Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2015/654 Esas
KARAR NO : 2018/531
DAVA : İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 18/06/2015
KARAR TARİHİ : 31/05/2018
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 06/01/2014 tarihinde acentelik sözleşmesi imzalandığını, imzalanan sözleşmenin 27/04/2015 tarihinde davalı tarafından feshedildiğini, fesih sonrası tahakkuk edilen hizmet bedeli olan 103.762,53-TL’nin fatura edilerek davalıya gönderildiğini, faturaya süresinde itiraz edilmediğini ve ödeme yapılmadığının, alacağın tahsili için İstanbul … İcra Dairesinin … Esas sayılı icra dosysından davalı aleyhine icra takibi başlatıldığını, davalı tarafça takibe itiraz edildiğini ve takibin durduğunu, yapılan itirazın hukuka aykırı olduğunu belirterek davanın kabulü ile takibe yapılan itirazın iptaline, davalının %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının sözleşmeye aykırı olarak hareket ettiğini, bu nedenle sözleşmenin müvekkili tarafından haklı nedenle feshedildiğini, davacının 01/01/2014 – 27/01/2014 tarihleri arasına denk gelen acente komisyon bedellerini fatura ettiğini, taraflar arasındaki sözleşme şartlarının davacının davranışları nedeniyle bozulduğunu; davacının, bünyesi altında çalışan personele fazla mesai ücretlerini ödemediğini, bu durumun bile sözleşmeyi feshetmek için tek başına yeterli bir sebep olduğunu, eksik ücretlerin, davacının daha sonra işyeri devri gerçekleştirdiği şirket tarafından ödendiğini, bu nedenle davacının bu kapsamda herhangi bir talepte bulunamayacağını, davacı tarafından talep edilen faturanın dayanağının bulunmadığını, talep edilen miktarın hangi kalemler üzerine hesaplandığının belli olmadığını belirterek davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi ve sair tüm evraklar hep birlikte incelenmiştir.
Mahkememizde açılan dava: İİK.nun 67. maddesi gereğince itirazın iptali davasıdır.
Dava konusu ihtilaf; taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin davalı tarafından feshi sonucunda, davacı tarafından tanzim edilen takip dosyasına konu fatura bedelinden davalının sorumlu olup olmadığı ve fatura nedeniyle davacı tarafından başlatılan takibe itirazın iptali koşullarının oluşup oluşmadığına ilişkindir.
Dosyamıza getirtilen İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde; davacı tarafından davalı aleyhine toplam 103.762,00-TL üzerinden icra takibi yapıldığı, davalının itirazı üzerine takibin durduğu, itirazın süresinde ve usulüne uygun yapıldığı, buna göre davanın, İİK.67.maddesinde yazılı 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşılmıştır.
İddia, savunma, toplanan deliller ve tarafların ilişki dönemlerine ait taraf ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve bilirkişi heyeti sunmuş olduğu raporunda özetle; işçilerin fazla çalışma ücretlerinin kendilerine süre verilmesine rağmen ödenmemesi hususu değerlendirildiğinde bunun davacıya sözleşme ile ticari faaliyet kuralları başlığı altında bir yükümlülük olarak yüklendiği de göz önüne alınarak sözleşmenin 20.2.6 hükmü kapsamında davacının sözleşmede, el kitabında ve … standartlarında belirtildiği şekilde çalışmayı, edim ve taahhütleri …’in uygun gördüğü şekilde sürdürmeyi veya yerine getirmeyi sürekli ve istikrarlı bir şekilde başaramaması kapsamında değerlendirilmesi halinde feshin haklı aksi halde haksız kabul edileceği, takibe konu faturanın 01/01/2015-26/01/2015 tarihleri arasındaki komisyon alacağını içermediği, acentelik faaliyetleri kapsamındaki giderleri kapsamadığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 6.4.1 ve 6.4.3 hükümleri gereği işçilik alacaklarının ödenmesinin …’in sorumluluğunda olmadığı, ayrıca 19.4.4 hükmü gereği ticari faaliyetlerle ilgili olarak acentenin sorumluluğu altında olan tüm gider ve maliyetlerin acente tarafından karşılanacağının belirtildiği, davacı tarafından bu bedeller komisyon alacağı olarak ifade edilmiş ise de sözleşmenin 19.9.1 hükmü uyarınca …’in acenteye ödeyeceği komisyon bedeli kapsamında olmadığı, cari hesap hareketlerine göre davacının takip tarihi itibariyle 148.339,13 TL alacaklı olduğu, söz konusu alacak tutarının takibe konu 103.762,00 TL bedelli faturayı da barındırdığı, davalının ise cari hesap hareketlerine göre takip tarihi itibariyle davacıdan 68.558,60 TL alacaklı olduğu, taraflar arasındaki cari hesap farkının davacının takibe konu ettiği 103.762,00 TL bedelli faturasının davalı kayıtlarında yer almamasından, davalının 44.576,86 TL bedelli faturasının davacı kayıtlarında yer almamasından ve yine davalının … teftişi kapsamında tespit edilen işçilerin fazla mesai ve prim ödemeleri nedeniyle davacıyı borçlandırıcı 68.558,60 TL bedelli işlemden kaynaklandığı belirtilmiştir.
Taraflar arasında 06/01/2014 tarihli acentelik sözleşmesi imzalandığı, davalı tarafından gönderilen … Noterliğinin 26/01/2015 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarı ile sözleşmenin 20.2 maddesi hükmü gereğince istasyondaki operasyonel faaliyetleri tam ve gereği gibi yerine getirilmediğinden ihtarname tarihi itibariyle acente sözleşmesinin feshedildiği, 26/01/2015 tarihinden sonraki dönem için geçerli bir acentelik sözleşmesinin kalmadığı, aradaki tüm ilişkinin ve …istasyonundaki acentelik faaliyetinin de 26/01/2015 tarihi itibariyle sona erdiği bu nedenle akaryakıt istasyonundaki faaliyetlerine derhal son vermesi gerektiğinin davacıya ihtar edildiği belirlenmiş ve sözlemenin bu fesih ihtarı ile sona erdiği anlaşılmıştır. Bu aşamadan sonra ise tarafların karşılıklı olarak birbirlerine gönderdikleri ihtarnameler ile alacak talebinde bulundukları dosya kapsamında yer alan kayıtlardan tespit edilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 06/01/2014 tarihli acentelik sözleşmesi incelenmiş olup;
Sözleşmenin acentenin yükümlülüklerini düzenleyen 6.4.1 maddesinde (a) “İş bu sözleşmede öngörülen ticari faaliyetlerin ve varsa yine iş bu sözleşmede öngörülen ilave ticari faaliyetlerin yürütülmesi ve işletilmesi amacıyla acentenin gerekli gördüğü yetkinlik, uygun nitelik ve deneyime haiz personelin yine acente tarafından uygun görülen koşullarla işe alınması ve istihdam edilmesi. Anılan personel ile acente arasında hizmet sözleşmesi imzalanacak olup, anılan personel hiçbir kayıt ve şartla …’in personeli konumunda olmayacaktır”, (b) “Acente personelinin … tarafından bildirilen operasyonel standartları tam olarak anlayıp öğrenebilecekleri ve gerçekleştirebilecekleri şekilde eğitilmeleri”, (c) “personel istihdam edilmesi ve yönetilmesi hususunda ücret oranları ve tutarları da dahil ilgili mevzuatta ve yasalarda öngörülen halihazırda yürürlükteki ve ileride yürürlüğe konulabilecek tüm gerek koşulların harfiyen yerine getirilmesi”
Sözleşmenin acentenin sorumluluklarını düzenleyen 6.4.2 maddesinde (a) “Acente ancak İş Kanununda öngörülen geçerli bir neden olması halinde personelin iş akdini feshedeceğini taahhüt eder. Acentenin bu madde hükümlerini yerine getirmemesi ve …’e bir tazminat yükümlülüğünün doğması halinde acente, …’in tüm tazminat, gider ve zararlarını tamamen karşılayacak ve ödeyecektir. … ayrıca acente tarafından kendisine verilmiş olan teminatı tahsil etme ve/veya nakde çevirme hakkını yukarıda belirtilen hususta da kullanma hakkını saklı tutar. Acente bu durumu kabul ve taahhüt eder”, (b) “acente personelin bordrosunu düzgün şekilde tutmak, biriken kıdem ve ihbar tutarlarını takip etmek ve bütün bunları gerektiğinde …’e ibraz etmekle yükümlüdür”
Sözleşmenin komisyon ve ödeme yöntemi başlıklı 19.maddesinin … tarafından yapılacak ödeme alt başlıklı 19.9 maddesinde, 19.9.1 “… aşağıda belirtilen kalemlere ilişkin, ilgili faturayı düzenleyerek …’e göndermesi konusunda acenteye bildirimde bulunacak ve ilgili faturayı aldıktan sonra acenteye ödeme yapacaktır (geçmiş dönemlere ilişkin hesaplama hataları tespit edildiği takdirde, bu hataları düzeltme amacıyla … ve acente karşılıklı olarak fatura kesebilecektir.); (a)Yakıt komisyonu ile ilgili acenteye ödenmesi gereken tutar. (b) Eğer varsa ilave ticari faaliyetlerin komisyonlarını da içeren… komisyonu ile ilgili olarak acenteye ödenmesi gereken tüm tutar, (c) Adil pay düzeltmesi (eğer varsa) olarak acenteye ödenmesi gereken toplam tutar, (d) … tarafından zaman zaman kararlaştırılarak acenteye belirli durumlarda amaca yönelik olarak yapılabilecek olan ödemeler, 19.9.2 “… acenteye yapılacak ödemeleri her takvim ayı için bir kez olmak üzere söz konusu ayı takip eden ayın başında hesaplayacak ve acenteye tutarı bildirecektir. … acentenin düzenleyeceği faturayı almasını takiben acenteye ödemeyi yapacaktır. Sözleşmenin ilk ayı veya son ayı tam aydan daha kısa bir süreyi kapsadığı takdirde, hak edilen yakıt komisyonu, …komisyonu ve oransal olarak hesaplanan adil pay düzeltmesi takip eden takvim ayının başında acenteye bildirilecektir. 19.9.3 “Kendisine tanınan tüm diğer haklar ve yasal başvuru yollarının saklı kalması kaydıyla …, acentenin ticari faaliyetlerini ver varsa ilave ticari faaliyetlerini iş bu sözleşmenin hükümlerine, … standartlarına ve el kitaplarına uygun bir şekilde yürütmemesi ve/veya işletmemesi nedeniyle fiilen …’in maruz kaldığı toplam mali,yet ve giderleri (veya makul ölçüler çerçevesinde hesaplanan tahmini toplam maliyet ve gider tutarını) acenteye yapılacak herhangi bir ödemeden mahsup etme hakkını mahfuz tutmaktadır.”
Sözleşmenin komisyon ve ödeme yöntemi başlıklı 19.maddesinin 19.4.4 maddesinde “Ticari faaliyetler ve varsa ilave ticari faaliyetlerle ilgili olarak acentenin sorumluluğu altında olan tüm gider ve maliyetlerin acente tarafından ödenmesi”
Sözleşmenin kırmızı kart-fesih başlıklı 20.2 maddesinde “… acentenin yükümlülüklerini ihlal etmesi veya edim veya taahhütlerini yerine getirmemesi nedeniyle acenteye karşı sahip olduğu ve/veya kendisine tanınan tüm hakların ve yasal başvuru haklarının saklı kalması kaydıyla aşağıda belirtilen olay veya durumlardan herhangi birisinin vuku bulması halinde bir kırmızı kart olarak adlandırılan fesih ihbarı gönderilmek suretiyle herhangi bir, bazı veya tüm istasyonlar ve küme ile ilgili olarak iş bu sözleşmeyi derhal feshedebilir” hükümlerine yer verildiği anlaşılımıştır.
Davacı tarafından düzenlenen takibe konu 09/03/2015 tarih ve 960571 numaralı 103.762,53 TL bedelli faturanın;
Ocak 2015 işçilik net 31.585,46 TL ücret bordrosu
Ocak 2015 AGİ 2.254,24 TL ücret bordrosu
Ocak 2015 personel açığı 3.487,81 TL kasa açığı sayım tutanağı
Ocak 2015 muhtasar 4.394,47 TL muhtasar beyanname
Ocak SGK primleri 14.586,00 TL SGK bildirgeleri
… huzur hakkı 6.500,00 TL ücret bordrosu
Ocak 2015 giderler 12.801,38 TL gider dökümü
Aralık 2014 SGK primleri + 2.325,00 TL SGK bildirgeleri
Olmak üzere toplam 87.934,36 TL
KDV +15.828,15 TL
Fatura toplamı 103.762,54 TL
Olduğu tespit edilmiş, fatura dökümünün yukarıda belirtilen kalemlerden ibaret olduğu, faturanın ise acente hizmet bedeli olarak düzenlendiği belirlenmiştir.
Dosya kapsamı değerlendirildiğinde; taraflar arasında 06/01/2014 tarihli acentelik sözleşmesi kapsamında ticari ilişki kurulduğu, sözleşmenin davalı şirket tarafından … Noterliğinin 26/01/2015 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarı ile feshedildiği, sözleşmenini feshi sonrasında, davacı şirket tarafından takibe konu 09/03/2015 tarih ve 960571 numaralı 103.762,53 TL bedelli faturanın düzenlenerek davalıya gönderildiği, davalı şirket tarafından davacı şirkete keşide edilen … Noterliğinin 19/03/2015 tarih ve…yevmiye numaralı ihtarnamesi ile kargo yolu kendilerine gönderilen faturanın 13/03/2015 tarihinde teslim alındığı, davalı şirketin ödemesi gereken herhangi bir tutar bulunmadığı belirtilerek faturaya itiraz edildiği ve faturanın ihtarname ekinde iade edildiği, fatura bedelinin ödenmemesi üzerine dava konusu takibin başlatıldığı, davalı tarafından takibe itiraz edilmesi üzerine iş bu davanın açıldığı; taraflar arasında imzalanan sözleşme ile tarafların hak ve yükümlüklerinin düzenlenmiş olduğu ve bu kapsamda sözleşmenin yukarıda belirtilen 6.4.1 maddesi gereğince istihdam edilecek personelin acente tarafından işe alınacağının ve ücretlerinin acente tarafından karşılanacağının belirlendiği, dava konusu petrol istasyonunda SGK müfettişlerince yapılan incelemeler neticesinde ödenen ücretler ve yapılan işlemler yönünden bir kısım eksikliklerin tespit edildiği, bu nedenle davalı şirket tarafından sözleşmenin feshinin haklı nedene dayandığı kanaatine varılmıştır. TTK 113/1 maddesinde “Acente, acentelik ilişkisinin devamı süresince kendi çabasıyla veya aynı nitelikteki işlemler için kazandırdığı üçüncü kişilerle kurulan işlemler için ücret isteyebilir. Bu ücret hakkı, üçüncü fıkra uyarınca önceki acenteye ait olduğu hâlde ve ölçüde doğmaz.”, TTK 114 maddesinde ise “Acente, kurulan işlem yerine getirildiği anda ve ölçüde ücrete hak kazanır. Taraflar bu kuralı acentelik sözleşmesiyle değiştirebilir; ancak müvekkil işlemi yerine getirince, acente, izleyen ayın son günü istenebilecek uygun bir avansa hak kazanır. Her hâlde acente, üçüncü kişi kurulan işlemi yerine getirdiği anda ve ölçüde ücrete hak kazanır.” hükümleri yer almaktadır. 09/03/2015 tarih ve … numaralı 103.762,53 TL bedelli faturanın yukarıda belirtilen dökümünde komisyon alacağını içermediği, acentelik faaliyeti kapsamında giderleri kapsadığı, sözleşmenin 6.4.1 ve 6.4.3 maddeleri gereğince fatura konusu işçilik alacaklarının ödenmesinin davalı şirket sorumluluğunda olmadığı, yine sözleşmenin 19.4.4 hükmü gereği ticari faaliyetlerle ilgili olarak acentenin sorumluluğu altında olan tüm gider ve maliyetlerin acente tarafından karşılanacağının belirlendiği, faturaya konu giderlerin sözleşmenin 19.9.1 maddesinde … tarafından karşılanacağı kararlaştırılan giderler kapsamında olmadığı belirlenmiş olmakla davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M :
1-Davanın reddine,
2-Alınması gerekli 35,90-TL karar ve ilam harcının peşin yatırılan 1.253,19-TL peşin harçtan mahsubu ile geriye kalan 1.217,29-TL harcın karar kesinleştiğinde istek halinde davacı tarafa iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafça yapılan 250,00-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgili tarafa iadesine,
6-Davalı taraf vekil ile temsil olunduğundan, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap ve taktir olunan 11.050,96-TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı tarafa verilmesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık kesin süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.
Katip …
(e-imza)
Hakim …
(e-imza)
BU EVRAK 5070 SAYILI KANUN GEREĞİ ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞTIR