına, …. İcra Hukuk Mahkemesinin … E. Sayılı dosyasına, …. İcra Hukuk Mahkemesinin … E. Sayılı dosyasına, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … E. Sayılı çek iptali dosyasına, davalının çeki aldığı dava dışı … Taahhüt Yapı İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İle arasındaki ilişkiye ilişkin belgelere, davalı ile dava dışı … Taahhüt Yapı İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İle arasındaki tüm ticari kayıtlara, banka hesap hareketlerine, çek fotokopilerine, bilirkişi, tanık, yemin ve sair tüm delillere dayanmıştır.
Davalı vekili delil ve belgelerini ibraz etmiş davada; çek fotokopilerine, Faktoring Sözleşmesine, Faturaya, alacak bildirim formuna, çek çıkış bordrosuna, EFT talimatına ve ödeme talimatına, ödeme dekontuna, emsal Yargıtay kararına, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas … sayılı emsal kararına, kanunlara, tanık, müvekkili şirkete ait ticari defterlere, cari hesap dökümlerine, tanık, yemin, v.b. delillere dayanmıştır.
Mahkememiz tarafından …. İcra Dairesinin … Es. ve … Es. sayılı dosyaları incelenmiştir.
Mahkememiz tarafından iddia, savunma ve dosya kapsamında toplanan tüm deliller doğrultusunda; davacı ile dava dışı …Tic. A.Ş.’nin 2017 dönemini kapsayan ticari defter ve dayanağı belgeler üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak davacı yanın dava dışı …Tic. A.Ş. ile aralarında ticari ilişki olup olmadığının ve dava dışı …Tic. A.Ş. tarafından davacıya dava konusu … Bankası … Şubesi 07.07.2017 keşide tarihli, 4.500,00 TL bedelli çek ile … Bankası … Şubesi 28.07.2017 keşide tarihli 15.222,00 TL bedelli çekin verilip verilmediğinin tespiti ve davacı ile dava dışı …Tic. A.Ş.’nin defterlerinin usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediğinin, davalı ile dava dışı … Tic.Ltd.Şti.’nin 2017 dönemini kapsayan ticari defter ve dayanağı belgeler üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak davalı yanın dava dışıRönesans Taah.Yapı İnş.San. Ve Tic.Ltd.Şti. ile aralarında ticari ilişki olup olmadığının ve dava dışı … Tic.Ltd.Şti. tarafından davalıya dava konusu … Bankası … Şubesi 07.07.2017 keşide tarihli, 4.500,00 TL bedelli çek ile … Bankası … Şubesi 28.07.2017 keşide tarihli 15.222,00 TL bedelli çekin verilip verilmediğinin tespiti ve davalı ile dava dışı … Tic.Ltd.Şti.’nin defterlerinin usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediğinin belirlenmesi için dosyanın bilirkişiye tevdine karar verilmiş bilirkişi tarafından sunulan 11.02.2020 havale tarihli raporda ayrıntısı açıklandığı üzere sonuç olarak “….A)Davacı vekilinin dava dosyasına sunmuş olduğu 18.11.2019 tarihli dilekçesinde düzeltme talebinde bulunarak dava konusu edilen çeklerin keşide tarihi yerine basım tarihlerinin yazıldığı belirtilerek yanlışlığın düzeltilmesi için;
– YKB Tekirdağ şb.den verilme 4500.-Tl’lik çekin keşide tarihinin 15.08.2018 olduğu, … … şb.nden verilme, 15.222.-Tl’lik çekin keşide tarihinin 20.08.2018 tarihi olduğunu bildiridiği ve ara karar talebinde bulunduğu,
B)Davacı’nın dava konusu etmiş olduğu dava dışı …A.Ş. (…A.Ş.kayıtları ile teyit edilmiş bulunan) ve … A.Ş.’den aldığı, (dava konusu 20.08.2018 keşide tarihli, … … şb.den verilme … no.lu 15.222.-TL’lik ve 15.08.2018 keşide tarihli YKB. … şb.den düzenlenmiş … no.lu 4.500.-TL’lik) çekleri, 101.18.08 No.lu AĞUSTOS AYI ALINAN ÇEKLER hesabına borç kaydettiği, daha sonra bu hesabın bakiyesinin, 31.08.2018 tarih, 567 fış kaydında 102-… hesabına ‘TAHSİLAT” açıklaması ile virman edildiği ve 101.18.08 No.lu hesabın kapatıldığı,
C)Dava konusu çekler üzerinde davacıdan sonra cirosu bulunan, davalı … Factoring A.Ş.’nin dava konusu edilen çekler karşılığı factoring kredisi kullandırmış olduğu, Müşterisi … Taahhüt Yapı İnş.5an.ve Tic.A.Ş. firmasının davacı adına düzenlediğini iddia ettiği, 04.04.2018 tarih, … no.lu faturanın gerçek bir satışa ilişkin olup, olmadığının, adı geçen dava dışı … firmasının ticari kayıtlarının incelenememesi nedeni ile tespit edilememiş olduğu,
D)Davacının ibraz ettiği, 5.000.-TL’yi geçen mal alımlarına ilişkin bağlı bulunduğu … Vergi Dairesine Vermiş olduğu,(NİSAN 2018/ARALIK 2018 Dönemi) BA bildirimleri içerisinde de, dava dışı … Tic.A.Ş. firmasının yer almadığı, dava dışı … Taahhüt Yapı İnş.ve Tîc.A.Ş. firmasının ticari kayıtlarını ibraz etmemesi sebebi ile, davacı ile aralannda gerçekleşen ticari ilişkininin belirlenemediği, Davalı … Faktoringe Alacak Bildirim Formu ekinde beyan edilen 04.04.2018 tarih, … no.lu faturanın dava dışı … A.Ş.’nin bağlı bulunduğu … Vergi Dairesi kayıtlarından … sicil no.su ile vermiş olduğu Nisan 2018 ayına ait BS bildirim formu eklerinden teyit edilebileceği,
Davalı … kayıtlarında; Dava dışı … Taahhüt Yapı Inş.ve TİC./LŞ. firmasının Alacak Bildirim ekinde, 22.05.2018 tarihinde sunmuş olduğu, 04.04.2018 tarih, … no.lu Faturanın karşılığı davacıdan, teslim ettiğini mallar karşılığı olarak tahsil ettiğini beyan ettiği, içerisinde dava konusu olan çekleri, davalı … Factoring’e, devir, teslim ve temlik ettiği, davalı … Faktoringin temlik almış olduğu alacak tutarına karşılık kullandırmış olduğu faktoring kredisi karşılığı, 22.900-TL’yi 22.05.2018 tarihinde, Müşterisi Rönensans A.Ş/nin YKB’nda bulunan … hesabına … sorgu no.lu EFT havalesi ile ödediği,
F)Davalı …’den edinilen Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Kapsamında belirlenmiş yönetmelik hükümleri gereği düzenlemiş olduğu anlaşılan istihbari bilgi notunda, müşterisi … A.Ş.’den aldığı dava konusu çeklerden yalnızca, 20.08.2018 tarih, … no.lu 15.222.-TL’tik çekin keşide borçlusundan teyit alındığı, davalı tarafından diğer dava konusu çek için çek keşidecisinden ve her iki çek için kendi müşterisinden önceki ciranta olan ve adına fatura düzenlendiği iddia olunan davacıdan, fatura ve çekler hakkında her hangi bir teyit almadığının belirlendiği,
G)Davacının çeklerin rızaları dışında elden çıkması sebebi ile ….ATM … E. sayılı dosya ile 24.07.2018 tarihinde dava konusu çekler için iptal davası açtığını” tespit ve rapor edilmiştir.
Bilirkişi raporu taraf vekillerine tebliğ edilmiştir.Davacı vekili tarafından bilirkişi raporuna karşı beyan ve itiraz dilekçesi sunulmuş olup davanın kabulüne karar verilmesi talep edilmiştir.
Mahkememiz tarafından 07.07.2020 tarihli duruşmada davacı vekiline yemin delili hatırlatılmış olup davacı vekili yemin deliline dayanmadıklarını beyan etmiş olup imzası da alınmıştır.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 14. HUKUK DAİRESİ 2018/1198 Es. Ve 2020/288 K. Sayılı ilamında “…davanın tarafları arasında ticari defterlere göre herhangi bir ticari ilişki bulunmaması, tek başına davalı tarafın çeki kötü niyetli ve ağır kusurlu olarak iktisap etmiş olduğunu kanıtlamaya yeterli değildir. Davalının elinde bulunan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup davacının, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çekleri elinde bulunduran davalıların kötüniyetli veya iktisapta ağır kusurlu olduklarını ispatla yükümlüdür. ……. davalı … şirketinin dava konusu çeki faktoring mevzuatına uygun olarak iktisap ettiği, davalının çeki iktisapta kötüniyetinin ve ağır kusurunun bulunduğunun ispat edilemediği kanaatine varılmakla, davalı factorin şirketi hakkındaki davanın da reddi gerekmiştir.” yönünde karar verilmiştir.
Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2016/10538 esas ve 2017/4836 karar sayılı ve 12.06.2017 tarihli ilamında” ….Yerel mahkemenin gerekçesinde belirtildiği gibi faktoring şirketinin temlik aldığı çek ile ilgili banka nezdinde araştırma ve inceleme yükümlülüğünden söz edilemez. Somut olay bakımından 6102. sayılı T.T.K.’nun 792. maddesi gereğince davalı Şirinoğlu Faktoring A.Ş.’nin dava konusu çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu hususunda davacı tarafça yeterli ve inandırıcı delil sunulamadığından, bu davalı hakkındaki davanın reddi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.” yönünde karar verilmiştir.
TTK’nın 790. maddesi “ Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır”. Aynı Kanun’un 792. maddesi “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklinde düzenlenmiştir.
Davalı … tarafından dosyaya sunulan dava dışı … Tic.A.Ş. İle davalı arasında imzalanan faktoring sözlşemesinin ve eklerinin incelenmesinden; davalının davaya konu Faktoring işlemini gerçekleştirirken Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet esasları Hakkındaki yönetmelik şartlarına ve kurallarına uygun hareket ettiği, …. bir mal veya hizmet satışından doğmuş olan davaya konu çekleri 6361 sayılı yasanın 9/2 (Yönetmeliğin 22/2 maddesi) kapsamında fatura ile tevsik ederek iktisap etmiş olmakla bu konuda kusurlu olmadığı anlaşılmaktadır.
Ciro silsilesi ile ilgili olmak üzere yapılan inceleme neticesinde; Faktoring Şirketinin Sorumluluğu; Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesinde de belirtildiği üzere ” Faktoring Şirketinin; Faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi…. alması halinde, alınan kambiyo senedinin…. ciro silsilesinde kuruluşa (Faktoringe) kambiyo senedini…ciro edip veren kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerektiğinin …. tespiti gereği olup, davalı … Şirketinin bu konuda gereken dikkat ve özeni göstermesi gerekmektedir, davaya konu olayda bu durum irdelendiğinde; davaya konu çeklerde, Faktoring Şirketine çekleri ciro ile devreden firma … Tic.A.Ş. olup; (yönetmelikte de belirtildiği üzere) devralınan faturada da alacaklı olarak görülen kişidir ve bu kişiden bir önceki ciranta, (…) de faturadaki borçlu olan kişi ile aynı kişi olduğu, görülmektedir ki, davalı … şirketinin bu konuda da (ciro silsilesindeki takibi kontrol hususunda da) kusurlu olduğunun söylenemeyeceği, bir çekin çekin iktisabı ile ilgili olarak; TTK. m. 818 hükmünün yollamasıyla çek için de uygulama alanı bulan TTK. m.687 hükmüne, … (Yine 6102 s.lı TTK. m. 680 hükmüne), göre; Temel ilişkiden kaynaklanan kişisel def ‘ilerin hamile karşı ileri sürülebilmesinin tek istisnası; hamilin çeki iktisap ederken “bile bile borçlunun zararına hareket etmiş” yani kötü niyetli olarak hareket etmiş olması hali belirtilmiş olmakla; ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’ nun 9/3 maddesi “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring Şti’ne devri halinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya öteki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri Faktoring Şirketine karşı ileri süremez. Meğer ki faktoring şirkti kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun…” hükümleri kapsamında da: Faktoring Şirketinin davaya konu çekleri iktisap ederken “bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olduğuna dair ” bir duruma dosya muhteviyatında rastlanamamış ve davalının (davaya konu çeklerin iktisabında) kötü niyetli davrandığı da, davacı tarafından ispatlanamamış olduğunu, bu durumda davalının çeklerin iktisabında kusurlu olduğunun söylenemeyeceği anlaşılmaktadır.
Somut olayda yukarıdaki açıklamalar ve İstinaf ile Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere davalının çekin iktisabı sırasında kötü niyetli veya ağır kusurlu olup olmadığının davacı tarafça ispatlanamadığı, davacı vekiline yemin delilinin hatırlatıldığı ancak yemin deliline dayanmayacaklarını beyan ettiği anlaşılmakla davanın reddine karar vermek yasal ve yerinde görülmüştür.
Bu itibarla;
HÜKÜM:
1-)Davanın REDDİNE,
2-)Başlangıçta peşin alınan 336,81 TL’den harçlar yasası uyarınca alınması gerekli 54,40-TL red ilam harcının mahsubu ile bakiye 282,41-TL’nin karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-)Davacı tarafından yapılan tüm yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-)Davalı duruşmalarda kendilerini bir vekil ile temsil ettirdiğinden, hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/1 maddesi uyarınca 3.400,00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-)Davacı tarafından yatırılan gider avansından artan bakiyenin karar kesinleştiğinde re’sen davacıya/vekiline iadesine,
Dair davacı ve davalı vekilinin yüzünde; tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK 341. madde uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yoluna başvurma hakları hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 07/07/2020

Katip …

Hakim …