Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/696 Esas
KARAR NO:2022/632

DAVA:Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:24/12/2019
KARAR TARİHİ:06/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;
Müvekkili şirket ile davalı … Araçlar Nakl. Ve Tarım Ürünleri San.
Ve Tic. Ltd. Şti. arasında, davalının maliki olduğu … İli, … İlçesi, …
Mahallesi’nde kain tapuda 2175 ada 8 parselde kayıtlı taşınmazın 29.12.2008 tarihinden
başlamak üzere 15 yıl süre ile kiralanması hususunda 03.11.2008 tarihli Kira Sözleşmesi
Akdedildiğini, Kira bedeli olarak kararlaştırılan 200.000.- USD’nin
davalı şirket tarafından düzenlenen 25.02.2009 tarihli … nolu fatura mukabilinde
27.02.2009 tarihinde davalının hesabına ödendiğini, davalı şirketin anılan kira sözleşmesi ile müvekkilin kullanım hakkına sahip olduğu taşınmazda
müvekkilinin bayisi olarak faaliyetini sürdürdüğünü, davalı tarafa Mayıs 2009- Aralık 2024
dönemi için 3.988.400,00 TL tutarında peşin satış geliştirme teşvik primi ödemesi
yapıldığını, davalı şirket adına … 32. Noterliğinden keşide edilen 28.12.2018 tarih ve … yevmiye
nolu ihtarnamesi ile taraflar arasındaki dikey ilişkinin 03.01.2019 tarihinde sona ereceğini, bu
tarih itibarıyla kira sözleşmesi ve bayilik ilişkisinin sürdürülmeyeceğinin müvekkili şirkete
bildirildiğini, Ekte sunulan EPDK resmi İnternet sayfasından alınan sorgu sonucundan da
görüleceği üzere, davalı şirketin dava konusu akaryakıt istasyonunda 03.01.2019 tarihi
itibarıyla dağıtıcı tadili yaparak başka bir dağıtım şirketinin bayisi olarak faaliyetini
sürdürmekte olduğunu, açıklanan durum karşısında davalı şirkete Mayıs 2009- Aralık 2024 dönemi için ödendiği sabit
olan 3.988.400.- TL tutarında peşin satış geliştirme teşvik primi bedelinin kalan süreye (03
Ocak 2019-29Aralık 2024) isabet eden denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel
değerinin davalı şirketten temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili
gerektiğini, tüm bu nedenlerle davanın kabulü ile
davalı tarafa Mayıs 2009- Aralık 2024 dönemi için ödenen bedelin işlememiş süreye ilişkin
kısmının denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel değeri karşılığında şimdilik
3.239.691,00-TL’sinin temerrüt (ödeme) tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte ile
birlikte davalıdan tahsil edilerek müvekkil şirkete ödenmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı-karşı davalı vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; Davaya karşı cevapları ve davalı tarafından teminat mektubunun paraya çevrilmesi
suretiyle haksız ve hukuka aykırı bir şekilde müvekkil şirketten tahsil edilen 350.000 TL’nin
müvekkil şirkete ödenmesi talebini içerir karşı dava açıldığını, davacı tarafından müvekkili şirkete yapmış olduğu 3.988.400.- TL’lik ödemeyi dava dilekçelerinde
iddia ettikleri gibi Mayıs 2009-Aralık 2024 dönemi için yapmadığını, davacı tarafın müvekkil
şirkete yapmış olduğu 3.988.400.- TL’lik ödemeyi 2009 tarihinde kurulan 5 yıllık bayilik
ilişkisi karşılığında yaptığını, bu hususun bizzat davacı ile müvekkil şirket arasında akdedilen
protokolün “Özel Şartlar” başlıklı G maddesinde ” … ….5 yıllık bayilik ticari faaliyetine
desteklenmesi amacıyla 1.950.000 USD + KDV tutarında peşin satış teşvik primi
ödeyecektir. Bayi, işbu protokol ve Standart bayilik sözleşmesi ve/veya ilgili mevzuatın
herhangi bir hükmünü ihlal etmek suretiyle anlaşmaların 5 yıllık süresinden önce sona ermesine
sebebiyet verdiği takdirde; … ’nin işbu sözleşmeyi haklı nedenle feshetmek hakkına haiz
bulunduğunu ve bu durumda fesih hakkının kullanıldığının kendisine ihbarını müteakip ihbar
tarihinden itibaren 1 ay içinde işlememiş süreye tekabül eden peşin satış teşvik primlerini
ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte derhal ve nakden … ’ye iade etmeyi
kabul ve taahhüt eder ” şeklinde yazdığını, İlgili protokol hükmü karşısında, davacı tarafın dosyaya
ibraz etmiş olduğu faturada yazan “Dönemi: Mayıs 2009-Aralık 2024 ” yazısının hiçbir hükmünün bulunmadığını, ve sadece muhasebe departmanının yapmış olduğu maddi bir hatadan
kaynaklandığını, Taraflar arasında akdedilen sözleşmeler irdelendiğinde zaten davacı tarafın talebinin hiçbir
dayanağı olmadığının ortaya çıkacağını, zira taraflar arasında imzalanan tek 15 yıllık
sözleşmenin kira sözleşmesi olduğunu ve ilgili kira sözleşmesi uyarınca 15 yıllık kira bedeli 200.000.-
USD olduğunu, bu sözleşme dışında taraflar arasında akdedilen ve Mayıs 2009- Aralık 2024
dönemini kapsayan hiçbir sözleşme bulunmadığını, taraflar arasında akdedilen bayilik
sözleşmesinin 5 yıllık olduğunu, taraflar arasında akdedilen protokol bayilik sözleşmesinin eki
niteliğinde olup 5 yıllık olduğunu, bu durumda davacı tarafın 2009 yılında olmayan bir sözleşmeye
dayanarak 15 yıllık peşin destek primi ödemesi yapmayacağının aşikar olduğunu, davacı tarafın açık protokol hükümlerine rağmen ve ilgili ödemeyi 5 yıllık bayilik ilişkisi
kapsamında yaptıklarını bilmelerine rağmen, kötü niyetli bir şekilde fatura üzerine sehven
yazılan “Dönemi: Mayıs 2009-Aralık 2024 ” yazısına dayanarak işbu davayı açtıklarını ve
dava dilekçelerinde taraflar arasında akdedilen protokole hiç değinmediğini, davacı tarafın müvekkili şirketten peşin satış teşvik primi alacağı olduğunu kabul etmemekle
birlikte, KDV dahil rakam üzerinden talepte bulunmasının yasal olmadığını, zira davacı taraf ilgili
faturayı kayıtlarına işlediğinde faturada yer alan KDV miktarı kadar mahsup yapıp devlete
eksik KDV ödemesi yaptığını, aslında ortada davacı tarafın cebinden çıkan bir bedel
olmadığını, zaten mahsup işlemi yaparak devletten almış olduğu bir bedeli bir de mahkeme
kanalıyla alırsa, davacı taraf sebepsiz zenginleşeceğini, müvekkil şirketin davacı tarafa … 32. Noterliği ‘nin 28.12.2018 tarih, … yevmiye
nolu ihtarnamesini göndererek taraflar arasındaki sözleşmelerin 03.01.2019 tarihi
itibariyle sona erdiğini ve başka bir dağıtıcı ile çalışacağından sözleşmeleri
yenilemeyeceğini ihtar ettiğini, bunun üzerine … Petrolleri A.Ş. 01.03.2019
tarihinde, hiçbir vadesi gelmiş ve likit alacağı olmamasına rağmen müvekkil şirket tarafından
kendisine bayilik ve kira ilişkisinin teminatı olarak verilen 02.03.2018 tarihli, 350.000.- TL.
bedelli kesin teminat mektubunu paraya çevirdiğini, davacı taraf olduğunu iddia ettiği kira alacağını, teminat mektubunu paraya çevirdiği tarih olan
01.03.2019 tarihinden 8 ay sonra icra takibi ile talep ettiğini, yani davacı tarafın mektubu var
olduğunu düşündüğü kira alacağına karşılık paraya çevirmediğini, davacı tarafın peşin satış
teşvik pirimi talebinin yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve işbu alacak
talebi likit bir alacağa ilişkin olmayıp, yargılamayı gerektirdiğini, davacı tarafın
taraflar arasında kurulu bayilik ilişkisi ve taahhütlere dayalı hiçbir alacağı bulunmadığını, bu durumda davacı tarafın 01.03.2019 tarihinde müvekkili şirketin teminat mektubunu haksız
ve hukuka aykırı olarak paraya çevirdiğinin sabit olduğunu tüm bu nedenlerle haksız ve hukuka aykırı bir şekilde müvekkil şirketten tahsil edilen 350.000,00 TL nin iadesi için işbu karşı davayı açma zorunluluğunun hasıl olduğunu, davacının haksız ve hukuka aykırı davasının reddine, karşı davalarının kabulü ile 350.000,.00 TL’nin dava tarihiden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davacı-karşı davalıdan tahsiline, gerek asıl dava, gerekse karış dava yönünden yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
KARŞI DAVAYA CEVAP : Davacı-karşı davalı vekili karşı davaya cevap dilekçesinde özetle; davalının iddiasının aksine dava konusu bedelin davalı tarafından düzenlenen Mayıs 2009- Aralık 2024 dönemi açıklamalı fatura karşılığında ödemiş olduğunu, davalı tarafın kalan süreye ilişkin bedeli müvekkili şirkete iade etmekte yükümlü olduğu, davalının basiretli bir iş adamı gibi davranmakla yükümlü olup, bizzat düzenlediği fatura ile ödemenin Mayıs 2009- aralık 2024 dönemi için yapıldığını ikrar ettiğini, öte yandan davalı tarafından akdedilen 25/05/2009 tarihli Ek protokol ile sözleşme anlaşmanın süresinin imza tarihinden başlamak üzere 28/12/2023 tarihine kadar geçerli olmak üzere değiştirildiği, dava konusu bedelin 3.380.000,00 TL nin de bu süre içende ödendiğini, anlaşmaların ek protokolde öngörülen süreden önce sona ermesi halinde ödemenin kalan süreye ait kısmının ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı tarafından iade edileceğini kabul edildiğini, hal böyleyken davalının kendi beyan ve kabulüne aykırı olarak ileri sürdüğü savunmanın kabul edilemeyeceğinin izahtan vareste olduğunu, davalı karşı davacının kendileri tarafından verilen 350.000.00 Tl bedelli banka teminat mektubunun nakde çevrildiği mektup bedelinin kendileri tarafından iade edilmesi gereken kira bedelinden mahsup da edilmediği, bu nedenle mektup bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili talebinde bulunmuş ise de bu talebin kabulünün mümkün olmadığını, davalı karşı davalı tarafın Mayıs 2009-Aralık 2024 dönemi için tahsil ettiği bedelin kalan süreye ilişkin güncel değerini müvekkil şirkete iade etmekle yükümlü olup, davalı karşı davalının borçlu olmadığı iddiasının hukuki ve maddi dayanağının bulunmadığını, öte yandan müvekkil şirketin davalı karşı davacıdan işbu davaya ve kira alacağına ilişkin takip dosyasına konu alacağı dışında da alacaklı bulunmakta olup, mektup bedelinin bu alacaklardan mahsul edildiğini, bakiye kalan mektup bedelinin de müvekkilin alacağından mahsup edildikten sonra kalan tutar için işbu davanın ikame edildiğini, bununla birlikte müvekkilin işbu davada davalı karşı davacının karşı davaya konu ettiği tutarın çok üzerinde alacağının bulunduğunu, bu nedenli bir an için davalı karşı davacının alacaklı olduğunun tespit edilse bile söz konusu tutarın müvekkil alacağından mahsubu neticesinde davalı karşı davacının müvekkilden alacağı kalmayacağından davalı karşı davacının mahsup nedeniyle de reddine karar verilmesi gerektiğini, tüm bu nedenlerle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile alacaklarının değerinin tam olarak belirlendiğinde gerekirse artırmak kaydıyla, davalı karşı davacı tarafa Mayıs 2009- aralık 2024 dönemi için ödenen bedelin işlemiş süreye ilişkin kısmının denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel değeri karşılığında şimdilik 3.239.691,00 TL’sinin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile müvekkil şirkete ödenmesine, davalı karşı davacının hukuki ve maddi dayanaktan yoksun davasının reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı karşı davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Dava, akaryakıt bayiliğinden kaynaklı alacak davası olup, karşı dava ise haksız olarak paraya çevrildiği iddia olunan teminat mektubu bedelinin iadesine ilişkindir.
Taraflar arasındaki ihtilaf; asıl dava yönünden taraflar arasındaki akaryakıt bayiliği sözleşmesi kapsamında davalı tarafa ödenen 3.988,400,00 TL lik teşvik ödemesinin Mayıs 2009- Aralık 2024 arası 15 yıllık süre için veya 2009 tarihindeki sözleşme kapsamında 5 yıllık süre için yapılıp yapılmadığı, 15 yıl için yapılmış ise bayiliğin sona erdiği tarihten sonra kalan süreye tekabül eden miktarın davacıya iadesinin gerekip gerekmediği, iadesinin gerekmesi halinde davacı tarafın iddia ettiği gibi denkleştirici adalet ilkesi gereği güncel değerinin talep edilip edilemeyeceği, güncel değer talep edilebilecek ise dava dilekçesinde talep edilen miktarın hesabının doğru olup olmadığı, karşı dava yönünden davacı tarafça nakte dönüştürülen 350.000,00 TL lik teminat mektubuna ilişkin 350.000,00 TL nin davalıya iadesinin gerekip gerekmediği, davacı tarafın iddia ettiği gibi davalının asıl dava konusu olan teşvik ödemesi ve taraflar arasındaki kira sözleşmesi gereği…. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı takip dosyasında yapılan takip ile talep edilen kira alacağından başka aralarındaki ticari ilişkiden kaynaklı davalının davacıya borcu olup olmadığı, belirtilenlerden başka borç var ise teminat mektubunun bu borç için nakte dönüştürülme şartlarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplanmaktadır.
İddia, savunma taraflarca sunulan ve mahkememize celp edilen deliller ve tüm dosya kapsamında bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiştir.
Davalı şirketin ticari defter ve kayıtlarının …’da bulunması nedeniyle, … Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak, davalı ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılmak suretiyle rapor alınmasına karar verilmiştir.
Dosya, … 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … talimat sırasına kaydı yapılmış, yapılan inceleme neticesinde bilirkişi tarafından sunulan raporda özetle; Davalı Şirket Mali Müşavirliğince sunulmuş cari hareket muavin defterleri .(2011,2012,2013,2014,2015,2016,2017,2018,2019 yılları), Yevmiye ve kebir defterlerinin e-berat belgelerini ve tüm dosya münderecatının hep birlikte incelendiğini, neticeten Davalı şirketin 20.02.2019 tarihi itibariyle davacı Şirkete 150.947,19 TL. Cari hesap borcu bulunduğunu, Davacı Şirketin teminat mektubunu nakde çevirmesi nedeniyle Davalı Şirketin Davacı şirket den 198.589,24 TL. Alacaklı duruma geçtiği, İki Şirket arasındaki ticari ilişkide zaman zaman birbirlerine alacaklı ve borçlu olduğu görülmüş olup, Teminat mektubunun garanti mektubu gibi değerlendirilmesi halinde cari alacağın talep edilmeden mektubun nakde çevrilmesinin uygun olup olmadığı hususunun mahkemenin takdirinde olduğu görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Mahkememiz ara kararı doğrultusunda, alınan talimat raporu ve davacı ticari defter ve kayıtlarında inceleme yapılmak suretiyle birleştirici rapor alınmak üzere dosyanın bilirkişi heyetine tevdi olunduğu, bilirkişi tarafından sunulan raporda özetle;
“Davacı tarafından düzenlenen faturaların Davacı taraf Yasal Defterlerinde yer aldığını,
defterlerin yasaların emrettiği şekilde tutulduğu, Faturalarla ilgili Mali idareye
yapılması gereken bildirimlerin süresinde yapıldığı, Açılış ve kapanış kayıtlarının
Kanun öngördüğü süreler içinde yapıldığı, Davacı lehine delil olma kuvvetine sahip
olduğunu,
Davacı … firması ile Davalı … arasında Rekabet Kurum Kararlarına
aykırı olarak 15 yıllık bayilik ilişkisi kurulduğu, ek protokol ile 15 yıla çıkarılan bu
sürenin birinci beş yıllık süresi dolduktan sonra taraflar arasında yeni beş yıllık bir
sözleşme akdedildiği ve yeni beş yıllık bayilik anlaşmasıyla eski sözleşmelerin geçersiz
olduğunu, ayrıca akdedilen ikinci beş yıllık ve son 1 yıllık sözleşmelerin ilk yapılan 15
yıllık sözleşmenin geçersiz olduğuyla ilgili Davalı …’ta haklı beklenti
oluşturmasının gayet doğal olduğu, 15 yıllık kira sözleşmesinin de dikey anlaşmalar
açısında aynı ilişki içerisinde değerlendirilmesi gerektiği, yukarıda açıklanan sebepler
ile … firmasının 15 yıllık sürenin kalan kısmına denk gelen tutarı talep etmesinin gerek
Rekabet Kurul Kararları gerekse sektörel uygulamalar açısından uygun olmadığını, yasal
olmayan 15 yıllık bayilik ilişkisine dayanarak teminat mektubunun nakde çevrilmesinin
doğru olmadığını,
Mahkemenin sektörel görüşümüzün aksine bir karar vermesi ihtimaline karşılık
KİRA SÖZLEŞMESİNİN kullanılmayan (Kalan) Süre için Kira Alacağı 66.484,12
USD olup, Dava tarihi 24.12.2019 tarihli TCMB Döviz Alış Kuru 5,9291 TL’den
karşılığı ANAPARA 394.190,99 TL (KDV’li: 465.145,36 TL) olacağını,
Taraflar Cari Hesaptan kaynaklı olarak MUTABIKTIRLAR. Davalı taraf 01.03.2019
tarih itibari ile 198.589,24 TL’a Davacı taraftan ALACAKLIDIR.
Davacı tarafın Peşin Satış Geliştirme Teşvik Primi için denkleştirici adalet ilkesi
uyarınca talebine istinaden kullanılmayan (Kalan) Süre için yapılan hesaplamanın;
Sayın Mahkemenizin sektörel görüşümüzün aksine bir karar vermesi ihtimaline karşılık
Peşin Satış Geliştirme Teşvik Primi’nin (PSGTP) kullanılmayan (Kalan) Süre
için PSGTP Alacağı 03.01.2019 tarihli ANAPARA 3.131.606,90 TL (KDV’li:
3.695.296,14 TL) olacağını,

Davacının talebi doğrultusunda taraflar arasındaki Ticari ilişkiden kaynaklı faiz
hesaplaması;

Raporun 4.3.3 maddesinde belirtildiği şekli ile Davacının 553.798,54 TL Alacağı
olacağını,

Dava tarihi itibari ile Anapara ve Faiz olmak üzere (394.190,99 TL + 3.131.606,90 TL +
553.798,54 TL – 198.589,24 TL =) TOPLAM 3.881.007,19 TL’a Davacının alacaklı” olduğu görüş ve kanaatini bildirmişlerdir.

Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, taraflarca rapora karşı beyan ve itirazlar sunulmuştur.

Mahkememin ara kararı gereğince, tarafların itirazları değerlendirilmek suretiyle, ek rapor düzenlenmek üzere dosyanın bilirkişi heyetine tevdiine karar verilmiştir.

Bilirkişi heyetince ek rapor düzenlenmiş olup, raporda özetle;
Tarafların kök raporu karşı itirazlarının ayrı ayrı değerlendirildiğini, buna göre;
A)Davaya konu edilen 20.02.2019 tarihli … nolu fatura Açıklamasının;
Davalı taraf T.C. … 2. Noterliği 28.02.2019 tarih 3427 nolu ihtarname ile “şirketiniz
tarafından düzenlenmiş olan … nolu ve 156.940.- TL tutarındaki e faturayı
kabul etmediğimizi” ihtaren bildirdiğini,. Bu bildirime ait ihtar fotokopilerini dava dosyasına
sunulduğunu,
Davaya Konu 156.940.-TL değerinde 20.02.2019 tarihli … fatura ile ilgili
olarak davalı/Karşı davacı firmanın defterlerinde inceleme yapan 18.12.2020 tarihli Sn.
SMMM-Bağımsız Denetçi Abdülkadir Yavuz Özdem tarafından hazırlanan bilirkişi raporunda
özetle;
20.02.2019 tarihi itibariyle mal alımlarından dolayı Davalı Şirket (… Akaryakıt)
Davacıya (…) 150.947,19 TL. Borçlu olup, 28.02.2019 tarihinde teminat mektubunun nakde
çevrilmesi neticesinde 350.000.-TL tahsil eden Davacı Şirket Davalıya 198.589,24 TL. Borçlu
kaldığını, yani Teminat mektubunun (BTM) nakde çevrilmesi neticesinde alacak tutarından
198.589,24 TL daha fazla tahsil etmiş olup Davalı Şirkete borçlu kaldığının bildirildiğini,

… Akaryakıt firmasının mali kayıtlarında yer alan kayıtlarda da hem
faturanın yer aldığı hem de … firmasının tahsil ettiği BTM nin kayıtlarda yer aldığı açıkça
belirtildiğini, … Akaryakıt firmasına ait 02.03.2018 tarih … nolu … Doğu
Kurumsal Şubesine ait 350.000.- TL tutarlı ve geçerlilik süresi 02.03.2019 tarihinde bitecek
Banka Teminat Mektubu (BTM) 01.03.2019 tarihinde Davacı (…) tarafından Tahsil edildiğini,

Davacı Defterlerinde 01.03.2019 tarih … yevmiye madde numarası ile kayda alındığını,
Davalının kayıtlarında 20.02.2019 tarihli … faturanın iadesi ile ilgili
herhangi bir muhasebe kaydı yer almamaktadır. … firmasının düzenlediği Fatura …
Akaryakıt firmasının 2019 yılı mali kayıtlarında olduğundan geçerli olacağını, . Aynı şekilde Banka
Teminat mektubunun tahsiline ait muhasebe kayıtları her iki firmanın mali kayıtlarında yer
almakta olduğunu,

B) Kira sözleşmesi / Peşin satış geliştirme teşvik primi konusu:
Davacı … ile davalı … Araçlar Nakl. Ve Tarım Ürünleri San. Ve
Tic. Ltd. Şti. arasında, davalının maliki olduğu … İli, … İlçesi, … Mahallesi’nde
kain tapuda 2175 ada 8 parselde kayıtlı taşınmazın 29.12.2008 tarihinden başlamak üzere 15
yıl süre ile kiralanması hususunda 03.11.2008 tarihli Kira Sözleşmesi akdedildiğini, kira
bedeli olarak kararlaştırılan 200.000.- USD davalı şirket tarafından düzenlenen
25.02.2009 tarihli … nolu fatura mukabilinde 27.02.2009 tarihinde davalının
hesabına ödendiğini,

Davalı şirket anılan kira sözleşmesi ile müvekkilin kullanım hakkına sahip olduğu taşınmazda
müvekkil bayisi olarak faaliyetini sürdürdüğünü, davalı tarafa Mayıs 2009- Aralık 2024
dönemi için 3.988.400,00 TL tutarında “Peşin satış geliştirme teşvik primi” ödemesi
yapıldığını,
… Akaryakıt şirket adına … 32. Noterliğinden keşide edilen 28.12.2018 tarih ve
… yevmiye nolu ihtarnamesi ile taraflar arasındaki dikey ilişkinin 03.01.2019 tarihinde
sona ereceğini, bu tarih itibarıyla kira sözleşmesi ve bayilik ilişkisinin sürdürülmeyeceğinin müvekkil şirkete bildirildiğini, … Akaryakıt şirketi dava konusu akaryakıt
istasyonunda 03.01.2019 tarihi itibarıyla dağıtıcı tadili yaparak başka bir dağıtım
şirketinin bayisi olarak faaliyetini sürdürmekte olduğunu, … Akaryakıt şirketi tarafından 29.05.2009 tarih … nolu “Peşin Satış Geliştirme
Teşvik Primi Dönem Mayıs 2009 – Aralık 2024” açıklaması ile 3.380.000.- TL Anapara +
608.400.- TL’a KDV olmak üzere Toplam: 3.988.400.- TL’lik Fatura düzenlendiğini, 2.6.2009 tarihinde 608.400.- TL ve 6.7.2009 tarihinde de 3.380.000.- TL olarak fatura bedelinin davalı hesaplarına havale edildiğini,
Davacı … firması tarafından sunulan yeni belgeler incelendiğinde kök rapordaki görüşlerinde
değişiklik olmadığını, taraflar arasında 03.11.2008 tarihli sözleşmelerle bayi ve malik aynı
olacak bayilik ilişkisi kurgulanmıştır. 13.05.2009 tarihinde taşınmazın dava dışı kişiye satılması
ve kişiden sözleşmenin ilk 5 yıllık süresinin dolmasından sonra (03.12.2013) muvafakatname
alınması buna rağmen bayi ile protokollerde revize yapılmaması gibi nedenlerle kök raporda
belirttiğimiz sektörel görüşlerimizde değişiklik olmadığını, . Gerek kök raporda gerekse ek raporda sektörel uygulama ve gerekçelerden bahsedilmiş olup hukuki değerlendirme mahkemeye ait olduğunu,

NETİCETEN tarafımıza iletilen, tüm dosya münderecatı ve tarafların kayıtları üzerinde
yapılan incelemeler sonrasında ve yukarıda paylaşılan bilgiler ışığında nihai karar mahkemeye ait olmak üzere kök raporda değişiklik olmayıp, 03.11.2008 tarihli Kira Sözleşmesi ve … Akaryakıt firması tarafından 29.05.2009 tarih
… nolu “Peşin Satış Geliştirme Teşvik Primi Dönem Mayıs 2009 –Aralık 2024”
açıklaması ile 3.380.000.- TL Anapara + 608.400.- TL’a KDV olmak üzere Toplam:
3.988.400.- TL’lik Fatura düzenlediği taraflar arasında Net olup bu iki konuda hukuksal yoruma
ihtiyaç doğurduğundan Hukuksal konularda yorum ve Kararın mahkemenin takdirinde olduğu ” ek görüş ve kanaatini bildirmişlerdir.

Bilirkişi ek raporu taraflara tebliğ edilmiş, taraflarca ek rapora karşı beyan ve itirazlar sunulmuş, mahkememizce tarafların beyanları ve itirazları doğrultusunda ikinci kez ek rapor alınmak üzere dosya bilirkişi heyetine tevdi olunmuştur.

Bilirkişilerce sunulan 2. Ek raporda özetle;
Tarafların ek rapora itirazlarının değerlendirildiğini, Sonuç olarak taraflarına iletilen, tüm dosya münderecatı ve tarafların kayıtları üzerinde
yapılan incelemeler sonrasında nihai kararın mahkemede takdir olunmak üzere; Kök ve Ek 1 raporlarında değişiklik olmayıp bu rapor özelinde Mahkemenin talep ettiği
konular için detay inceleme yapıldığını, ve ulaşılan bilgilere göre;

A- Davalı tarafın düzenlediğini öne sürdüğü 26.02.2019 tarih … nolu
156.940.- TL değerindeki fatura açısından inceleme;

* Davalının “İade Fatura” düzenlediği ile ilgili görselini paylaştığı 26.02.2019 tarih
… nolu 156.940.- TL değerindeki “TEMEL FATURA” ya ait “433
seri nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde” belirtildiği şekilde zarf bilgilerinde
davacı (… Petrolleri A.Ş.) tarafa e faturanın “teslimi ve okundu’ su” ile ilgili bilgi yer
almadığını,

* Davalının “İade Fatura” düzenlediğini öne sürdüğü 26.02.2019 tarih
… nolu 156.940.- TL değerindeki “TEMEL FATURA” Davalı
(… Akaryakıt Mot. Araç.Nak. ve Tar.Ürün. San. Ve Tic. Ltd. Şti.) taraf Kanuni
defterlerinde yer almakta olduğunu,

* Davalı tarafın düzenlediğini öne sürdüğü 26.02.2019 tarih … nolu
156.940.- TL tutarındaki fatura ile ilgili olarak mali idareye yapılan Şubat 2019 tarihli
BS formunda “Davalı (… Akaryakıt Mot. Araç.Nak. ve Tar.Ürün. San. Ve Tic.
Ltd. Şti.) tarafından BEYAN EDİLMEDİĞİ” tespit edildiğini,

B- Teminat Mektubunun Tahsiline ait incelememizde de;
Taraf defterlerinde yer alan ve birbirini teyit eden mali kayıtlarla da sabit olduğu üzere,
Davacı (…) tarafın 20.02.2019 tarihli … “Sökülemeyen Demirbaş
Bedeli” açıklamalı 156.940.- TL değerindeki faturasından kaynaklı olarak kalan
150.947,19 TL değerindeki bu fatura Alacağı için Davalı (… Akaryakıt Mot.
Araç.Nak. ve Tar.Ürün. San. Ve Tic. Ltd. Şti.) firmaya ait Banka Teminat Mektubu
Nakte çevrildiğini,
Taraflar arasında cari hesap kayıtlarında MUTABIK oldukları üzere, Davalı
(… Akaryakıt Mot. Araç.Nak. ve Tar.Ürün. San. Ve Tic. Ltd. Şti.) firmasının
01.03.2019 tarih itibari ile 198.589,24 TL’a Davacı (…) firmasından ALACAKLI
olduğu 2.ek görüş ve kanaatini bildirmiştir.
Netice olarak mahkememizce yapılan değerlendirmeye göre; taraflar arasında akaryakıt bayilik sözleşmesi bulunduğu, asıl dava ile davacı …’nin, akaryakıt bayiliğinden kaynaklı 3.988.400.- TL tutarında peşin satış geliştirme teşvik primi bedelinin kalan süreye (03
Ocak 2019-29Aralık 2024) isabet eden denkleştirici adalet ilkesi uyarınca belirlenecek güncel
değerinin davalı şirketten temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilini talep ettiği, karşı davada ise davalı bayinin haksız olarak paraya çevrildiği iddia olunan teminat mektubu bedelinin iadesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Asıl dava yönünden bilirkişi kök raporunda yapılan değerlendirmeler de belirtildiği üzere; taraflar arasında akdedilen bayilik anlaşması ve kira sözleşmesi Rekabet Kurum
kararına aykırı olarak 5 yıldan uzun süreli akdedilmiş olup, düzenlenen Bayilik
anlaşmasının eki ve ayrılmaz parçası olarak belirtilen Ek Protokol ile süre 15 yıla çıkarılmış ve
satış destek prim iadesinden bahsedilmiştir. Satış destek prim ödemesinin belirtildiği asıl
sözleşme olan Protokol ise 5 yıllık düzenlenmiş ve satış destek priminin 5 yıl için verildiği bu
sözleşmede belirtilmiştir. Taraflar arasında akdedilen Protokol’ün 5 yıllık akdedildiği,
akdedilen Ek Protokol, Protokol’ün değil bayilik anlaşmasının eki ve ayrılmaz parçası olarak belirtilmiştir.
Davacı … şirketinin ara
sözleşme dönemlerinde ilave protokol akdetmemesi nedeniyle Davalı …’ta
sözleşme süresinin sona erdiği haklı beklentisinin oluşmasının doğal olduğu, sözleşmelerin
kurum ve taraflar için şeffaf olmaması, satış destek prim ödemesinin belirtildiği protokolün 5
yıllık akdedildiği, ek protokolün bayilik anlaşmasına atıfta bulunarak başka bir sözleşme olan
protokoldeki satış destek priminin iadesini düzenlediği vb. nedenlerle ödenen satış destek prim
bedelinin iadesinin kalan süre için yerinde olmayacağı kanaati ile asıl davada talep edilen satış destek primi iadesi talebinin reddine karar verilmiştir.
Karşı dava yönünden, mahkememizce de hükme esas alınmaya elverişli olan bilirkişi son ek raporuna göre davacı tarafın 20.02.2019 tarihli … “Sökülemeyen Demirbaş
Bedeli” açıklamalı 156.940.- TL değerindeki faturasından kaynaklı olarak kalan
150.947,19 TL değerindeki bu fatura Alacağı için davalı (… Akaryakıt Mot.
Araç.Nak. ve Tar.Ürün. San. Ve Tic. Ltd. Şti.) firmaya ait banka teminat mektubunu
nakte çevirdiği, taraflar arasında cari hesap kayıtlarında mutabık oldukları üzere, davalı firmanın
01.03.2019 tarih itibari ile 198.589,24 TL davacı (…) firmadan alacaklı
olduğu belirlenmiş olmakla, nakte çevrilen teminat mektubunun bu miktardaki kısmının bedelinin davalıya karşı dava uyarınca iade edilmesi gerektiği kanaati ile, karşı davanın kısmen kabulü ile, 198.589,24 TL’nin karşı dava tarihinden itibaren avans faizi ile davacı karşı davalıdan alınarak davalı karşı davacıya verilmesine dair karar verilmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Asıl davanın REDDİNE,
2-Karşı davanın KISMEN KABULÜ ile, 198.589,24 TL’nin karşı dava tarihinden itibaren avans faizi ile davacı karşı davalıdan alınarak davalı karşı davacıya verilmesine,
3-Karşı dava yönünden fazla talebin REDDİNE,
4-Asıl dava yönünden;
a-Alınması gerekli harç 80,70 TL olup, peşin alınan 55.325,83 TL den mahsubu ile fazla alınmış olan 55.245,13 TL harcın karar kesinleştikten sonra istek halinde davacıya iadesine,
b-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
c-Davalı karşı davacı taraf vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 121.021,91 TL vekalet ücretinin davacı karşı davalıdan alınıp davalı karşı davacıya verilmesine,
d-Tarafların zorunlu arabuluculuk toplantısına katıldıkları halde anlaşamadıkları anlaşıldığından 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL’NİN DAVACIDAN TAHSİLİ İLE HAZİNEYE İRAT KAYDINA
5-Karşı dava yönünden
a-Dava konusu olup, kabul edilen değer üzerinden alınması gereken 13.565,63 TL harçtan önceden davacıdan alınan peşin harç 5.977,15 TL harcın mahsubu ile kalan 7.588,48 TL harcın davacı karşı davalıdan tahsili ile hazineye aktarılmasına,
b-Davalı karşı tarafça yapılmış olan toplam posta ve tebligat ücreti 500,00 TL yargılama giderinden davanın kabul oranına göre (% 56,73) 283,65 TL yargılama gideri ve 5,977,15 TL peşin harç olmak üzere toplam 6.260,80 TL nin davacı karşı davalıdan tahsili ile davalı karşı davacıya ödenmesine,
c-Davalı karşı davacı kendisini vekille temsil ettirdiğininden karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre kabul edilen dava değeri üzerinden hesaplanan 22.351,25 TL vekalet ücretinin davacı karşı davalıdan tahsili ile davalı karşı davacıya ödenmesine,
d-Davacı karşı davalı kendisini vekille temsil ettirdiğininden karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre reddedilen dava değeri üzerinden hesaplanan 18.334,02 TL vekalet ücretinin davalı karşı davacıdan tahsili ile kendisini vekille temsil ettiren davacı karşı davalıya ödenmesine,
6-Karar kesinleşene kadar yapılacak yargılama giderlerinin davacı gider avansından karşılanmasına, karar kesinleştikten sonra bakiye gider avansının istek halinde davacıya iadesine,
Dair, HMK 345 maddesi uyarınca kararın taraflara tebliğ edildiği tarihten başlayarak iki hafta içinde HMK 342 maddesi gereğince düzenlenmiş dilekçe ile HMK 343 maddesi uyarınca mahkememize veya başka bir mahkemeye yapılacak başvuru ile HMK 341/1 maddesi uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olarak davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 06/06/2022

Başkan … Üye … Üye … Katip …
E-imza E-imza E-imza E-imza