Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/91Esas
KARAR NO:2022/129

DAVA:Alacak
DAVA TARİHİ:31/01/2014
KARAR TARİHİ:21/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkilinin turizm alanında faaliyet gösterip, davalının bilişim sektöründe çalıştığını, müvekkilinin inşa halindeki otelinin havuzunda aydınlatma ampülü olarak kullanılmak üzere davalının teklifinde belirttiği malların alımı konusunda onay vererek ticari ilişkinin kurulduğunu, malların teslimi, teknik özellikleri ve bu özelliklerle ilgili gerekebilecek diğer montaj malzemelerinin konfigürasyonu konusunda danışmanlık hizmeti vereceği, malzemeler bedelinin 85.500 EURO+KDV olduğu, malların teslimi sonrası satılan malların sözleşmede belirtilen standartlara uygun olmadığını, davalının lambaların değiştirilmesi için üretici firma ile görüşüldüğü, değiştirmeyi kabul ettiği, ancak üretimin Çin’de yapıldığını, bedelsiz değişimin olacağını ancak gümrük ve transport malların davacı tarafından karşılanması gerektiğini ifade ettikleri, mallardaki ayıp ve hasara ilişkin … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … D.İŞ sayılı dosyası ile tesbit yapıldığını, 708 adet armatürün arızalı olup, arızanın tasarım, izalasyon, yanlış kondansatör kullanımı gibi üretim hatalarından kaynaklandığı, değişme, işçilik malzeme bedelinin 103.880,70 EURO olduğunun tesbit olunduğunun davalıya 85.500 EURO+KDV=100.880,70 EURO ödendiği, ayrıca montaj ve demontaj için 3.000 EURO masraf yapıldığını, 5 yıldızlı otelde bu eksiklikler nedeniyle itibar kaybına uğrandığını, bu nedenle davalı tarafından teslim edilen malların sözleşme vasıflarına uygun olmayıp, danışmanlık hizmetinin verilmediği ödenen 100.880,70 EURO montaj-demontaj bedeli 3.000 EURO’nun ihtar tarihi 30.03.2008 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek faiz ile fiili ödeme günündeki kur ile değerlendirilerek TL karşılığının tahsiline masraf ve ücreti vekalete hükmolunması talep ve dava olmuştur.
CEVAP : Davalı vekili cevabı ile, taraflar arasında dava dilekçesinde ifade edilen sözleşmenin yapılarak lambaların teslim edildiğini, sözleşmeye uygun vasıfta ve eksiksiz olduğunu, bunların montajı için bir takım malzemeler gerektiği mühendislik hesabı ve doğru bir işçilik montajının yapılması gerektiği, davacının sadece ampulleri alarak diğer hizmetleri kendisinin karşıladığını, sözlemede de bu hizmetlerle ilgili sorumlulukların bulunmadığını, firmadan danışmanlık hizmeti alabileceklerini belirttikleri halde almadıklarını montaj malzemeleri ile montaj hizmetini kendilerinin gerçekleştirdiğini, müvekkilinin bu şartlar altında da sorumluluğunun bulunmadığını, lambaları teslim aldıktan yaklaşık 10 ay kullandıktan sonra müvekkiline başvurduğunu, ampullerinin gümrük ve masraflarının ödemesi halinde değiştirilebileceğinin bildirildiği, davacının kabul etmediğini, çekilen ihtarnameye bu yönde cevap verdiklerini, davacıya sorumluluklarının bulunmadığı halde yardımcı olmaya çalıştıklarını, sorumluluğun üretim hatalarını kapsayıp 2 yıl süre ile sınırlı olduğunu sürenin geçtiği gibi üretim hatasınında bulunmadığı haksız davanın reddine karar verilmesi istenmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Yapılan yargılamada iddia ve itirazlar tekrarlamış sözleşme, yazışmalar, D.İŞ dosyası, fatura ve teslimler defter ve kayıtlar ve yapılacak bilirkişi incelemesine delil olarak dayanılmıştır.
Incelenen 20.02.2007 tarihli sözleşmenin taraflar arasında düzenlendiği, sözleşmenin 2.maddesi ile … otelinin havuz aydınlatma malzemelerinin yüklenici tarafından temini malzemelerin teknik özellikleri ve bu özelliklere ilgili gerekebilecek diğer montaj malzemelerinin konfigürasyonu konusunda işverenede danışmanlık yapacağı, montaj konusunda danışmanlık yapacağı, bunun için şantiyeye gelip montaj uygulamasını gösterip iş bittikten sonra kontrolünü yapmak üzere işin belirlendiği, montajdaki gereken malzemeler ile ilgili sorumluluğunun olmadığı hususunda hükümlerinde yer aldığı, sözleşmenin 4.maddesi ile malzemelerin üretim hatalarına karşılık 2 yıl garantili olduğu ve diğer sözleşme hükümlerini kapsadığı görülmüştür.
Davacının … 10.Noterliği 25.03.2008 tarihli ihtarı ile teslim edilen ve monte edilen ürünlerin 2/3 ‘nün arızalı olduğu, bunun daha öncede bildirildiği, diğer hakları saklı kalarak 286 adet ampülün nakliye giderleri tarafınıza ait olmak üzere 30.03.2008 tarihine kadar teslim ve montajının istendiği davalının … 10.Noterliği 02.04.2008 tarihli karşı ihtarname de montajın kendileri tarafından yapılmadığını, sorumluluklarının bulunmadığını, ihtalatçı firmadan yanıt alamadığını, üretici ve ithalatçı olmadıkları için cüz’i bir alım-satım karının olduğunu, ithalatçı firmanın bilgilerinin paylaşılacağının bildirildiği anlaşılmıştır.
… 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosya ve alınan raporda da bir kısım armatürlerin su aldığı, renk değiştirmediği, göz kırparak yandığı, toplam arızalı armatür sayısının 269 olduğu,ışık şiddetlerinde azalma görülüp, uzaktan kumandalarının verilmediği, ürünlerin su altında kalacak şekilde izolasyonlarının olmadığı ve kondansatörlerin patladığı, tasarım hatasından kaynaklandığı, gerilim hatalarının olduğu. Armatürlerin rolasyonunun ve kondansatör seçiminin teknik şartlara ve esaslara uygun olmadığı rapor olmuştur.
Mahkememizce tarafların iddia ve itirazları doğrultusunda talimatla dava konusu ürünler, ayıplı olup olmadığı, adedi montaja uyğun yapılıp yapılmadığı, ayıbın neden kaynaklandığı hususlarında bilirkişi inceleme kararı oluşturulmuş, alınan rapor ve ek raporlar ile tesbit konusu olan armatürlerde bir kısım eksikliklerin , armatürlerde bulunması gerektiği halde fiilen kullanılmayan eksiklikler olup, açık ayıp olduğu, ancak kullanımı sonrası ortaya çıkan eksiklik ve arızaların gizli ayıp oludğunu, D.İŞ dosyasının ekinde yer alan CD kaydının incelenmesinden de bunun teyit edildiği, incelemelerde armatürlerin imalattaki hatadan dolayı içlerine su sızdığı ve kondansatörlerin patladığı, sökülen armatürlerin Çin Malı olduğu ve CE belgesine sahip olduğu, armatür montajlarının normal olduğu, ancak yinede montaj esnasında görülmediği kullanılanların içine su sızdırdığı, izolasyon contasının çatlamış ve hatalı olduğu, eksik ve ayıplı imalatların giderilmesi ve çalışır hale getirilmesi için sözleşme fiyatlarına göre değişim bedellerinin kdv dahil 103.880,70 EURO, montaj-demontaj bedeli 3.000 EURO’nun kadrimaruf olduğu, hatalarının imalat hatası olduğu rapor olmuştur.
Tüm dosya kapsamı sunulan delilleri izleme olanağı sağlayan bilirkişi raporları ve sözleşme kapsamı denetlenmekle, davalının satmış olduğu bu mallar nedeniyle sorumlu olduğu, zira sözleşmenin 2.maddesi ile montajdaki temin edilecek malzemelerinin temininde sorumlu olmadığı ancak montaj konusunda danışmanlık yapacağı, şantiyede montaj uygulamalarını gösterip kontrolünü yapacağı hükmünün yer aldığı süresinde ayıba ilişkin davacı bildiriminin yer aldığı, davalının sadece mal temin etme dışında sözleşme ile sorumluluğunun belirlendiği, ürünlerin arızalı olup olmadığı hususunda ise niza olmayıp yine dosyada davalı beyanı ile teslimat ücretleri mukabilinde ücretsiz değiştirilmelerine yönelik beyanların olduğu, ampüllerdeki kondansatör patlamalarının tasarım hatasından kaynaklandığı, teknik olarak alınan raporlar ile denetlendiği, incelenen sözleşme hükümleri ile davalının sorumluluğunun malı satmakla sonlanmadığı gibi süre yönünden itirazların sunulan yazışma ve ihtarları denetlendiğinde yerinde olmadığı, davacının imalat hatalı ayıp, nedeniyle yararlanamadığı ürünler ve montajı için dava talebininin yerinde olduğu, BK hükümleri çercevesinde denetlenmekle kabülüne dair verilen karar Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 12/09/2013 tarih 2012/15269-2013/13786 sayılı ilamı ile “Dosya kapsamı doğrultusunda uyuşmazlığın ayıplı mal satışından mı yoksa sözleşmede kararlaştırılan farklı bir malı teslim edilip edilmediğinden mi, kaynaklandığı yönünde yeni bir kuruldan itirazları karşılar şekilde rapor alınması” gerekçesi ile bozularak mahkememize gönderilmiştir.
Mahkememizce bozma ilamına karşı tarafların beyanları alınmış , Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda bu kez yeni bir heyetten daha önceki alınan bilirkişi raporunda istenen hususlar ile birlikte dava konusu ürünler ile ilgili olarak ürünlerin adedi , ayıplı olup olmadığı montajın uygun yapılıp yapılmadığı, sözleşmede vasfı belirtilen emtiayanın Tayvan malı olması gerekirken Çin malı olarak mı sunulduğu sözleşmede kararlaştırılan farklı bir malın teslim edilip edilmediği uyuşmazlığın ayıplı mal satışından mı yoksa sözleşmede kararlaştırılandan farklı bir malın teslim edilip edilmesinden kaynaklandığı hususlarında önceki bilirkişilerden farklı uzman bilirkişiler vasıtasıyla bilirkişi incelemesi yapılması için talimat yazılmıştır.
Talimat mahkemesinde yapılan inceleme ve değerlendirme ve bu konuda uzman bilirkişilerce sunulan raporda Dünyanın bütün markalarının değişik ülkelerde üretim yapıp kendi markalarını kullandıkları, dosyadaki yazışmalardan ve elektronik kartlardan anlaşıldığı üzere malzemelerin Çin de üretildiği, marka okunamadığı için teklif edilen malzeme ile teslim edilen malzemenin farklı olup, olmadığının değerlendirilemediği dolayısıyla kondansatörlerin imalatçı firma tarafından yanlış seçildiği bu nedenle satılan let armatürlerin ayıplı mal olduğu kanaatine vardıklarını, kartaların üzerinden imalatçı firmanın Çin olduğu belirlendiği dosyada sıkça ifade edilen ve değerlendirilmiş olan kondansatör gerilimi hususunda ise elektrik elektronik sistemlerde hiçbir elemanın maksimum değerlerinde ya da maksimum değerlerinin üzerinde kısa süreler ile istem dışı çalıştırılabildiği, ancak bu kondansatörlerin kesinlikle sürekli olarak maksimum değeri ve üzerindeki değerle çalışacak şekilde seçildiği, sınır değerleri ve üzerinde çalışan kondansatörlerin arızalanması, bozulması neticesinde üzerinde oluşan ısınmalar nedeni ile armatör içindeki basınç ile sızdırmazlık elemanlarının zarar görmesinin kaçınılmaz olduğu, bu durumun montaj sorunu ya da montaj elemanlarından olmadığı kanaatinde oldukları tespit edilerek rapor olunmuştur.
Bu rapora karşı tarafların beyanları alınmış , davacı vekili davalı itirazlarını kabul etmediklerini, tüm ürünlerin depolarda muhafaza edildiğini, keşif günüde depoya gelen bilirkişilerce numunelerin seçilerek alındığını, gerekli sayıda numune alındığını, kullanılan ürünler üzerinde gerekli değerlendirme ve incelemenin yapıldığını, teklife aykırı, sözleşmeye aykırı Çin malı ürünlerin satıldığını, bu nedenle daha önce alınan bilirkişi raporları ile bu raporların birbirini teyid ettiği kondansatör seçiminin doğru olmadığını arızanın montaj ve montaj elemanlarından olmadığının belirlendiğini, davalının zamanaşımından faydalanamayacağı gibi ayıplı mal satması nedeni ile de sorumlu olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesini talep ettikleri, Davalı taraf ise rapor içeriğini kabul etmedikleri, bilirkişilerin bu konuda uzman olmadıklarını, inşaat mühendisi atanmasının gerektiğini, gerekli labarotuvar ortamında denetimin yapılmadığını bu nedenle davanın reddine karar verilmesini , bilimsel mühendislik araştırmaları sonuçlarının toplanarak değerlendirimesi gerektiğini ifade etmişlerdir.
Tüm dosya kapsamı , sunulan deliller ,izleme olanağı sağlayan bilirkişi raporları, taraf beyanları, değerlendirilmiş ilam çerçevesinde alınan raporunda yine uzman bilirkişilerce verildiği, gerekli inceleme ve değerlendirimelerin yapıldığı, bu zamana kadar aşama kaydeden dosyada tüm delil ve dayanakların zaten dosyada yer aldığı tartışılmış davalının sözleşme ile davacıya sunduğu hizmette malı satmakla sorumluluğunun sona ermeyip kullanılan malzemelerin değerlendirilmesinde de malın ayıplı olduğu ve davalının da dolayısıyla sorumluluğu dahilinde bulunduğu belirlenip davacının davasının kabulü karar verilmiştir.
Mahkememizce verilen karar Yargıtay 19.Hukuk Dairesi’nin 2016/9176 E.-2016/15675 K.sayılı, 12/12/2016 tarihli ilamı ile,
” Mahkemece, davalının sözleşme ile davacıya sunduğu hizmette malı satmakla sorumluluğunun sona ermediği, kullanılan malzemelerin bilirkişilerce değerlendirilmesinde de malın ayıplı olduğunun tespit edildiği ve davalının da dolayısıyla sorumluluğu dahilinde bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
1)Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2)Taraflar arasındaki protokolde Tayvan malı aydınlatıcı ekipmanlarının satışı kararlaştırıldığı halde davacıya teslim edilen malların protokolde belirtildiği gibi Tayvan malı olmadığı dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Somut olayda aliud teslim (sözleşmede kararlaştırılandan farklı mal teslimi) söz konusudur. Davanın kabulü bu gerekçelerle sonuç itibarıyla doğru ise de mahkemece mal bedellerinin davacıya iadesine karar verilmekle birlikte davacının elinde bulunan malların birlikte ifa kuralı gereği iadesine karar verilmemesi bozmayı gerektirmiştir” hükmü ile bozulmuştur.
Davalı vekilince Karar Düzeltme talebinde bulunulduğu Yargıtay 19.Hukuk Dairesi’nin 2017/1768 E.-2018/4660 K.sayılı 02/10/2018 tarihli ilamı ile,
“Mahkemece verilen 05/03/2012 tarihli ilk karar Dairemizin 12/09/2013 tarihli kararıyla bozulmuş, bu bozma kararında, hükme esas alınan bilirkişi raporuna itirazlar karşılanmadan karar verilmesi yanlışlığına işaret edilerek yeni bir bilirkişi kurulundan davalı itirazlarını da karşılayacak bir rapor alınması ve ayrıca taraflar arasındaki uyuşmazlığın ayıplı mal satışından mı yoksa sözleşmede kararlaştırılandan farklı bir malın tesliminden mi kaynaklandığı hususları üzerinde durulması gerektiği belirtilmiştir.
Mahkemece Dairemizin bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yargılama yapılmış ise de bozma ilamının gerekleri yerine getirilmemiştir. Bozma ilamından sonra alınan bilirkişi raporunda davalının önceki bilirkişi raporuna itirazları karşılanmadan önceki bilirkişi tarafından yapılan hesaplamalar aynen benimsenmiş ve ayrıca ihtilafın ayıplı mal teslimi mi yoksa sözleşmede kararlaştırılandan farklı mal tesliminden (aliud teslimden) mi kaynaklandığı hususunda yeterli inceleme yapılmamıştır. Bu durumda temyiz incelemesine konu yerel mahkeme kararının Dairemizce uyulan bozma kararı gereğince gerekli inceleme yapılmadığı gerekçesiyle bozulması gerekirken, davalının sair temyiz itirazlarının reddi ve dosya kapsamındaki bilirkişi raporlarından somut olayda aluid teslim olduğu tam olarak anlaşılamadığı halde Dairemizce bu şekilde bir tespit yapılması da doğru olmamıştır. Bu itibarla davalı vekilinin karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairemizin 12/12/2016 tarihli ve 2016/9176 -2016/15675 E.-K. sayılı bozma kararının kaldırılarak yerel mahkeme kararının açıklanan bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.” hükmü ile bozulmuştur.
Bozma sonrası yukarıdaki esasa kaydedilerek, Usul ve yasaya uygun olan Yargıtay bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yargılamaya devam olunmuştur.
Mahkememizce Davacı vekilinin talebi üzerine 1 haftalık süre içerisinde mahkememize bildirimde bulunmak üzere davaya konu eşyanın İstanbul’a getirtilip mahkememizce seçilecek bilirkişi heyeti marifetiyle laboratuar ortamında teste tabi tutulmak üzere gereğinin ifası için yazılı beyanda bulunması istenilmiş, davacı vekili 24/09/2019 tarihli beyanında, söz konusu ürünün kapladığı hacim dolayısı ile naklinin yaratacağı külfet ve masrafın usul ekonomisine aykırılık yaratacağı ve aynı zamanda halihazırda 11 yıldır depoda beklemekten yıpranmış olan armatürlerin nakli esnasında zarar görme ihtimalinin de yüksek olması nedeni ile yerinde inceleme yapılması yönünde talepte bulunduğu görülmüştür.
Mahkememizce … Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılarak, … Üniversitesi Elektrik Elektronik fakültesinden seçilecek bir Elektrik Mühendisi, bir Elektronik Mühendisi ve varsa üniversiteden, yoksa listeden temin edilebilecek özellikle havuz armatürleri konusunda uzman bir bilirkişiden oluşturulacak 3 bilirkişi atanarak;
Bu bilirkişilere dava konusu ürünler üzerinde inceleme yaptırılarak ve gerektiği kadar ürün üzerinde laboratuvar ortamında ürünler test edilerek, dosyada mevcut ilk alınan D.İş esas sayılı dosyasında rapor ve gözlem ile cd kaydı da izlenilerek,
a) Ürünlerin sözleşmede kararlaştırılan ürünler olup olmadığı,
b)Ürünlerin açıkça menşei tespit edilerek Çin mi yoksa Taiwan mı menşeili olduğunun tespiti,
c) Her bir ürün çeşidi için açıkça inceleme yapılarak ve yeteri kadar laboratuvar ortamında denenerek, armatürlerin demontaj haldeyken taşıması gereken evsafta ve kalitede olup olmadığı ve özellikle teknik sözleşmede belirlenenler ile aynı olup olmadığı,
d)Kondansatörlerin, armatürlerin niteliğine göre olması gereken nitelikte, teknik kapasite ve kalitede olup olmadıkları,
e)Her bir ürün kaleminden kullanılmış ve kullanılmamış birden fazla numune ürün üzerinde laboratuvar ortamında ayrı ayrı testleri yapılarak, üretim hatalarının olup olmadığının, hatanın gizli veya açık olup olmadığı,
f)Ürünlerde hata varsa bunun diğer kablolama veya ek teknik parçalardan veya montaj veya ek parçalardan kaynaklı olup olmadığı,
g)Davalı tarafın alınan raporlara itirazları da tek tek karşılanacak şekilde ve Yargıtay bozma ilamı da dikkate alınarak rapor hazırlanması istenilmiştir.
Davalı vekili tarafından 04/10/2019 tarihli talimat ara kararına karşı rücu talebinde bulunduğu, incelemenin İstanbul’da yapılmasını talep ettiği ve mahkememizin 20/01/2020 tarihli duruşmasında davalının rücu talebinin reddine karar verildiği görülmüştür.
Talimat Mahkemesinin 02/06/2020 tarihli raporda özetle,
“Hukuki durum ve değerlendirilmesi sayın mahkemeye ait olmak üzere; 16.12.2017 tarihinde … A Ş.’nin … ye … Otelin Havuz aydınlatma armatürlerini sipariş etmesi ve monte edilen ürünlerin 2/3 ünün arızalı olması ve sorunun giderilmesi gerekçesi ile taraflar mahkemelik olması olayında tüm dosya kapsamı, bilgi/belgeler ve ilgili mevzuat hükümleri kapsamında incelendiğinde,
– Ürünlerin sözleşmede kararlaştırılan ürünler olmadığı,
– Ürünlerin Menşei hiç tereddütsüz Çin olduğu,
– Davalı ne Konfigürasyon konusunda ne montaj danışmanlığı konusunda ne de imalat sonrası kontrol konusunda sözleşme hükümlerine uymadığı,
– 20.02.2007 tarihli Sözleşme Hükümlerine Uyulmadığı,
– Armatürler Açık Ayıplı mal olduğu,
– Armatürlerin üzerinde ve ambalaj kutularında bu armatürlerin marka, model, yapım yeri gibi imalat özelliği ile ilgili hiçbir bilgi olmadığı,
– İddia edildiği gibi bu armatürler Yüksek Teknoloji ürünü olmadığı,
– Ürünlerdeki arıza kaynağının, kablolama, montaj ve ek parçalarından kaynaklı olmadığı, hatanın gerilim kaynaklı olduğu,
– Arıza nedeni, besleme geriliminin ülkemiz şartlarına uygun olmaması ve kondansatörün geriliminin yanlış seçilmesi olduğu,
– Kondansatörlerin seçiminde proje hatası olduğu, kondansatör gerilimlerinin minimum 25 Volt olması gerektiği,
– Armatürlere Yüksek Gerilim Uygulanması Sonucu Armatür İzolasyon Contası Arızalanacak, kondansatörler bozulacak ve armatür kullanılamaz hale geldiği,
– Bu armatürlerdeki arıza testi ve ölçümleri Türkiye’nin her yerinde, Bünyesinde Osiloskop ve AVO metre olan her işletmede yapılabileceği,
– Mevcut ambalajları ile taşınamayacakları,
– Armatürler sözleşmede belirlenen markada teslim edilmedikleri,
– Mevcut halleri ile kullanılacak durumda olmadıkları”, hususlarında görüş ve kanaatlerini sunmuşlardır.
Taraflarca talimat raporuna karşı beyan ve itirazlar dosyaya sunulmuştur.
Davacı vekiline, bilirkişi raporunun 27. Sayfasındaki montaj aşamasına ilişkin açıklamalar kapsamında, dava konusu ürünlerin teslim alınmasından sonra, montajın kime yaptırıldığı, montaj ve deneme aşamalarında davalı taraf ile irtibat kurulup kurulmadığı, montaj ile ilgili ihale yapılıp yapılmadığı, ihale yapılmış ise davalının bu ihaleye katılıp katılmadığına dair açıklamada bulunulması ve dava konusu olup kendi uhdelerinde bulunan ürünlerin hali hazırdaki durumlarını gösterir renkli fotoğrafların sunulması için iki haftalık kesin süre verildiği, aksi takdirde dosyada bulunan mevcut bilgi ve belgelere göre yargılamaya devam olunacağının ihtarı yapıldığı, davacı vekilince cevap verildiği görülmüştür.
… AHM’ye yeniden talimat yazılarak, dosyanın daha önce rapor sunan bilirkişiler elektrik elektronik mühendisi bilirkişiler …, … ve güç elekroniği bilirkişisi … ile birlikte, heyete talimat mahkemesince belirlenecek Borçlar Hukuku nitelikli hesaplamalar (hukukçu) bilirkişisi dahil edilmek suretiyle dosyanın 4 kişilik bilirkişi heyetine tevdii edilerek;
Dosyadaki iddia ve itirazlar, yargıtay bozma ilamı ve davacı vekilinin sunduğu 22/01/2021 tarihli dilekçesi de gözetilerek, davalı vekilinin 02/06/2020 tarihli bilirkişi kök raporuna karşı sunduğu itirazların detaylı gerekçeli olarak(gerektiğinde davacıya ait işletmede yerinde inceleme ve dava konusu mallardan seçilecek örnekler üzerinde laboratuvar testleri ve incelemeler yapılarak) değerlendirilmesi ve montaj demontaj bedeli olarak talep edilen 3.000,00 Euro’nun (yapılan montaj ve demontaj işlemleri kapsamında) yerinde olup olmadığının gerekçeli olarak değerlendirilmesi hususunda ek rapor istenilmiştir.
Talimat Mahkemesince sunulan 25/11/2021 tarihli ek raporda özetle;
Teknik Değerlendirme
Resen bilirkişi olarak atanmamız üzerine 26.02.2020 tarihinde … İli … İlçesi … Mahallesinde bulunan … Otelde yapılan keşfe katıldık. Olay yerini inceledik, gerekli ölçümleri aldık, fotoğrafları çektik. Daha sonra davaya konu armatürlerin bulunduğu depoya giderek armatürleri inceledik, fotoğraflarını çektik, numunelerini aldık. Daha sonra dosyayı aldık, inceledik. Mevcut bilgilerle Bilirkişi Raporunun Yazılabileceği kanaati oluştuğu için 02.06.2020 tarihinde raporumuzu hazırladık. T.C. …. Ticaret Mahkemesinin … Esas Nolu dosyasının 05.03.2021 tarihli 6 Nolu Celsesinin 1 ve 2 Nolu Ara Kararı gereğince dosyaya bir Hukukçu Bilirkişinin eklenmesi ve Aynı Bilirkişi Heyeti ile rapor hazırlanması istenmiştir. Ancak Bu arada … Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Elektrik elektronik Yüksek Mühendisi …’in vefatı ile heyete yeni bir Elektrik elektronik mühendisi katılmıştır.
Kök raporda yapılan teknik tespitlere genel olarak yeniden yer vermek gerekirse;
-Teslim edilen ürünlerin sözleşmede kararlaştırılan ürünler olmadığı, ürünlerin menşeinin hiç tereddütsüz Çin olduğu,
-Armatürlerin ayıplı olduğu,
-Ürünlerdeki arıza kaynağının, kablolama, montaj ve ek parçalarından kaynaklı olmadığı, hatanın gerilim kaynaklı olduğu,
-Arıza nedeni, besleme geriliminin ülkemiz şartlarına uygun olmaması ve kondansatörün geriliminin yanlış seçilmesi olduğu,
– Kondansatörlerin seçiminde proje hatası olduğu, kondansatör gerilimlerinin minimum 25 Volt olması gerektiği
– Ürünlerdeki arıza kaynağının, kablolama, montaj ve ek parçalarından kaynaklı olmadığı, hatanın gerilim kaynaklı olduğu, tespitleridir.
Ürünlerin sözleşmede kararlaştırılan ürünler olup olmadığı konusu: Sözleşmede satıma konu malzeme, 286 Adet-RGB-Renkli, … Ampul ve 422 Adet-Beyaz, … Ampul’dür. Oysa teslim edilen malzemelerin …. Ltd. firmasınca üretildiği ve adresinin … dokümanlarında açıkça belirtilmektedir. Yine bu belgede Ürün tanımı olarak LED PAR 56 olarak belirtilmiş, ürün Model no olarak ….Olarak belirtilmiştir. Sipariş ve sözleşmede marka … olarak verilirken, teslim sonrası hiçbir yazışmada, teslim edilen malzemelerin üstünde, ambalaj kutularında hiçbir marka bulunamamıştır. Ancak malzemenin … marka olmadığı ve Çin imalatı olduğu kesindir. Ürünlerin Menşei hiç tereddütsüz Çin “dir. Ürünlerin sözleşmede kararlaştırılan ürünler olmadığı görülmektedir.
Kondansatörler de proje hatası olduğu, kondansatör gerilimlerinin minimum 25 Volt olması gerektiği, ürünlerdeki arıza kaynağının, kablolama, montaj ve ek parçalarından kaynaklı olmadığı, hatanın gerilim kaynaklı olduğu, arıza nedeni, besleme geriliminin ülkemiz şartlarına uygun olmaması ve kondansatörün geriliminin yanlış seçilmesi olduğu kanaatlerinde bir değişiklik bulunmamaktadır.
Kök raporda, arızanın meydana geliş nedeni olarak kondansatör şişmesi (yüksek gerilim nedeni ile elektriksel özelliğini yitirmesi, direnç özelliğinin artması nedeni ile ısınarak özelliğini kaybetmesi) olduğu konusunda yaptığımız tespitlere tarafların bir itirazı bulunmamaktadır.
Özellikle, davalı vekili, 22.01.2021 tarihli dilekçenin 8 sayfasının son paragrafında “…sayın bilirkişilerin raporlarında kondansatör şişmesinin sebebi olarak, aşırı gerilim yüklenmesi olduğu tespitine biz de katılıyoruz…” yine, 20. sayfasındaki sonuç bölümünün 1.maddesinde “… sayın bilirkişilerin temel tespitleri doğru (lambalara aşırı gerilim uygulanması sonucu İzolasyon contası arızalanması, kondansatörün bozulması ve armatürlerin kullanılmaz hale gelmesi) fakat sorumluluğu davalıya yüklemeleri yanlış olmuştur…” diyerek bu tespite yani sorunun Kondansatörde Olduğu Görüşüne Katılmıştır. Bu nedenle tekrar konunun test, su altında test, numune alma vb. gibi alınmasına gerek yoktur.
Söz konusu olan ve tarafımızca hem yerinde hem de laboratuvar ortamında incelenen ve test edilen ürünler “kesinlikle bir yüksek teknoloji ürünü olmayıp, gerek imalatları gerek teknolojileri açısından herhangi bir elektronik teknisyeninin, ya da bir televizyon tamircisinin çözebileceği basit devrelerdir.” Özellikle imalat şekilleri ve baskılı devre imalatları 70 li 80 li yıllara benzemektedir. Bu lambaların testi için üniversite laboratuvarlarına gidilmesine gerek yoktur. Bu armatürler Kesinlikle Yüksek Teknoloji Ürünü değildir.
Gerek tarafımızca gerekse diğer bilirkişilerce yapılan ve dosya içinde bulunan diğer teknik dökümanlar da Armatür besleme devresinde bulunan kondansatörün geriliminin uygun seçilmediği kondansatörün 12V AC giriş için bile kritik değerlerinde çalıştığı, kondansatör besleme devresinde (aynı zamanda armatür besleme gerilimi) hiçbir Regülatör devresi (düzenleyici) ve koruyucu devre elemanı bulunmadığı belirtilmiştir. Bu durum Yüklenici … San. ve Tic.Ltd. Şti. yetkilisi … tarafından otelin Elektrik Mühendisi …’a gönderilen 20 Şubat 2008 Çarşamba saat 13.51 de çekilen mail de Üretici firmanın RGB lambaların hepsini yenileri ile değiştireceği, bu lambaların yeni dizayn edilmiş lambalar olduğunu, yeni dizaynda kondansatör önünde limitleyici olacağı, lambaların Çin’de üretileceği bilgisi yer almaktadır.
Aslında gerek bizim değerlendirmemiz, gerekse yüklenici firma yapılan Dizaynın uygun olmadığı, ülkemiz koşullarına uygun olmadığı konusunda aynı fikirdedirler. LED armatürlerde Dizayn Hatası Vardır.
Bilirkişi Raporuna İtiraz Dilekçesindeki teknik konuların cevabı kök raporumuzda mevcuttur. Teknik açıdan yapılabilecek tüm inceleme ve tespitler kök raporda detaylı bir şekilde yapılmış olup değişikliğe gidecek bir husus bulunmamaktadır.
Montaj ve demontaj bedeline ilişkin zarardan sorumluluğa ilişkin takdir mahkemeye ait olmak üzere; değişik iş tespit dosyasında belirlenen led lambaların montaj ve demontaj bedeline ilişkin 3.000 EURO tutarın, serbest piyasa koşullarına uygun olduğu, değerlendirilmiştir.
Sonuçta; somut olayın hukuki değerlendirmesi mahkemeye ait olmak üzere, davacıya teslim edilen malzemenin, sözleşmede belirtilen nitelikte … marka olmadığı, malzemenin Çin imalatı olduğu, teslim edilen malzemenin de ayrıca ayıplı olduğu, sözleşme bedelinin 85.500 EURO olduğu, demontaj-montaj bedelinin de dava tarihi itibariyle 3.000 EURO olabileceği,” hususlarında ek görüş ve kanaatlerini sunmuşlardır.
Taraflarca talimat ek raporuna karşı beyan ve itirazlar sunulmuştur.
Dosya kapsamı itibariyle alınan raporlar da gözetilerek davalı tarafın yeniden inceleme yapılmasına ilişkin talebinin yerinde görülmeyip reddine karar verildi.
Netice olarak mahkememizce yapılan değerlendirmeye göre; en son bozma ilamında mahkememiz kararı ihtilafın ayıplı mal teslimi mi yoksa sözleşmede kararlaştırılandan farklı mal tesliminden (aliud teslimden) mi kaynaklandığı hususunda yeterli inceleme yapılmamıştır gerekçesine yer verilmiş olmakla, mahkememizce yaniden yaptırılan incelemeye göre sunulan 25/11/2021 tarihli talimat raporuna göre dava konusu ürünlerin sözleşmede kararlaştırılan ürünler olmadığı, ürünlerin menşeinin hiç tereddütsüz Çin olduğu,
armatürlerin üzerinde ve ambalaj kutularında bu armatürlerin marka, model, yapım yeri gibi imalat özelliği ile ilgili hiçbir bilgi olmadığı, iddia edildiği gibi bu armatürlerin Yüksek Teknoloji ürünü olmadığı, armatürlerin sözleşmede belirlenen markada teslim edilmedikleri, mevcut halleri ile kullanılacak durumda olmadıkları belirlenmiş olup ,bu tespitler uyarınca taraflar arasındaki somut olayda aliud teslim (sözleşmede kararlaştırılandan farklı mal teslimi) söz konusu olduğu kanaati ile, davanın kabulü ile ürünlerin bedelinin ve montaj bedelinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine ve davacının elinde bulunan malların birlikte ifa kuralı gereği iadesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile, 100.880,70 Euro bedel ile 3.000,00 Euro montaj bedelinin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/A maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacı tarafın elinde bulunan sözleşme konusu malların davalı tarafa iadesine,
3-Alınması gerekli 15.452,44 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 3.024,00 TL harcın mahsubu ile geriye kalan 12.428,34 TL eksik harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davacı tarafça başlangıçta yapılan 3.042,10 TL toplam harç ile yargılama aşamasında yapılan İlk bozma öncesi tebligat ücreti 64,50 TL, talimat masrafı 50,00 TL, bilirkişi ücreti 1.050,00 TL, Son bozma öncesi keşif ve bilirkişi ücreti 1.200,00 TL, keşif masrafı 257,50 TL, tebligat gideri 36,00 TL, Bozulan gerekçeli karar sonrası tebligat, posta ücreti 409,20 TL, keşif ücreti 384,90 TL, keşif araç ücreti 250,00 TL ve bilirkişi ücreti 6.225,40 TL olmak üzere toplam 12.969,12 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
5-Davacı taraf vekille temsil olunduğundan dava tarihindeki döviz kuru ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 24.284,74 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
6-Karar kesinleşene kadar yapılacak yargılama giderlerinin davacı gider avansından karşılanmasına, karar kesinleştikten sonra bakiye gider avansının istek halinde davacıya iadesine,
Dair, dava dosyasının daha önce Yargıtay denetiminden geçmiş olmasından dolayı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 15 günlük kesin süre içerisinde Yargıtay Temyiz yolu açık olmak üzere davacı vekili ile davalı vekilinin yüzlerine karşı oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup anlatıldı.21/02/2022

Başkan …
E-imza
Üye …
E-imza
Üye …
E-imza
Katip …
E-imza