Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/838 Esas
KARAR NO : 2019/317
DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/08/2016
KARAR TARİHİ : 05/04/2019

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Müvekkilleri şirket, davalılardan … ünvanlı firmaya ileride satın alacağı emtialara avans kabili olarak 8 adet toplamda 500.000,00 TL bedelli çekleri keşide ederek teslim ettiğini, müvekkilleri şirket, bu zamana kadar mal mukabili olarak davalı mezkur firmadan satın aldığı emtialara karşılık zamanında ödemelerini yaptığını, bu anlaşma mukabilinde mezkur firmadan yaklaşık 358.000,00 TL’lik mal satın alınmış olduğunu, mezkur firma müvekkilleri şirkete 142.640,71TL bedelinde mal göndermekle borçlu olduğunu, … ünvanlı firmadan borcu karşılığı kadar mal göndermesini ya da verilen çeklerden borcu bedeline karşılık gelen çekleri iade etmesi istenilmiş ise de; şirketin battığı ve kapalı olduğu; muhasebe evraklarına ulaşılamadığını, alacaklıların bilgisayar ve serverlara el koyduklarını vs. belirttiklerini, bu arada diğer davalı … ünvanlı firma müvekkilleri firmayı arayıp diğer davalı firmaya verilmiş olan … şubesi … seri no …hesap no 30/11/2016 tarihli 75.000,00TL bedelli çekin kendilerine devredildiğini belirttiğini, … ünvanlı firma ile aralarında süregelmiş mal tedarik ilişkisi bulunmakta olup; diğer davalı factorıng şirketi, davaya konu çekleri Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları hakkındaki Yönetmelik m.22/2 gereği faturaya veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkili olarak satın almak zorunda olduğunu, Oysa ki huzurdaki davaya konu çek karşılığında bir mal satışı söz konusu olmadığını, müvekkilleri şirkete dava konusu çekle İlgili fatura veya benzeri evrak mukabilinde hiçbir bir mal teslimi yapılmamış olduğundan diğer davalı … şirketi yine mevzuat gereği alacağı temlik almış kabul edilir ve işbu durumda müvekkilleri şirket temlik eden durumundaki önceki alacaklısına karşı yani diğer davalı …ünvanlı satıcı firmaya karşı ileri sürebileceği defi ve itirazları factoring şirketine karşı ileri sürebildiğini, bu nedenlerle de çeklerin bedelsiz kaldığı ve çeklere mukabil müvekkilleri herhangi bir mal teslim edilmediği için davalılara huzurdaki davayı ikame etmek zarureti hasıl olduğunu, çeklerin günü geldiğinde veya gününden önce çekin tahsili yoluna gidilmesi çok muhtemeldir ki; bu da müvekkillerin olmayan bir borcu ödemesi ve mağduriyeti anlamına geleceğini, tüm bu nedenlerle …ünvanlı davalıdan alacağının 142.640,71TL olmasına karşılık (fazlaya dair haklar saklı tutularak) şimdilik … şamandıra şubesi … seri no … hesap no 30/11/2016 tarihli 75.000,00TL bedelli çekin iptalini, borcun olmadığının tespitini, dava sonuna kadar çekin ödenmemesi ve olası bir icra takibi neticesinde müvekkillerin muhtemel zararların engellenmesi için çek üzerine İK. madde 72/2 hükmü gereğince ihtiyati tedbir konulması talep etmek zarureti hasıl olduğunu talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı … vekili cevap dilekçesinde; Davalı müvekkilleri …Faktoring AŞ. ile davalı … Ltd. Şti. arasında akdedilen Faktoring Sözleşmesi muvacehesinde yapılan faktoring işleminde; müşteri firma tarafından 29.06.2016 tarihli Faktoring İşlem Formu Alacak Bildirimi ile davacı şirketten aşağıda detaylı bilgileri yer alan faturalara dayanan 75.000,00 TL ‘sı alacağı müvekkilleri … AŞ.’ ne devir-temlik edilmiş ve bu alacağın ödeme vasıtası olan davacı şirketin keşideci olduğu 30.112016 keşide tarihli 75.000,00 TL meblağlı çek de yöntemine uygun olarak ciro edilerek müvekkilleri … AŞ.’ ne verildiğini, …Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen faturalar : 03.06.2016 tarih ve … sıra no.lu 23.541,00 TL bedeli havi fatura, 03.06.2016 tarih ve …sıra no.lu 5.044,50 TL bedeli havi fatura, 10.06.2016 tarih ve … sıra no.lu 23.541,00 TL bedeli havi fatura,15.06.2016 tarih ve … sıra no.lu 23.541,00 TL bedeli havi fatura, yapılmış olan faktoring işlemi, işin usul ve esasına uygun olduğunu, söz konusu faturalar üzerinde sevk irsaliyesi tarih ve numaraları da yer almakta olduğunu, müvekkilleri Şirket, dava dışı …ünvanlı şirket ile arasındaki faktoring ilişkisi kapsamında söz konusu çeklerin Faktoring Yasasının ilgili maddeleri uyarınca hamili olduğunu, dolayısıyla müvekkillerin iyiniyetli hamil olduğu kuşkusuz olduğunu, bu nedenle de davacı tarafından ileri sürülen defilerin iyiniyetli hamil olan müvekkillerine karşı ileri sürülemeyeceği yasa hükmü gereği olduğunu, davacı tarafça dava dilekçesi ‘ne emsal karar olarak beyan edilmiş olan Yargıtay kararlarının da örnek olarak kabul edilmesi somut olayın niteliği nazara alındığında mümkün olmadığını, Şöyle ki; 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 9/3 maddesinde faktoring şirketi bile bile borçlunun zararına hareket ederek kambiyo senedi iktisap etmemiş ise şahsi defilerin faktoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceği belirtildiğini, buna göre … şirketinin fatura tevsiki ile birlikte çeki ciro yolu ile temlik alabileceğini, faturadaki malların teslim edilip edilmediği gibi iddialar faktoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceğini, bunun istisnası ise faktoring şirketinin bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olması hali olduğunu, müvekkilleri faktoring şirketi, alacak konusu çekin iyi niyetli hamili olduğundan, 6361 Sayılı Yasa’nın 9/3.maddesindeki açık hükmü gereği diğer taraflar arasındaki şahsi defiler müvekkil şirkete karşı ileri sürülemeyeceğini, davalı şirketin zararına yol açılmaması ve mağdur edilmemesi için savunma görevivleri gereği; çek’ in, şarta bağlı bir ciroyu içermemesi, kambiyo senedi niteliği ve ödeme aracı olarak kaydi para özelliği olması yanında, mevcut bir borcun varlığını gösteriyor olması bakımından 3.ncü şahıs durumundaki davalı müvekkilleri aleyhine haksız yersiz ve dayanaksız iddialarla açılmış olan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı yanlardan…Ltd. Şti. tarafından açılan davaya karşılık dava dosyasına cevap dilekçesi sunmamıştır.
GEREKÇE:
Dava, kambiyo senedine dayalı açılan menfi tespit istemine ilişkindir.
Mahkememizce yapılan yargılama, tarafların beyanları, tüm dosya kapsamına göre ; davaya konu …Şubesine ait 30/11/2016 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekten dolayı davacının davalılara menfi tespit davası açtığı, davacının davalı … … A.Ş ye çek bedelini yargılama esnasında ödendiği, dolayısıyla her ne kadar dava menfi tesbit istemli olarak açılmış ise de, davanın yasal olarak kendiliğinden istirdat davasına dönüştüğü anlaşılmakla davaya istirdat davası olarak devam edilmiştir.
Davacı vekili delil ve belgelerini ibraz etmişler, davada; davacı, davalı şirketin ticari defter ve kayıtları, imza incelemesi, bilirkişi incelemesi, yemin, tanık, v.s deliline dayanmışlardır.
Mahkememizce toplanan delillere, iddia ve savunmaya göre davacının, davalı borçludan alacaklı olup olmadığı hususunda bilirkişiden rapor alınmış, 21/07/2017 tarihli Bilirkişi raporunda özetle ; Davacı … TİC. LTD. ŞTİ. tarafından incelemeye sunulan 2013 – 2014 – 2015 – 2016 (2016 yılı e-defter) yıllarına ait ticari defterlerin 6102 sayılı yeni TTK. İlgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğu, davalı yanlardan … TİC. LTD. ŞTİ. İncelemeye gelmediği, ticari defter ve belgelerini ibraz etmediği, davacı şirket, davalılardan … Ltd. Şti.’den ileride satın alacağı emtialara karşılık avans kabili olarak 8 adet toplamda 500.000,00 TL bedelli çekleri 04.02.2016 tarihinde keşide ederek davalı yana teslim ettiği, davacı yanın incelenen cari hesap ekstresinde ise … Ltd. Şti.’den yaklaşık 358.000,00 TL’lik mal satın alındığı, davacı yanın davalı … Ltd. Şti.’den cari hesap boyutunda14.07.2016 tarihi itibariyle 142.640,71 TL cari hesap alacaklı olduğu, davalı … Ltd. Şti. tarafından 29.06.2016 tarihli Faktoring İşlem Formu Alacak Bildirimi ile davacı şirkete düzenlemiş olduğu 4 adet 375.667,50 TL tutarlı faturalara dayanan 75.000,00 TL’sı alacağı diğer davalı … Faktoring AŞ.’ ne devir-temlik edildiği ve bu alacağın ödeme vasıtası olan davacı şirketin keşideci olduğu davaya konu …Şubesi…seri no… hesap no 30.11.2016 tarihli 75.000,00 TL meblağlı çek de ciro edilerek müvekkilleri …A.Ş.’ ne verildiği, davacı yan vekili tarafından dava dosyasına sunulan 15.11.2016 Hukuk Mahkemeleri Ön büro teslim alma tarihli 8 sayfalık dilekçesinde belirtmiş olduğu boyut olan “Dava konusu çekin Davalı Faktöring Firmasının dilekçelerinde belirttiği gibi sadece Faktöring işlem yöntemine uygun ciro edilerek satın alınmasının; Ticari ilişkide bulunulan davalıya karşı ileri sürülebileceği gibi, tüm def’ileri Kanun Gereği Faktöring firmasına ileri sürme hakkını engellemediğini, Çekin müstenidatı olarak alınan Fatura ve Sevk irsaliyesinin kesinlikle çekin borcunu tevsik ettiği ve gerçek bir alacağa dayandığı ve tahsile yetkili kılındığı anlamına gelmeyeceğini, iyi niyetli kabul edilmesi sonucunu doğurmayacağını, bu durumun Yargıtay içtihatlarından kaynaklandığını” beyan ettiği, bu noktada, davacı yanın davaya Konu … Şubesi…seri no …hesap no 30.11.2016 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekten dolayı davalı … Ltd. Şti.’ne borcunun bulunmadığı, diğer davalı … Faktoring A.Ş.’ne borçlu olup olmadığı ve bahsedilen def’ilerin ileri sürülüp sürülemeyeceğinin takdirinin Sayın Mahkemenize ait olduğu, 20/06/2018 tarihli ek raporunda; Kök raporunda değiştirecek herhangi bir husus bulunmadığı kanaatine varıldığı tespit ve rapor edilmiştir.
Dosyaya getirtilen yanlara ait tüm deliller, getirtilen düzenlenen faturalar ve dosya üzerinde yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor göz önüne alındığında; Davacı yanın davalı yana vermiş olduğu … Şubesi …seri no … hesap no 30.11.2016 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekten dolayı borçlu olmadıkları iddiası üzerine çıktığı, davacı şirket, davalılardan …Tic. Ltd. Şti.’den ileride satın alacağı emtialara avans kabili olarak 8 adet toplamda 500.000,00 TL bedelli çekleri 04.02.2016 tarihinde keşide ederek teslim ettiği, davacı yanın incelenen cari hesap ekstresinde ise … Ltd. Şti.’den yaklaşık 358.000,00 TL’lik mal satın alınmış olup, davalı … Şti.’den cari hesap boyutunda14.07.2016 tarihi itibariyle 142.640,71 TL cari hesap alacaklı olduğu, diğer davalı … Faktoring AŞ. ile davalı … Ltd. Şti. arasında akdedilen Faktoring Sözleşmesi muvacehesinde yapılan faktoring işleminde; davalı … Ltd. Şti. tarafından 29.06.2016 tarihli Faktoring İşlem Formu Alacak Bildirimi ile davacı şirketten faturalara dayanan 75.000,00 TL’sı alacağı diğer davalı … Faktoring AŞ.’ ne devir-temlik edildiği ve bu alacağın ödeme vasıtası olan davacı şirketin keşideci olduğu davaya konu …. Şubesi … seri no … hesap no 30.11.2016 tarihli 75.000,00 TL meblağlı çek de ciro edilerek müvekkilleri… Faktoring AŞ.’ ne verilmiş olduğu, davacı yanın incelenen cari hesap ekstresinde ise … Ltd. Şti.’den yaklaşık 358.000,00 TL’lik mal satın alındığı, davacı yanın davalı …Tic. Ltd. Şti.’den cari hesap boyutunda14.07.2016 tarihi itibariyle 142.640,71 TL cari hesap alacaklı olduğu, davalı … Ltd. Şti. tarafından 29.06.2016 tarihli Faktoring İşlem Formu Alacak Bildirimi ile davacı şirkete düzenlemiş olduğu 4 adet 375.667,50 TL tutarlı faturalara dayanan 75.000,00 TL’sı alacağı diğer davalı … Faktoring AŞ.’ ne devir-temlik edildiği ve bu alacağın ödeme vasıtası olan davacı şirketin keşideci olduğu davaya konu … Şubesi … seri no…hesap no 30.11.2016 tarihli 75.000,00 TL meblağlı çek de ciro edilerek müvekkilleri …Faktoring AŞ.’ ne verildiği,
Somut olay bakımından uyuşmazlık 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi hükmünün bu olayda uygulanıp uygulanmayacağı yönünde toplanmaktadır. Belirtilen yasa hükmü faktoring işleminin tarafları olan borçlu önceki alacaklı ve temlik alan faktoring şirketi dışındaki kambiyo senedinde ciro silsilesinde yer alan diğer kambiyo borçluları bakımından getirilmiş bir hükümdür. Kanunun 9/3 maddesi hükmünün faktoring işleminin tarafları arasında yer almayan kambiyo borçlularını ilgilendirdiği madde gerekçesinden de anlaşılabilmektedir. Zira gerekçenin son cümlesinde “Bu bağlamda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun defiler başlıklı 687. maddesi ile paralellik sağlanması hedeflenmiştir.” denmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 687/2 maddesinde “Alacağın temliki hükümleri saklıdır.” hükmü yer almaktadır. 6361 sayılı kanunun 9/2. maddesi hükmünden hareketle faktoring sözleşmelerinde de alacağın temliki hükümleri uygulanacağından gerek 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 687/2. maddesi, gerekse 6361 sayılı kanunun 9/2 maddesi karşısında faktoring işleminin taraflarından olan kambiyo borçluları hakkında alacağın temliki hükümlerinin uygulanacağı aynı kanunun 9/3 maddesi hükmünün ise faktoring işleminin tarafı olmayan ve ciro silsilesinde yer alan diğer kambiyo borçluları bakımından uygulanabileceği anlaşılmaktadır.
Bu açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesinde; faktoring şirketlerine ciro yoluyla devredilen çeklerde keşideci davacı (borçlu), lehtar … (önceki alacaklı), faktoring şirketleri ise lehtardan çekleri ciro yoluyla temlik alan son hamil durumunda olup, faktoring işleminin taraflarındandır. Hal böyle olunca somut olayda 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi hükmünün uygulama yeri bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla olayımızda anılan kanunun 9/2 maddesi hükmünün ve dolayısıyla 6098 sayılı TBK nın 188/1 maddesi hükmünün uygulanması gerekmektedir. Buna göre borçlu önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebilecektir.(Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 14/10/2015 tarih 2015/1159 E. 2015/12752 K. Sayılı ilamı)
Dava konusu çekte davacı keşideci, davalı … lehtar, diğer davalı …Ş. ise yetkili hamildir. Davalılar arasında factoring sözleşmesi bulunmakta olup, faktoring ilişkisinde çekin bir mal veya hizmet karşılığı verildiğinin belgelenmesi gerekir. Mahkemece davalı….’nin davacıya mal teslimi yapmadığı kabul edilmiş olup, bu durumda çeki faktoring sözleşmesi uyarınca elinde bulunduran … Faktoring A.Ş.’ye de alacağın temliki hükümleri uyarınca bedelsizlik iddiası ileri sürülebilir. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 05/10/2017 tarih 2016/12370 E. 2017/6659 K. Sayılı ilamı)
Davacı yanın davaya Konu …Şubesi… seri no… hesap no 30.11.2016 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekten dolayı davalı … Tic. Ltd. Şti.’ne borcunun bulunmadığı, diğer davalı … Faktoring AŞ.’ne borçlu önceki alacaklısına karşı aralarındaki temel hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi defileri alacağı önceki alacaklıdan faktoring sözleşmesi çerçevesinde temlik alan faktoring şirketlerine karşı da ileri sürebileceğinden davacının davasının kabulü ile, davaya konu … Şubesi’ne ait 30/11/2016 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekten dolayı davacının davalılara borçlu olunmadığının tespitine, Davacının davalı … Faktoring A.Ş’ye söz konusu çek bedelinin ödenmiş olmakla davaya istirdat davası olarak devam edilmek suretiyle kabulüne; 75.000,00 TL’nin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davacının davasının KABULÜ ile,
Davaya konu …i’ne ait 30/11/2016 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekten dolayı davacının davalılara borçlu olunmadığının tespitine, Davacının davalı … Faktoring A.Ş’ye söz konusu çek bedelinin ödenmiş olmakla davaya istirdat davası olarak devam edilmek suretiyle kabulüne; 75.000,00 TL’nin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli 5.123,25-TL harçtan peşin alınan 1.280,82-TL harcın mahsubu ile bakiye 3.842,43-TL harcın davalılardan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
-Davacı tarafından dava açıldığı sırada yatırılan 1.280,82 TL peşin nispi harcın davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine, ,
3-)Davacı tarafından yapılan 29,20 TL başvurma harcı, 600,00-TL bilirkişi ücreti, 161,60 TL davetiye gideri olmak üzere toplam 790,80-TL yargılama giderinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-)Davacı duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 8.600,00 -TL nispi vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-)Karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacının / davalının gider / delil avanslarından artan bakiyelerinin davacı / davalı / vekillerine iadesine,
Dair; Taraf vekillerinin yüzünde; tarafların gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık süre içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri dilekçe ile İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 05/04/2019

Katip …
¸e-imzalıdır.

Hakim …
¸e-imzalıdır.