Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2014/881 Esas
KARAR NO:2022/894

DAVA:Alacak
DAVA TARİHİ:27/12/2001
KARAR TARİHİ:08/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacılar vekili dava dilekçesinde; Vekiledenlerinden … Dış Ticaret Anonim Şirketi ile imalatçıları farklı olan tekstil ürünlerinin A.B.D’de bulunan … firmasına akreditifli ve vesaik mukabili olarak ihraç edilmesi hususunda gerekli belgeleri tanzim ettiğini ve ihracaata aracılık ettiğini, … Tekstil ve … ‘in ise taşınmak üzere davalılar tarafından teslim alınan emteaların imalatçısı olan Türk şirketleri olduğunu, imal edilerek, alıcısına sevk olunacak tesktil emteaların … tarafından düzenlenen FCR belgesi ile tesellüm edilmek ve daha sonra deniz yolu sevkiyatını üstlenen taşıyanın düzenlediği konşimentolar mukabili nihai varış yerine ulaştırılmak olduğunu, davalı …’in deniz yolu sevkiyatını üstlenen ve ilgili konşimentoları tanzim eden taraf olduğunu, ihtacaata konu tekstil emtealarının fiili alıcısının … isimli firma olmakla birlikte anlaşma gereği taşıma senedinde alıcının ”…”, İhbar adresinin: ”…” gösterildiğini ve fiili alıcı firma olan ”…” alıcı olarak gözüken bankaya mal bedelini ödemek suretiyle bankadan aldığı vesaik mukabili malları gümrükten çekmesi gerektiğini, davalı … Taşımacılık tarafından düzenlenen FCR Belgelerinin talimata uygun düzenlenmiş olmasına rağmen, konşimentolarda talimatların aksine ve farklı alıcı ismi gösterilmiş olması nedeniyle, satışa konu malların, fatura bedellerinin tahsilatı garantiye alınmaksızın varma yerinde teslim edilmediğini ve bu sebeple emtea bedellerinin fiili alıcının bilhare iflas etmesi nedeniyle tahsil olunamadığını, deniz yolu taşımasını … tarafından düzenlenen konşimentolarda yükleyici olarak FCR belgesini düzenleyen davalı … A.Ş, alıcı olarak talimatlarda adı verilen banka yerine konu ile herhangibir ilgisi bulunmaması gereken … isimli bir firmanın, ihbar adresi olarak fiili alıcı olan … isimli firmanın yazılmış olduğunu ve bu sebeple müvekkilleri arasında herhangibir anlaşma olmayan akreditif ve vesaik mukabili teslime tabii olmaksızın ve adı geçen … isimli firma mal bedellerinin ödenip ödenmediğini araştırmaksızın yük belgelerini … isimli fiili alıcıya teslim etmiş olduğunu ve bu şekilde malların gümrükten çekildiğinin tespit edildiğini, bu malların bedellerinin alıcı tarafından ödenmediğini, bir taraftan davalıların talimata aykırı işlemleri ve diğer taraftan alıcının iflas etmesi sebebiyle de tahsilatın imkansız hale geldiğini, müvekkillerinin davalılar ile vaki görüşmeleri tahtında zararlarının telafisi yönünde olumlu herhangibir yaklaşımda bulunmadıklarını beyanla, fazlayı ve munzam zararları talep hakları saklı kalmak kaydıyla toplam 756.150,25 ABD Doları tutarında zararı oluşturan alacağın 3095 sayılı kanunun 4-a maddesi gereğince davalılardan T.C. Merkez Bankasının 1 yıl vadeli döviz hesaplarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte aynen veya 3678 sayılı kanun ile değişik B.K. Md 83/2 gereğince fiili tediye tarihindeki kurdan Türk Lirası karşılığının müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
CEVAP:
Davalı … …’e acenteleri sıfatıyla izafeten ve kendi adlarına asaleten … … A.Ş ve … ve Ticaret Ltd Şti vekili cevap dilekçesinde; Vekiledeni şirketlere verilmiş bir tek konşimento talimatı bulunmadığını, mübrez belgelere göre davacı tarafın sadece diğer davalı … Taşımacılık A.Ş ile ilişkiye girerek bu şirket ile muhatap olduğunu ve sadece bu şirkete FCR talimatı verdiğini, vekiledenine herhangibir talimat verilmediğini, vekiledeninin taşımak üzere davacıdan mal teslim almadığını, davanın, navlun sözleşmesinin ihlali hukuki esasına dayandığını, bunun da TTK 1067 maddesi uyarınca 1 yıllık hakdüşümü süresine tabii olduğunu, davanın 27.12.2001 tarihinde açılmış ise de davacı tarafın delil listesinde belirtilen taşımaların büyük çoğunluğunu Ekim ve Kasım 2000 ayları ile Aralık 2000 ayının başında yapıldığını, bu durumda 1 yıllık hakdüşümü süresinin dolduğunu beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
Davalı … … End Hizm ve Tic AŞ vekili cevap dilekçesinde; Davalı …’ın taşıyan olmadığı gibi taşıma iç.in ücret dahi tahsil etmediğini, alım satım ilişkisinin ”FOB” esaslı olduğunu, TT 1138 md uyarınca, FOB satımlarda taşımayı yapacak geminini alıcı tarafından belirlendiği, nitekim alıcı … taşımayı yapacak gemileri belirlendiğini ve Amerika’da mukim taşıma işleri komisyoncusu ile taşıma mukavelesi akdettiğini, bu anlaşmaya göre de, konşimentoların ”…” emrine düzenlenmesi gerektiğini, davacılar ile … arasında malların taşınmasına ilişkin hiçbir ilişki bulunmadığını, zarar iddialarının kanıtlanmadığını, talep edilen miktarın fahiş olduğunu beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
DELİLLER
Davacı vekili delil ve belgelerini ibraz etmiş, davada; davalı … Taşımacılık ve Lojistik Endüstriyel Hizmetler ve Ticaret A.Ş’nin 11/12/200 tarih ve … sayılı taşıma faturasına, … Tekstil Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti’nin 14.11.2001 tarihli yazısına, 1083 koli konşimento talimatına, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 22.09.2000 tarihli taşıma senedine, 06.10.2000 tarihli … nolu 61 731 USD tutarında fatura ve eki vizali faturalar, banka talimatı, 06.10.2000 tarihli Gümrük Çıkış Beyannamesi, 1503 koli konşimento talimatı, … … Endüstri Hizmet ve Ticaret A.Ş ‘nin 17.10.200 tarihli taşıma senedi, 14.10.2000 tarihli konşimento, banka talimatı, 11.10.2000 tarihli … nolu 9.261 USD, 13.10.2000 tarihli … nolu 25.212,6 USD tutarında faturalar ve eki vizalı faturalar, 11.10.2000 tarihli, 12.10.2000 tarihli ve 13.10.2000 tarihli Gümrük Çıkış Beyannamesi, 3668 koli konşimento talimatı, … … Endüstri Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 31.10.20001 tarihli taşıma senedi, 27.10.2000 tarihli … nolu 136.650,4 USD tutarında ve eki vizalı faturalar, banka talimatı, 27.10.2000 tarihli gümrük çıkış beyannamesi, 4583 koli konşimento talimatı, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 22.11.2000 tarihli taşıma senedi, 17.10.2000 tarihli … nolu 134.963 USD tutarında fatura ve eki vizalı faturalar, banka talimatı, 17.11.2000 tarihli gümrük çıkış beyannamesine, 1681 koli konşimento talimatı, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 07.12.2000 tarihli taşıma senedi, 01.12.2000 tarihli … nolu 80.688 USD tutarında fatura ve eki vizalı faturalar, banka talimatı, 01.12.2000 tarihli gümrük çıkış beyannamesine, 1892 koli konşimento talimatı, 06.12.2000 tarihli 949459 nolu 77.572 USD tutarında fatura ve eki vizalı faturalar, banka talimatına, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 12.12..2000 tarihli taşıma senedi, 06.12.2000 tarihli gümrük çıkış beyannamesine, 2963 koli konşimento talimatı, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 21.12.2000 tarihli taşıma senedi, 22.12.2000 tarihli 776532 nolu 115.557 USD tutarında fatura ve eki vizalı faturalar, banka talimatı, 22.12.2000 tarihli gümrük çıkış beyannamesine,
2172 koli konşimento talimatı, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 21.12.2000 tarihli taşıma senedi, 22.12.2000 tarihli … nolu 53.258,75 USD tutarında fatura ve eki vizalı faturalar, banka talimatı, 22.12.2000 tarihli gümrük çıkış beyannamesine, … … Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş’nin 13.11.2000 tarihli taşıma senedi, 10.01.2001 tarihli … nolu 59.256,5 USD tutarında fatura ve eki vizalı faturalar, banka talimatı, 10.01.2001 tarihli gümrük çıkış beyannamesine, 1701 koli konşimento talimatına, … Tekstil Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş nezdinde bulunan ihracaat dosyaları içeriği belgeler, banka talimat ve dekontları ve iade işlemleri belgelerine, konşimentolara, ticari defter ve belgelere, taraflar arasındaki yazışmalara, gerekirse Amerika’da ki ihtilaf ile ilgili belgeler, bilirkişi incelemesine, tanık beyanlarına, yemin deliline dayanmışlardır.
İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi … E K sayılı 11/04/2006 tarihli karar ile : ” …Mahkememizin görevsizliğine, görev yönünden dava dilekçesinin reddine, karar kesinleştiğinde ve usulünce başvuru halinde dosyanın görevli ve yetkili İSTANBUL DENİZ İHTİSAS MAHKEMESİNE gönderilmesine…” karar verilmiş,
Davalılardan … Taşımacılık A.Ş. Kararı temyiz etmiş, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2006/10512-2007/13341 E K sayılı 25/10/2007 tarihli kararı ile ; ”…28.04.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5136 sayılı Kanun ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4.maddesine eklenen fıkra uyarınca ”iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığı’nca, bu kanunun Dördüncü Kitabında yer alan deniz ticaretine ilişkin ihtilaflara bakmak ve asliye derecesinde olmak üzere … İhtisas Mahkemeleri kurulur. Bu mahkemelerin yargı çevresi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenir.” Değinilen Yasa ile ihtisas edilen bu düzenleme doğrultusunda 19.07.2004 tarihli Olur’la İstanbul’da kurulan … İhtisas Mahkemesi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun 20.07.2004 gün ve 370 sayılı kararı ile faaliyete geçirilmiş olup, yargı alanı İstanbul ili mülki sınırları olarak belirlenmiştir. Ancak, mahkemece davanın 27.12.2002 tarihinde açıldığı dikkate alınarak, davaya devamla işin esasına girilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır…” gerekçesiyle Mahkememiz kararının bozulduğu, Mahkememizce iş bu bozma ilamına uyularak yargılamaya devam olunduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece 02.12.2008 tarihli ara kararı ile; dosya içeriği, deliller ve davacı şirketin uyuşmazlık konusu döneme ilişkin ticari defter ve kayıtları üzerinde, davacı alacağının varlığı ve miktarının saptanması yönünde rapor aldırılmasına karar verilmiş olup, 17.06.2009 tarihli raporda:
”…Olayın Gümrük Mevzuatı ve Dış Ticaret İlkeleri Yönünden Değerlendirilmesi: Dosya muhteviyatı belgelerin incelenmesinden, … Gümrük Müdürlüğünce 2000 yılında “… Dış Tic.AŞ.” adına (gönderici/ihtracatçı) sıfatıyla tescil edilen muhtelif sayılı ve günlü gümrük çıkış beyannameleriyle, Amerika’da mukim “… … İnc.” firmasına çeşitli miktar ve kıymetlerde çeşitli tekstil eşyalarının ihraç edilmiş olduğu anlaşılmıştır. Bu çıkış beyannamelerinde, ihraç eşyasının teslim şeklinin (FOB/İstanbul) olduğu, ödeme şeklinin ise çıkış beyannamesinin (28 no.lu Banka Bilgisi) hanesine yazılı meşruhata göre (Vesaik Mukabili) olduğu görülmüştür.
Bilindiği üzere, (FOB) teslim şeklinde, ödenmesi gereken navlun ve sigorta bedellerinin, alıcı tarafından, malın ihraç edildiği ülkeye gelmesinden sonra yurtdışındaki (ithalatçı/alıcı) tarafından ödenmesi gerekmekte olup, bu giderler malın kiymetine dahil edilmemektedir.
Yine, (Vesaik Mukabili) ödeme şeklinde de, eşya Türkiye gümrük bölgesini terk ederek gideceği ülkeye vardığında, ihracat malı ile ilgili evrakların (fatura, çek listesi, menşe şahadetnamesi, A.T.R. Dolaşım Belgesi, vb.), yurtdışındaki muhabir banka şubesine nakliyeci firma tarafından, göndericinin konşimento talimatına göre düzenlemesi gereken konşimentoya göre teslim edilmesi gerekmektedir. Bilahare, mal bedelinin, yurtdışındaki (alıcı/ithalatçı) tarafından muhabit bankaya ödenmesini müteakip ilgil muhabir bankanın, ithalatla ilgili evrakları (alıcı/ithalatçı) firmaya teslim ederek ülkesine yapılan ithalatın gerçekleştirilmesi icap etmektedir.
Nakliyeci, (1) no.lu davalı firma “… Taşımacılık ve Lojistik Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş.” tarafından tanzim edilmiş olan “(ECR) For Warder’s Cargo Receipt” belgelerinde, konşimento talimatlarına uygun olarak aracı banka adının “…” olarak yazılmış olmasına rağmen, (2) no.lu davalı firma pozisyonunda bulunan “… …” adlı nakliyeci firma tarafından tanzim edilen “Bill of Lading” Taşıma Belgelerinde (Konişmento), iddia edildiği gibi, konşimento talimatlarına aykırı olarak banka yerine konu ile ilgisi olmayan “…” isimli bir firmanın adının yazılmış bulunduğu görülmüştür. Aynı konişmentolarda ve “FCR” belgelerinde, gönderici firmanın davacı “… Dış Tic.A.Ş.” olduğu, alıcı firmanın ise Amerika’da mukim “….” olarak kayıtlı olduğu, ayrıca navlunla ilgili olarak da “…” ibaresinin yazılmış olduğu, bunun anlamının da, navlun bedelinin, eşyanın ihraç edilen ülkede ödeneceği şeklinde anlaşılması gerektiği, aynı zamanda da navlun bedelinin, eşyanın satış bedeline dahil olmadığı hususunun belirtildiği görülmüştür. Esasen bu husus, davacı “… Dış Tic. A.Ş.” tarafından tanzim edilen muhtelif sayılı ve günlü satış faturalarında da belirtilmiştir.
… Gümrük Müdürlüğü’nce, (gönderici/davacı firma) “… Dış tic.A.Ş.” adına tescil edilmiş (gümrük müdürlüğünce sayı ve tarih verilmiş) olan gümrük çıkış beyannameleri muhteviyatı eşyaların, usulüne göre, gümrük muayenelerinin gümrük muayene memuru tarafından yapılarak görevli gümrük kolcusuna (memuruna) havale edilerek onun nezaretinde gemiye kap adedi kontrol edilerek yüklendiği ve Türkiye gümrük bölgesini terk ettiği ve ihracat (dışsatım) işlemlerinin ikmal edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Buna ilişkin çıkış beyannameleri ile eklerinin dosyada mevcut olduğu görülmüştür. Öte yandan (gönderici/davacı) fitrma tarafından verilen konşimento talimatları da dosyada bulunmakta olup “…” firmasının adının konşimentoya neden Konşimento talimatına aykırı olarak yazıldığı anlaşılamamakla birlikte, davalı “… Taşımacılık Loj. Hizm. A.Ş.” tarafından Sayın Mahkemenize sunulan 02. Nisan. 2003 “günlü savunma dilekçesinde ‘…” ile “…” firmalarının aynı şirketler olduğu ve bu hususun da davacılar tarafından bilinmekte olduğu hususu beyan edilmiştir.
Ancak, buna rağmen, davacı/gönderici firmanın, konşimento talimatına aykırı olarak nakliyeci (davalı) firmaca tanzim edilen konşimentonun, bilahare davacı/gönderici firma aleyhine dava konusu zararı yaratmış olduğu düşünülmektedir.
Davanın rarafları arasında akdedilmiş taşıma sözleşmesinin davalı taşıyan firmalar tarafından ihlal edildiği davalı taşıyıcı firmaların taşıma sözleşmesi kapsamında verilen talimata aykırı davranmasınandan doğan davacı zararından müteselsilen sorumlu oldukları…” tespit ve rapor edilmiştir.
Davalı … Taşımacılık…A.Ş vekilince iş bu bilirkişi raporuna itiraz edilmiş, Mahkememizce 22.10.2009 tarihli ara karar ile; …ve dava dışı … Tekstil Ürünleri Ticaret A.Ş.’nin 2000 ve 2001 yıllarına ait ticari defter ve kayıtları da incelenmek suretiyle davalı vekilinin itirazlarını cevaplandırır şekilde ek rapor alınmasına karar verilmiş olup,
Dava dışı … Tekstil Ürünleri ve Tic A.Ş. Tarafından 23.11.2009 tarihli dilekçe ile; şirket ticari defterlerinin Vergi Usul Kanunu ‘nun 253.maddesi gereği 5 yıl süre ile muhafaza edildiğini, 2000-2001 yıllarına ati ticari defterlerin hali hazırda muhafaza edilmediğinden ibraz edilemeyeceğini beyan etmişlerdir.
Davacılar vekili tarafından verilen 23.11.2009 tarihli dilekçe de ise; vekiledeni … A.Ş’nin 1997-2009 yıllarına ait ticari defterlerinin 09.09.2009 tarihinde meydana gelen sel baskınında zayii olması sebebiyle TTK Md 68 gereği zayii vesikası alınmak üzere … 3 ATM 2009/937 E sayılı dosyasına müracaat edildiğini ve halen yargılamanın devam ettiğini beyan etmişlerdir.
Bilirkişiler 29.06.2010 tarihli ek raporda:
”..dosyaya kök rapordaki kanaatlerini değiştirecek herhangibir belge ibraz edilmediğinden kanaatlerinde bir değişiklik olmadığı..” tespit ve rapor edilmiştir.
Mahkemece 19.10.2010 tarihli ara kararı ile; dosya içeriği deliller ve davalı vekillerinin itirazları da dikkate alınarak davacının alacağının varlığı ve miktarının saptanması yönünden dosya üzerinde inceleme yapılmasına karar verilmiş, 28.06.2011 tarihli raporda:
”…1-Dava dışı … … adlı şirket ile mevcut bir satım sözleşmesi veya adı geçen şirkete doğrudan düzenlenmiş faturaların yokluğunda davacı … ve … ‘nın iş bu davada davacı sıfatına sahip olmadıkları,
2-Davalıların taraf ehliyetlerinin raporumuz içinde detaylı şekilde açıklanması ve usuli bakımdan değerlendirilmesinin tamamen sayın mahkemeye ait olduğu,
3-Davalı … vekilinin dava konusu alacağım temlik edildiğine yönelik iddialarının alacağın hangi mal satış faturasından kaynaklandığı anlaşılmadığından dolayı dava konusu olay ile bağlantısı olmadığı,
4-Davacı vekilin 11.07.2005 tarihli dilekçesi ekinde sunduğu konşimento ve FCR ile bağlantılı olması gereken taşıma ve satışlarda 770 karton bir yüke ilişkin talep ya da delil sunulmadığı için bu belgelerin dava ile ilgili olmadığı,
5-Davacı tarafından 2.taşımaya ilişkin olduğu ileri sürülen 14.10.2000 tarihli konşimentoya bağlanan parça mal grubundan WSSM2S030 ve WSSM2S027 numaralı yüklerin konşimento kapsamına girdiği, 1503 koli mala ilişkin konşimentoda teslim edilecek tarasf olarak … Capital Corporation’ın gösterildiği davacıların iddialarının bu taşıma bakımından ispatlandığı,
6-Yukarıda 5.paragrafta ifade olunan mallar nedeniyle davacı …’ın alacağının toplam 34.473,60 USD olduğu,
7-…’ın alacağından sorumlu olan tarafın belirlenmesi noktasında takdirin mahkemeye ait olduğu…” tespit ve rapor edilmiştir.
Mahkemece 09.12.2015 tarihli ara karar ile; İddia, savunma, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı nazara alınarak, tarafların taşımadan sorumluluğu, davacı alacağının varlığı ve miktarının saptanması yönünden dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, 06.09.2016 tarihli raporda:
”…1-Davacı … Ticaret A.Ş. firmasının, dava konusu ighracatlar bakımından davacı … Tekstil San. Ve Tic. Ltd. Şti. ve … Tekstil İmalat İhracat İthalat San. Ve Tic. Ltd. Şti adlı firmaları temsilen dış ticaret şirketi sıfatı (aracı ihtracatçı) ile hareket ettiği ve ihracat işlemlerini organize ettiği, asıl alacaklılık sıfatının davacı-imalatçı (gerçek ihracatçı) firmalara ait olduğu,
2-İşbu davayı ikame bakımından hem ihracat-dış ticaret şirketinin tüm ihracat bedeli bakımından; hem de davacı imalatçı-ihracatçıalrın kendi ihraç bedelleri kadar dava ikame etmeye hakkı olduğu,
3-Davacı … Tekstil İml. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. ve davacı … firması açısından 61.731,00USD müteselsilen alacak; Davacı … Tekstil San, Ve Tic. Ltd. Şti. İçi davacı … firması ile birlikte 694.419,25 USD müteselsilen alacak tespit edildiği,
4-Malın teslim şekli ile mal bedeli ödemesi edimlerinin satış sözleşmesinde tarafların karşılıklı edimleri olduğu, teslim şeklinin FOB belirlenmesinin, malın alıcısının BANKA GÖSTERİLMESİ HALİNDE mal bedelinin banka tarafından akreditif veya sair şekilde belgeli ödeme kararlaştırılmasına engel olmadığı,
5-Akreditifli veya vesaik mukabili mal teslimi kararlaştırılması halinde; bu hususun özel olarak taşıma sözleşmesinde (konişmento talimatında alıcının banka gösterilmesi gibi) belirtilmesi şartıyla; malı taşıyanın malın ödeme belgelerini almadan veya banka talimatı olmadan malı asıl alıcısına teslim etmesinin ödenmeyen mal bedeli kadar sorumlu olmasına yol açacağı,
6-Alıcının banka gösterilmesine rağmen, bankadan ödeme belgesi veya teslim talimatı almadan yapılan teslimden taşıyanların sorumlu olacağı,
7-Somut olayda … … Endüstri Hizmet ve Tic. A.Ş. firmasının akdi taşıyıcı-forwarder sıfatı ile meydana gelen zarardan tam sorumlu olduğu,
8-… … firmasının ise gerek bu ünvanla; gerekse … Lojistics ünvanıyla yürütülen taşıma sürecinde meydana gelen zararlardan fiili-asıl taşıyan sıfatı ile sorumlu olduğu,
9-Ayrıca bir … … firması bulunmadığı, davacıların bu firmaya yönelen davadan vazgeçtiğini beyan ettiği, bu ünvanla açılan dava bakımından karar verilmesine yer olmadığı,
10- Davalılardan … … A.Ş.’nin de kendi adına akdi taşıyan-forwarder sıfatı ile 53.258.75 USD miktarlı davacı Örnür firmasına ait ihracat sebebi ile doğrudan sorumlu olup, kuruluşundan önceki taşımalardan sorumlu tutulamayacağı,
11-Davalı … ve Tic. Ltd, Şti. Ünvanlı firmanın asıl işinin acentelik olduğu, kendisine hem izafeten, hem de asaleten dava ikame edilmiş ise de; dosya içeriğine göre davalının taşıyan sıfatı bulunmadığı; ancak haksız fiil sorumluluğu gözetilerek sorumlu olduğu,
12-Somut olayda açıkça veriler talimata karşın malın vesaik mukabili teslimin yapılmadığı gözetildiğinde, davalıların tüm zarardan sorumlu tutulmaları gerektiği ve sınırlı sorumluluktan da yararlanamayacakları,
13-Dosyada temlik edildiği idda edilen alacak ile somut olayda dava konusu alacağın aynı olduğu yönünde bir delil bulunmadığı, davacı tarafın farklı alacaklarını temlik etmesinin işbu davada temlik alanın katılmamış olmasının gözetilerek, dava konusu alacak bakımından temlikten söz edilemeyeceği..” tespit ve rapor edilmiştir.
06.09.2016 tarihli ayrık görüş içeren raporda:
“Davacı … Tekstil İml. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti. ve davacı … firması açısından 61.731,00 USD müteselsilen alacak; Davacı … Tekstil San. Ve Tic. Ltd. Şti. için ise diğer davacı … firması ile birlikte 694.419,25 USD müteselsilen alacak tespit edildiği,
Malın teslim şekli ile mal bedeli ödemesi edimlerinin satış sözleşmesinde tarafların karşılıklı edimleri olduğu, teslim şeklinin FOB belirlenmesinin, malın alıcısının BANKA GÖSTERİLMESİ HALİNDE mal bedelinin banka tarafından akreditif veya sair şekilde belgeli ödeme kararlaştırılmasına engel olmadığı,
Akreditifli veya vesaik mukabili mal teslimi kararlaştırılması halinde; bu hususun özel olarak taşıma sözleşmesinde (konişmento talimatında alıcının banka gösterilmesi gibi) belirtilmesi şartıyla; malı taşıyanın malın ödeme belgelerini almadan veya banka talimatı olmadan malı asıl alıcısına teslim etmesinin ödenmeyen mal bedeli kadar sorumlu olmasına yol açacağı,
Alıcının banka gösterilmesine rağmen, bankadan ödeme belgesi veya teslim talimatı almadan yapılan teslimden taşıyanların sorumlu olacağı,
Somut olayda … … Endüstri Hizmet ve Tic. A.Ş. firmasının akdi taşıyıcı-forwarder sıfatı ile meydana gelen zarardan tam sorumlu olduğu,
… … firmasının ise gerek bu ünvanla; gerekse … Lojistics ünvanıyla yürütülen taşıma sürecinde meydana gelen zararlardan fiili-asıl taşıyan sıfatı ile sorumlu olduğu,
Davalılardan … … A.Ş.’nin de kendi adına akdi taşıyan-forwarder sıfatı ile 53.258.75 USD miktarlı davacı Örnür firmasına ait ihracat sebebi ile doğrudan sorumlu olup, kuruluşundan önceki taşımalardan sorumlu tutulamayacağı,
Davalı … ve Tic. Ltd, Şti. Ünvanlı firmanın asıl işinin acentelik olduğu, kendisine hem izafeten, hem de asaleten dava ikame edilmiş ise de; dosya içeriğine göre davalının taşıyan sıfatı bulunmadığı; ancak haksız fiil sorumluluğu gözetilerek sorumlu olduğu,
Somut olayda açıkça veriler talimata karşın malın vesaik mukabili teslimin yapılmadığı gözetildiğinde, davalıların tüm zarardan sorumlu tutulmaları gerektiği ve sınırlı sorumluluktan da yararlanamayacakları…” tespit ve rapor edilmiştir.
Mahkememizce 15.11.2018 tarihli kararı ile daha evvel alınana bilirkişi raporları arasında çelişki bulunduğundan, dosyadaki deliller ve itirazlar doğrultusunda rapor alınmasına karar verilmiş, 25.06.2019 tarihli raporda:
”…1-) Oluştuğu iddia edilen zararın sözleşme ilişkisi çerçevesinde … Dış Ticaret A.Ş.’ye ail olduğu, aktif husumetin bu Şirket’e ait olduğu, Davacılar tarafından sonraki aşamada ibraz olunan belgenin değerlendirilmesi Borçlar Hukuku uzmanının uzmantık alanına giren bir husus olduğu Heyetimiz’in bu konuda değerlendirme yapamayacağı,
2-) Dosyadaki tüm belgelerin değerlendirilmesi sonrasında;
(a) Davacılar ile Davalı … Taşımacılık arasında bir navlun sözleşmesi bulunmadığı, … Taşımacılık’ın uyuşmazlık bakımından taşıyan sıfatına sahip olmadığı,
(b) … Taşımacılık her ne kadar Türkiye’deki yük ilgililerine karşı taşıtan sıfatına sahip olmasa da, yükleme limanında onlar adına bazı hizmetler yerine getirmeyi üstlenen Taşıma İşleri Komisyoncusu sıfatına sahip olduğu,
(c) Combined Transport Bill of Lading [Shipper Memoranda) Karma Taşıma Konişmentosu [Yükleten Örneği], … Scaland tarafından düzenlendiği bu şirketin taşıyan sıfatına sahip olduğu,
(d) … ve Tic. Ltd. Şti. ibaresi as agents only = yalnızca temsilci olarak yer almakta ve fakat herhangi bir imza bu belgede bulunmadığı, Sayın Mahkeme’nin takdirinde olmak üzere Merit …’in taşıyan … …’in yükleme limanı temsilcisi olduğu ve kendisine laşıyana izafcten husumet yöneltilebileceği,
3-) Dosya kapsamında uzmanlık gerektirebilecek alanlardan milletlerarası ticaret hukuku uzmanı (ödeme şekilleri bakımından), borçlar hukuku uzmanı ve gümrük uzmanı bilirkişi heyette yer almadığı, bilimsel çalışmalar çerçevesinde yapılan değerlendirmede:
(a) Uyuşmzlık bakımından doğduğu iddia edilen zarar değerlendirilirken ödeme şekli olan yesaik mukabili ödeme çerçevesinde değerlendirme yapılması gerektiği,
(b) Sayın Mahkeme tarafından Bankalara yazılan müzekkereler ve gelen cevaplar değerlendirildiğinde Davacı’nın zararının ispat edildiği lek belgenin Bayındırbank tarafından verilen cevaptaki işlem olduğu, 28/6/2017 havale tarihli Bilirkişi Raporu ile aynı doğrultuda dosya kapsamında ispat edilen zararın 34.473,60 USD olduğu,
(c) … … taratından düzenlenen konişmentonun, E-TTK m. 1097 uyarınca söz konusu konişmentonun yükleteni … Taşımacılık’ın istemi üzerine düzenleneceği, konşimentodaki gönderilenin Foothil Capital olarak gösterilmesinden kaynaklardığı iddia olunan zarardan taşıyan Macrsk …’in sorumlu olmadığı,
(d) … Taşımacılık’ın sorumluluğu bakımından ise, FOB teslim şekli ve vesaik mukabili ödeme çerçevesinde yapılan değerlendirmede, Banka tarafından ibraz olunan vesaik mukabili ödemeye ilişkin uyuşmazlıkta ibraz olunması kararlaştırılan taşıma belgesinin Forwarder’s Cargo Receipt olduğu, bu belgenin Banka’ya sunulan talimat ile aynı doğrultuda olduğu, bu belgenin bir kıymetli evrak niteliğinde olmadığı, … tarafından Bayındırbank’a verilen cevaptan eşyanın ithalat ülkesinde Gümrükten teslim alınması için gerekli olan ve Gümrüğe ibraz edilmesi gereken fatura, menşe şahadelmamesi ve diğer belgelerin alıcıya verilmediği ve Türkiye’ye döndüğünün anlaşıldığı,
(e) Alıcı …’un bu belgeleri ibraz etmeden yalnızca Foothil Capital emrine düzenlenen ve …’a ciro edilip edilmediği de dosyadan belli olmayan konişmento ile eşyayı Gümrük’ten nasıl çekilebildiğinin dosyadan anlaşılamadığı, Davacı’nın zararınından … Taşımacılık’ın sorumlu olduğunu vesaik mukabili ödeme koşulları çerçevesinde ispat edemediği,
(f) Sayın Mahkeme’nin aksi yönde bir kanaate varması hâlinde, … Taşımacılık’ın sorumluluğunun dayanağının Combined Bill of Lading’den kaynaklandığı zira … Seland’e nihai olarak eşyayı teslim eden ve ona karşı yükleten sıfatına sahip olan şirketin … Taşımacılık olduğu, E-TTK m.1097 uyarınca … …’den konşimento düzenlenmesi talep hakkının uyuşmazlıkta … Taşımacılık’a ait olduğu…” tespit ve rapor edilmiştir.
Mahkememizce bu kez 25/06/2019 tarihindeki bilirkişi raporunu düzenleyen heyete Gümrük ve Dış ticaret ile borçlar hukuku alanında nitelikli hesaplamalar uzmanı ve ticaret hukuku alanında nitelikli hesaplamalar uzmanı bilirkişi dahil edilerek yeniden heyet halinde rapor tanziminin istenilmesine karar verilmiş, 25.02.2022 tarihli raporda:
”….Satım sözleşmesinin … Dış Ticaret A,Ş. ile … arasında kurulduğu, borç ilişkilerinin nişbiliği prensibi uyarınca borç ilişkisinin kural olarak yalnızca alacaklı ile borçlu arasında bir bağ teşkil ettiği ve üçüncü kişileri etkilemediği, bu nedenle … Dış Ticaret A.Ş. dışındaki davacıların aktif dava ehliyetini ne suretle kazandıklarının ortaya konulması gerektiği,
… Tekstil Sanayi Ve Tic, Ltd. Şti. ile … Dış Tic. A.Ş. arasında akdedilen “Aracı İhracatçı Sözleşmesi” hükümlerinin geçerli biçimde akdedilen alacağın temliki sözleşmesi olarak nitelendirilebileceği ve bu yolla davacı … Tekstil Sanayi Ve Tic, Ltd. Şti.’nin aktif dava ehliyetini kazandığı,
Diğer davacı … İmalat İhracat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. (Eski Unvan: … Tekstil İmalat İhracat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti.) yönünden ise kendisinin taraf olduğu benzer bir belgeye dosya kapsamında rastlanılmadığı, bu nedenle aktif dava ehliyetini ne süretle kazandığının ortaya konulamadığı,
Diğer yönlerden 25.06.2019 tarihli bilirkişi kurulu raporunda yer verilen açıklamalara katılındığı…” tespit ve rapor edilmiştir.
Bilirkişi Dr. … 18.04.2021 tarihli ayrık görüşte:
”…dosyaya sunulan bilirkişi heyet raporunun sonuç bölümündeki “davacı … Tekstil Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti.’nin aktif dava ehliyetini kazarıdığı”” yönündeki tespit dışında heyet raporuna katılmadığımı,
(1) Davaci … Dış Ticaret A.Ş.nin, dava konusu ihracatlar bakımından davacı … Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. ve … Tekstil İmalat İhracat İthalat San. ve Tic. Ltd. Şti.yi temsilen dış ticaret şirketi sıfatı (aracı ihracatçı) ile hareket ettiği ve ihracat işlemlerini organize ettiği; asıl alacaklılık sıfatının davacı-imalatçı (gerçek ihracatçı) firmalara ait olduğu; dolayısıyla … Dış Tiçaret A.Ş.nin tüm ihracat bedeli, … Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. (694.419,25 USD) ve … Tekstil İmalat İhracat İthalat San. ve Tic. Ltd. Şti. (61.731,00USD) şirketlerinin de imalatçı ihracatçı otarak kendi ihraç bedelleri kadar dava açma haklarının bulunduğunun söylenebileceği,
(2) Samut olayda … … Endüstri Hizmet ve Tic. A.Ş.nin akdi taşıyıcı-forwarder sıfatıyla, … … firmasının ise gerek bu ünvanla ve garekse … Lojistics ünvanıyla yürütülen taşıma sürecinde meydana gelen zararlardan fiili-asıl taşıyan sıfatıyla sorumlu tutalabileceklerinin söylenebileceği; … … A.Ş.’nin ise kendi adına akdi taşıyan-forwarder sıfatıyla, … ve Tic. Ltd. Şti.nin dosya içeriğine göre taşıyan sıfatının bulunmaması sebebiyle haksız fiil sorumluluğu kapsamında sorumluluğuna gidilebileceğinin ifade edilebileceği;
(3) Teslim şeklinin FOB belirlenmesinin, malın alıcısının banka gösterilmesi halinde mal bedelinin banka tarafından vesaik mukabili ödeme şekilde kararlaştırılmasına engel olmadığı; vesaik mukabili mal testimi kararlaştırılması halinde bu hususun özel olarak taşıma sözleşmesinde (konişmento talimatında alıcının banka gösterilmesi gibi) belirtilmesi şartıyla malı taşıyanın malın ödeme belgelerini almadan veya banka talimatı olmadan malı asıl alıcısına teslim etmesinin ödenmeyen mal bedeli kadar sorumlu olmaşsına yol açacağı; somut Uyuşmazlıkta açıkça verilen talimata karşın malın vesaik mukabili teslimin yapılmadığı gözetildiğinde, davalıların tüm zarardan sorumlu tutulmaları gerektiği ve sınırlı sorumluluktan da yararlanamayacakları…” tespit ve rapor edilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; davalıların, gönderenlerin talimatına uymayarak düzenledikleri FCR belgeleri nedeniyle oluştuğu iddia edilen zararın TTK m.1064 uyarınca tazmini istemine ilişkindir.
Davacı vekili; 1 nolu davacı … Ticaret A.Ş.’nin ihracatçı, diğer davacıların ise imalatçı olduğu, 1 nolu davalının FCR belgesi tanzim eden, diğerlerinin ise konşimentolar karşılığı emtiayı deniz yolu ile taşıyan (taşıyan ve alt taşıyan) olduğunu, taşınacak olan tekstil emtiasının vesaik mukabili tesliminin kararlaştırıldığını, davalıların müvekkillerinin talimatına uymaması sonucunda fatura bedelleri garantiye alınmaksızın emtianın teslim edildiğini, alıcının iflası nedeniyle bedelinin tahsil edilemediğini ileri sürerek şimdilik 756.150,25 USD’nin temerrüt faizi ile birlikte davalılardan tahsilini istemiş, davarlar ise, davacıların aktif husumetlerinin bulunmadığını, davalıların pasif husumetlerinin bulunmadığını, ne kadar tutarlı mal ihraç ettiği hususunun kanıtlanması gerektiğini, mal bedellerinin tahsil edilememesinde davalılara kusur izafe edilemeyeceğini, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuşlardır.
Buna göre çekişme, davacıların aktif husumetlerinin, davalıların pasif husumetlerinin bulunup bulunmadığı, var ise davacı imatlatçıların aracı dış ticaret firması davacı … Dış Ticaret A.Ş firması aracılığı ile ne kadar tutarlı mal ihraç ettiği, mal bedellerinin tahsil edilememesinde davalıların kusurunun bulunup bulunmadığı noktalarında toplanmaktadır.
Davacıların Aktif Husumet Ehliyetleri:
Davacı …. A.Ş.nin … 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin 21/05/2015 tarih ve … Es. sayılı kararı ile 21/05/2015 tarihi itibariyle iflas ettiği bilgisi üzerine … 1. İcra Müd … İflas dosyasına yazılan yazıya verilen cevaba göre ikinci alacaklılar toplantısının 10.07.2017 tarihinde yapıldığı anlaşılmış olup, iflas idare memurlarına ayrı ayrı usulüne uygun tebligat çıkarılarak duruşma günün tebliğine rağmen duruşmaya katılmadıkları ve mazaret sunmadıkları anlaşıldığından 12/10/2017 tarihli oturumda Davacı …. A.Ş. Yönünden takip edilmeyen davanın dosyanın HMK 150/(1) maddesi uyarınca yenileninceye kadar işlemden kaldırılmasına karar verildiği ve yasal süre içinde davanın yenilenmediği anlaşıldığından Davacı Müflis … yönünden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Davacı … Ticaret A.Ş.nin, dava konusu ihracatlar bakımından davacı … Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. ve … Tekstil İmalat İhracat İthalat San. ve Tic. Ltd. Şti.yi temsilen dış ticaret şirketi (aracı ihracatçı) sıfatı ile hareket ettiği ve ihracat işlemlerini organize ettiği; asıl alacaklılık sıfatının davacı-imalatçı (gerçek ihracatçı) firmalara ait olduğu; dolayısıyla … Dış Ticaret A.Ş.nin tüm ihracat bedeli, … Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. (694.419,25 USD) ve … Tekstil İmalat İhracat İthalat San. ve Tic. Ltd. Şti. (61.731,00USD) şirketlerinin de imalatçı ihracatçı otarak kendi ihraç bedelleri kadar dava açma haklarının bulunduğu, kaldı ki davacı … Tekstil Sanayi Ve Tic, Ltd. Şti. ile … Dış Tic. A.Ş. arasında akdedilen “Aracı İhracatçı Sözleşmesi”nin alacağın temliki sözleşmesi mahiyetinde olduğu anlaşıldığından davacı … Tekstil Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti.’nin aktif dava ehliyetini kazandığı sonucuna varılmıştır.
Davalıların Pasif Husumet Ehliyetleri:
Davalılardan “… …” yönünden taraf teşkilinin sağlanıp sağlanmadığı hususunda yapılan sicil sorgulamasında, “… …, …” isim ve ünvanlı bir şirketin bulunmadığı, davacı vekilinin … Logitic’in bir logodan ibaret olduğuna, aslında kendisine dava yöneltilmediğine, kavram kargaşası olmaması açısından dilekçelerine yazdıklarına, asaleten davalarını … Taşımacılık Ltd. Şti.’ne yönelttiklerine ve açıkça 25/06/2015 tarihli celsede bu markayı davalı göstermekten vazgeçtiklerine dair beyanları doğrultusunda “… …”in davalı olarak gösterilmediği, dolayısıyla mevcut haliyle taraf teşkilinin sağlanmış olduğu anlaşılmakla adı geçen yönünden başkaca araştırma yapılmasına gerek görülmemiş, … Logitic’e yöneltilen herhangi bir dava olmadığına yönelik ara kararı oluşturulmuş ve adı geçenin sistemden kaydı silinmiştir.
Davacılar … Tekstil Sanayi ve Tic Ltd. Şti. ve (Eski Unvan … Tekstil İmalat ihracat Sanayi ve Tic. Ltd.) … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından imal edilen ürünlerin ihracı konusunda diğer davalı … Ticaret A.Ş’nin aracılığı ile dışı alıcı … Inc. ile kurulan satış ilişkisi çerçevesinde ihraç edilen dava konusu emtianın deniz yoluyla taşınmasının davalılarca üstlenildiği; taşıma işinde davalı … … Endüstri Hizmet ve Tic, A.Ş.nin taşıma işleri komisyoncusu (satıcıyı temsilen teslim eden, yüklemeyi yapan), davalı … … taşıma işini gerçekleştiren, davalı … ve Tic. Ltd. Şti. ise … …’ın yükleme limanı temsilcisi olduğu, davacı tarafından konişmento detaylarına dair talimatın davalılara bildirilmiş olmasına karşın FCR belgesi ile düzenlenen konişmento arasında farklılık bulunduğu, bu farklılık sebebiyle eşyanın mal bedeli ödenmeksizin … Inc.’ye tesliminin gerçekleştiği ve anılan şirketin iflası nedeniyle bedelinin tahsil edilemediği hususlarının dosya kapsamından anlaşılması nedeniyle diğer davalıların pasif husumetlerinin bulunduğu sonucuna varılmıştır.
Mahkememizce yapılan yargılama, toplanan taraf delilleri, hükme elverişli bulunan 17.06.2009 tarihli bilirkişi heyeti kök ve 29.06.2010 tarihli ek raporları, yine 06.09.2016 tarihli bilirkişi ayrık raporu ile 18.04.2021 tarihli bilirkişi ayrık raporu, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … sayılı kararı ve bu kararın temyiz incelemesi sonucu verilen Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2020/6016-2021/4600 sayılı kararı ile tüm yargılama dosyası kapsamına göre;
Davacılar … Tekstil Sanayi ve Tic Ltd. Şti. ve (Eski Unvan … Tekstil İmalat ihracat Sanayi ve Tic. Ltd.) … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından imal edilen ürünlerin ihracı konusunda diğer davalı … Ticaret A.Ş’nin aracılığı ile dışı alıcı … Inc. ile kurulan satış ilişkisi çerçevesinde ihraç edilen dava konusu emtianın deniz yoluyla taşınmasının davalılarca üstlenildiği; taşıma işinde davalı … … Endüstri Hizmet ve Tic, A.Ş.nin taşıma işleri komisyoncusu (satıcıyı temsilen teslim eden, yüklemeyi yapan), davalı … … taşıma işini gerçekleştiren, davalı … ve Tic. Ltd. Şti. ise … …’ın yükleme limanı temsilcisi olduğu, davacı tarafından konişmento detaylarına dair talimatın davalılara bildirilmiş olmasına karşın FCR belgesi ile düzenlenen konişmento arasında farklılık bulunduğu, bu farklılık sebebiyle eşyanın mal bedeli ödenmeksizin … Inc.’ye tesliminin gerçekleştiği ve anılan şirketin iflası nedeniyle bedelinin tahsil edilemediği anlaşılmaktadır.
… Gümrük Müdürlüğünce 2000 yılında “… Dış Tic.AŞ.” adına (gönderici/ihtracatçı) sıfatıyla tescil edilen muhtelif sayılı ve günlü gümrük çıkış beyannameleriyle, Amerika’da mukim “… … İnc.” firmasına çeşitli miktar ve kıymetlerde çeşitli tekstil eşyalarının ihraç edilmiş olduğu, bu çıkış beyannamelerinde, ihraç eşyasının teslim şeklinin (FOB/İstanbul) olduğu, ödeme şeklinin ise Vesaik Mukabili olduğu görülmüştür.
FOB teslim şeklinde, ödenmesi gereken navlun ve sigorta bedellerinin, alıcı tarafından, malın ihraç edildiği ülkeye gelmesinden sonra yurtdışındaki (ithalatçı/alıcı) tarafından ödenmesi gerekmekte olup, bu giderler malın kıymetine dahil edilmemektedir.
Vesaik Mukabili ödeme şeklinde de, eşya Türkiye gümrük bölgesini terk ederek gideceği ülkeye vardığında, ihracat malı ile ilgili evrakların (fatura, çek listesi, menşe şahadetnamesi, A.T.R. Dolaşım Belgesi, vb.), yurtdışındaki muhabir banka şubesine nakliyeci firma tarafından, göndericinin konşimento talimatına göre düzenlemesi gereken konşimentoya göre teslim edilmesi gerekmektedir. Bilahare, mal bedelinin, yurtdışındaki (alıcı/ithalatçı) tarafından muhabit bankaya ödenmesini müteakip ilgil muhabir bankanın, ithalatla ilgili evrakları (alıcı/ithalatçı) firmaya teslim ederek ülkesine yapılan ithalatın gerçekleştirilmesi icap etmektedir.
Nakliyeci, “… Taşımacılık ve Lojistik Endüstrisi Hizmet ve Ticaret A.Ş.” tarafından tanzim edilmiş olan “(FCR) For Warder’s Cargo Receipt” belgelerinde, konşimento talimatlarına uygun olarak aracı banka adının “…” olarak yazılmış olmasına rağmen, davalı “… …” adlı nakliyeci firma tarafından tanzim edilen “…” Taşıma Belgelerinde (Konişmento), iddia edildiği gibi, konşimento talimatlarına aykırı olarak banka yerine konu ile ilgisi olmayan “…” isimli bir firmanın adının yazılmış bulunduğu, aynı konişmentolarda ve “FCR” belgelerinde, gönderici firmanın davacı “… Dış Tic.A.Ş.” olduğu, alıcı firmanın ise Amerika’da mukim “….” olarak kayıtlı olduğu, ayrıca navlunla ilgili olarak da “…” ibaresinin yazılmış olduğu, bunun anlamının da, navlun bedelinin, eşyanın ihraç edilen ülkede ödeneceği şeklinde anlaşılması gerektiği, aynı zamanda da navlun bedelinin, eşyanın satış bedeline dahil olmadığı hususunun belirtildiği görülmüştür. Esasen bu husus, davacı “… Dış Tic. A.Ş.” tarafından tanzim edilen muhtelif sayılı ve günlü satış faturalarında da belirtilmiştir.
… Gümrük Müdürlüğü’nce, (gönderici/davacı firma) “… Dış tic.A.Ş.” adına tescil edilmiş (gümrük müdürlüğünce sayı ve tarih verilmiş) olan gümrük çıkış beyannameleri muhteviyatı eşyaların, usulüne göre, gümrük muayenelerinin gümrük muayene memuru tarafından yapılarak görevli gümrük memuruna havale edilerek onun nezaretinde gemiye kap adedi kontrol edilerek yüklendiği ve Türkiye gümrük bölgesini terk ettiği ve ihracat (dışsatım) işlemlerinin ikmal edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Buna ilişkin çıkış beyannameleri ile eklerinin dosyada mevcut olduğu görülmüştür. Öte yandan (gönderici/davacı) fitrma tarafından verilen konşimento talimatları da dosyada bulunmakta olup “…” firmasının adının konşimentoya Konşimento talimatına aykırı olarak yazıldığı anlaşılamakta olup, taraflar arasında akdedilmiş taşıma sözleşmesinin davalı taşıyan firmalar tarafından ihlal edildiği, alıcının banka gösterilmesine rağmen, bankadan ödeme belgesi veya teslim talimatı almadan yapılan teslimden taşıyanların sorumlu olduğu, somut olayda davalı … Taşımacılık firmasının akdi taşıyıcı-forwarder sıfatı ile meydana gelen zarardan tam sorumlu olduğu, … … firmasının ise yürütülen taşıma sürecinde meydana gelen zararlardan fiili-asıl taşıyan sıfatı ile sorumlu olduğu,
davalı taşıyıcı firmaların taşıma sözleşmesi kapsamında verilen talimata aykırı davranmasından doğan davacı zararından müteselsilen sorumlu oldukları sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, 6762 sayılı TTK’nun 116. maddesi uyarınca bir mukaveleye dayanarak muayyen bir yer veya bölge içinde daimi bir surette ticari bir işletmeyi ilgilendiren akitlerde aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına yapmayı meslek edinen acente aleyhine doğrudan hasım gösterilmek suretiyle dava açılamaz. Ancak yürüttüğü işler nedeniyle, kişisel kusurlarının varlığı halinde doğrudan acenteye yönelik dava açılabilir. Davalı … ve Tic. Ltd, Şti. Ünvanlı firmanın asıl işinin acentelik olduğu, kendisine hem izafeten, hem de asaleten dava ikame edilmiş ise de; dosya içeriğine göre davalının taşıyan sıfatı bulunmadığı, davalı … …’in taşıyan sıfatına sahip olduğu, dosyaya sunulan konişmentoları taşıyanın acentesi sıfatıyla düzenleyen … ve Ticaret Ltd. Ş.’ne Maetsk …’a izafeten davanın yöneltilebileceği, somut olayda, davacı tarafça, davalı acentenin kişisel kusuru olduğu ileri sürülüp kanıtlanmadığına göre davalı acente … ve Tic. Ltd. Şti. yönünden asaleten açılan tüm davaların reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Buna göre; davacı … Tekstil San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin 694.419,25 USD tutarında ihracat gerçekleştirmiş olduğu, bu tutarın davalılar … …’a izafeten … ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan … … ve Lojistik A.Ş.)’den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesi gerektiği,
Davacı … Tekstil İml. İhr. İth. San. Tic. Ltd. Şti.nin 61.731,00 USD tutarında ihracat gerçekleştirmiş olduğu, bu tutarın davalılar … …’a izafeten … ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan … … ve Lojistik A.Ş.)’den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesi gerektiği, ancak Davalı … … A.Ş.’nin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin 09.01.2001 tarih ve 5210 sayılı nüshasının 153. Sayfasında 03.01.2001 tarihinde kurulduğu, kurulduğu tarihten sonra … Gümrük Müdürlüğüne tescilli 10.01.2001/716 gümrük çıkış beyannamesine göre … Tekstil yönünden 53.258.75 USD tutarında beyanname düzenlendiği anlaşıldığından davalılardan … … A.Ş.’nin de kendi adına akdi taşıyan-forwarder sıfatı ile 53.258.75 USD miktarlı davacı … firmasına ait ihracat sebebi ile doğrudan sorumlu olup, kuruluşundan önceki taşımalardan sorumlu tutulamayacağından belirtilen tutar dışındaki taleplerin … … A.Ş. Yönünden reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Dosya kapsamında bulunan diğer bilirkişi heyeti raporları, birbirleri ile ve kendi içinde çelişkiler barındırmaları, uyuşmazlığın özünü çözüme kavuşturmaktan uzak olup denetime elverişli bulunmamaları nedeniyle hükme esas olmayacakları sonucuna varılarak yukarıda açıklanan tüm nedenlerle aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-)Müflis … Dış Tic. A.Ş. yönünden açılan davanın HMK.m.150/f.5 uyarınca AÇILMAMIŞ SAYILMASINA,
2-A)Davacı … Tekstil Sanayi ve Tic Ltd. Şti. tarafından açılan davanın kabulüne, 694.419,25 USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte davalılar … …’a izafeten … ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan … … ve Lojistik A.Ş.)’den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
B)Davalı … … A.Ş.’ne izafeten ve kendi adına asaleten … ve Tic. Ltd. Şti. hakkında açılan davanın REDDİNE,
3-A)Davacı … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.) tarafından açılan davanın kabulüne, 61.731,00- USD’nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi gereğince uygulanacak faizi ile birlikte davalılar … …’a ve Davalı … … A.Ş.ne izafeten … ve Tic. Ltd. Şti.ve davalı … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan … … ve Lojistik A.Ş.)’den (Davalı … … A.Ş.’nin sorumluluğunun 53.258,75 USD ile sınırlı olmak üzere) müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
B)… … A.Ş.’ne yönelik fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
C)Davalı … ve Tic. Ltd. Şti. hakkında asaleten açılan davanın REDDİNE,
4-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli 74.379,77-TL harçtan peşin alınan 14.779,20-TL harcın mahsubu ile bakiye 59.600,57-TL harcın ( davalı … … A.Ş’ne izafeten izafeten … ve Tic Ltd Şti 4.197,91-TL’sinden sınırlı sorumlu olmak kaydıyla ) davalılar … …’e ve … … A.Ş’ne izafeten … ve Tic Ltd Şti ve … Taşımacılık Lojistik Endüstri Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan … … ve Lojistik A.Ş.)’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile hazineye gelir kaydına,
5-)Davacılar … Tekstil Sanayi ve Tic Ltd. Şti., … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.) tarafından yapılan 14.779,20-TL peşin harç, 4,96-TL başvuru harcı, (163,00-TL’si UYAP dışı geçmiş tarihli pul, tebligat giderleri olmak üzere) 896,00-TL davetiye tezkere gideri , 10.200-TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 25.880,16-TL yargılama giderinin davalılar … …’e ve … … A.Ş’ne izafeten … ve Tic. Ltd. Şti.ve davalı … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan … … ve Lojistik A.Ş.)’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılar … Tekstil Sanayi ve Tic Ltd. Şti., … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.)’ne verilmesine,
6-)Davacı … Tekstil Sanayi ve Tic Ltd. Şti. duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 127.966,01-TL nispi vekalet ücretinin davalılar … …’e ve … … A.Ş’ne izafeten … ve Tic. Ltd. Şti. ve … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan …) ‘den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı … Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’ne verilmesine,
7-)Davacı … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi) duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 14.222,82-TL nispi vekalet ücretinin (Davalı … … A.Ş.’ne izafeten … ve Ticaret Limit Şirketi’nin sorumluluğunun 12.270,81-TL ile sınırlı olmak üzere) davalılar … …’e ve … … A.Ş’ne izafeten … ve Tic. Ltd. Şti. ve … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan …) ‘den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi)’ne verilmesine,
8-)Davacı Müflis … Dış Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
9-)Davalı … ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılan 71,00-TL yargılama giderinin davacılar … Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi)’nden tahsili ile davalı … ve Ticaret Limited Şirketi’ne verilmesine,
10-)Reddedilen kısım yönünden; davalı … ve Tic. Ltd. Şti. duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 135.108,51-TL nispi vekalet ücretinin davacı … Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi 124.078,44-TL’sinden, davacı … Tekstil İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited (Yeni Unvan: … İmalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi) 11.030,06-TL’sinden sınırlı sorumlu olmak üzere müştereken ve müteselsilen tahsili ile davalı … ve Ticaret Limited Şirketi’ne verilmesine,
Davacı Müflis … Dış Ticaret Anonim Şirketi yönünden verilen açılmamış sayılması kararı kapsamında;
10-)Davalılar … …’e ve … … A.Ş’ne izafeten ve asaleten … ve Tic. Ltd. Şti. ve … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan …) duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 9.200,00-TL maktu vekalet ücretinin davacı Müflis … Dış Ticaret Anonim Şirketi’nden tahsili ile davalılar … …’e ve … … A.Ş’ne izafeten ve asaleten … ve Tic. Ltd. Şti. ve … Taş. Loj. End. Hiz. ve Tic. A.Ş. (Yeni Ünvan …)’ne verilmesine,
İlişkin davacı … ile … …A.Ş. vekili AV. … ile AV. …, müflis … vekili (iflas masası vekili) AV. … … (e-duruşma) ile AV…., davalı … , … … ve … … vekili AV. …, davalı … (Yeni Ünvan …) vekili AV. … ile AV. …’ın yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren onbeş gün içerisinde Mahkememize verilecek bir dilekçe ile veya başka bir yer Mahkemesi aracılığı ile gönderilecek bir dilekçe ile Yargıtay nezdinde Temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/12/2022

Başkan …
¸e-imzalıdı
Üye …
¸e-imzalıdı
Üye …
¸e-imzalıdı
Katip …
¸e-imzalıdı