Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/432 Esas
KARAR NO:2023/751

DAVA TARİHİ:15/12/2020
KARAR TARİHİ:20/01/2021

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkil davacı … A.Ş’nin meşru ve yetkili hamili olduğu birçok kıymetli evrakın, kargo şirketi aracılığıyla müvekkil şirketin genel müdürlük adresine gönderilirken kargo aracında kimliği belirsiz kişiler tarafından gerçekleştirilen hırsızlık olayı neticesinde çalındığını, bu hırsızlık olayı nedeniyle… Cumhuriyet Başsavcılığı’nca 2020/… soruşturma numarası üzerinden soruşturma açılmış olup, çekleri elinde bulunduran kişilerin ifadelerinin alınması için talepte bulunulduğunu, aynı zamanda çalınarak kaybolan kambiyo evraklarının iptali için …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasıyla çek iptali davası açıldığını, çalınan pek çok çekten sadece biri olan; … Bank … Şubesi’ne ait, keşidecisi …San. Ür. İml. İth. Ve Dah. Tic. Ltd. Şti. olan, … seri numaralı, 10.07.2020 keşide tarihli, 51.345,00 TL bedelli çek hakkında da çek iptaline bakan mahkemece ödeme yasağı kararı verildiğini, nitekim takip ve dava konusu çekin arkasına ödeme yasağı olduğu ibaresi işlendiğini, hal böyleyken davaya konu çekin davalı … Tekstil Nakış San. Tic. Ltd. Şti. tarafından mahkeme dosyasına ibraz edilmediği gibi, hemen sonrasında … 4. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasından icra takibine konduğunu, oysaki çekin arkasında …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasına ilişkin tedbir kararı olduğu ibaresinin açıkça yazılı olduğunu, buna rağmen çalıntı çekin davalı tarafça kötü niyetle icra takibine konu edildiğini, davalının, çekin çalıntı olduğunu bile bile iktisap etmiş olup kötü niyetli olduğunu, oysa ki müvekkil şirketin bir faktoring şirketi olup söz konusu çek faktoring sözleşmesine istinaden lehtar konumundaki … Mad. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından müvekkil faktoring şirketine temlik edildiğini, durum bu şekildeyken çek çalındıktan sonra faktoring müşterisi ( …) ile hiçbir tanışıklığı ve ticari ilişkisi olmayan … adlı şahıs tarafından önce … Tekstil İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. isimli şirkete cirolanmış, onun tarafından da … Tekstil İnş. San. Tic. Ltd. Şti. Adlı Şirkete Cirolanan Çek, Son Ciranta Olarak Davalı … Tekstil Nakış San. Ve Tic. Ltd. ŞTİ. adlı şirketçe icra takibine konu edildiğini, bu noktada taraflarınca çalınan 5 adet çekten ötürü daha evvel …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında davanın konusunun çekteki ciro silsilesi ile …. Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan davanın konusunu teşkil eden çalıntı beş çekte de Lehdardan sonraki ciro sıralaması -son ciranta hariç- tamamen aynı olduğunu, son ciranta olarak davalı … Tekstil firması yerine “… Tekstil San. Tic. Ltd. Şti.” görüldüğünü, tüm çalıntı çeklerde lehtar şirketlerin müvekkil faktoring şirketlerinin müşterileri olduğu için her çekte ayrı lehtar şirketlerin yer aldığını, ancak çalıntı olayından sonra faktoring müşterisinden sonra yer alan ciroların hep aynı şirketler ve hep aynı sıralama ile çeklerde yer almaları hayatın olağan akışına ters olduğunu, yine tüm bu çeklerin müvekkil faktoring şirketinin müşterileri olan lehtarın şirketlerin cirosundan sonra çalındığını, tüm bu çeklerin keşidecisinin ve lehtarlarının farklı olmasına rağmen çeklerin istisnasız hepsinin … tarafından … firmasına cirolanması ve aradaki ciro silsilesinin hep aynı şirketler olması ve sıralarının dahi değişmemesinin ilginç olduğunu, tüm bu çeklerde son hamil olan şirketlerin vekilinin adının da değişmediğini, takiplerde veya müdahale dilekçelerinde yetkili hamil veya alacaklısı vekili olarak sürekli Av. … vekilleri olarak yer aldığını, müvekkil faktoring şirketinin kayıp çekleri, sürekli olarak son ciranta … isimli firma tarafından takibe konulduğu gibi, başka mağdurlara ait kargoda çalınmış çekler de ne tesadüftür ki yine bu firmaca takibe konulduğunu, nitekim …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında… isimli davacı tarafından hırsızlık konusu iki çek için istirdat davası açıldığını, söz konusu ciro zincirindeki …, … ve … Tekstil isimli şirketlerin ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapıldığında aralarında gerçek bir ticari ilişki olmadığı, bu şirketlerin sırf hırsızlık sonucu ele geçirilmiş çekleri tahsil edebilmek adına kurulan paravan şirketler olduğu , gerçek bir ticari faaliyeti olmayan şirketler olduğunun ortaya çıkacağını, arz edilen nedenlerle davalı firmanın kötüniyetli olduğunun açık olup mahkemece davalının bir an için kötüniyetli olmadığı kanaati hasıl olsa dahi davaya konu çekin meblağı da gözönüne alındığında mezkur madde metninde geçen “iktisabında ağır kusurlu” olduğunun son derece açık olup yargılama aşamasında işbu durum ortaya çıkacağını, ancak uygulamada sıkça karşılaşıldığı üzere bu işe yeltenen firmaların çoğu kez içi boş, malvarlığı olmayan ve dolayısıyla da davacı lehine bir karar alınsa dahi yargılama aşamasında tahsil edilen çek bedellerinin tahsili davalının malvarlığının tespit edilmemesi üzerine semeresiz kalmakta; hal böyle olunca da Mahkemelerce adalete ve hakkaniyete uygun olarak karar verilse dahi ödenen çek bedelinin iadesinin maalesef mümkün olmamakta ve sonucu itibariyle de tecelli etmeyen adalet beraberinde büyük mağduriyetlerin oluşmasına sebebiyet vereceğini, bu nedenle davanın kabulü halinde adaletin tam manası ile tecelli edip hakkın elde edilmesine engel olunmaması açısından HMK.389.md.si gereğince uyuşmazlığa konu çekin yargılama süresince İhtiyati Haciz de dahil olmak üzere icra takibine konu edilmemesi ve icra dosyalarında yatan paraların davalıya ödenmemesi yönünden İhtiyat-i Tedbir kararı verilmesini, neticeten davanın kabulü ile öncelikle, talebe konu çekin takibe konulması nedeniyle teminatsız olarak ya da uygun teminat mukabilinde … 4. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı icra dosyasındaki takibin durdurulmasını, icra dosyasına yatan paranın davalı tarafa ödenmemesi yönünde ivedi olarak İhtiyati Tedbir Kararı verilmesini, … 4. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında tahsil edilen bedelin tahsil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan istirdadına karar verilmesini, vekalet ücretinin ve yargılama giderinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA DİLEKÇESİ Davacı vekili ve birleşen dava dilekçelerinde özetle; Müvekkili şirketin meşru ve yetkili hamili olduğu birçok kıymetli evrakın kargo aracında hırsızlık olayı sonucunda çalındığını, buna ilişkin olarak İstanbul CBS 2020/… sor. Sayılı dosyasının açıldığını, ayrıca çalınan kambiyo evraklarının iptali için …. ATM … esas sayılı dosyası ile çek iptali davasının açıldığını, çalınan çeklerden keşidecisi ……. Ltd. Şti olan … Bank … Şubesine ait … seri numaralı, 10/07/2020 keşide tarihli, 51.345,00 TL bedelli çekin davalı tarafta olduğunun öğrenilmesi üzerine davalı aleyhine İstanbul… ATM… esas sayılı dosyası ile istirdat davası açıldığını, keşidecisi … … … A.Ş. Olan … Bankası … Şubesine ait … çek nolu, 25/08/2020 keşide tarihli, 50.000,00 TL bedelli çek için iş bu davayı açtıklarını, davalının davaya konu çekin tahsili için … 5. İcra Dairesinin … esas sayılı dosyası ile takip başlattığını, müvekkili şirketin bir faktoring şirketi olduğunu, faktoring sözleşmesine istinaden lehtar şirketler tarafından müvekkil şirkete temlik edildiğini, çeklerin keşidecilerinin ve lehtarları farklı olmasına rağmen lehtardan sonraki cirantaların sırasıyla birebir aynı olmaları davalıdan önceki cirantaların paravan şirket olduklarını gösterdiğini, davalının basiretli davranmayıp açıkça ağır kusurlu ve çekleri iktisap ederken aynı zamanda kötü niyetli olduğunu, hukuki ve fiili irtibat bulunan İstanbul 12. ATM’nin 2020/432 esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini, çekin istirdadına, çek bedelinin tahsil edilmiş olması halinde ise tahsil edilen bedellerin tahsil tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan istirdatını, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
ASIL DAVA CEVAP : Davalı vekili asıl davada sunmuş olduğu cevap dilekçesinde özetle; Davacının dava konusu çekte keşideci ve ciranta olmadığını, icra dosyasında da borçlu olmaması nedeni ile davacının aktif dava ehliyeti olmadığını, davacının dava konusu çekin kargoya teslim edildiği hususunu ispat edemediğini, davacı tarafın kusurlu eylemiyle zarar oluşumuna tek başına sebebiyet verdiğini, müvekkili şirketin yetkili hamil olduğunu, çek iptali davasının takip alacaklısının takip hakkınt engellemediğini, açıklanan nedenlerle; davacının aktif husumet ehliyeti olmaması nedeniyle açılan davanın usulden reddine, esastan teddine, davacının 0420 den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekaler ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davalı vekilince cevap dilekçesi sunulmadığı anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
İddia, savunma hep birlikte değerlendirilmiştir.
Dava istirdat davasıdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık davalının çeki kötü niyetle veya ağır kusurla iktisab edip etmediği, davacının davalıdan çek bedelinin istirdatını talep edip edemeyeceği noktalarında toplanmaktadır.
Dosyanın incelenmesinde işbu mahkememiz dosyası ile tarafları aynı olduğu davanın konusunun işbu davaya konu çeklerin istirdatına yönelik olduğu hususunda dava açıldığı, … … 6.Asliye Ticaret Mahkemesinin … esasına kaydı yapılan dosyada, mahkemenin 20/11/2021 tarih, … esas, … karar sayılı birleştirme kararı neticesinde dosyanın mahkememiz dosyası ile birleştirilmesine, yargılamanın mahkememiz dosyası üzerinden devamına karar verilmiştir.
Davacı vekilince dava dilekçesi ile birlikte ihtiyati tedbir talebinde bulunulduğu, Mahkememizin 04/09/2020 tarihli ara kararı ile İİK’nın 72/2 ve 72/3 maddeleri gereğince icra takibinden sonra, tedbir yolu ile icra takibinin durdurulması yönünde karar verilemeyeceği bu nedenle işbu talebinin reddine, ancak dosyaya sunulan savcılık ifadeleri, faktoring sözleşmesi ve diğer deliller, kayıtlar dikkate alındığında ise yaklaşık ispat koşulunun gerçekleştiği sonucuna varıldığından icra veznesine yatırılacak olan paranın dava sonuna kadar alacaklıya ödenmemesi yönündeki tedbir isteminin kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Mahkememiz işbu dosyasında iddia ve savunmalar alınmış, taraflarca sunulan bilgi ve belgeler, mahkememizce celp edilen bilgi ve belgeler hep birlikte değerlendirilmiş, uyuşmazlık konusunun uzmanlık gerektirdiği görüşü ile tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılarak rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi raporunda özetle; Dava ve icra dosyası ile davacı şirkete ait ticari defter kayıtlarının tetkiki sonucunda takdir mahkemeye ait olmak üzere; Dava konusu çekin; …-… Şubesi/… ait … nolu 10.07.2020 keşide tarihli 51.345,00 TI. bedelli çekin dava dışı …. San. Ür. İml. İth. Ve Dah. Tic. Ltd. Şti. tarafından dava dışı … San. Tic. Ltd. Şti. adına keşide edilmiş olduğu, çekin arkasındaki ciro silsilesine göre; …San. ve Tic. Ltd. Sti., …, … Tekstil İç ve Dış Tic. Ltd. Sti., … Tekstil İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. cirosu ile davalı … Tekstil Nakış San. ve Tic. Ltd. Şti. ne verilmiş olduğunu, davalı faktoring şirkeri ile dava dışı …San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında akdedilen 07.04.2020 tarihli 500.000,00 TL limitli Faktoring Sözleşmesi kapsamında; davacı şirkete temlik edilen fatura borçlusunun …. San. Ür. İml. İth. Ve Dah. Tic. Ltd. Şti. olduğu, fatura karşılığında davacı şirkete teslim edilen dava konusu çekin fatura borçlusu şirket tarafından … Tekstil Nakış San. ve Tic. Dtd. Şti. ne verilmiş olduğunu, Davalı faktoring şirkeri ile dava dışı …San. ve Tad. Şti. arasında akdedilen 07.04.2020 tarihli 500.000,00 TL limitli Faktoring Sözleşmesi kapsamında; davacı şirkete temlik edilen fatura borçlusunun …. San. Ür. İml. İth. Ve Dah. Tic. Ltd. Şti. olduğu, fatura karşılığında davacı şirkete teslim edilen dava konusu çekin fatura borçlusu şirket tarafından keşide edilerek fatura alacaklısı şirkete verildiği ve bu şirket tarafından ciro cdilerek davacı faktoring şitketine teslim edildiğini, buna göre dava konusu çekin Faktoring işlemine konu edildiğini, davacı şirketin ticari defter kayıtlarında; dava konusu 10.07.2020 tarih 51.345,00 TL miktarlı çekin 07.04.2020 tarihinde Portföye olduğunu, faktoring sözleşmesi çerçevesinde; dava konusu çeke ait faktöring işlemine istinaden, davacı faktöring şirketi tarafından dava dışı … San. Ltd. Şti. firmasına 07,04.2020 tatihinde 47.750.00 TI ödeme yapılmış olduğunu, davalı şirket tatafından incelemeye ticari defter kayıtları ve dava konusu çekin iktisabına dayanak alacağı doğuran fatura veya benzeri belge sunulmamış olduğu yönündeki görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, taraflarca rapora karşı beyan ve itirazlar sunulmuştur.
Tarafların rapora karşı beyan ve itirazlar değerlendirilmiş, dosyanın yeniden bilirkişiye tevdi ile birleşen dosyada dikkate alınarak, asıl ve birleşen dosyalar kapsamında rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi ek raporunda özetle; İncelemeye sunulan davacı şirketin ticari defter ve kayıtları ile dosya muhteviyatı belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarının aşağıda arz edildiğini, Asıl Dava ve Birleşen Dava dosyasında davacı, dava konusu hamili bulunduğu çeklerin çalındığı ve davalı şirket tarafından icta takibine konu edilmiş olduğu sebebiyle dava konusu çekin davalı şirketten istirdadını talep ettiğini, asıl dava konuşu çekin; …-… Şubesi/… ait … nodu 10.07.2020 keşide tarihli 51.345,00 TL bedelli çekin dava dışı …. San. Ür. İml. İth. Ve Dah. Tic. Ltd. Şti. tarafından dava dışı … Mad. San, Tic. Ltd, Şti. adına keşide edilmiş olduğunu, çekin arkasındaki ciro silsilesine göre …san. Ve tic. Ltd. Şti, …, … tekstil İç ve Dış tic. Ltd. Şti., … Tek.İnş. San ve tic. Ltd. Şti cirosu ile davalı … Tekstil Nakış san. Ve tic Ltd. Şti ne verilmiş olduğunun anlaşıldığını, davacı tarafından, dava konusu çekler için …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını, İstanbul CBS 2020/… esas sayılı dosyası ile dava konusu çekler hakkında davacı şirket tarafından başvuruda bulunulduğunu, birleşen dava konuşu çekin; … … Şubesi/… ait … nolu 25.08.2020 keşide tarihli 50.000,00 TT. bedelli çekin dava dışı … … A.Ş. tarafından icra dosyasına 28/09/2020 tarihinde 51.120,00 TL ödeme yapıldığının görüldüğünü, Davalı … Teks…. Ltd.Şti. Tarafından açılan icra takiplerinin asıl davaya konu 10/07/2020 tarihli 521.345,00 TL bedelli çeke ilişkin 20/07/2020 tarihinde … … Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile icra takibinin yapılmış olduğunu, çekin keşidecesinin ….. Ltd. Ş ti tarafından icra dosyasına 28/09/2020 tarihinde 71.150,00 TL ödeme yapılmış olduğunu, birleşen davaya konu 25/08/2020 tarihil 50.000,00 TL bedelli çeke ilişkin 22/09/2020 tarihinde … … Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile icra takibi yapılmış olduğunu, çekin keşidecesinin … Mad…. A.Ş tarafından icra dosyasına 23/09/2020 tarihinde 51.120,00 Tl ödeme yapılmış olduğunun görüldüğünü, Davacı şirket tarafından birleşen dava dosyasına sunulan belgelerde davacı Devir…. A.ş ile dava dışı … ..Ltd. Şti arasında akdedilmiş 07/04/2020 tarihli 1.000.000,00 TL limitli Faktoring sözleşmenin mevcut olduğunu, Faktoring sözleşemenin tarafı olan … …. Ltd. Şti tarafından dava dışı … …… .AŞ adına tanzim edilen26.03.2020 tarihli … no.lu 287.752,444 TL tutarlı faruranın Faktoring sözleşmesi kapsamında 07.04.2020 tarihinde davacı şirkete 50.000,00 TL bedel olarak temlik edilmiş olduğunu, faturaya karşılık birleşen dava konusu 25.08.2020 tarihli 50.000,00 TL bedelli cekin ayrı tarihte davacı şirkete teslim edilmiş olduğunu, faturaya karşılık birleşen dava konusu 25/08/2020 tarihli 50.000,00 TL bedelli çekin aynı tarihte davacı şirkete teslim edilmiş olduğunu, buna göre davacı Faktoring şirketi ile dava dışı … Asfalı İnşaat taahhut şirketine temlik edilen fatura borçlusunun dava dışı … … … A.Ş. olduğunu, fatura karşılığında davacı şirkete teslim edilen birleşen dava konusu çekin fatura borçluşu şirket tarafından keşide edilen çek fatura alacaklısı şirketçe teslim edildiğini, buna göre dava konusu çekin faktoring işlemine konu edildiğinin anlaşıldığını, davacı şirket tarafından incelemeye ibraz edilen ticari defter kayıtlarımın tetkikinde; Birlesen Dava konusu çek ve faktöring işlemine ilişkin kayıtların; * Davacı şirketin, faktoring sözleşmesi kapsamında dava dışı … … Ttd. Şti den temlik almış olduğu fatura karşılığında, dayacı şirkçte teslim edilen dava konusu 25.08.2020 tarih 30.000.00 TL miktarlı çekin 07.04.2020 tarihinde Porrföye giriş kaydının yapılmış olduğunu, Faktoring sözleşmesi çerçevesinde; dava konusu çeke ait faktöring işlemine istinaden, davacı faktöring şirketi tarafından dava dışı … … Ltd. Şti. firmasına 07.04.2020 tarihinde 45.000,00 TL ödeme yapılmış olduğu tespit edildiğini, Birleşen dava konusu çekin dava dışı … … Ltd. Şti kaşe ve imzası ile ciro edilerek Faktoring sözleşmesi kapsamında davacı faktoring şirketine teslim edilmiş olduğun ve dava konusu çek bedeline istinaden davacı şirket tarafından dava dışı şirkete ödeme yapıldığının anlaşıldığını,
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 38’inci maddesinin birinci fikrasına göre, “Faktoring sözleşmesiz mal veya hizmet satışından doğmuş fabura ile tevsik edilen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilehilen mal veya bizmet satışına bağlı doğucak alacakları devir almak. sureliyle, faktaring sirketinin müşterisine sağladığı tahtilat, borçlu ve müşteri hesaplarının tutulmasının yani sıra finansman veya faktoring garanti fonksiyonlarından herhangi birini yada tümünü içeren sözleşmedir” Genel olarak ülkemizde yurriçi faktoring işlemleri, mal ve hizmet satışından doğmuş (fanuraya bağlanmış) veya doğacak olan (henüz faruraya bağlanmamış) alacakların faktoring şirketi tarafından temlik alınması suretiyle gerçekleştirildiğini, Faturaya bağlanmış olan bir alacak temliknameyle temlik alınarak fatura borçlusuna bildirilmekte ve fatura bedelinin faktoring şirketine ödenmesi istenmekte ve vadesinde fatuta bedelinin tahsili faktoring şirketi tarafından sağlarımakta veya faturaya bağlanmış bir alacak, farura ve fatura bedelinin ödenmesini sağlayacak çek veya senetlerle birlikte faktoring şirketincc temlik alınmakta ve kiymetli evrakın tahsili ile fatura bedeli de tahsil edilmiş olduğunu, 6361 sayılı Finansal kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunun 9/2 maddesinde “Faktoring Şirketi Kurulca belirlenen belirlenen usul ve esaylar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayanıyor olsa bile. bir mal veya hizmet satışından fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar ımemmde tevsik edilmeyen mal veya hizmet satışma bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez..” şeklinde olduğunu,
9/3 maddesinde ise “ Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring sirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya – önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruşa var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğer ki faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borşlunun zararına hareket etmiş olsun ” hükmünün mevut olduğunu, dolayısıyla faktoring şirketleri devir aldığı alacak, bir kambiyo senedinden kaynaklanıyor olsa bile alacağı doğuran temel ilişkiye ait fatura veya benzeri belgelerle bunu tevsik etmesi gerektiğini, bu hüküm “düzenleyici amir bir hüküm” olarak kabul edildiğini, Faktoring şirketinin müşterisinden temliken aldığı bir alacağı takip edebilmesi için; alacak bir kambiyo senedinden kaynaklansa bile faktoring sözleşmesi ile beraber, alacağı doğuran temel satım ılıskısınc ait fatuta ve benzeri belgeleri de ibraz etmek zorunda olduğunu, Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin“Alınan kambiyo senedi veya diğer senetler” başlıklı 8. Maddesinin birinci fıkrasına göre, faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senctlerin alınması halinde, alınan kambiyo şenedi veya diğer senetreki ciro silsileşinde kuruluşa kambiyo senedi veya diğer senedi ciro edip veren kişinin, devranılan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşideceinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerekeceğini, Fatura ile kamhiyo senedi veya diğer senctteki tutarın uyumlu olmasına dikkat edileceğini, kuruluş tarafından kullanılan faktoring programları bu uyumu gözetecek ve uyumsuzluk söz konusu olduğunda işlem yapılmasına olanak vermeyecek şekilde yapılandırılacağını, dolayısıyla davalının öncelikle devraldığını, alacak bir kambiyo senedinden kaynaklanıyor olsa dahi. Alacağı doğuran temel satım ilişkisinin fatura yada benzeri belgeler ile tevsik edilmiş olduğunu tespit etmek zorunda olduğunu, ihtilaf konusu olayda da davacı Farktoring şirketinin dava dışı …… Ltd. Şti. İle imzalanan Faktoring sözleşmesi kapsamında borçlusu … Mad… A.Ş adına tanzim etmiş bulunduğu 26/03/2020 tarihli 287.752,44 TL tutarlı fatura alacağının 50.000,00 TL kısmını temlik almış olduğu ve buna karşılık teslim edilen birleşen dava konusu çeki tahsil etmek üzere davacı şirketin teslim olduğunun teslim almış olduğunun görülmekte olduğunu kök rapordan davacı Faktoring şirketin dava dışı … … Ltd ile imzalanan faktoring sözleşmesi kapsamında borçlusu Değirmenci… Ltd.Şti adına tanzim etmiş bulunduğu 01/04/2020 tarihli 51.344,16 Tl tutarlı fatura alacağına temlik almış olduğu ve buna karşılık teslim edilen asıl dava konusu çeki tahsil etmek üzere davacı şirketin teslim almış olduğunun görüldüğünü, davalı şirket tarafından incelemeye ticari defter ve kayıtları ve dava konusu çekin iktisabına dayanacak alacağın doğuran fatura veya benzeri belgesi sunulmadığını, bu husustaki nihai değerlendirmenin mahkemenin takdirinde olduğu görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup, davacı vekilince bilirkişi ek raporuna karşı itiraz dilekçesi sunulmuştur.
Davacı vekilince 28/09/2020 tarihli ıslah dilekçesi ile kısmen ıslah taleplerinin kabulü ile dava konusu ettikleri çekten başka ayrıca keşidecisi … San. Tic. A.Ş. olan, … Bankası … Şubesine ait … çek nolu, 25.08.2020 keşide tarihli, 50.000 TL tutarlı çek için … 5. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takibinin durdurulmasına ve icra dosyasındaki paranın davalıya ödenmemesi yönünden ihtiyati tedbir kararı verilmesini, kısmen ıslah sonucunda: Keşidecisi … San. Tic. A.Ş. olan, … Bankası … Şubesine ait … çek nolu, 25.08.2020 keşide tarihli, 50.000 TL tutarlı çek ile asıl dava konusu edilen; … … Şubesine ait, keşidecisi …San. Ür. İml. Ve Dah. Tic. Ltd. Şti. olan, … seri numaralı, 10.07.2020 keşide tarihli, 51.345,00 TL bedelli çekin davalıdan istirdadını, çeklerin bedellerinin bahse konu icra takipleri neticesinde ödenmiş olması ve süreç içinde ödenmek zorunda kalınması halinde tahsil edilen bedelin tahsil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte çek bedellerinin davalıdan istirdadını, vekâlet ücreti ile yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Taraflar arasındaki ihtilafın; Çekin davacı rızası hilafına elinden çıkıp çıkmadığı, davacının davalıdan çekin ya da ödemiş olduğu bedelin istirdatını talep edip edemeyeceği noktalarında toplandığı görülmüştür.
TTK m. 792’ye göre; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür”, istirdat davası açılabilmesi için çekin rıza dışı elinden çıkmış olması, çeki ele geçiren kişinin bilinmesi ve çeki ele geçiren kimsenin kötü niyetti veya ağır kusurlu olması gerekmektedir. İstirdat davasında davalı taraf, çeki kötü niyetli olarak veya ağır kusurlu olarak iktisap eden kimsedir. Davacı ise çeki rızası dışında elinden çıkmış hamildir. Bu davada, davacının, senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran şahsın kötü niyetti veya iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerektiğini, davacı taraf ispaf yükü altındadır. Buna göre davacı, çekin rızası dışında elinden çıktığını, meşru hamilin kendisi olduğunu, çeki eline geçiren kimsenin kötü niyetli veya iktisapta ağır kusuriu olduğunu iddia ve ispat yükü altındadır.
Nitekim YARGITAY II. HD, T. 23.12.2014 ve E. 2014/10768 ıK. 2014/20288 sayılı kararında “…Dava, 6102 sayılı yasanın 792. maddesine dayalı istirdat istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Çek üzerindeki ciro silsilesi tam olup, davalının yetkili hamil olduğu anlaşılmaktadır. Anılan yasa maddesinde “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklinde belirtilmektedir. Bu madde hükmüne göre, davalının çeki edinme nedenini kanıtlama yükümlülüğü yoktur. Davalının çekin rıza dışında elden çıktığını bilmesi veya bilebilecek durumda olması gerekir. Çekin rıza dışı elden çıkması halinde ispat yükü, çekin yetkili hamili olduğunu ve rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının iddiasını kesin ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerekmektedir. Mahkemece davacının çekin yetkili hamili olduğu belirlenememiş, davalının dava konusu çeki hırsızlık eyleminden sonra iktisap etmiş olması ve defter kaydının bulunmaması davalının cirantası ile ticari ilişkisi bulunmadığını ve davalının çeki iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermemekte olduğu, davalının çeki edinme nedenini ispat yükümlülüğünde olmadığını, davalının çekin rıza dışı elden çıktığını bilmesi veya bilebilecek durumda olması gerektiğini, bu dava bakımından ispat yükünün çekin yetkili hamil olduğunu ve çekin rızası dışında elinde çıktığını ileri süren davacıya ait olduğunu ve davacının bu hususları kesin ve inandırıcı delillerle ortaya koyması gerektiğini, davalının çeki rıza dışı elden çıktıktan sonra iktisap etmesinin ve defter kaydının bulunmamasının davalının cirantası ile ticari ilişkide bulunmadığını ve davalının çeki iktisapta ağır kusurlu ortaya koymadığını ifade etmektedir.
Davacı, davalının çeki iktisabında kötüniyetli olduğu/ ağır kusurlu olduğu hususunu ispat edememiş olup davacı yemin deliline dayanmış ise de davalı hamilin iktisapta kötü niyetli veya ağır kusurlu olup olmadığı hususunda yemin teklif edilmesi mümkün değildir (Yargıtay 19.Hukuk Dairesi’nin 25/04/2012 tarihli 2012/1014 E., 2012/6911 K. sayılı emsal kararı).Davacı soruşturma evrakının neticesinin beklenmesini talep etmiş ise de, dosya içeriğinde çeklerin iktisabı konusunda davacı -müştekinrin şikayet dilekçesinden başkaca hiçbir bilgi olmadığından neticesinin beklenmesinin de yargılamaya bir yararı olmayacağından bu talebin reddi gerekmiştir.
Dava konusu çeke ilişkin davalının, şekil anlamda meşru ciro silsilesine dayanarak çeki iktisap ettiğinden bu durum davalının iyi niyetli hamil olduğunu ispatlar niteliktedir. Davacı tarafın, işbu çeki iktisap ederken kötü niyetli hareket edildiğini ispatlayamamaktadır. Bu durumda, davacı ispat yükünü yerine getiremediği gibi ileri sürdüğü delillerle de bu hususun kanıtlanması olanaklı olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Asıl ve birleşen davanın reddine,
Asıl dava yönünden;
2-Alınması gereken 269,85 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 876,85 TL harcın mahsubu ile fazla alınan 607,00 TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-Yargılama giderinin davacı üstünde bırakılmasına,
4-Davalı kendini vekille temsil ettirdiğinden lehine Asgari Ücret Tarifesi gereği 17.900,00TL ücret takdirine, bunun davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
Birleşen dava yönünden;
5-Alınması gereken 269,85 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 853,88TL harcın mahsubu ile fazla alınan 584,03 TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
6-Davalı kendini vekille temsil ettirdiğinden lehine Asgari Ücret Tarifesi gereği 17.900,00-TL ücret takdirine, bunun davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
7-Yargılama giderlerinin davacı üstünde bırakılmasına,
8-Karar kesinleşinceye kadar yapılacak giderlerin davacının yatırmış olduğu gider avansından karşılanmasına, karar kesinleştikten sonra bakiye avansın davacıya iadesine,
Dair, HMK 345 maddesi uyarınca kararın taraflara tebliğ edildiği tarihten başlayarak iki hafta içinde HMK 342 maddesi gereğince düzenlenmiş dilekçe ile HMK 343 maddesi uyarınca mahkememize veya başka bir mahkemeye yapılacak başvuru ile HMK 341/1 maddesi uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olarak davacı vekilinin yüzüne karşı verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 0/10/2023

Katip … Hakim …
e-imzalıdır e-imzalıdır