Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/340 Esas
KARAR NO : 2019/98

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/12/2012
KARAR TARİHİ : 07/02/2019

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Vekiledeni şirket ile davalı … Tic. Ltd. Şti. arasında 03.08.2009 tarihinde LPG Satışına ilişkin olarak Bayilik Sözleşmesi ve Bayilik Protokolü akdedildiğini, davalı bayinin iş bu bayilik sözleşmesi ile, … ili … İlçesi, … Mah. 7892 ada 2 parsel sayı ile kayıtlı arsanın üzerine kurulu Otogaz satışı ve servis istasyonunda LPG ile çalışan kara nakil vasıtalarına münhasıran …’den veya …’in belirleyeceği yerden satın alacağı LPG’nin evsafını değiştirmeden satmayı, bulundurmayı, teşhir etmeyi, reklamını yapmayı, başka şahıs veya şirketin LPG’sini hiçbir şekilde satmamayı, bulundurmamayı, teşhir etmemeyi, reklamını yapmamayı kabul ve taahhüt ettiğini, taraflar arasında imzalanan iş bu sözleşmelerin sona erme tarihinin 14.10.2012 olduğunu, bu tarihte yeni bir sözleşme imzalanmak üzere tarafların anlaştıklarını ve iş bu hususun protokolde belirtildiğini, ancak sözleşmenin 16.10.2012 tarihinde sona ermesi sonrasında taraflar arasında yeni bir sözleşme imzalanamadığını ve bununla birlikte sözleşmenin yürürlük süresi içinde davalılar tarafından sözleşme hükümlerinin ihlal edildiğini, bayilik Protokolü uyarınca 16.10.2012 tarihinden sonra yeni bir sözleşme yapılmaması nedeni ile davalılardan 7 yıllık intifa bedeli toplamı olan 885.000 USD alacaklarının söz konusu olduğunu,taraflar arasında imzalanan 03.08.2009 tarihli Bayilik protokolü gereğince geri ödemesi gereken intifa bedeli olan 885.000 USD alacaklarının 16.10.2012 tarihinden itibaren dövize uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, taraflar arasında imzalanan sözleşmelerde belirlenen asgari alım taahhüdüne aykırılıktan doğan cezai şart alacaklarından şimdilik 1.000 USD’sinin 16.10.2012 tarihinden itibaren dövize uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
CEVAP:
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; Davacı tarafından davalılardan …’ın iadesinden sorumlu tutulduğu 900.000 USD bedelin … Petrol’e ödendiğini, davacı tarafından vekiledeni … Otogaz Şti’nin sorumlu olma sebebi olarak gösterilen protokolün konusunun gayrimenkul mülkiyeti devri ile intifa hakkı ve yükümlülüklerinin devri olduğunu, bu nedenle protokolün resmi şekilde düzenlenmesi gerektiğini, fakat adi şekilde düzenlenen Protokol’ün …M.780.Madde ve 706. Madde uyarınca geçersiz olduğunu, geçersiz protokol uyarınca vekiledenlerinin sorumlu tutulması ya da protokolün ifasının talep edilmesinin mümkün olmadığını, sözleşmede yıllık olarak kararlaştırılan tonaj taahhütlerinin hiçbir zaman yerine getirilmemesine karşın ödemelerin ihtirazı kayıt konulmaksızın kabul edilmesi bu anlamda cezai şartın uygulanmaması ve sözleşmenin feshedilmeyerek sözleşmenin sonuna kadar ticari münasebetin devam ettirilmesi karşısında cezai şart maddesinden ve uygulamasından zımnen vazgeçildiğini gösterdiğini, davacının bu taleplerinin de haksız ve hukuka aykırı olduğunu, vekiledenlerinden … ve … için kefalet nedeniyle sorumlu oldukları iddiasında bulunulmuşsa da ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, protokolün geçersiz olması nedeniyle kefalet hükümlerinin de geçersiz olduğunu, ayrıca kabul anlamına gelmemek kaydıyla, bir an için ilgili protokol geçerli olarak değerlendirilse dahi vekiledenlerinin cezai şartlar nedeniyle kefilliklerinin bulunmaması nedeniyle talepten sorumlu olmalarınında mümkün olmadığını, davalılar açısından huzurda görülen haksız ve hukuka aykırı davanın ayrı ayrı reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
GEREKÇE:
Dava bayilik sözleşmesi ve protokolünden doğan intifa bedeli ile asgari alım taahhüdünden kaynaklanan cezai şart alacağı istemine ilişkindir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonunda verilen 2012/343-2014/65 E. K. Sayılı, 25/03/2014 tarihli karar ile :”…davalının asgari alım taahhüdünü yerine getirmemesi nedeniyle davacının 17.500 USD cezai şart alacağı talep edebileceği, ancak iş bu davada davacı talebi 1.000-USD olmakla bunun kabulü gerektiği, ayrıca intifanın kullanılamayan süresine isabet eden 885.000 USD’nin iadesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne ” ilişkin verilen karar, davalılar vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 2014/13064-2015/9728 E. K. sayılı 01/07/2015 tarihli ilamı ile :”…Taraflar arasındaki 03.08.2009 tarihli Bayilik Protokolü’nün 6. maddesi ile yine taraflar arasında aynı tarihli 3 yıl 2 ay 13 gün süreli bayilik sözleşmesinin 23. maddesinde davalı-bayinin yıllık 1250 ton LPG alımı konusunda taahhütte bulunduğu, bu edimini yerine getirmediği takdirde sözleşme ve protokolde öngörülen cezai şartı ödeyeceği düzenlenmiştir. Taraflar arasında 3 yıl 2 ay 13 gün süren bayilik sözleşmesi süresince davalının taahhüt ettiği miktarın altında LPG satın aldığı dosya içerisindeki hükme esas bilirkişi raporu ile sabittir. Ne var ki davacı ihtirazi kayıt koymadan her yıl davalıya ürün vermeye devam etmiş olduğundan sözleşme tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 818 sy. BK’nun 158/2. (TBK’nın 179/2.) maddesi hükmü uyarınca ilk 2 yıl için eksik ürün bakımından cezai şart talep edemez ise de davacı tarafın henüz sözleşmenin sona ereceği 16.10.2012 tarihinden önce davalıya keşide ettiği … 41. Noterliği’nin … tarihli ihtarnamesi ile eksik alımdan doğan cezai şart alacağını talep etmiş olduğundan ancak son yıl için sözleşmeden doğan cezai şart isteminde bulunabilecektir. Mahkemece bu yönler gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. ” gerekçesiyle bozulmuştur. Mahkememizce bozma ilamına uyulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilamına göre, bozma öncesi mahkememizce yapılan yargılamada toplanan tüm deliller ve dosya kapsamına göre;
Bozmadan evvel verilen inceleme kararı uyarınca konusunda uzman bilirkişilerden alınan 19.02.2014 havale tarihli raporda özetle; “…Davacı şirket tarafından dava konusu istasyonun bulunduğu taşınmaz maliki, aynı zamanda eski bayi ve müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatı ile davalı olan …Tic. Ltd. Şti.’ne 900.000 USD (1.180.000,00 TL) intifa bedeli ödendiği, Bayilik Protokolünün 2. Maddesi uyarınca, iş bu sözleşmenin sona erme tarihi olan 16.10.2012 tarihinden tarafların yeni bir bayilik sözleşmesi yapılması hususunda anlaşmamaları halinde BAYİ …’in terkin edeceği ve geriye kalan 7 (yedi) yıllık intifa bedelinin toplamı olan 885.000 USD’yi …’e derhal, nakten ve defaten ödemeyi kabul, beyan ve taahhüt ettikleri, taraflar arasında anlaşma yapılmadığı ve yeni bir bayilik sözleşmesi imzalanmadığından, davacıyanın davalı yandan 03.08.2009 tarihli Protokolün 2. Maddesi gereği 885.000,00 USD alacaklı olabileceği, davalı … şLtd. Şti. tarafından sözleşme ve protokoldeki belirlenen alımlar gerçekleşmediğinden tonaj taahhütleri ihlal edildiği, davalı … Tic. Ltd. Şti.’nin eksik alımları ve tonaj ihlali nedeni ile davacı yanın davalı yanlardan 17.500,00 USD cezai şart alacaklı olduğu, davacı yanın davalı yanlardan toplam alacağının (885.000,00 USD + 17.500,00 USD=) 902.500,00 USD (1.596.612,75 TL) alacaklı olduğu, davacı yanın 3095 sayılı yasaya istinaden dava tarihi olan 26.12.2012 tarihinden itibaren; USD (Amerikan Doları) alacaklarına 3095 sayılı kanuna göre T.C. Merkez Bankası’nın 1 yıl vadeli USD (Amerikan Doları) mevduatına verdiği en yüksek faiz oranı (md.: 4/A) üzerinden faiz talep edebileceği…” tesbit ve rapor edilmiştir.
Getirtilip incelenen … 10.Asliye Ticaret Mahkemesinin 2003/959 E. 2005/817 K. sayılı dosyasında; davacı … Petrol A.Ş. tarafından davalı …Tic. Ltd.Şti. aleyhine cezai şart alacağının tahsili için dava açıldığı, bu dosyayla birleştirilen … 5. Asliye Ticaret Mahkemesinin … E. Sayılı dosyasında davacısı … Petrol A.Ş., tarafından davalı …Tic. Ltd.Şti., aleyhine alım taahhüdünü ihlal sebebiyle cezai şart alacağının tahsili için alacak davası açıldığı, yapılan yargılamada her iki davanında reddine karar verildiği görülmüştür.
Davacı şirket ile davalı … Ltd şti arasında 03.08.2009 tarihli LPG satışına ilişkin Bayilik Sözleşmesi ve Bayilik Protokolü akdedildiği, davalı bayinini iş bu bayi sözleşmesi ile … İli … İlçesi … Mah 7892 ada, 2 parsel sayılı yerde katılı arsanın üzerine kurulu otogaz satışı ve servis istasyonunda LPG satmayı üstlendiği, sözlemenin sona erme tarihinin 14.10.2012 olduğu ve sözleşmenin 16.10.2012 tarihinde sona ermesinden sonra yanlar arasında yeni bir sözleşme bağıtlanmadığı, dolayısıyla Bayilik Protokolünün 2. Maddesi uyarınca : ”…Sözleşmenin sonra erme tarihinden itibaren tarafların yeni bir bayilik sözleşmesi imzalamamaları halinde bayi, …’in terkin edeceği ve geriye kalan 7 yıllık intifa bedelinin toplamı olan 885.000-USD ‘yi …’e derhal nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği” dolayısıyla yanlar arasında yeni bir bayilik sözleşmesi imzalanmadığı sabit ve tartışmasız olmakla davalı bayinin sözleşme ile yüklendiği 885.000-USD yi davacıya geri ödemekle yükümlü olduğu keza Bayilik Protokolünün 8. Maddesi uyarınca bu tutardan sözleşmeye kefil olan diğer davalılar …, …, …Ltd. Şti.’nin de aynen sorumlu oldukları,
Keza Bayilik Sözleşmesi’nin 23. maddesinde bayi olan davalının yıllık alım taahhüdünde bulunduğu, ancak davalı yanın yıllık alım taahhüdüne uymadığı, Yargıtay bozma ilamında da değinildiği üzere davalı-bayinin yıllık 1250 ton LPG alımı konusunda taahhütte bulunduğu, bu edimini yerine getirmediği takdirde sözleşme ve protokolde öngörülen cezai şartı ödeyeceğinin düzenlendiği. Taraflar arasında 3 yıl 2 ay 13 gün süren bayilik sözleşmesi süresince davalının taahhüt ettiği miktarın altında LPG satın aldığı, ancak davacı ihtirazi kayıt koymadan her yıl davalıya ürün vermeye devam etmiş olduğundan sözleşme tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 818 sy. BK’nın 158/2. (TBK’nın 179/2.) maddesi hükmü uyarınca ilk 2 yıl için eksik ürün bakımından cezai şart talep edemez ise de, davacı tarafın henüz sözleşmenin sona ereceği 16.10.2012 tarihinden önce davalıya keşide ettiği Beyoğlu 41. Noterliği’nin 29.06.2012 tarihli ihtarnamesi ile eksik alımdan doğan cezai şart alacağını talep etmiş olduğundan ancak son yıl için sözleşmeden doğan cezai şart isteminde bulunabileceği, bu durumda hükme esas alınan bilirkişi raporunda son yıl için cezai şart alacağının 1.400-USD olarak hesaplandığı, davacının 1.400 -USD cezai şart alacağı talep edebileceği, ancak iş bu davada davacı talebi 1.000-USD olmakla talebin aşılmaması gereğine göre 1.000-USD’nin kabulü gerekeceği, cezai şart alacağından da Bayilik protokolün’ün 8. Maddesi uyarınca kefil olan diğer tüm davalılarında sorumlu oldukları, ilk hükmünde zaten bu şekilde kurulduğu,
Davacının intifa bedeli alacağı yönünden sözleşmede açıkça temerrüt tarihi bildirilmiş olmakla, ayrıca temerrüte düşürülmesi gerekmediğinden 17.10.2012 temerrüt tarihinden itibaren faiz isteyebileceği, ancak cezai şart alacağından dolayı davadan önce borçlular temerrüte düşürülmediğinden, bu alacak yönünden dava tarihi 26.12.2012 tarihinden itibaren faiz isteyebileceği anlaşılıp kabul edilmekle davanın kabulüne yasal ve yerinde görülmüştür.
HÜKÜM:
DAVANIN KABULÜNE,
1-) 1.000,00.-USD tonaj ihlalinden doğan alacağın dava tarihi 26.12.2012 tarihinden itibaren, 885.000.-USD intifa bedeli alacağının 17.10.2012 temerrüt tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca kamu bankalarınca l yıllık USD mevduatına uygulanan en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
2-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli 108.880,27-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 23.669,65-TL harcın mahsubu ile bakiye 85.210,52-TL harcının bozma öncesi ilgili vergi dairesine yazılan harç tahsil edilmiş ise mahsubuna, edilmemiş ise davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-)Davacı tarafından yapılan 21,15-TL başvuru harcı, 23.669,65-TL peşin harç, 3,30-TL vekalet harcı, 1.500-TL bilirkişi ücreti, 273,96-TL davetiye / müzekkere masrafı olmak üzere toplam 25.468,06-TL yargılama giderinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
4-)Davacı duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 71.767,43-TL vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
5-)Davacının / davalıların gider / delil avansından artan bakiyelerinin karar kesinleştiğinde davacıya / davalılara/ vekillerine iadesine,
Davacı vekili ile davalılar vekilinin yüzlerine karşı tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihlerinden itibaren 15 gün içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri dilekçe ile temyiz için Yargıtay’a başvurma hakları hatırlatılarak oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.07/02/2019

Başkan …

Üye …

Üye …

Katip …