Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/199 Esas
KARAR NO : 2022/727
DAVA : Banka Teminat Mektubunun İadesi Ve Depo Edilmesi (Tahsil İstemli)
DAVA TARİHİ : 18/03/2020
KARAR TARİHİ : 06/07/2022

Mahkememizde görülmekte olan Banka Teminat Mektubunun İadesi Ve Depo Edilmesi (Tahsil İstemli) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, Müvekkili ile davalı arasında imzalanan 25/11/2015 tarihli ‘LPG İle Çalışan Karayolu Taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayilik Sözleşmesi’ uyarınca akaryakıt istasyonu işletmekte ve davalıdan düzenli LPG/Akaryakıt temin etmekte olduğunu; akaryakıt istasyonunun hemen önünde yer alan … Gişelerinin 2 yılı aşkın süre boyunca kapalı kalması sonucu Müşteri araçlarının istasyona uğrayamadığını, akaryakıt satışlarını sürdürmenin imkansız hale geldiğini; ülkedeki ekonomik krizin de etkisiyle müvekkilinin ekonomik durumunda oldukça ciddi zararlar oluştuğunu; bu süreçte taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi geçerliliğini sürdürürken, davalının 08.01.2016 / … tarih ve referans sayılı 200.000,00-TL’lık teminat mektubunu hukuka aykırı ve haksız olarak paraya çevirdiğini; bunun müvekkilinin mahvına ve bankalar nezdinde ciddi sıkıntılar yaşamasına neden olduğunu; Teminat Mektubunun paraya çevrildiği dönemde müvekkilinin yalnızca 91.159,48 TL ana para borcu bulunduğunu, mektuptan bakiye 108.840,52 TL’lık tutarın, başkaca borcu olmamasına karşılık iade edilmediğini; haricen yapılan görüşmelerde, davalının fazla miktarın iade edilmemesine gerekçe olarak, taahhüt edilen miktarda mal alınmamasına binaen kar kaybı ve cezai şartı gösterdiğini, bunun hukuken geçerli bir gerekçe olmadığını, alımı taathhüt edilen miktarın mücbir sebep ortaya çıkıncaya kadar sürdüğünü, bir an için farklı düşünülecek olsa dahi, davalının buna yönelik herhangi bir itirazda bulunmayarak sözleşmenin devamı konusunda müvekkilinde güven oluşturduğunu; davadan önce uyuşmazlığın çözümü için 16.01.2020 tarihinde ihtarname gönderildiğini, 27.01.2020 tarihinde arabuluculuk başvurusu yapıldığını, ancak sonuç alınamadığını; haksız davranışları ile müvekkilinin zararının devamına neden olan davalı hakkında, zorunlu olarak ihtiyati haciz talep ettiklerini belirterek, fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydıyla; kısmi dava biçiminde olacak şekilde şimdilik 10.000 TL’nin Teminat Mektubunun paraya çevrildiği tarihten itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsiline; davalını gerek yedinde gerekse üçüncü şahıslardaki taşınır ve taşınmazlarıyla birlikte hak ve alacaklarının borca yetecek miktarının teminatsız olarak ihtiyaten haczine; yargılama gideri ve ücreti vekalet ücretinin davalıya yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde, Taraflar arasında bayilik sözleşmesinden kaynaklanan ticari ilişkinin bulunduğu, davalının müvekkiline borcunun olduğu ve müvekkiline verilen teminat mektubun paraya çevrildiği hususlarının doğru olduğu; uyuşmazlığın paraya çevrilen teminat mektubu bedelinden cari hesap borcu düştükten sonra kalan meblağın davacıya gönderilmemesinden kaynaklandığını; davalı ile yapılan sözleşme ile davalının sözleşme süresi boyunca 3.000 ton LPG alımı yapması şartıyla davalıya 210.000-TL peştemaliye bedeli ödendiğini; davalının sözleşme süreci boyunca aldığı 889.277 kg …alımı ile taahhüt ettiği miktarın kıstelyevm usulü ile hesaplanan kısmının, teminat bedelinin paraya çevrilen kısmından cari hesap borcu düşülmesi sonucunda kalan bedele sayıldığını, bu nedenle davacıya iade edilmediğini; Bayilik Sözleşmesinin 31/d maddesinin “Bayinin muaccel borçlarını vadesinde ödememesi halinde her nevi teminatın İpragaz tarafından aynı şekilde nakde çevrilerek artan miktar teminat olarak tutulmaya devam edilebilecektir…” hükmünü içerdiğini; … İle Çalışan Karayolu Taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayilik Sözleşmesi’ne Ek Protokolün 3.5. maddesinin, “Mücbir sebeplerde dahil olmak üzere herhangi bir sebeple Bayilik Sözleşmesinin sona ermesi halinde Bayi, İpragaz’dan almış olduğu Peştemaliye Bedelini kıstelyevm usulüne göre …’a 7 (yedi) gün içinde nakden geri ödeyecektir” hükmünü içerdiğini; Teminat Mektubunun bakiye tutarının iade edilmemesinin davacıya ödenen peştemaliye bedelinin kıstelyevm usulü ile hesaplanarak iade alınmasından kaynaklandığını; taraflar arasındaki sözleşme gereklerinin, ancak davacı tarafın yapacağı düzenli LPG alımı ile sağlanabileceğini, aksinin ticari ilişkinin ruhuna aykırı olduğunu, düzenli alımların yapılmadığı dönemlere ilişkin müvekkilinin itirazda bulunmayışının ilişkinin devam edeceği yönünde davacıda güven oluşturulduğu iddiasının kabul edilemeyeceğini; Protokolde davacının yıllık 600 ton alım yapmasının öngörüldüğünü, davacıya mal verilmeye devam edilmesinin sözleşme ve protokolün diğer maddelerinin hükümsüz kaldığı anlamına gelmediğini, davacının müvekkiline cari hesap borcunun 91.159,48-TL değil, 141.730,75 TL olduğunu, 200.000-TL’lık teminat mektubunun paraya çevrilmesi ile kalan 58.269,25 TL’nin paştemaliye bedeline istinaden tutulduğunu; Sözleşmenin 35.maddesinde hangi hallerin mücbir sebep olduğunun belirtildiğini, ne sözleşmede, ne de sektörel uygulamalarda yol çalışmalarının bayi için mücbir sebep olarak kabul edilmediğini; Teminatın paraya çevrilmesi ile bakiyenin peştemaliye bedelinin kıstelyevm usulü ile hesaplanmış kısmına sayılmasının son derece doğal ve hukuka uygun olduğunu belirterek, haksız ve mesnetsiz davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Dava Alacak davasıdır.
Taraflar arasındaki ihtilafın; davacı ile davalı arasında imza edilen bayilik sözleşmesi nedeni ile verilen teminat mektubunun davalı tarafından paraya çevrilmesinde haksız olup olmadığı, davacının bu teminat mektubu kaynaklı davalıdan alacağının olup olmadığı noktalarında toplandığı görülmüştür.
Mahkememizce 08/06/2020 tarihinde davacının ihtiyati haciz talebinin reddine karar verilmiştir.
Tarafların iddia, itirazları ve tüm dosya kapsamı doğrultusunda var ise alacağın belirlenmesi için dosya bilirkişiye tevdi edilmiştir.
Bilirkişi 16/03/2021 tarihli raporda özetle;
“24.01.2019 tarihinde Teminat Mektubu bedelinin (200.000,00-TL) Cari Hesap ekstresine yansıtılması ile birlikte, 141.730,66-TL’sının Cari Hesap borcunun mahsubu ile kalan (200.000,00-141.730,75-) 58.269,25-TL, sözleşmenin feshedilmemiş olmasına bağlı olarak peştemaliye alacağına mahsup edilemeyeceğinden davacı alacağı olarak değerlendirilmektedir. Yine, Cari Hesaba, bu mahsuptan sonra 13.03.2019 tarihinde ödendiği anlaşıları 4.220,00-TL davacı alacağı olarak tespit edilmektedir. Her iki kalemin toplanması ile oluşan (58.269,2544.220z) 62.489,25-TL davacının davalıda oları alacağı olarak hesaplanmaktadır. Davalı Dava Dilekçesinde şimdilik 10.000,00-TL talep etmiştir.
Sözleşme feshedilmemiş olsa dahi davalının peştemaliye bedelini geri isteyebileceğinin kabul edilmesi halinde ise; davalının, peştemaliye bedelinin sözleşmenin süresine göre hesaplanması durumunda 82.528,74-TL, satılan ürünün miktarına göre hesaplanması halinde ise 147.750,40-TL alacağı hesaplandığından, davacının alacağının bulunmadığı değerlendirilmektedir.
Sözleşme feshedilmeden kalan peştemaliye bedelinin iadesi istenemeyeceğinden davacının, davalıdan peştemaliye iade bedeli olarak kesilen 58.269,25-TL ve mahsuplardan sonra borç kalmadığı halde ödenen 4.220,00-TL olmak üzere 62.489,25-TL alacağının bulunduğu;
Davalının peştemaliye bedelinin iadesini isteyebileceğinin kabul edilmesi halinde işe davacının alacağının bulunmadığı;
Davacının alacaklı kabul edilmesi halinde, kabul edilecek alacağa, dilekçesindeki talebi ile bağlı kalmak üzere, 3095 S.K’na göre TCMB’ca avans işlemlerine uygulanan (dava tarihinde %13,75) avans faizi oranında temerrüt faizi uygulanabileceği”; hususlarında görüş ve kanaatini sunmuştur.
Taraflarca rapora karşı beyan ve itirazlar sunulmuş, davacı vekilince dava ıslah edilmiş ve ıslah harcı peşin yatırılmıştır.
Karayolları Genel Müdürlüğüne yazı yazılarak bir tarafı ‘…Sanayi Sitesine’ diğer tarafı ‘… Projesine’ bağlanan ‘ … Caddesi … Mahallesi … ‘ adresinde bulunan ‘… bağlantı yolları’ ile Yine ‘ … adresinde bulunan İstanbul istikametindeki ‘… Gişelerinin’ yıkım ve yapım çalışmalarının Ne kadar ve hangi yıllar arası sürdüğünün ve mezkur köprü, yol ve gişelerin ne zaman kullanıma açıldığı sorulmuş ve cevap dosyaya eklenmiştir.
Bu kez dosyaya sektör bilirkişi de eklenerek tarafların beyan ve itirazları doğrultusunda rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişiler 05/10/2021 tarihli raporda özetle;
“1- 5 (Beş) yıl süreli bayilik sözleşmesi karşılığı davalı … tarafından ödenen 210.000- TL *KDV peştemaliye bedelinin, davacının 09.12.2019 tarihinde EPDK lisansının sonlandırması sonrası, kullanılmayan süreye karşılık gelen kısmı olan 40.459,77.- TL * KDV toplam 47.742,53.- TL in davalı … tarafından talep edilebileceği,
2. Davalı tarafından nakde çevrilen 200.000.- TL banka teminat mektubundan davacının cari borcu ve kullanılmayan süreye karşılık gelen peştemaliye bedeli düşüldükten sonra kalan 14.746,72 TL nin davacının davalıda olan alacağı olarak hesaplandığı,
3. Davacının dilekçesindeki talebi ile bağlı kalmak üzere, 3095 sK’na göre TCMB’ca avans işlemlerine uygulanan (dava tarihinde % 13,75) avans faizi oranında temerrüt faizi uygulanabileceği; hususlarında görüş ve kanaatini sunmuştur.
Taraflarca rapora karşı beyan ve itirazlar sunulmuştur.
Karayolları Genel Müdürlüğü cevabı yazısı ve taraf vekillerinin bilirkişi raporlarına yönelik itiraz ve beyanlarının değerlendirilerek suretiyle dosya ek rapor alınmak üzere tekrar bilirkişilere tevdi edilmiştir.
Bilirkişilerin 01/03/2022 tarihli ek raporunda özetle;
Taraf itirazlarının değerlendirilmesi aşamasında dosyaya girmiş olan KGM yazısında ifade edilen ‘mücbir sebep’ halinin varlığının Sayın Mahkeme tarafından kabulü halinde satış taahhüdünde hüküm altına alınan 80 USD/TON cezai şart’ın uygulanamayacağı ve davalının da cezai şart’a yönelik bir talebinin bulunmadığı,
Bilirkişilerden …’ın davalı firmanın sözleşmeye uygun bir fesih olmadan, aynı şekilde KGM yazısı ile mücbir sebebin kanıtlandığının kabulü halinde teminat mektubunun paraya çevrilmesinin sözleşmeye uyar olmadığı, bu durumda davalının peştemaliye alacağı bulunmayacağından davacı alacağının Kök raporda ifade edildiği gibi 62.489,25-TL olacağı değerlendirmesinin takdirinin sayın Mahkemeye ait olduğu,
Bilirkişilerden … ‘ın ise, davacının cari hesap borcu ve peştemaliye bedeli borcunun varlığı karşısında davalı nezdinde bulunan banka teminat mektubunun nakde tahvilinin, taraflar arasındaki sözleşmelere, banka teminat mektubu metnine, sektörel uygulama ve teamüllere uygun olduğu gürüşü doğrultusunda, bu konuya yönelik hukuki tavsifin Sayın Mahkemeye ait olduğu,
5 (Beş) yıl süreli bayilik sözleşmesi karşılığı davalı … tarafından ödenen 210.000.- TL +KDV peştemaliye bedelinin, davacının 09.12.2019 tarihinde EPDK lisansının sonlandırması sonrası, kullanılmayan süreye karşılık gelen kısmı olan 40.459,77.- TL + KDV toplam 47.742,53.- TL’ in davalı … tarafından talep edilebileceği,
Davalı tarafından nakde çevrilen 200.000.- TL banka teminat mektubundan davacının cari borcu ve kullanılmayan süreye karşılık gelen peştemaliye bedeli düşüldükten sonra kalan 14.746,72 TL’ nin davacının davalıda olan alacağı olarak hesaplandığı,
Davacının dilekçesindeki talebi ile bağlı kalmak üzere, 3095 sK’na göre TCMB’ca avans işlemlerine uygulanan (dava tarihinde %13,75) avans faizi oranında temerrüt faizi uygulanabileceği hususlarında ek görüş ve kanaatlerini sunmuşlardır.
Netice olarak mahkememizce yapılan değerlendirmeye göre; taraflar arasında 25/11/2015 tarihli ‘LPG İle Çalışan Karayolu Taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayilik Sözleşmesi’ bulunduğu, bu sözleşme uyarınca davacı tarafından davalıya teminat mektubu verildiği, davalının 08.01.2016 … tarih ve referans sayılı 200.000,00-TL’lık teminat mektubunu paraya çevirdiği, davacının davalıya cari hesap borcu ve peştemaliye bedeli borcu bulunduğu, davalı nezdinde bulunan banka teminat mektubunun nakde çevrilmesinin, taraflar arasındaki sözleşmelere, banka teminat mektubu metnine, sektörel uygulama ve teamüllere uygun olduğu, 5 (Beş) yıl süreli bayilik sözleşmesi karşılığı davalı … tarafından ödenen 210.000.- TL +KDV peştemaliye bedelinin, davacının 09.12.2019 tarihinde EPDK lisansının sonlandırması sonrası, kullanılmayan süreye karşılık gelen kısmı olan 40.459,77.- TL + KDV toplam 47.742,53.- TL’ in davalı … tarafından talep edilebileceği, son alınan ek raporda yapılan ve mahkememizce de hükme esas alınmaya elverişli bulunan hesaba göre davalı tarafından nakde çevrilen 200.000.- TL banka teminat mektubundan davacının cari borcu ve kullanılmayan süreye karşılık gelen peştemaliye bedelinin mahsubu sonrasında geriye kalan 14.746,72 TL’ nin davalı tarafından davacıya verilmesi gerektiği kanaatiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
HÜKÜM : Açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kısmen kabulü ile, 10.000,00 TL nin ihtarname tebliğ tarihine ve verilen süreye göre belirlenen 26/01/2020 tarihinden, 4.746,72 TL’sinin ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile olmak üzere toplam 14.746,72 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Fazla talebin reddine,
3-Dava konusu olup, kabul edilen değer üzerinden alınması gereken 1.007,34 TL harcın önceden davacıdan alınan peşin harç ve ıslah harcından mahsubu ile fazla alınmış olan 59,82 TL harcın karar kesinleştikten sonra istek halinde davacıya iadesine,
4-Tarafların zorunlu arabuluculuk toplantısına katıldıkları halde anlaşamadıkları anlaşıldığından 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL’NİN, 311,38 TL’sinin davacıdan, 1.008,62 TL’sinin davalıdan TAHSİLİ İLE HAZİNEYE İRAT KAYDINA
5-Davacı tarafça yapılmış olan toplam posta ve tebligat ücreti 68,20 TL, bilirkişi ücreti 1.500,00 TL olmak üzere toplam 1.568,20 TL yargılama giderinden davanın kabul oranına göre (% 23,59) 369,93 TL yargılama gideri ve 1.007,34 TL harç ile olmak üzere toplam 1,377,27 TL nin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğininden karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre kabul edilen dava değeri üzerinden hesaplanan 5.100,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile kendisini vekille temsil ettiren davacıya ödenmesine,
7-Davalılar kendisini vekille temsil ettirdiğininden karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre reddedilen dava değeri üzerinden hesaplanan 7.006,53 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile kendisini vekille temsil ettiren davalıya ödenmesine,
8-Karar kesinleşene kadar yapılacak yargılama giderlerinin davacı gider avansından karşılanmasına, karar kesinleştikten sonra bakiye gider avansının istek halinde davacıya iadesine,
Dair, HMK 345 maddesi uyarınca kararın taraflara tebliğ edildiği tarihten başlayarak iki hafta içinde HMK 342 maddesi gereğince düzenlenmiş dilekçe ile HMK 343 maddesi uyarınca mahkememize veya başka bir mahkemeye yapılacak başvuru ile HMK 341/1 maddesi uyarınca … Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olarak taraf vekillerinin yüzlerine karşı verilen karar açıkça okunup anlatıldı.06/07/2022

Katip …
E-imza

Başkan …
E-imza