Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2015/213 Esas
KARAR NO : 2019/8
DAVA : Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 23/02/2015
KARAR TARİHİ: 10/01/2019
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan), Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin …Markası ve kurumsal kimliği altında ülke genelinde faaliyet gösteren akaryakıt dağıtım şirketi olduğunu, davalılar ise müvekkili ile bir kısım sözleşmeler imzalayan …’nun yasal mirasçıları olduğunu, … ile müvekkili arasında 02/07/2007 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi, 27/06/2007 tarihli bayilik protokolü akdedildiğini, … ise akaryakıt bayilik sözleşmesi ve bayilik protokolünü garantör sıfatı ile imzaladığını, devam eden süreçte intifa hakkının ve bayilik ilişkisinin 15 süre ile devam edeceği ile taraflar arasındaki bayilik protokolünün 3.2.3 maddesine uygun olarak hizmet bedelinin ödendiğini, rekabet kurulunun yapmış olduğu düzenleme ile müvekkili ile bayi arasındaki dikey ilişki intifanın tesis edilmiş olduğu 27/06/2007 tarihinden itibaren 5 yıl süre ile grup muafiyetinden yararlandığı ve bu muafiyetin 27/06/2012 tarihi ile sona erdiğini, sözleşmenin sona ermesinden önce 15/06/2012 tarihinde… ihtarname keşide edilerek satış taahhüdüne aykırılık nedeniyle hesaplanan ceza bedelleri, taraflar arasındaki intifa süresinin 15 yıl olarak kabul edilmesine rağmen Rekabet Kurulunun kararları gereği kullanılamayan intifa süresine tekabül eden bedellerin ödenmesinin istendiği, ancak davalı tarafça bu talebe cevap verilmediği, davalının imzalanan bayilik sözleşmesi ve diğer protokol hükümleri uyarınca satış taahhüdüne ilişkin yükümlülüklerine gereği gibi ve süresinde uymaması nedeniyle cezai şart talep ettiklerini belirterek davanın kabulüne, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın sebepsiz zenginleşmeye dayanan taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacı tarafın kullanılmayan süreye tekabül eden yatırım bedeline ilişkin talebinin yasal dayanaktan yoksun olduğunu, sözleşmelerde bayilik faaliyeti karşılığı 5 yıllık süre için ödenen bedellerin intifa süresi boyunca geçerli olacağı, aksi durumda intifa hakkının süresinden evvel sona ermesi halinde bu süreye göre şerefiye bedelinin iade edileceğini içeren bir hükmün bulunmadığını, davacı tarafın müvekkillerinden bir alacağının olduğunu kabul etmemekle birlikte davacı taraf müvekkili tarafından adlarına düzenlenmiş olan 40.000,00 TL’lik teminat mektubunu paraya çevirdiğini, müvekkili aleyhine bir bedele hükmedilecekse bile 40.000,00 TL’lik bedelin bu rakamdan düşülmesi gerektiğini, davacı tarafın tonaj taahhüdü nedeniyle cezai şart talep etmesinin yasal olmadığını, davacı tarafın ihtiyati tedbir talebinin yasal dayanaktan yoksun olduğunu belirterek davanın reddine, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin karşı taraftan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi ve sair tüm evraklar hep birlikte incelenmiştir.
Dava, bayilik sözleşmesi gereğince satış taahhüdünden kaynaklanan cezai şart ve ödenen yatırım bedellerinin kullanılmayan süreye tekabül eden miktarının tahsili istemine ilişkindir.
İddia, savunma, toplanan deliller ve tarafların ilişki dönemlerine ait ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş ve davalı kayıtlarında inceleme yapılması için Alaşehir … Asliye Hukuk Mahkemesine yazılan talimat gereğince alınan bilirkişi raporunda davalılar murisi …’nun, davacı … Tic. AŞ’ye 2007 yılı içerisinde 351.000,00 TL fatura düzenlediği ve davacı şirketin 351.769,91 TL havale ettiği, 2008, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında davacı … AŞ’ne prim ve benzeri adla fatura düzenlenmemiş olduğu belirtilmiş, davacı şirket kayıtlarında inceleme yapılarak düzenlenen heyet raporunda ise taraflar arasındaki sözlcşmesel ilişkinin, Rekabet Kurulu’nun kararlarının özüne göre, 5.yıl içinde bittiğine kanaat getirilmesi ve davacının taleplerinin yerinde görülmesi halinde davacının 1.1781,06 TL intifa yatırım bedeli + 20.000 USD cezai şart bedeli alacağının bulunduğu, taraflar arasındaki sözleşmenin 15.yıl olan intifa süresi içinde bittiğine kanaat getirilmesi halinde davacının davalıdan talep edebileceği tutarın ilişkinin 15 yıl süreceği inancına ve bu perspektifle verilen bedele göre 234.128,04 TL (kıst usulü) intifa yatırım bedeli + 20.000 USD cezai şart bedeli olduğu yönünde görüş ve kanaat sunulmuştur.
Davacı şirket ile … arasında 02/07/2007 tarihinde “akaryakıt bayilik sözleşmesi” ile 27/06/2007 tarihinde “bayilik protokolü” imzalandığı, bu sözleşmeleri davalı …’nun garantör sıfatıyla imzaladığı, …’na ait… Köyü, Şehiraltı Mevkii, 107 ada, 60 parsel sayılı taşınmaz üzerinde 27/06/2007 tarihinden başlamak üzere 15 yıl süre ile intifa hakkı tesis edildiği ve akabinde akaryakıt istasyonu işletmesi için bayilik hakkı tanındığı belirlenmiştir. Taraflar arasında imzalanan bayilik protokolünün 3.2.3 maddesinde “…tarafından bayiye yukarıda 3.2.2 nci maddede temin edilmesi kararlaştırılan menkul değer ve hizmetlerin yanı sıra ve yukarıda madde ikide tanımlanan amaca yönelik olarak, ayrıca toplamda katma değer vergisi hariç olmak üzere 296.610 YTL (ikiyüzdoksanaltıbin YTL altıyüzon YKP) tutarındaki bayilik hizmet bedelinin, Bayi’nin ve/veya Garantör’ün …’e karşı üstlendiği ve vermeyi taahhüt ettiği yükümlülüklere karşılık Bayi’ye, Bayi’nin düzenleyeceği hizmet faturası karşılığında ödenmesi kararlaştırılmıştır. İşbu bayilik hizmet bedeli, taraflarca aşağıda belirlenen usul ve koşullarla ödenecektir. …tarafından Bayi’ye ödenmesi kararlaştırılan bayilik hizmet bedelinin katma değer vergisi hariç 148.305 YTL’lik (yüzkırksekizüçyüzbeş YTL) ilk taksitinin tamamı, Bayi ve/veya Garantör’ün…’e karşı üstlendiği intifa ve teminat verme yükümlülüğünün tamamen yerine getirilmesini müteakip, …tarafından Bayi’ye ödenmesi kararlaştırılan bayilik hizmet bedelinin katma değer vergisi hariç 148.305 YTL’lik (yüzkırksekizüçyüzbeş YTL) ikinci taksitinin tamamı, istasyonun teknik, idari ve hukuki yönleriyle T.C. Mevzuatına uygun olarak kurulması ve istasyonun fiilen satışa başlamasına müteakip ödenecektir. Taraflarca ortak olarak belirlenen bayilik hizmet bedelinin bu madde kapsamında belirlenen koşullarla Bayi’nin,…’e bildireceği banka hesabına yatırılması ile,…, Bayi’ye karşı üstlenmiş olduğu bayilik hizmet bedelini ödeme yükümlülüğünü tam anlamıyla yerine getirmiş olacaktır. Taraflar bu madde hükmünde de mutabıktır.” düzenlemesine yer verildiği, davalı tarafından 059177 nolu 175.000,00 TL bedelli, 059186 nolu 1.770,00 TL bedelli, 059189 nolu 175.000,00 TL bedelli faturaların düzenlendiği ve davacı tarafından 18/07/2007 tarihinde 175.000,00 TL, 01/09/2007 tarihinde 65.453,00 TL bedelli ürün olarak verilen yatırım, 07/09/2007 tarihinde 111.316,91 TL ödemenin yapıldığı tespit edilmiştir. Taraflar arasında imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin 54.maddesinde sözleşmenin …tarafından imzalandığı 02/07/2007 tarihinde yürürlüğe gireceğinin, 42.maddesinde ise sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl süre ile geçerli olacağının belirtildiği, Rekabet Kurulu Kararı gereği taraflar arasındaki bayilik ilişkisinin 26/07/2012 tarihinde sona erdiği belirlenmiştir. Sözleşme süresi her ne kadar 5 yıl olarak belirlenmiş ise de, intifa hakkının 15 yıl süre ile tanınmış olması dikkate alındığında davacının 15 yıl sürecek ilişki inancı ile davalıya yatırım hizmet bedellerini ödediği kanaatine varılmıştır. Bilirkişilerce yapılan hesaplamalar neticesinde 10 yıllık kalan süreye tekabül eden bedelin KDV dahil 234.128,04 TL olarak hesaplandığı anlaşılmakla, bu bedelden davalılar …, …, …, …, …’nun, … mirasçıları olarak sorumlu oldukları, …’nun ise akaryakıt bayilik sözleşmesinin 48.maddesi, bayilik protokolünün 6.maddesi, TBK 128.maddesi (818 sayılı yasa 100.maddesi) gereğince sorumlu olduğu kanaatine varılarak davalılardan dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Taraflar arasındaki sözleşme, protokol ve taahhütname incelenmiş olup, 27/06/2007 tarihli bayilik protokolünün “bayilik ilişkisinde satış taahhütleri” başlıklı 3.1.5 maddesinde “Bayi, yukarıda…’e karşı üstlendiği yükümlülüklere ve akaryakıt bayilik sözleşmesindeki yükümlülüklere ilave olarak, …ile yakın gelecekte fiilen başlayacağı akaryakıt bayilik ilişkisinde bizzat…’ten (madeni yağ ve lpg otogazda ise…’in belirleyeceği sözleşmeli kişi/kuruluşlardan) yıl esasına göre ve akaryakıt bayilik sözleşmesinin devamı süresince; beyaz ürün olarak – yıllık şartı cezaya dayalı olarak 1.yıl için 600 (altıyüz) m3/yıl, 2.yıl için 800 (sekizyüz) m3/yıl, 3.ve müteakip yıllarda 1.000 (bin) m3/yıl …tarafından dağıtımı yapılan beyaz ürünü, madeni yağ olarak – yıllık şartı cezaya dayalı olarak 10 (on) ton/yıl …ve/veya Exen markalı veya …tarafından belirlenecek sair marka ve …tarafından gösterilecek kuruluşlar tarafından üretilen sair madeni yağ ürünlerini, lpg otogaz olarak – yıllık şartı cezaya dayalı olarak 1.yıl için 200 (ikiyüz) ton/yıl, 2.yıl için 300 (ikiyüz) ton/yıl, 3.yıl ve müteakip yıllarda 400 (dörtyüz) ton/yıl lpg otogazı…’ten (yada madeni yağ ve lpg otogaz konusunda…’in anlaşmalı olduğu kişi/kuruluşlardan) alarak işbu protokole ve bayilik sözleşmesine konu istasyonda nihai tüketiciye ve petrol mevzuatının belirlediği kişi/kuruluşlara satmayı…’e karşı kabul, beyan ve taahhüt eder. Bu itibarla Bayi, …yetkililerince kendilerine ibraz edilecek olan tip satış taahhütnamesi imza etmekle yükümlüdür.”, protokolün “tazmin yükümlülüğü” başlıklı” 3.1.6 maddesinde “Bayi ve Garantör, işbu protokolde dahil olmak üzere, taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinin/ilişkininin herhangi bir nedenle feshi veya işbu protokol de dahil olmak üzere, Bayi ile …arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesi ve bayilik sözleşmesi eklerinin ihlali durumunda, gerek akaryakıt bayilik sözleşmesinin gerekse de akaryakıt bayilik sözleşmesine ek olarak imza edilen ve hukuki sonuç doğuran işlemlerin (protokol, taahhütname, zeyilname, anlaşma gibi …) feshi veya ihlali nedeniyle …’in yoksun kaldığı kar da dahil olmak üzere, tüm …zarar ve ziyanım ve …tarafından Bayi için yapılan maddi ve gayri maddi değer taşıyan tüm değerlerin, yatırımların ve hizmetlerin bedellerini (şartı ceza tutarları dışında ve ayrıca)…’e ilk yazılı talebinde derhal ve nakden tazmin etmekle yükümlüdür…” şeklinde düzenlendiği, 02/07/2007 tarihli taahhütnamede ise “…Mevkiinde bulunan 107 ada, 60 parsel sayılı arsa nitelikli 2703,96 m2 miktarlı taşınmazda yer alan akaryakıt satış ve serviz istasyonunda … ‘nın bayi olarak ve bayilik sözleşmesi hükümleri gereğince, bayilik sözleşmesi süresince beher yılda asgari 1000 m3 /yıl beyaz ürünü (benzinler ve motorinler) ….ton/yıl siyah ürün (kal-yak, fuel-oil 6)… ton/yıl madeni yağ, ton/yıl otogaz lpg’yi …’ten (veya …ile anlaşmalı olan lpg dağıtım şirketlerinden) satın alarak satmayı, başka şahıs ve/veya şirketlerden ürün alıp satmamayı, her ne sebeple olursa olsun bu satış taahhüdünü yerine getirmediğim takdirde, taahhüt ettiğim halde…’ten satın alıp satmadığım beher m3 beyaz ürün için 30 USD (otuz Amerikan doları) siyah ürün için 20 USD (yirmi Amerikan Doları), madeni yağ için 250 USD (ikiyüzelli Amerikan Doları), otogaz lpg için 30 USD (otuz Amerikan Doları) tutarında cezai şart ödemeyi, cezai şart ödeme koşulu doğrultusunda, cezai şart talep ve miktarına karşı Yargıda veya icrada herhangi bir itiraz dermeyan etmemeyi ve cezai şartın tenkisini talep ve dava etmemeyi, söz konusu cezai şartı ilgili olduğu yılın sonu itibariyle…’in kayıtlarına göre tespit edilecek eksik satış miktarlarından hesap edebileceğinizi ve hesap edilen cezai şart tutarını, takip eden yılın Ocak ayı içerisinde herhangi bir ihtar ve hükme hacet kalmaksızın Dolar olarak ve/veya ödeme günündeki TCMB Döviz Satış Kuru üzerinden Yeni Türk Lirası karşılığı ödemeyi yukarıda yazılı bu satış taahhüdümün üzerinde gerçekleştirdiğim beher ton beyaz ürün satışı için…’in tarafıma …. Amerikan Doları) satış primini, ödeme tarihindeki TCMB Döviz Satış Kuru üzerinden Yeni Türk Lirası karşılığı beyaz ürün (benzinler ve motorinler) olarak ödeyebileceğini, satılan beyaz ürün miktarının, aynı şekilde yıl sonu itibariyle…’in kayıtlarına göre tespit edileceğini ve yukarıda yazılı bu satış priminin, gelecek yılın ilk ayı içinde tarafıma ödeneceğini gayri kabili rücu beyan kabul ve taahhüt ederim .” şeklinde düzenlendiği anlaşılmıştır. Kayıtların incelenmesinde, davalının 1.yıl 281 m3, 2.yıl 445 m3, 3.yıl 578 m3, 4.yıl 642 m3, 5.yıl ise 736 m3 eksik alım yaptığı, yani davalının sözleşme süresi boyunca her yıl eksik alım yaptığı, davacı tarafından ise eksik alım nedeniyle herhangi bir ihtar gönderilmediği, çekince belirtilmeksizin ürün teslimine devam edildiği belirlenmiştir. Bu nedenle davacının ihtarname (İstanbul … Noterliğinin 15/06/2012 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi) gönderilen son yıl hariç olmak üzere önceki yıllara ilişkin eksik alım nedeniyle cezai şart isteminden zımnen vazgeçtiği, davalının sözleşme süresince davacı ürünlerinin satışını yapması, davacının da hiçbir zaman sözleşmede öngörülen asgari miktarda ürün alınmamasına rağmen davalı şirkete ürün sağlamaya devam etmesi ve ürün bedellerini çekincesiz kabul etmesi karşısında; protokol ve taahhütnamede belirtilen asgari alım taahhüdünün uygulanmayacağı ve davacı tarafından bu konuda cezai şart istenmeyeceği konusunda davalı tarafta haklı bir güven oluşturduğu ve taraflar arasındaki bu uygulama nedeniyle davacının artık davalıdan eksik ürün alımı nedeni ile önceki dört yıl için cezai şart isteyemeyeceği kanaatine varılmıştır. Son yıl olan 2012 yılında ise davalı tarafından eksik alınan ürün miktarının 736 m3 olup bu miktar için cezai şart alacağının ise (736X30 USD) 22.080 USD olduğu hesap edilmiştir. Davacının talebi ise 20.000 USD olduğundan, bu bedelden de davalılar …, …, Rabia Yılmaz, …, …’nun, … mirasçıları olarak sorumlu oldukları, …’nun ise akaryakıt bayilik sözleşmesinin 48.maddesi, bayilik protokolünün 6.maddesi, TBK 128.maddesi (818 sayılı yasa 100.maddesi) gereğince sorumlu olduğu kanaatine varılarak, 20.000,00 USD cezai şartın ödeme tarihindeki TCMB efektif satış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının davacının faiz talebi olmadığı dikkate alınarak faizsiz olarak davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 2015/10710 Esas, 2016/3724 Karar sayılı; “…Hükümde tahsiline karar verilen yabancı para alacağının, karar tarihi itibarıyla TCMB efektif satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı üzerinden nispi vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken, bu kurala uyulmadan yapılan vekalet ücreti hesabı doğru olmamıştır…” kararı gereğince 20.000 USD’nin karar tarihindeki efektif satış kuru üzerinden (TCMB 10/01/2019 tarihi USD efektif satış 5,4806) hesaplamalar yapılarak tespit edilen dava değeri üzerinden harç ve vekalet ücreti hesabı yapılarak davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M :
1-Davanın kısmen kabulü ile, 234.128,04 TL yatırım bedelinin davalılardan dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-20.000,00 USD cezai şartın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine,
3-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
4-Alınması gereken 23.480,88 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 4.836,14 TL harcın mahsubu ile geriye kalan 18.644,74 TL nispi harcın davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak hazineye gelir kaydına,
5-Davacı tarafından başlangıçta yapılan 4.867,94 TL ile yargılama aşamasında yapılan 2.528,00 TL’nin toplamı olan 7.395,94 TL yargılama giderinden red ve kabul oranına göre hesaplanan 7.370,66 TL’nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Davacı taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 26.574,40 TL vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
7-Davalılar vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 59,58 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalılara verilmesine,
8-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
Katip …
e-imza
Hakim …
e-imza
BU EVRAK 5070 SAYILI KANUN GEREĞİ ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞTIR